Principia systematis chirurgiae hodiernae in usum publicum et privatum adornata

71쪽

e vel denique in finediastino antenori aut posteriori.

Quoad indolem morbus interdum est a) idit nihictis simplex, a locali partium laxi

tate , teneritate , vel vasorum resorbentium labe exortus ; interdum m symptonanticus, alius morbi, in farctus v. C. pulmonalis, tumoris vasa reserbentia comprimentis cet. sequela et effectus ; interdum

c) compositus, cum alio hydrope uniuersali vel locali iunctUS. LXXX. Morbi huius diagno is ob inconstantia,

ac nequivoea phaenomena magna dissicultate premitur, attamen praecipue ex attentissima omptoma-ium diiudicatione eruitur. Frequentissima ac gene- Ialiasinistromata, largiorem effusionem liquidi in cavitate thoracis comitantia, esse solent respiratio diHellis, exspiratio maxime, ab inclinatione capit spectorisque prona aliquantum leuanda, a minimo motu voluntario, aut de cubitu supino, anhelosa.noctu suspirosa; dormienti subitaneum suffocationis

72쪽

imminentis metum creans; anxietas perpetua, sen-SSque ponderis circa praecordia, quae simul post pastum imprimis, instata ac tensa adparent; aegritudo permanens; tussicula cum sputis tenuibus aut

subuistidis; pulsus depressus, saepe irregularis, intermittens; urina parca; faciei pallor; palpebrarum inferiorum et manuum pedumque oedema; insolita vicinarum costarum distensio et sub inspiratione immobilitas; sensus, quin imo sonitus via dulationis, sub cito corporis motu; fluctuatio in pectore percipienda, dum truncus sedentis aegroti prehensis humeris valide concutitur; sonitus denique a percussione pectoris obscurior. Haec omnia symptomata pro varia morbi indole et gradu, liquidi item effusi copia, diuersa, grauiora, leuiora adsunt, imo interdum quaedam deficiunt. LXXXI. Symaetomata secialia, quae alterutrum modo pleurce saccrvus aquas hydropicas continere indicant, sunt sensus maioris molestiae in uno quam in altero latere pectoris , costarum ibidem minuta mobilitas, brachii stupor vel resolutio quaedam, manus , pedisetvel totius lateris in statio oedematodes, genae rubor, de cubitus in eodem latere dissicilis, in opposito intolerabilis, in dorso cum eleuato pectoi e tolerabilior. Similibus fere signis sese prodit hydrops peri cardii, attam n in hoc plerumque grauiores molestiae ad regionem pericardii sentiuntur, ac praeterea motu S undulatorius circa tertiam, quartam et quintam costam veram, sub gravi cordis pulsatione percipi potest. In genere dia-

73쪽

mis es, gnosi hydrothoracis maiorem lucem adfundunt dispositio aegroti hydropica, ac disquisitio scropulosissima status praegressi.LXXXlli Prognom hydrothoracis in uniuersum est ambigua; dissert tamen pro liquidi est uti co

pia ac indole, partium contentarum varia adfectione, ac deniqne pro constitutione ac viribus aegroti. Hydrothorax symptounaticus sequitur prognosin morbi primarii; idiopathicus a simplici colluvie serosa ortus, vel morbi acuti sequela, neque vetustus , nec a labe viscerum neque iactura virium notabili stipatus, sanationem admittit. Huius auxilium palmarium, quod nempe certissime aufert humores collectos, praestat, pertusto thoracis tempore locoque opportuno, secundum artis regulas instituta.

LXXXIll. Paracente sis thoracis instituitur iuxta methodum, in chirurgia (I, MCXLVI ) vulnerum

pectoris, expositam, quoties latex serosus haeret in cauo pleurae. Pleura pol st incisionem factam caute denudata , chirurgus apice indicis vulneri immissi exploret, utrum sub inspiratione fluctuationem distinguat. Hac percepta, pleurae paruam plagam, utpote ad educendas aquas omnino susscientem, instigit. Ne vero subitanea euacuatio ac fulcri vasorum cita ablatio , animi deliquium , interdum lethale, inducant, nec omne liquidum colle flumsimul et semel detrahatur, sed praestat partem

educere, vulnus rite obtegere et occludere, et

post unum alterumue diem interiectos, aesiduum auferre. Aquis hydropicis penitus detractis vulnus,

74쪽

Hydros es.smplicium in cauitatem pectoris penetrantium(I. MCXLVII.) ad instar, tractetur; et canitatempleurae vacuam, suturno studio contra irruentem aerem, dictis superiuS modis, tueatur chirurgus . Paracentesis in utroque latere pectoris simul nun-mquam fiat; aer enim in utra inque cauitatEm thoracis irruens, periculosam Pulmonum compressionemessicere potest. Haud raro noua liquidi accumulatio operationem re iterandam suadet; quemadmodum sola liquidi euacuatio vix unquam radicalem Curam perficit; attamen paracentesis quaeque, rite peracta, aegrotos insigni levamine remunerare solet, et remediis anthlydropicis simul locum dat, modo heio non negligantur praecipue ulcerae artificialia, ad spatia intercostalia excitata.

LXXXIV. Si alicuius morbi, certe hydroseis fericordii sanatio, ob symptomatum ambiguitatem, est dissicillima, neque eductio artificialis liquidi,

quantum scimus, unquam cum suctassu inlatuta fuit. Attamen analogia, situs partium, vulnera pericardii sanata, ac fistulae liquorem peri cardii stillantes observatae, docent paracentesin peiicardii sub debilis, cautelis, ne vasa mammaria, intercostalia laedantur, omnino institui posse; licet nec hac quidem operatione, rite quamuis peracta, aegrotus sors aenseruari poterit. De accumulatione aeris in cauo Pleurae , uti quoque de effusionibus in mediastinis, sit, chirurgia vulla erum thoracis, antea iam actum

fuit. es

75쪽

nis intumescentia, ab humore praeter naturam collecto. Materiem sistit non solum latex uerosus vel lymphaticus tenuis, ad ignem ut album en oui colens, sed quoque materia gelatinosa, ichorosa, Purulenta, sanguinea, urinosa, chylosa, lactea, hydatidibus intermixta. Sedeso ascitis genuini est cauum , quod peritonaei

saccus format ;bH spurii vero tela intercus cellulosa, inter-

muscularis, peritonaeum parte S contentas abdominales cingens, omentUm, Pancre a S, ouarium , VterVS , tUba , reH.

Prior sp e cies asciter abdominalis seu vulgaris, ait ra ascires sacratus salutari soleti LXXXVI. Interdum quidem ascites a generalibus oedematis et hydropis anas arca c usiis (XXIV),

partium solidarum laxitate, fluidarum tenuitate, Vah-ruin debilitate atque inertia, systematis resorbentis labe , vel quoque a dissolutione continui oritur ; saepius tamen viscerum, hepatis, lienis, me senterii, omenti obstructiones , apostemata, induratione S, suppurationes sequitur; interdum scorbulo , nimiae iacturae sanguinis, febribus intermittentibus , exam thematum suppressioni superuenit; neque dissilendum , sub ipsa inflammatione abdominali chronica, ac symptomatibus instammatoriis alciten insurgere, uti

76쪽

vii quoque a spasmo, suppressionem nuxus menstrui, haemorrhoidalis, urinae inducente, oriri posse: unde ascites non secus ac hydropes reliqui vel idiopsithicus est vebbmptomaticu S.

LXXXVII. Generaelem ascitis et xlgaris diagno in praebent tumor frigidus, successsiue licet breui

tempore ortus, uniformis, aequabis totius abdominis, tensus, renitens, sub aliquali percussione laterali instituta ad oppositum latus motum iluctuantem edens, pro copia ac consistentiae liquidi plus minus distinctum, sub situ erecto auctus, sub decubitu minutus, magis staccidus, et denique cautae praegressae, quae huic morbo ansam dare possunt. Umbilicus, qui in oe demate depressus esse solet, in ascite vulgari saepissime prominet. Incipit morbus ut plurimum, si serosus fuerit latex est usus, ab urinae diminutione, illius colore intensius flauo, rubescente, lateritio. Vt plurimum quoque simul extremitates inferiores occupat oedema, vespera crescens, mane ad lumbo S, nates, faciem, palpebras , manus dissusum: sudor deest, entamenta supprimuntur. Abdomine a collecto fluido valde expanso, accedunt respirationis sub motu corporis ac decubitu praecipue dissicultas, vitium pro-siratio, pulsus paruus, frequens, aluus adstricta, macies in superiori parte corporis, tussis sicca, interdum hae inop tysis, phthisis, et nisi occurri potest

malo, partium in cauitate abdominis contentarum, a diuturna maceratione, irritatione, compressione, instam-

77쪽

inflammatio, alteratio, corruptio, morte ut plurimum

terminandae.

LXXXVIII. Apiciten faecatam indicant len

tior illius ortus, a circumscripto tumore incipiens, notabilis in singula eaque suspecta abdominis parte protuberantia, tumor magis inaequalis, ad situm erectum et decubitum parum mutabilis, paruam vel nullam fluctuationem admittens , nulla prominentia umbilici, neque semper in hoc adest oedema extremitatum, menstruorumve defectus. Quonam autem viscere latex serosus coerceatur, postquam totum abdominis cauum iam impleuerit saccus, vix ullo, praeter functionem laesam partis maxime adsectae, certo signo cognoscitur. Ouarium hydropicum orificii uterini versus latus adfectum tensionem efficere

LXXXIX. Ascitae prognoueis semper est dissicilis.

Haud raro enim desunt signa, a quibuS Viscerum et humorum Vitia primaria , eorumque gradus diiudicarentur. Idiopathicus, abdominalis, vulgaris, recenS, nullo viscerum vitio viriumue defectu stipatus, cum aqua contenta pellucida tenui, sanationem omnino admittit. Symplomaticus vero sequitur conditionem morbi, cuius tarda progenies est,

quemque semper deteriorem reddit. Minus lethalis foeminis ascites esse solet, quam viris. Saccatus dissiculter sanatur, maxime, si ex pluribus saccis compositus fuerit; hydropem ouarii aliusve visceris, vix unquam feliciter curatum vidimus. Incipiente CALLIS. CHIR. T. II. D morbo

78쪽

m si es. morbo, dissicillime sane dignoscendo, oualii excisonem, arduum certe ac dissicillimum opus, commendatam esse legimus. XC. Praecipi a curationis in quocunque ascite momenta includunt

causae rite indagatae ac tempestiue cognitae ablationem, imminutionem ;h) siquidi euacuationem per colatoria naturalia', aut denique eius e) eductiquem Ier o rationem chirurgicam XCI. Causae cognitae ablatio tentatur 3 remediis insui ctibus Discerum a Proseriatis,

seponaceis, gummi ammoniaco, succis vegetabilium antiscorbuticorum recentium expressis, et extractis resoluentibus, radicum

graminis et taraxaci praecipue; salibus mediis, antimonialibus, mercurialibu S, electricitate; quibus omnibus palmam Praeripit sedulus ac quotidianus clysinatum resoluentium usus 3b partibus laxis robur reddendo, extractis amaris, cortice, martialibus, parca dosii

Porrectis; e) diaeta iiij aurante lactea, vinosa, si Eo etinanitione inductus fuerit morbus; Q relio

79쪽

Hydroses. si C reliocando exanthemata suppressa, frictionibus, balneis, sulphure, camphora, eme liciS. Neque casus desunt, ita quibus methodus an i-phlogistica (I. CD XLII. ) ac antisipas modica(I. CCCLXXXVI.), sub diathesis inflammatoriae

ac spasmi indiciis, in Ascite cum successu adhibita fuit. XCII. Liquidi euacuationem Per Dias naturales molitur chirurgus a) per diure hi, quae via ad eliminandum ii quidum longe praestantissima merito iudicatur; cui scopo inseruiunt remedia scillitica, herba digitalis purpureae, baccae iuniperi, cortex medius sambuci, radices bryoniae,ireos nostratis, gentiaenaet, vinc e toxici, leuistici, salia neutra, inunctiones oleolae, volatiles, terebinthinatae, abdominales, Iumbares; interdum electricitas quoque

h) per di sis, sin, adhibendo frictiones, semiis

copia, spirituosa diluta, camphoram, at catina volatilia, cet.

e) ser ahitim, quem sollicitant sellae sentiae, rheum, talappa, gummi gutta, scammoneum cet. Notandum tamen in ascite confirmato ac corpore debili, hydragoga D a cathar

80쪽

mili opes.catharctica vires nimis pessundare, et raro cum securitate adhiberi. XCIII. Celerius et certius latex serosus educitur per saracente in abdominis, quae non solum vehementiam morbi semper mitigat, reliquorumque remediorum e Scaciam adiuuat, verum quoque non raro sanationis praecipuam partem praestat. Haud dissi tendum tamen, tempestiuam operationem , Antequam a liquido premente irritante, alterationem aliqualem contraxerint partes contentaE, CUm magna successus spe adhiberis cum e contra, quod saepius fieri solet, serius instituta, euentum ancipitem reddat.

XCIV. Quoad hanc operationem attendendum H ad situm aegroti, qui supinus ad marginem lecti, et ad illud latus, quod persorandum

est, inclinatus, merito maxime Conia emen Shabetur; neque tamen improbandus est aegroti situs erectus in sedili, cum sub hoc intestina a liquidi mole retrorsum premantur, et e contra flatibus distenta, sub hoii-eton tali situ, anteriorem abdominis partempe ant.b) ad locum, inter spinam ossis ilium et umbilicum medium, in latere maxime destincte fluctuante, et, sub exploratione abdominis in situ aegroti hcsti Zontali, duritiei omnIS experte; ne hepatis, lienis, vel aliarum c P I-