Henrici Rhala JC. & ejusdem facultatis professoris ordinarii, topica. Methodice tradita, succincteÌ€ et dilucideÌ€ explicata ... illustrata. Accessit his oratio de origine, progressu, & dignitate jurisprudentiæ Romanæ

발행: 1641년

분량: 341페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

51쪽

HENRICI RHALA C.

prope rei ει tua iu&ria perimitur, d l. Iulianuis uuis rem is ad exhibend. dc quod indetritu rei nibi aliud sit, quam separatio formae 2 male risi Selas item quaero de aut largent leg.

l. i. . ii convenerit. sit quis, de pign. Plinc omissio for nae reddit actum nullum l. si procurator C. de procur c venerabili de of sfic. delegat. Nam qui formam praetermittit jam aliud ager videtur diligenter in princ. f. mandat. Et quod de ipsa subitantia hic,idem de requisitis actus biennibus intelligendum est,

cum ex lennibus nihil iit omittendum l. Divus f. de in inregr. restitutionib. Haec forma selennium noque est de substantia ac his, unde eo omissis actus omittiad corruit c. cum delicta de claris i. c. Pisanis de restit. spol. Imo ma lior ei defectus formesqu2m materiae l. certa lforma ubi Joan de Plat de jur fisc. I o Paul. Castr. in . si unius L sic acceptitat . de paci lNec et Licus huic regulae Syno i valet quid l-go, ut ago valeat, ut valere potest, si , ficiat isorma not. in c. unic de postulat praelat in o. I Oct. d. ini. I. siquisff. deV. O. Irad ficiente Consensu contractus non substitit . 1 r. Inst. de nut stip. neque intervenient voluntate testatoris, neque adhibito competente testidium ro,destituitur testamentum Iust.&ff. quib. mod.

rump. test. Sic alienatio rerum Ecclesiae in

52쪽

ma praescripta a lege, item venditio remnaipilli sine forma legibi is constituta nullamm: auctoritatem obtinent lem a vers si ais, de reb Eccles non alienand.&l magis at, .ne passim fisside reb.eor.qui sub . tui.

e Fine sive causa L

PInis est, cujus gratia res est, vel cujus gratia

fit aliquid Finis nomen transluum videtur sed terminis, quibus res concluduntur ad fi-em enim causae relique referuntur, runaqu*ue res suo fine complehendi ur, 'tam lateatent caetere Causae, tam late patet finis. Inte-im ad omnes omnium rerum sine intelligeuos qui saepe sunt varii unica finis definitio uis suoci que susticit. cquid nim est, cuius: alia res est, id finis est Utrum autem illud animum sit, an subordinatum, universale anpeciale baec consideratio ad inventionem fiuc Opicam generalem non pertinet, sed ad inretiores rerum ipsarum dilati istas. Undinaec causa omnium nobilissima est, de ad quam ea terae diliguntur ut qui sit eam consecut Isbia Aia omnes sit assecutus sic Phruici rebui fuis

53쪽

Hr Nnici Ru ALA C. suis est homo proposims homini Dctis ii homo creatus cst propter gloriam Dei Dei itque gloria est finis homini propositiis silc cinus perfecta est finem sinu adipiscitu

cum inhabitatur: bellum geritur,ut vivatur in Pace, vel ut ex hoste victoria reportetur Deatam vitam Philosephi finem bonorum aspellant, quo omnia considia dc reii te falsi hcminum referri debeant. Hoc modo omnivi artium est aliquod summum bonum, , cinis ea tremus ut Grammaticae bene loqui Rhetorice bene dicere Logica bene disserere iurii prudentiae finis, ut bene regatur Respub. quo magnifice exprimit Imperator ustiniaraus i

prooem Inst. hisce verbis, ut utrumque tem

piis Bellorum Si pacis recte possit gubernari Princeps Rom. non solum in hostilibus praeliis victor ediistat , sed etiam perlegitimos tra mites calumniantium iniquitates cxpellat: stat tam iuris religiosissimus, quam viritis hostibus triumphator magnificus Ita bellum sit

cipitur propter pacem ut sinalem causam. Sic uno 9. Eneid. Trojanis infensa , cum eos in Italiam prospere navigare sensisset, ad eos ve- xandum tempestate disjiciendum contulit se ad AEolum ventorum regem, Vexationis

premium olo pollicetur ejopeiam nympham coniugem, donumque ipsum duplici si

54쪽

T o sum o Rubi Cap. 33iue conjugii amplificat, selatio vitae pub thia prole in hiinc mo um: Smi mibili plenis infanti corpore umpia, Quarum quae Orma pulsiberrima Deiopum Conn tio Janga abili propriam tu dicato, Omnes, tecum merito tro talibus annos eat, sepulchrs faciat te proleparentem: Sic Dies, apud Virgilium est, Engam Veneris Anchisae filium noncsse, sed Caucasi monia; Hircant 1gris, ut ducitiarnacietfidiata

as coarguat:

Non tibi Diva pueηsgene nec a Manus in hor Ter e, Hed durisgenuit te cauti torrens Caucasu, Atreanaesae admorunt fera bien o argumentum indeliberationibus accus ionibus ac defensioni,ns valde utile est Imo in lemostrationibus ut in didascalicis & quo, ibet causarum generem itio loc ipsa vox scilicet ausae genus apud Rhetores usitata has irat . um singula causaria genera a scopum dcim 'em situm tendant oc licentix intentiones ,reum subjectariam natura. EetiioneVu . Hoc gumento in defensione Ligari Cicero et u- eronem aceusatorem urget, cum armor mr tra Caeserem susceptorum fucm Fremit,αzonsilium: Certes ait contra ipium Caesarem Ongressus est armatus in id enim Tubero

iust ille .iaticius in cie phat lica gladiu

55쪽

auebatescujus latus ille mucro petebar, quis set . .

sus erat armorum tuorum quae tua mens ocu l

li manusZardor animi icquid ci labas quid op itabas nimis urgeo commoveri videtur ado cilescens, ad me revertar . Iisdem in armis fui. Quid autem aliud eῖimus,Tubero, nisi ut quod lhic potest, nos possemus : sic volitiatas ex ne, potestas ex efficiente colligitur. Hic Oratoriae iuventionis primus fons est scilicet causarum maximus Δ uberrimus, unde omnis scientia rerum divinarum luma inarum pro mainvit solida, constansque cognitio, demonstratio promitur. Nam si artes di iligenter explicandae sunt, si bellum serendum

eli, si deliberandum de pace, si quid denique judicio de ratione stimandum vel explicandum, causae nobis considerandeteri perspiciende sunt. Vnde Cicero cum de Mithrydatico bello diceret, causas ejus diligenter omnes excusat, finem primum, gloriam populi Romani,salutem clorum, vectigalia publica, tum facultates efficientium causarum primum ex Mithrydate, quantum bellum sit, quod conjungant duo potentissimi Reges Mithrydate, Tygranes, renovent agitata nationes deinde ex Pompeio vires Romanas opponit, quod in hoc Imperatore sit scientia rei militaris, litus, autho. itas, felicitas. Item pro MilQne, suem Clodi, ikecandi

56쪽

To RuM CU 1 3seandi, Milonis posuit spem consulatus, atqui impunitatis, Messicietes causas meditatς caedis, quod Clodius esset expeditus in equo,quod stipatus barbaris servis. Et pro Roscio Amerino, removet omnes causas parricidii, ut suspicionem quoque tanti facinoris removeat deniquo nulla disputatio erudita existet, qu non exquisitum illud ex causis docendi genus sequatur. Et tum tandem vero proprieque scire judicamur, cum rei causas penitus cognoscimus. Ideoque,

ut ait Poeta,

Felix, rei potiti rerum cognoscere caUM, recte Persius, cum homines ad sutipsitis cu-gnitionem excitat, ait, Disites miseri, canos cognoscite rerum, ut humus, aut κidnam victurigignimur,orri uis dat aut metaeqnim mollis exus et unde. Ex hac causa finali j Ct egregia depromunt axiomata efficacia satis Mutilia hoc modo, cuius est bonus fitiis ipsum quoque bonum ess oportet,i si non sit ni perveniamus inaur. do T. eg. I receptu is communia praedior. l. si quis . se re milii l .non intelligitur. i. quan

do de jur sis c. sic Abrahamus quia fide iusti fi

caluo est,ergo credidie, tale est hoc arg. Stychus Pamphylum botiorum omnium heredem fecit ergo charum illum sibi habuit. Item ili id concesso fine omnia concedulla

57쪽

tiir, quisunt ad finem necessaria c. praeterea. c. prudentias sexta de ossic. delegat tale est aliud in contrarium artoma, medio sublato. f-

ne quo ad finem perveniri non potest, ipse sinis stibiatus inrelligitur, sic extincta querela, per quam ad horroditatis petitionem pervenitur, ipsa haereditati petitio sublata intelligitur l.

sancimus .ult. C. de inoff. testam.

Tandem loc in causa suali, ii est habitudo erga suum effectum, addam, simul probabo locum cauta natis ab em cient in aliisi quod multi sustiuent negati,c separari ac distingui. Quia quicquid est διοτi,vel respondetur quaestioni duri, id est causa: causa enim omnisi sola διότι dicitur, id est, cujus vi res est citvero finis est διο τι, vel respondetur u stioni λου, ergo causa finalis est distincta causa, maiorvi minor probatarur ex Aristotele Phys. r. 3.Phil. 8. 2 dc exemplo quod ibid. Aristot proponit,& simul ipsa reta experientia, scilicet quod

sit causa finalis διοτi, cujus vi effectum existat, exempli gratia, siquis ex re quaerat, quam ob causam ambules, respondebis, vel ut convalescas, vel ut in acre sereniori te oblectes lire eo fruaris , vel ut potius corpus eaerceas torporemvd discutias. Itaque vi causet finalis peculiaris , qua ab aliis causis distanguitur, isse Tectis cujus gratia, si e cujus causa exprim

58쪽

ait V e Plato tinc appellat sici προ ο id: it, causam ad quam , litique particulis demma ut propter, ' O referri, ne Ne aurem

est nota illius finis, qui in mali alicuius depullione versatur Aliquando improprie dicitur finis intentione, qui primus, finis erecutione. qui poliremus nam tametsi ejusdem finis du- deae si consideratio, una, quatenus ab eiciente interiaitur, altera, quatenus per effecti formam adquiri ur, tamen non cogitatio de fine, sed illud quod cogitatur 4meditur id est. cogitationis istius intentionis obiectum es: usa filialis' sillustratur exemplis ut supra. Ita tρ sotinaxque ac iuris priusqst in cogitatione eicientss, qu in rei ingeneratur non amen ob hanc causam agendi modo in systemate praeponi debent. Nam quo quicquam in entione prius est . eoactu&ordine causanai 'st posterius, quod trad Aristot. Phys. 2.9. Ruis principium est non actionis ipsius, sed consultationis, scilicet de actions suscipienda. De singulis causi. 'axum gensribus satio

abundeve dictum est Praestantiam, excello a-uamque causarii filiis sibi vindicat, quamvis ordine postremus, tamen princeps intentione, tametsi in agendo scit . in rebus contra accidit. Materia enim est prius in aedific mado,quam architectus ultam opqs faciat Forma succedit i

59쪽

HENRICI RHALA IC.

tandem aedificio utimur, c operis fine seu imur . Itaque in rerum ipsarum effectione d molitione,quq jam constitur in abselutae sunt materia primum sese offert, deinde efficiens tum serma accedit postrema est finis sic ei in antecedentibus in conse penti suun quo i

Doctrina causatu tradita, sequuntur ordi anesio Effecta. Effectum est, quod e causis

existituati quicquid Vela causa, vel ex causa, vel per causam, vel propter causam constituitur, id dicetur cffectum Effectum etsi nomine voce videatur efficenti dantaxat respondere, citamen sensu de ignificatione generatim stimi itur nota solum pro effeci ,essicientis,sed etiam apro effeCho materi , effecto sormae, effeci si litis: Nam finis alliciendo, Torma rei naturam iconstituendo, materia patiendo etiam adhibentur ad stet tum inde causa ex frictis, effecta ex causis relatione titua exquiruntur lHinc effectum re hi desinitur,quod e causis e citis ita. γ causarum, sive nod ab effici

ent l

60쪽

existit. ccati is auteni di imiis poti , qu mucauta quoniamxx omnium calis arma conspiratione ς concursu effectituri existere bleas. Quos ut de rebus noui factis perspicuum est, ilia etiam de motu diu, verum est, aram species, , ' Pas 'dictu seu esteolum potest, ulla sunt; tunc en quod mus puta esticieritis etfectum est, si etiam effectum reliquarum causarum utn ate ipsormae, sinis; quodniateriae effectum est,idem quoque ilicientis,sori M,Ecfinis. Unicum enim vi implexetieeti genus est, quod quatuor generibus causarum respondet; quamvis negari non possit his omnibus vatiari

distingui posse, quatenus ad causas singulas

seorsim refertur, ut vel arguat eas, vel ab iis arguatur, quamvis nulla tint vera effecti genera, ubertas tamen per magna modis quibus

in distingui potest in motu, in remotu facta, ejusque usu Mossicio.

Itaque effectum id est, quod vi cautarum Producitur, sive moveatu quolibet modo, si e gignatur, sive corrumpatur. Itaque ad effecta motus ies motu facta, generatio, cOI rupti pertinebunt; quia motus est illa causeium operatio sive effestio, per quam res aliqua producituri efficitur. Et generatio est conmaciis formet cum materia ab efficior te ad '

SEARCH

MENU NAVIGATION