[Omnia quae extant juxta Benedictinorum versionem]

581쪽

O prodigium t homo corporeus incorporeis agminibus similis est imo si sic loqui licet, Angelicis potior spiritibus Horiam enim neque corpus ni,que membra suppliciis et doloribus obnoxia sunt ille vero in se dolores admisit et tormenta quae perinde atque illi qui corporis sunt expertes, pertulit. III. Praeterea et alia multa sunt in eo genera Virtutum, Similem enim illum Petro et Paulo dicere ausim; namque sicut illi magnis conatibus, magnaque Virtute plagas Occidentalos ab idololatria revocaverunt ad viam quae ad cognitionem Dei perducit ita et beatus Gregorius Orientalos partes praedicatione illustravit. Docuit enim illas colendum esse Patrem , Filium et Spiritum sanctum Verbum a Patre individuum assumpsisse corpus ex Virgine : persectum Deum factum esse hominem persectum, alque per nativitatem doloris expertem , incorruptibile corpus assump

Verbum Dei, inquiebat, quod est eloquio majus, corpore cum Crevisset, conversatum est inter homines Gotcircumcisionem, quam subierat per baptismum abrogavit. raditus est pro nobis illo, qui a sinu Patris indivisi bilis erat. latum est super cruce Verbum et mortuum est quidem quantum ad humanam naturam, sed immortale stetit et mansit quantum ad divinitatem quae in illo erat. Quia autem ex duplici natura unus emcitur Christus, ideo mortem perpessus est corpor quod erat divinitati conjunctum Caro quae tormenta sustinuit, Deus erat, et immortalis orat divinitas quae corpus induerat. Divinitas carnem Deum esse cit, atque ita aequabiliter et plane cum Verbo unita fuit, ut illud quod pro nobis mortuum et sepultum est, dum per divinitatem resurrexerit et destruxerit inferos. Illud cognoscite, illud adorate, quia illud, cum Verbo conjunctum, est omnium Deus.

582쪽

Ea autem est doctrina qua superbam illam et superciliosam gentem erudiebat. IV. Τalenta sibi crudita hic multiplicia reddidit, non quidem duo pro unico, aut quatuor pro duobus, Ut de cem pro quinque reserens Sed talentorum myriadas lucratus est et idcirco a Domino verba haec audiit u Eugos serve bone et fidelis, quia in pauca hucusque suisti side-ηli S , Supra multa te constituam, intra in gaudium Dominis tui . nBeatum hunc Apostoli nomine insignio. Is namque, caeterorum instar Apostolorum, praedicavit Deum Verum, idola et idolorum templa destruxit, Deum coeli adorare docuit, et superstitiosam erga creaturas abrogando religionem multum Conditoris creaturarum instituit. Is ardenti cum elo libros Scripturarum divinitus inspiratarum edocuit homilias conscripsit sapientia plenas, populosque quam plurimos erudivit. V. Novi Danielis nomen apud me Gregorius obtinet. Sicut enim Propheta sanctus a Rege Babyloniorum poenas exegit, illumque velut bovem et sub forma bovis pastum abegit in deserta ; ita ct rebellem veritati Tiridatem aprugna forma indutum Gregorii preces humanae Ormperestituerunt. Fidem equidem habuit spe nixam, et integram ut granum sinapis, in quo non potest corrupto Vermis oriri, neque grani virtutem imminuere; verum idem ita firmam habuit, ut id perficiendum consideret, quodcumque postularet a Deo; atque si diceret monti, transfert illuc, procul dubio transferendum ore pro certo teneret. Absit ergo ut non crediderit hominem aprugna forma indutum priori seruasse posse restitui. VI. Ast ego virum hunc admirandum valde suspicio sponteque sero in ejus en c0mium : Verum timeo ne tanti

583쪽

viri laudibus impar sit orati mea non do tamen a prO- posito recedere mens est consido enim tenuitatem virium mearum animi promptitudine ore superandam. a igitur, quae valeo depromere ex iis in quibus manifestata est dextera Dei proferam. O novum porteretum Psol in aereo coelo a De concluSUS, ab alto in terras emittit radios; verum hic Sanctus ex prosunda, in qua detentus erat, ovea, radios suos in

excelsa coelorum dirigit. Εum intuentes Angeli et Archangeli selicem pronuntiabant, eique in ossa jacenti famulabantur. Corpus ejus videbant in lacu, dum in coelis fulgebat ejus sanctitas corporeus in coelo, Angelus in terra corpus habens, sine corpore esse videbatur coelestis homo, terrestris Angelus e coelo columna ignis caput ejus in terra pertigit cilluminator Armenis, Fundamentum stabile Graecorum, Armeniae minoris. Apostolus Christi, Viamque praemonstrans hominibus. Felicem to dico primam, O Caesarea Cappadocum a te enim impositionem manuum accepit mullorum Pastor populorum. unc autem eodem virtutum splendore sulgebant consecratus et On Se CP3to P.

VII. i Soli Capadoces validis jam undati erant

radicibus ; et ille ipse solus radicem sumpsit, unde alii, qui radicis X pertes erant, suam acciperent. Ibi multae colligebantur fruges ab Operariis, qui oliui inculta excoluerant ille vero solus ipse operarius, unica manu tenen Saratri stivam, terras complures incultas verbo veritatis emolliebat. Unico vomero sulcos cum aperuisset innume-POS, Semen quintuplex et multos fructus retulit atque

pugili semen divinum apprehendens , digitis infinita

grana Spargentibus , Campos seminabat plurimos. Tunc in sulcis unico lacerto excisis, satae unica manu fruge Simul germinabant.

584쪽

tempus; et quando adventabat hyems, unicum spargobat semen, nempe Verbum Dei. At ecce diversas quae inde

oriebantur fruge advertens, maturas alias, alias maturitate pingues in ream, messi tempore, comportabat, triturabat, anno Undabat, atque componebat in acervos,

ut eas inde in horrea lucis deserret.

VIII. Quid quod hyems Soli Armenia quae accepe

rat et seminibus storum fidei, quibus per glacio insidelitatis non licuerat progerminare, ipsum seminatorem projecit inter exitiosa veneno optilia ΘΗomines, qui cum sancto illo sermonem et vultum communes habebant mores induerant serpentum at contra, dracones lethi seri armatique veneno, mitium hominum mores reserunt, pedesque sancti eodem, quo mortem inserunt, re lingentes, Obsequium ei exhibent. Quid tum diu perseveraxit tempus hyemis, et seminatorem, instar Seminis quod rigente glacie satum est, periisse arbitrati sunt Armeni. Aperitur fovea. Quaerebant corruptos totius hominis artus a multarum vocum Oncentus audiunt. Tetrum ex raconibus et serpentibus odorem nare Sua pervasurum reformidabant; at inde suavis odor, Velut ex horto Voluptatis, exhalatur Ossa carie absumpta quaerebant culis sed splendentem in ejus facie solem contemplantur in fovea exanimem reputabant ast eum, velut in augustissimo templo, de ambu lantem intuentur Artus sanae consumptos investigabant: sanum vero et coelesti cibo saginatum advertunt. Comminutum dentibus draconum corpus indagabant, sed cicuratos ab ipso serpentes admirantur, contemptoreSContemptos sese vident ab eo, quem despexerant. Pudore sussus erubescebant, exclamabantque attoniti:

Magnus es Deus quem praedicat magnus Gregorius. Insr-

585쪽

bus infirmatum arbitrabamur. Quin etiam, si dosuissent

dracones per solam samem , stitiarum erat ut absumero lurcorpus, quod inde nullus mortalis eripere poterat. Verum mirabilis est Deus in Sanctis suis, inquiebant, ad mentem Davidis prophetaer glorificatores inim . suos glorificat. Admirabundi suum erubescebant facinus, atque dicebant : Is quem in foveam et tenebras projecimus, Obi , qui certe silii tenebrarum eramus, veluti sol, illuxit, nosque de tenebris educens, filios lucis essocii. Is a magno ovium pastore, qui Veniam pro tortoribus deprecabatur, edoctus suit mos enim tortores ejus eramus dum projiceretur in foveam; at ille fulgens Illuminator, vestimento lucis nos induit, pedesque nostros in viam pacis mirabiliter direxit. Nos ejus carnifices suisnus: hic vero providus pastor noster est mi Pater misericors, nos filii in Patrem rebelles , quin et parricidae. Hic divinis vallatus erat castris, ut vastantem luplam ab ovium opto unda propelleret nos autem aberrantes secuti sumus lupum depopulatorem, quem vulnera Verat, praecipitem egerat, et perdiderat in aeternum. Hic Pastor optimus, nos grex rebellis et caulo desestor. Hic medicus nos egrotante properaVimus eram, qui nobis medebatur, interficere quoad corpus , quasi impossibile sit

immortalem eum esse quoad animam.

Hic praeibat nobis, praecidebatque spinas in via quae ducit ad cognitionem Dei nos ver , caeci et incauti, Cecidimus in foveam perditionis, et utroque orbali Oculo

pastorem nostrum percutientes in altum injecimus puteum , atque in caecitate nostra perseverantes, nihil intellexim US. Hic erat lucerna lucens nos autem in tenebris sedentes

586쪽

Dei servus erat: at illa, quae Deos appellabam Us erant Creaturae servi hominum; ideoque hic servus Dei deos,

quos colebamus, repta lit. Corda nostra excaecabantur, et non intelligebamus comprehendimus enim eum et in profundam abyssum demisimus atque eodem instanti Vidimus terrae pro

standa in se continere solem , qui nobis assulgebat. Providi Doctoris nostri corpus praedam fore serarum arbitrabamur; at vidimus illud a serpentibus et draconibus Observatum, instar Adam recens creati, in quem ante transgressionem primam, nullam et serpentes et basilisci nocendi potestatem habebant; nos vero, qui praevaricationem Adae sectati sumus, a seris despicimur. Nos potestatem in fidei nostrae principem draconibus contulimus: at debilitatam vidimus illorum virtutem qui, columbarum instar, placido gemebant: suisque linguis, quibus ob Adae praevaricationem datum sui calcaneo insidiari innocenti Christi discipulo adblandiebantur. Quid ergo dicemus P aut quomodo patere audebunt pupillae oculorum nostrorum, aspicere, et intueri misericordem Patrem nostrum, ut ab e Veniam deprecemur, qui innumera in eum convicia surontos congessimus P Verumtamen quia in ejus corde nulla erat simultas; ideo confidamus, curramus ad ostium oves, ibique dicamus. Exis oras, serve Dei, et subjice tibi servos uos, qui in te poteStalem acceperamus ab eo quem contorebas in abyssis, dum profundam descendebas in foveam sicut a Magistro tuo edoctus es , similiter et ac cum discipulis

Ascendo, Magister bono, in Armeniam, apud nos qui visi sumus secunda Babylon. Namque pro Ornaee, e Cendimus foveam, in quam loco ignis ardentis, VenenalOS immisimus dracones, quorum Virus extinguebant, in mo-

587쪽

basiliscorum lammam incedebas spirantes ignem draco nos conculcabas pedibus, atque Videbaris redivivus nanias, Agarias et Mirael, dum individuam colebas Trinitatem, cui non credebamus. Credimus nunc et laudamus

cum rege Babyloniorum Nabuchodonosor; quandoquidem divinum in modi fornacis Orem advertimus. Exi foras, serve Dei excelsi per te enim crodidimus et confitemur Patrem Filium et Spiritum sanctum. Egre dere ex ovea tua, et glorifica illum qui glorificantem se glorificavit, loque maximo assecit honore Divinam tuam extolle vocem, et dic: Deum colite, quem ego lihore praedicavi ille est creator omnium, qui me a pestiferis

draconibus servavit incolumem.

Egredere, nove Daniel, et Sadoc Regi Babylonis, idost, Armeniae, ostende te qui projectus e in lacum, non inter duos leones quidem, sed, quod magis est, inter serocissimas belluas. Omnis enim sera quamvis artus confringat, fieri tamen potest ut quis semel aliquando sanitati rostituatur; at venenati et pestilentes dracones non confringunt corpus neque mutilant, sed instar cicutae cujusdam, pungendo, mortem invisibilem asserunt. Τu vero incolumis evasisti, nedum ab illis interemptus fueris. Verum haec ea sunt omnia quae forsan illis erat ad manum Sancto dicere. Nos autem, suppliciorum jus causam in medium asserente S, en Omium pro Sequamur.

IX. Tiridates Rex ob parentis sui caedem urebat; et

ido acerbissimis tormentis et cruciatibus, verberibus et Corporis inter asseres compressione, pectinibus sorreis et omni dirorum suppliciorum genere, quae pariebat furor, Gregorium torquebat MartJr autem sanctus, illa propter 37

588쪽

amorem Josu Christi Domini nostri sponte perserons, 3P- nisi cos sic alloquebatur. Suppliciis et cruciatibus torqueor a vobis, qui carnalia diligentes hac vila olimini, quod somno simili S. Cr3 CV a nescet, atque ita immortalis spe praecidimini ast 0go ad horam patior pro eo qui pro me perpeSSUS est tormenta ideoque puto immortalis vita necnon et paradisi sua vos exhalantis odores voluptas illuc ingrediar, et illius haeressiam in aeternum. Gaudio perfusus illa beneficium esse reputo supplicia, quae in me congeritis, et esse mihi detrimento arbitramini. Mamvis nim inter pssere membra et ossa mea momentano dolore conteratis, exinde tamen Sana Spica euodam atque velut palma firmis nixa radicibus, multos longe a loquo surciatos pro se Pen S, e nusia soliis, floribus ologans, quibus marce SSere nunquam continget, OXaltabor OPam suctore me atque Vernan et densa in viridario horti, manu Dei consili, laeta fulgebo. Licet enim capito deorsum vorso machinis Crudeliter Sus p Undar, et comminuar inter assi res consido tamen stilurum ut post exiguum doloris spatium, caput usque in coelo coram sociore me osseram. Quin ollam objicitiis uris ot ursis volui totidem instrumontis suppliciorum , quibus corpus meum consum alti P fiduciam liabeo diadema aure iam Ct ornatam Oronain mihi ab illis connecti, quam optabit capiti meo I 0 coulostis, iam super sponsi thala inum odoro mihi dabit. Quid quod hic sanguis e corpore me emanans tingit milii purpurcam et coccineam immortulitatis traheam, quae non marcesset in oeternum Θ Haec ea sunt Omnia quod Mart rem de Cui respondere. X. Quid postea Nondum immanitate sua satiatus Tiridates, quantumvis inclum ut cruciatum Gregorium leneret; ut quo quos cum iis, quae ante Cla Pant, collo

retitiam haberent illi cruciatus Profecto, inquit, filius St

589쪽

Anaci acnere Parthorum qui patrum meum Cli Osroem interemit jubetque Tiridates Gregorium pedibus vinctum, inctumque manibus ot collo abduci in Provinciae Araratensis arcem, ibique in profundam si,veam detrudi. amens inquiebat ibi san sanctus Gregorius, Si enim pater meus gladio aggressus est impium patrem tuum

ille non solum occisus St, et ransitori uri amisit illud, quod vitam esse reputabat; sed et anima ejus ingressa est quoque in cruciatus, inter quos non morietur. Tu vero, siliparentis impii, cum in ultionem patris tui poenas a me exigebas, ideo non superabant me tormenta tua , quia Corpus meum incolume servari necessarium erat a8 ego animam tuam simul et corpus tuum invisibili cruciabam supplicio, ut Deum in eum contritus tandem adores. In Conspectu tuo cruciari me jubos ut tu ipso vel praesentem vel absente cruciaris et non intelligis Regem meum a te illo modo poenas oxigere, atque ab eo in aeternum tibi praeparari tortorem illum quom tu tibi amicum esse cxis

Haec et plura alia beato ad manum erant quae Rugi di

cere potuit.

XI minc autem ad putei ove 3 in properandum nobis est ut iapenam ibi fiant prodigia ideamus PProjiciunt eum in foveam , quod latibulum erat serpentu in At quid dicebat puteus PBenedictus est adventus tuus, o pater admirandes illi

enim praeparaverunt me in foveam tormentorum prostin dissimam, et bysso tenebrosae similem; at ecce Creator

tuus facit ut hortus floribus consitus tibi iam Domicilium eram tenebrariam ; at ecce tibi actus sum templum tu minis Nomino vocor abyssus profundari verum a te sublimis elata ui tingo ad aereum usque coelum, atque in me contineo devolutum e coelis lucidum oleui, qui mund rim

590쪽

Armenium illuminal Corpora mullorum in me proiecta

odore sordium loterrimo conficiebantur, eorumque carnes et ossa lenta fame coni minuebam : abominandum et intolerabilem emittebam Odorem, atque nare eorum molestabam. At per te nunc ideo hortus floribus ornatus et amoena roget flores emittentia qui diversi modo suaveolentem exhalant odorem.

XII. Jam vero quid de exitiosis Veneri draconibus, qui ibi degebant, dicam Sanctum Gregorium in foveam in

jectunt statim ut viderunt consuetam primam suam indolem in s requirere, o Seraphinos attendere qui cum alis suis, ne periculum ui sieret, portabant, terrore percelli, admirari et dicere. Nos progenies Sumus Serpentis illius, qui Evam per comestum fructum decepit eamque exulum et Parcipi lem egit ex paradiso voluptatis; tu vero semen Adami et nepos Evod, qui maledictionem illam susceperunt qua spinas et tithulos lori a produceret, in Si didri capiti nostro jussus os,

et nos calcane tuo. Igitur, Secundum idem mandalum insiliebamus ut nostrum in tu odium a natura inditum expleremus; sed tibi circa corpus tuum incorporeo exercitus advertimus, teque inter Angelicos choros vidimus constitutum tunc fractus est impetus noster quin et obtusi sunt aculei nostri atque, velut si liquescat cera a sa-cie ignis, ita divino vultu tuo dentes nostri cum Veneno suo liquefacti sunt. Virus nostrum, quod inflammatos in

corpor CXlraneorum pariebat tumores , bnio precum tuarum, a Deo luenti trin, X tinctum est, et instar aquae

frigido obtorpuit atque nedum a facio tua fugiamus, Venimus in ministerium ejus, qui sero citato in cicuravit indolis nostra), cujus obliti sumus; et absque timore Corus- Cantis, institi statim ae ultus tui, columbis similes atque

in silentio in domo tua sedebimus.