Pascasii Justi alea, sive de curanda in pecuniam ludendi cupiditate libri duo ... cum collectaneis tàm veterum, quàm recentium authorum de sortibus, aleae, taxillorum et chartarum ludo auctiores iterum in lucem editi studio et labore Joannis à

211쪽

et i p. II. 43 esidere, pluti tu veritate ricientia, expulia fallaci tu ibulenta opinione imbuere pro ritus debent im-m etiam quamvis illorum utilitas principio non appareat , continenter etian instar medicinarum ratione factarum, adhiberi. Qtiae sit istorum medicamentorum facultas vis, tum quae asscituum cum omnium, tum hujus praecipue ratio, latius est explicandum . Ita enim non solum libentius illam , faciliusque aegroti adiar ittent , verum etiam continebunt ac digerent melius. Habet ut diximus, hoc a natura omnis animiast Elio, ut praecedente cogitatione moveat S concitetur. sunt autem assectus , cordis motus, quibus appetimus' declinamus res objectas, ut amor, odium, spes metus, ira, cupiditas omnis vchemens. Nam .ut inquit Poeta, noti, tilla

cupido. Atque illud omncs naturae

212쪽

bonum quod verbis aliam , contra declinamus 5 fugimus omnesque, res omnes, ut cogitatione concipitariis , ita ad illas toto animorum sensu imovemur. Videmus enim s periri illos graviter excandescere, ob quam rem alii ne irascantur quidem:

omnesque casus eventus rerum

varios, varie pro mentis sensu se sit mare , pertianescere , expectare ferre itaque quo quisque rationem magis exercitatam, magis eruditam S conflantem habet ita rebus casibusque humanis minus comm OVetur , minus pei turbatur , mus cupit, minus dolet. Atque hinc est, quod Stoici sapientem illum suum, qui nihil admiretur , nihil metuat, nihil peccet unquam, omni vacare perturbatione dicunt , tum cupiditat S metu, Una etiam aegritudine

213쪽

si id quidem illi confuse faciunt mnesque Philosophi. Poetae a

plentem non hommem, sed Deo similem csse , unoque minorem Iove piodiderunt. Si igitur ad cogitationem animique sensum a Tectus moventur, Omnesque pro rei quae sensibus percipitur magni' μd ne, non

solum qua est, sed quae videtur, animos tanquam habenis adducimus

d remittimus, ut ne ultra quam oportet, ratio dictu, tepiditates nostia concitentur, nosque appeti tione nimia inflamment in coo itatione, rectaque&firmamenti ae-

1limatione videtur positum. Quod cum ita sit, recite est dictum, Foritudinum antini medicinam esse Orationem ' sicut bona valetudinis edicinam, ita etiam bene vivendi tem rudentiam esse. Omnes c-

am in Dinni desiberatione hoc fa-N cimus

214쪽

i PASCAsi Jus Ticimus, ut animium eorum qui biis cum agimus , ratione .consilio, non solum in veritati minis ostiam sciat entiam inducamus, verum etiam vitiis omnibus immunes Malienos reddamus. Veruntamen hae dc

affectibus sic dicta, quamvis in genere , maxime in perscctis rcctea natura informatis hominibus sunt vera naturae enim ge rationi subiccti sunt appi titias, d invitat verratio bene sanos homines ad ustitiam&a uitatem: tamen in a gna natui se degeneris corruptione magna educationis pravitate , Claraae Setiam contra rationem concitatas&elatas cupiditates habemus quae impetus sui chemcntia etia in voluntatena secum trahunt. Sunt tu

cupiditates si longe in aliis ali vehementiores, multisque gradibi in eo quod maius ac minus est intc se diversae. Ex quibus, cum maximsunt

215쪽

iat, tale emanant Voces Pruden S,

iens , vivus vidensque pereo, nec quid agam scio. Et, Video meliora. proborue, Deteriora sequor. Vertim de his animorum motibus. qui rationis obedientiam abiiciniat, contra proterve insurgunt, quOlmodo regi debeant , postea dice inus. Nunc de iis qui rationis frenis regi , dc contrahi ac sedari possunt,

agamus.

Quemadmodum prius diximus, duplicem esse consuetudinem , insi- ἰtam videlicet, innatamque: assum-lptam atque adventiciam, quae longo istudio atque usu mutata eXercita-ltione priore usque ade tandem fa-ilmiliaris S propria evadit, ut jucun-:lda etiam fiat ita nunc . cum de cD- - gitatione dicendum venit ad hanc enim affect his moventuro duplicena similiter cogitationem elle statuen-

a dum

216쪽

As C A sit varidum est. Una quidem naturalis est, qua omnes homines ut videmus. communa quadam consi: clud me des educatione tantum , secundum a lturam persectari itaque indocia dc vulgaris dici potest. Altera, d erudita exculta cit, quae indio, ratione l experientia comparata perfe-leia , non sicut adventicia consuetu-ldo, longa eXercitatione tantum , sed etiam facile, Mi aepe celerrime natu ratem immutat. Haec recte Sapiens appellari potest mcntem enim veritatis ac d scilinae rationibus, veluti quodam lumine , totam imbuit, des veluti informat. At naturalis qua est, sensus fere e temperiem comi

tatiar, commutuque tantum consue

tu dine d opinione nititur. Ita tu ad hanc affectus omnes, qui temeri etate, stulticia sine vidente causa concitantur, moveri dicentur nimi tum , quemadmodum isores a tura

217쪽

distinguit. Nam postquam mores, quibus quisque secundum corporis

temperiem praeditus est , explicavit, a cordis calidioris homines iracundos, audaces, temerarios , atque ad actionem omnem promptos esse dixit,subjungit Caeterum, quaecunque de moribus, sive nunc , sive quovis alio sermone explicata sunt, ad tem peramenti cognitionem , sciendum est, ea non de optimis moribus, aut

Vitiosis, piis Philosophia homi nibus adveniunt . sed de insitis unicuique naturalibusque a nobis exposita fuisse. Erudita igitura Phi-

losophica cogitatio studi ima ratio nem atque experientiam macii stros habet ac vulgari, insitaque negligens Q premens si molesta striat, ut

i proverbio es , ε τα, τί hoc est, Deum sicquitur. Omnia enim sua in seposita esse ducit , omnesque for-

218쪽

iso Asc Asii Jus Titianae casus virtute inferiores. Itaque recte Aristotcles quasi divisionem hanc secutus , Verecundiam , quam inter perturbationes numerat, in senibus4 studio per i ctis hominibus vituperat: in adolescentibus verblaudat Senes enim iudiosi, in quibus integra exculta est ratio, nihil admittere debent, quorum co-oitatione erubescere possint. Adolescentes ver , cum naturali tantum cogitatione utantur, naturali enim, ut inquit ille , non arbitraria coi scientia , pudore suffusi verecundantur verecundiam veluti frenum habent, quo a rebus malis coercentur. Et quidem nemo de eo quod non didicitici audivit, judicare aut aesti mare ratione docta potest. Itaque etiam non commoveri rebus ignotis S apparentibus. Multa enim extimescere adolescentes mulieres inr

219쪽

A ii B. II. ISI aetate vel experientia vel doctrina structi contemiuint. Quod qui- em illis , alta in ignoratione Velut

in tenebris versantibus , maxime usu venit. Nam sicut lux tenebras, &m et una onmem ex tenebi is natum,naanifeste 3 celerrime depellit cita etiam eruditio G scientia, non O ium ignorationem omnem ex laominum animis discutit , sed 'ti naturbulentum omne vitium iri inuti modo removet. Sed sit cui de metu,

ita etiam de spe judicandum est. Jam vero ad ludendi cupiditatem aleamque redeam iis Q ia quidem affecti qui sint, camicti misere, Omnes illam vel naturali tantum cogitatione impetuque exercent ut certe pleriq: acnuat vel etiam eruditiore dc exculta ratione cum sint, tamen etiam contumaciter in eodem ludendi vitio assidue versantur. 2ed est horum non ita magnus nu-

220쪽

I nerit, Nam cum nemo adhuc rationes quibus erudire animum hac parte aleatores possint , consulib&cogitatb proposuerit , ac nemo sua vitia cernat, sibique adulator sit quis que: non potuere nisi quadam vulgari d conam uni ratione Omnes uti. Nos igitur ecquid proferre Valcamus, quod erudire aleatores possit , quod perniciosa sententiaretrahere,in motum animi turbulen tium conibere, tentabimus. Quod si rex sententia successerit, non solum bene operam positam esse opinabor, sed etiam maximos me studiorum meorum fructus percepisse putabo. Sin minus certe tamen rectae voluntatis conscientia me consolabor Ad remediorum igitur formulas redeamus.

Diximus , commodi β utilitatis credulam ex acta sorte spem a na

turali cogitatione d motu susce yx in