장음표시 사용
441쪽
nulla belli causa transire voluisset. Recte ejus omniudicentur , qui scit uti solus omnibus. Recte etiam pulcher appellabitur animi enim lineamenta sunt pulchriora, quam corporis. Recte solus liber, nec dominationi cujusquam parens, neque obediens cupiditati. Recte invictus, cujus etiamsi δ' corpus oti 6 Stringatur, animo tamen vincula injici nulla possint.
Neque exspectet ultimum tempu aetatiS ut tuni lenique judicetur, beatusne suerit, quum Xtremum vitae diem morte confecerit quod ille unus e septem sapientibus non sapienter Croesum monuit. Nam si beatus umquam fuisset, beatam Vitam usque ad illum a Cyro exstructum rogum si pertulisset 7.hus infamis , eas augendi aviditas supprem nomine exagitatur Parad. VI paene tot . . ra. Recte ejus omnia incentur. Μalim recte esse rina omnia , dicetur Q. Dicetur certe ex spirens notatur Verbum autem subat h. l. eoactius abest, et ex compendio acriptum, facillime inter e duplicem omitti potuit idque magis, quum librarii id eum vi praemissum aut
deleant, aut transponant. G. I 3. Recte nyictus, cujus etiamst. Cujus ... est quum, etiamsi ejus. Quare ante relat colon Ponendum erat, et etiam si innetim scribendum. laeserem. I. acribae Baa enim et Gad. I, non uis3, sed certe praebent: iidem in proximis, Os3unt, aeque prave G. r. Ultimum tempus aetatis, ut tum denique Nos quoque cum Davis. Em. Bremioque ex correctione h. Beni- leti ai pro ullum, quod nostrorum quoque eat, scripsimus Sp. quidem et
Eri virtutum, et Gud a, nisi tutum, Pro ut tum praebent, unde ne, vel
ιιisi tum conjicere liceat ut nisi cum ironia dicatur sed vel tum ullum tempus nimia vage dictum erit. Immo
rectius his ad illud Solovis dictuin
respicitur, es Herodot. I, 3 , quod ultimum flagitat : nam ejus loco stim-mtim exmartial x, cum Davisio malle, causa iusta nulla est. Probatur receptum plene ex II, 2 4 3 . . Is Quum extremum ita diem morte confecerit. Si nostri quoque
omnes. DavIa in v. Orte uendit. Em. Pro moriens dictum volt. Quod quamquam licet, tamen nos pleonasmum nimium refugimus : satis enim repetitionis erat in v. extremum vitae
diem consecerit in Nobis quidem, quo saepius haec verba lustramua eo probabilius ex glossa a emisse videntur. Saepe turbant seribae , si tum simplexponitur. Adde quod brevissime idem iisdem verbis supra Scitur, II, 27.
8 neque exspectat ultimum tem pus aetatis : quod Croea scribit Herodotus praeceptum a Solone . . 16. A Cyro exstructum rogum. In quo Croesus incenderetur. Vid. Herodot. lib. I. DLIv. LI. Pera uisaei. Hanc ex is alii Pal. Dj0jtjgod by
442쪽
έα T. GC. DE FIN BON ET AL m,ina. Quod si ita est, ut neque quisquam, nisi bonus vir, et omne honi beati sint quid philosophia magis colendum, aut quid est virtute divinius p
iserum laetiolisin bivi quoque -- - - , ad quam Uaa imitais at, siri illi firmant Daddita item est mari intelligit is Reliqui nostri Ithri uinoia Cretandriis, laque uua ex D. Oetaeis protulia- quae Ioello p. sequenta illa di in rationa, a Bis non eat eouis uenda . .
443쪽
DE FINIBUS BONORUM ET MALORUM,
445쪽
Hoc libro Cicero ad Catonis disputationem sic respondet, ut Stoicam rationem comparando cum Peripatetica impugnet. Primo paullulum tergiversatur, spatium ad respondendunt postulans, ne contra diligentem Catonis exposuionem, disci plinamque accurate fundatam exstructamque, in qua multa in sint, quae vix intelligat, temere disserat. Rem deinde ita aggreditur, ut Stoicam philosophiam omnem ex eo improbet, quod ab illa vetere Academia et Peripatetica nihil sere disserat, nisi verborum novatione, disserendique rationis in deterius mutatione. Haec reprehensio per omnem libram accurate regnat. I, 2. A Platone enim Aristoteleque ad Polemonem usque, tam bene suisse disciplinam constitutam, ut causae nihil esset, cur Zeno ab illis discederet. Illos tres in partes, in morum conformationem, disserendi rationem, cognitionemque naturae, philosophiam descripsisse nec aliter hunc. In prima, hunc ab illis re nihil disserre. Illos civilem inprimis doctrinam graviter copioseque tractasse, et quaere ornatum admitterent, eas polite splendideque proposuisse. Zenonem et Stoicos de republica, de legibus, ut omnino de moribus, squalidius, et jejunius; quippe qui dicendi exercitationem neglexerint, S 3-6. Quid phos vel tum, ubi altius exsurgere conentur, ut de mundo, communi deorum hominumque urbe, ut in laude sapientis, anguste versari atque exiliter L . In disserendi quoque ratione hos ab illis nec rebus, nec rerum tractatarum ordine discedere topicam artem, quam illi egregie tradiderant, quamvis ea probi sit usus, hos ne attigisse quidem, Io. Nec magis disserre utrosque in constitutione naturae in gravissimis quibusque, ut de diis, unde illae virilites cardinales ducantur, deque quatuor elementis, idem sentientes sed hos ab illorum libertate multum
abesse. Nullam ergo novae sectae condendae causam suisso, 6 11, 12, 13.
Neque de summo bono, quo philosophia morum comprchen-
446쪽
datur, aliutuli novi quidquam a Zenone esse Quum enim prioren illud, secundum naturam viveres, dixissent, dispescuisse idem Stoicos in tria, sic tamen, ut re ab illis haud dissentirent, S 34, 35. Deductionem autem finis bonorum a natura iisdem prope curat illis verbis fieri. Omnis generis naturam conservatam se velle ejus rei caiisa artes esse excogitatas, naturae adjutrices et in his artem vivendi maxime Naturam hominis animo constam et corpore, cuius utriusque virtutes per se expetendae sint. Animum multis modis corpori praestare, atque ita quoque illius virtutes, istis quae huic insint. Sapientiam hominis procuratricem esse, et adjutricem Corporis bona minus, illa animi maxime curasse, quippe in quibus inessent iustitiae semina. Primos
illos amorem inter natos et parentes, inter co*uges, et cognatos, a natura repetivisse indeque exorsos, omnium virtutum originem progressumque expedivisse in hisque magnitudinis animi, qua facile ex philosophiae praeceptis ortunae possit resisti similiter cognitionis studium, temperantiam et iustitiam
inde osse derivatam atque sic honestatem omnem, S 16-I8. Haec cum Stoicorum decretis re consentire, nec Zenoni causam
suisse, qui ab illorum philosophia discederet, s 19.
Neque inde peccata quaedam antiquorum emendari, si, quas illi boua orporis dixerant, haec Zenoni Mon bona, sed ' aura, et indisserentia si, quae illis e Manda, vi s ne cadicantur; et hujus generis alia Haec iustam causam nullam praebuisse, unde nova disciplina conderetur. Eo referri ista quoque, mota vitia similia esse omnia peccata paria; omnes non sapientes summe miseros Istis philosophiam veterem corrigi emendarique minime; quippe quibus ad vitam communem translatis, miseeantur omnia. Et miram sane hanc philosophiam esse, quae communi more publice loquatur, privatim suo idque
magis, quum verba modo alia sint, res maneant eaedem, si 23.
Propius jam ad Catonis disputata sic aecedit Cicero, ut quasi
pro eoncessis utatur, in quibus Stoici cum Mad-icis Peripat tiriaque saeiant; et contra ea modo dicat, quae vere contro ema sint ad quae optat Cato, ut hic populari ratione relicta, Propriis philosophorum verbis disserat. Repetitis igitur brevi, qu- utrique commiinia habeant, de naturae initiis, de animo et cor-
447쪽
pore, eoruinque conservandi studio deque summo inde fine, La , asi id carpit, quod in hoc ipso constituendo, Stoici res rentes nini ad animum, corpus deseruerint, atque ita non hominis summum bonum, sed animantis corpore destituti, posuerint. Quid pie animantis quidem, quum hic, quae sunt prima naturae, desideraret. Ita enim Chrysippum summum hominis honum constituisse, quasi hic nihil nisi animum haberet, Sta6-28. Tum modo in sola virtute summum bonum recte quaeri, si id ad animal sola mente constans, pertineret neque ista menS quidquam haberet, quod secundum naturam esset sed id pugnare secum ipsum ris quidem corporis bona exigui momenti ad virtutem, ab eaque obscurari, ut a sole lucernam ad beatam tamen vitam conserre Nec quaerendum esse, quid ob exiguitatem suam obscuretur, sed quid ejusmodi sit, ut ad complendam beatae vitae summam conserat, atque ita beatae vitae pars sit, Da9-32. Deinde omnium naturarum simile esse hoc, ad quod
omnia referantur, idque esse rerum expetendarum ultimum. Quum autem omnis natura nullam sui nec partem, nec quae ad
partem referantur, deserat incredibile esse hominis naturam oblitam esse corporis, et summum bonum, quod in toto h mine ponendum erat, in animo modo hominis posuisse Sraa, 33. Mutatis igitur naturae principiis, dicendum Stoicis sic potius esse omne animal applicatum ad id esse, quod in ipso sit optimum, in eoque conservando occupatum qiuam ut dicant, omne animal, simul sit ortum, applicatum esse ad se diligendum, et in conservando sese occupatum. Nec optimum dici posse, si bonum aliud nullum sit. Deinde debere sapientiam hominem ita accipere, prout natus sit. Qui si totus nihil nisi mens et ratio esset, ultimum huic esset, ex virtute vitam fingere contra vero, si nihil nisi corpus, ultima forent valitudo, et cetera corporis prima naturae. Nunc autem, quum de summo bono quaeratur hominis, hoc in tota hominis natura quaerendum esse s 34, 35. Omne porro officium in hominis cultu occupari eos igitur, qui summum bonum in solo aut corpore, aut animo Ponant, sic agere, ut qui in pugna, laeva Parte neglecta, textram modo tuerentur. Eo contra plene agere et Persecte, qui in summo hominis bono nec animum, nec eorpus neglige rent. Stoicis, eius quod in homine excellens est, virtutis Plen-
448쪽
dorc aciem animorum praestringi, ut id, quod in homine sunI-inum et optimum sit, unice curent, S 36, 37. Neque attenderocos ad rationem, qua natura progrediatur. Semper enim eam in homine ita assumere aliquid, ut ea non deserat, quae primae dederit. In frugibus secus esse, quarum herbam natura deserat, si eas ad spicam perduxerit. Hinc fieri, ut, cum sensibus rationem adjunxerit, ea ad maturitatem Perducta, sensus tamen non relinquat nec ea curare desinat, quibus vita regi omnis
debeat. Admodum mirum igitur hoc esse in Stoicis, quod ea,
quae secundum naturam sunt, ad naturalem illorum ὀρνιχου, ad asscium, ad virtutem adeo, pertinere velint in exponendo autem summo bono haec omnia transiliant, et alia sumenda, alia appetenda esse statuant, quum, si omnia haec appetenda dicerent, uno fine recte omnia comprehenderent, quae nunc
disjuncta ponantur,4 37, 38 39.
Quod autem dicant, Virtutem non posse constitui, si, quae extra virtutem sint, ad beate vivendum reserantur id totum contra esse. Constitui enim virtutem non posse, nisi omnia, quae eligenda sint, aut reiicienda, unam in summam congerant tr. Quo neglecto, aut ad summum bonum non relato, pronum esse lapsum in Aristonis, aut Herilli vitia. Quare tum modo Virtutem recte posse constitui, si ad eam prima naturas res rantur; quippe ad quam pertineant. Virtutem Stoicorum alteram modo partem naturae hominis amplecti, alteram negligere. Ita autem institutum esse a natura hominem, ut primum ea appetere inciperet, quibus se conservaret in eo statu in tio ortus sit. Idque maxime velle naturam, ne qua pars sui negligatur. Si igitur in ea nihil esset, nisi ratio recte in sola virtute finem honorum poni sin ad eam corpus quoqne pertineat, hoe relinqui non debere. 4o, I. Ergo discedere Stoicos a natura,
quum convenienter naturae vivere jubeant, et virtuti sundamenta Subducere. Atque omnino omnes errasse videri, qui finem b riorum in vitae honestate posuerint Pyrrhonem, quum Praeter virtutem nihil plane relinqueret Aristonem, quum omnia relinqueret, sed ista praeter virtutem temporibus obnoxia saceret Stoicos denique, quum fine bonorum in sola virtute POSito, tamen prima naturae admittant, ab isto sinu seiuncta S 4 . 43. Expedita hac quaestione, quare Zenoni causa ista nulla suis-
449쪽
set, unde ab Academicorum Peripateticorumque ratione sosejungeret pergit jam Cicero ad reliqua. Et primum quidem
gravissimam Zenonis sententiam, honestum solum honum esse;
itemque virtutem constitui non posse, si aliud praeter honestum in bonis ponatur, communem illis esse cum Pyrrhone et Aristone eorumque similibus. Non autem decere, stare cum iis, qui ne sua quidem summa bona a natura repetita dicerent. Id quod effugi sacile potuisset, si in disceptatione cum Polemone accuratius attendisset, unde causa controVersia nasceretur,4 44 45. Improbandum deinde hoc esse, quod quum Stoici solii ho nestum in summi honi sede posuissent, initia tamen rursus, accommodata naturae, proponenda me dicerent, quibus soligendis virtus exsistere enascique possit: nam seligenda in summa honorum inesse quoque debere. Hinc vel iis, quibus voluptas summum bonum sit, aditum ad officium, et ad ea, quae facienda fugiendave sint, facile patere ratoicis, quum honestum posuissent, aditum hunc esse occlusum. Recurrero
igitur hos ad naturam, quae tamen improbet aliunde sinem beato vivendi, aliunde agendi initia, repeti, quum una horum sit
ratio. Nec esse consentaneum, cognito summo bono reverti ad
naturam excitari enim et appetitionem et actionem ab iis, quae secundum naturam sint, non Vice versa, Ἀω48. Pero jam ad Stoicorum consectaria. Quorum primum,HBonum omne laudabile laudabile omne honestum: omno honum honestumo, ex eo Vituperat, quod primum sumptum nemo concesserit, nisi Pyrrho, Aristo, horumque similes, quos ipsi improbent et eo concesso, opus tamen Si Secundo S 48,
40. Deinde in sorite illo 4 Quod bonum sit, id esse optabile; quod optabile, id expetendum quod expetendum, id lauda hile, etc. item non concedi, quod bonum sit, id esse laudabilo. Hehos autem esse illud, gloriatione dignam esse beatam vitnm, quod cum honestate modo gloriari quis possit. Concedi hoc sacile, et tamen negari, quod inde enici velint, praeter virili tom nihil in bonis ducendum esse, 6 48-5r. His et talibus sumi
aut non concessa, aut ea, quibus concessis, ilii juvetur. Nequo his consectariis quidquam profici. Nam quum exspectes doceri, cur dolor aliam non sit asperiim quidem , Odimum, contra naturam hunc dici, sed quum in eo vitium non sit, malum
450쪽
ipsum non esse. At in his remedii in contra dolorem dari nullum Foretem, statui, Posse esse neminem, qui dolorem malum putet sed timiditatem ex rebus, non ex meris Verbis nasci Diei, si una diseiplinae liter commota sit, eam totam is saetum iri. At his reprehendendis non literam, sed totas paginas commoveri S sa 53. Ut quidem disciplinam inter se esse connexam: Sed ea sequenda non esse, quae a salsis principiis prosecta, si ipsa sibi vel maxime congruant. Proficisci Zenonem
a salsis et cum natura non convenientibus, quum virtutem solam summum bonum ponat. Ex hoc principio Hane cons queritia esse omnia. Sed salsa esse, secundum verissimum dia-leoticorum Praeceptum, quae ex sinis sequantur. Falsa igitur haec esse, omnes non sapientes, miseros sapientes, summe beatos recte iacta uini aequalia, omnia peccata paria : nam contra naturam et ipsam arietatem esse, ut inter ea, quae Zeno
sequet, nihil intersit, s 54 55. Hanc ipsam causam fuisse, quod
hic, quamquam acutus, nihil tamen nisi verba verset, et quas res illi bonas, ipse mutato nomine aptas habiles, ad naturam accommodatas vocet, et sapienti his, quae bona appellare non audeat, aucto, instrueto, commodius tamen esse Platonem, si sapiens non sit, eadem cum Dionysio tyranno conditione esse rhuic tamen, propter desperationem sapientiae, mori optimum
esse illi, ob eiusdem spem, vivere. Peccata, licet sint aequalia, tamen alia tolerabilia esse, alia non esse. Sic illum loqui aliter, quam omnes sentire idem tamen 6 56 5 . Neque in re ipsa rectius quidquam doceri, quam mi soleres praeceperint nec verba adhiberi commodiora. Quod ad prius reseratur, dicere Veteres appetitionem animi his moveri,
quae secundum naturam sint haec autem aestimatione aliqua digna esse, ex cujusque Pondere aestimanda. Quae porro secun dum naturam sint, eorum alia appetitionem illam non movere,
quum in honestis laudabilibusque non ponantur i aliis voluptatem adjungi in animantibus omnibus, in homine rationem etiam; o haec honesta esse et laudabilia. Illa appellari naturalia, et,
honestis adjuncta vitam beatam complere. Eorum autem Commodorum, quibus Zeno tantumdem tribuat, quamvis ea hona esse neget, honestum atque laudabile, praestantissimum esse omnivm Nec esse di hium, num duo honesta in optionem ve-