Pascasii Justi alea, sive de curanda in pecuniam ludendi cupiditate libri duo ... cum collectaneis tàm veterum, quàm recentium authorum de sortibus, aleae, taxillorum et chartarum ludo auctiores iterum in lucem editi studio et labore Joannis à

151쪽

ALEAE LIB. I. 8; Recte enim Terentius ait Coactus

sui suu ossicium facit, dum id rescita in iri credit, tantisper cavet si spe

aliore clam, rursus ad ingenium relit,&alibi: Nam antea qui scire post es, aut ingenium noscere, dum aetas, ictus, magister prohibebant Neq: er ego gentium lationum tam liversos mores atq; usus a consuetu-line natos puto sed illorum omnem lsum consuetudinem a natura ,otius manasse existimo , quemadio dum , quos aquae potu delectari demus, non id quia consuetudoiit, facere sed quia natura ad hoc tacitavit, in consuetudinem venisse. t neq; si Hispani bis tantum die cibi capiunt, Belgae vero ter, vel quater etiam, id ego illorum sobrietati,' ut horti intemperantiae tribuerim d corporum potius, ciborum atque lieris naturae. Quemadmodii etiam,

152쪽

si alii subitis animi motibus perturbantur, de suspicios sunt, a naturae inclinatione imbutos hac consuetudine censeo . Idemque de sexus aetatum diversis moribus iudico, multoque magis de animi affectio nibus, quae a vi quadam naturae ra-itionis experte proficiscunt m . Si qui est ergo ejusmodi , ut magnam in ludendo voluptatem capiat, ita tu frequenter in ludo versetur,&s p aleam jaciat, cupiditatemque ex ex ceat suam: non is quidem obam quia saepe id fecit hoc est, sola alcycXercitatione talis evasit sed multi

magis, quia talis in ipso animi asse ctio fuerat, excitata semel illa exer citationis consuetudinem coepi Plus enim ad vitium cupiditas quam ad cupiditatem vitium vale Praesciti m

153쪽

ALEAE LIB. I. spraesertim cum , ut in corporis eXericitatione, quae ad sanitate in fit, ac- dcidit, ut facile corpus eas actiones, eosque usus qui a naturae suae con- tr venientia dc conservatione alieni sunt, sua sponte recusetvi relinquat: vita etiam animus tacito naturae suae:sensu , ad ea quae Vel contraria vel .:parum convenientia sibi sentit, eo idem modo se habeat oc videre est, ab aleae ludo natura qui abhorrent, , quam ad illum perducantur aegre idi semper etiam accedant invite. , Sed tamen quoniam natura non so- , tum proclives homines ad diversas, animi asseetiones , diversia studia de

timores facit verum etiam cum amo adolevimus, ratio sive opinio actio-ilne nostras maxime regit, praecipue-.-.lque affectus omnes excitataci

. dare potest: vetus enim est dietum mundus opinione regitur 9 ideo e-itiam jam velut a principio, quan a tum

154쪽

86 P scis Dio Jus itum consuetudo polleat; quantumque utrique naturae scilicetin opinioni momentum conferat, expendamus. Ita enim etiam vel maxime, quatenus ludendi consuetudo insatiabilis aleae causa sit, cognoscemus: quare plurimum exercitationitribuere omnes debeamus, videbi

mus.

Nullum plane animal est , quod plures magisque diversos animi

corporis habitus concipere natura possit atque homo . Omnium enim animalium, ut Aristoteles ait, maxime vim obtinet imitandi. Atque ut terra varios maxime fructus concipere in se, progignere potest: ita etiam hominis animus varios maxime mores capere . Estque haec capiendae consuetudinis facilitas habilitasque non minus ampla, quam illa quae sanitatis est latitudo,

Rupe ut in magno quodam spatio i

155쪽

t et i p. I. 87, vel ad morbum vel ad sanitatemllillam exactissimam variat, ac si bo-t na es , similibus sibi rebus omnibus

conservatur, a litarique in ad mor- bum aut vitium declinat, pro exces istas modo contrariis corrigitur e mendaturq;, ita etiam animi ac habi- laus propensio eodem modo ad vir-ltutes ac vitia proportione quadam respondet. Ideoq; quaecunque conisii et udo vitae rationem inducit, illaminatura tanquam corpus cibum vel terra semen concipit, ac pro saa qua- .dam proprietate cohibet ac dissun-ldit. Nam si cum natura conVenit:

t mirifice complectitur provehit, sin verbiarum ab ea recedit, facileiadhuc evincit sin amplius , dissici lius , caeteraque pro ratione. Ute- nim segetes , ita etiam animi , pro dculturae modo luxuriare ualent. Sed quoniam plerique in iracdio naturae proclivitatis hujus , sicut sanitatis H amplis.

156쪽

suntque semina in nobis innata vir- tritis, ac facile non eximium naturae

vitium adhibita diligentia corrigimus ideo etiam vel inprimis refert quibus quis primis annis assuescat,

α quam quisque consuetudinem capiat Excitat enim colitque naturam exercitatio, in ea i veluti futurarum actionum semen spargit. Atq; ut sementem quisque facit , ita demetere solet. Nam quamvis natura sicut terra corrupta est, ideoque ad malum nostra sponte proni sumus: potest tamen Milla, sicut haec cultura dilige tui laetos uberrimosque fructus proserre ut contra,' lamvis sit fertilis, sine cultura fructuosa esse non potest . Recte itaque Hispani quorum ego linguam , non minus verbis quam sententiis gravem, merito maximi facio quem corruptis irroribus, inhumanum, in civilem, Sc

157쪽

B. I. ionestum minus vident, Malcri adomu lingua , id est male educatum vocant nec male tali longe discedentem a communi morum ratione' consuetudine , humorem de humori stam patria etiam lingua appellant olli nempe a media latitutdine, hi vero ab extrema causam de-

a signantes. Eademque ratione mul ita multorum de moribus dicta con-

ciliari inter sese posse puto . Nam Teientius ait : Qualem suum quis-ique esse vult, talis eis. Et Horat Na-aturam expellas furca, a nen usque et recurret. Item, Heroum filii noxae: Fortes creantur fortibus. Iam vero

et it etiam habet hoc Omnis animi fa- libido, ut quemadmodum corporis partes exeicitatae fortiores bi:ὀsilidioresque redduntur , ita etiam ipsi exercitatione atque usu mag- snas vires adipiscantur crescant: Dua Ontra velo octo languescant miri 3 nua:

158쪽

so Asc As IIJ VsΥInuantur. Id quod disertissime explicavit Plato ina imgo secutus Hippocratem , qui usum robur addere, cium ver dis luere pronuncia Uit. Eatenus ergo ludendi exercitationem alere, hoc est, cupiditatis effrenatae causam dicemus Primum,

qubd latentem illam eluti sopi

tam excitat in hominibus, ac producit, atque in iis etiam qui veluti medio aut neutro quodam modo ad illam sese habebant, plane inducit atque ingenerat. Ut enim nec terra seminis quod non concepit fructus reddere potest nec quisse quam , quamvis ingeniosa gula itvel jus nigrum, vel conditos boletos, nunquam antea visos appetere ita nec quisquam ignotum sibi ludum concupiscere. Quamvis ut habet omnis exercitatio cognatas sibvicinas actiones, ac parvis momenti muli natura aut cingit,aut mutat

159쪽

t iri p. I. iit detrahit ita etiam potest quis, piditatibus nimis indulgens , na- ura instinctu in vicina vitia incur- ere. Quare recte Iuvenalis ait: Si a mnosa senem juvat alea,

haeres Iuliatus , parvoque eadem movet arma fritillo.

ostrem , quoniam omnes quod ut pede injustum es se credimus , id

iam committere minus solemus: leo etiam vel maximi momenti tonderis omnem consuetudinem

ite video, qu bd opinion est , quae icile peccatum contemnit , si quid sud in hominibus generat. Nihil nim est quod hominum , imperi orum maxime , animos magis ci-i iusve opinione informat , aut moi et quam consuetudoin exemplum. plerique enim ab aliis quod fieri vi-

lent, quod ab illis quibuscum vi- unt, id unum: ipsi sine ullo con-

160쪽

PAsCAsis Jus Tiscientiae timore faciunt, dc sequi alios volunt. Ut enim Terent inquit: Homine imperito nunquam quic

quam injustius, qui nisi quod ipse

facit, nihil rectum putat. Immo, exemplo quod fit id omnes etiam ,

iure fieri putant. Adde, qubdomnes in religione eodem modo moventur:&deos patrios, quos amaioribus acceperunt colendos sibi diligenter, cretinendos arbitrantur. Quare vel maxime bonae coia suetudini quisque tradendus est , quoda- Inimum illa plane opinione infor tinat . Quae non modo omnium no . strarum actionum , cum iam adolevimus, praecipua causa existit, sed praecipue etiam affectus movet. Id ienim omnes toto sensu fugimus, quod malum putamus: quod bo-lnum vehementer appetimus Atque ila

hinc adeb fit, quod pleraeque natio-xnes suas quasdam turpes actiones,