장음표시 사용
41쪽
illos reges, quantum apud exteras Lationes aliturameSSe existimetis. 47. eliquum est ut d felicitato, quam praestare de Se ipso nemo potest, meminisse et commemorare de alter poSSumus, Sicut aequum est homines de potestates deorum, timide et pauca dicamus. Ego enim sic exiStimo Maximo, Marcello, Scipioni, Mario, et ceteris magnis imperatoribus non solum propter Virtutem, Sed etiam propter fortunam saepius imperia audata atque eXercitus Sse commissos. Fuit enim profecto quibusdam summis viris quaedam ad amplitudinome ad 4, gloriam et ad res magnas bono gerendas d Amtus ad j meta forti a De hujus auto hominis felicitato, do
quo nune agimus, hae utar moderatione dicendi, non ut in illius potestat fortunam positam esse dicam, Sed ut praeterita meminisse, reliqua sporare Videamu , ne aut invisa diis immortalibus oratio nostra aut ingrata esse videatur. 48. Itaque non si a praedicaturus quantaSille res domi militiae, terra marique, quantaque felicitate gesserit, ut ejus semper Voluntatibus non modo cives adsenserint, socii obtemperarint, hostes obedie- rint, Sed etiam venti tempestatesque obseci indarint hoc brevissime dicam, neminem umquam tam impudentem. utSSe, qui ab diis immortalibus totis tantas res tacitus inderet Optare, qUO et quantas di immortales ad Cn. Ρompotum detulerunt. Quod ut illi proprium ac perpetuum Sit, Quirites, quum communis abiti atque imperii tum ipsius hominis causa, sicuti facitis, velle et optare debetis. 49. Quare quum et bellum ita sit necessarium, ut negligi non possit, ita magnum, ut accuratissime sit administrandum, et quum ei imperatorem prafficere Ρ0ssitis, in quo sit eximia belli scientia, singularis et . . Virtus, lurissima auctoritas, egregia fortuna, dubitatis, Quirites, quin hoc tantum boni, quod vobis ab diis immortalibus oblatum et datum est, in rem publieam On-SerVandam atque amplificandam conferatis 3 XVII. 50. Quod si Roma Cn. Pompeius privatus esset hoc tempore, tamen ad tantum bellim is erat deligendus
42쪽
atque mittendus nune quum ad ceteras summas utilitates haec quoque opportunitas adjungatur, ut in iis iipsis locis adsit, u liaboat Xercitin, ut ab iis, qui liabent, accipere statim possit, quid exspectamus 3 aut
cur non ducibus diis immortalibus eidem, cui cetera Summa eum saluto rei publicae commissa sunt, hoc quoque bellum regii uo committamus 35 l. At enim vir clarissimus, amantissimus rei publicae, ostris beneficiis amplissimis affectus, Q. Catulus, itemque summis ornamentis honoris, fortunae, Virtutis, ingenii praseditus, Q. Hortensius, ab hac ratione dissentiunt quorum ego auctoritatem apud vos multis locis plurimum valuisse et Valero Ol)ortere Confiteor, Sed in in causa, tametsi cognostis a tutoritates contrarias virorum fortissimorum et clarissimorum, tamen omissis auctoritati inis ipsa re ac Iatione Xquirere OSSumi veritatem, atque hoc facilius, quod ea omnia, qua a me adhue dicta sunt, iidem isti vera esse concedunt, et necessarium bellum osse et tignum et in uno Cn.
Pompeio Summa esse omnia. 52. Quid igitur ait Hor- tonsius 3 Si uni omnia tribuenda sint, dignissimum esse)ompeium, sed ad unum tamen omnia deferri non oportere. Obsolevit jam ista oratio, re multo magis quam verbis refutata. Nam tu idem Q. Hortensi, multa pro tua Summa copia ac Singidari faciestate dicendi et in senatu contra Virum fortem, A. Gabinium, graviter ornateque dixisti, quum is de uno imperatore
contra praedone constituendo legem promitigasset, et sex hoc ipso loco permulta item contra eam legem verba
fodisti. 53. Quid tum, per deos immortali'. si plus
apud populum omanum auctoritas tua quam ipsius populi Romani Salus et era causa valuisset, hodie hanc Horiam atque hoc orbis terrae imperium teneremus 3 An tibi tum imperitu hoc esse videbat vi , qtuam populi Romani legati, quaestores prauioresque capiebantiu ia, quum X Omnibus provinciis comm aba et privato is publico prohibebamur quum ita huisa nobis orant
maria Omnia iit neque privatam aem transmarinam
neque publicam am obire possemus 3
43쪽
XVIII 54. Qua civitas antea tamquam fuit, non dico Athonisensium, quae satis lato quondam mare tenuisse dicitur, non arthagini sensium, qui permultum classe a maritimis rebus valuerunt, non Ithodiorum, quorum Usque ad nostram memoriam disciplina navalis et gloria remansit, quae civita umquam antea tam tenuis, tam parva insula fuit quae non portus suos et agros taliquam partem regionis atque orae maritima per sed psa defendoret At lierculo aliquot annos continuos anto ego Gabiniam illo populus Romanus, cujus Tiriue ad nostram memoriam nomen invictum in navalibus pugnis permanserit, mago ne multo maXima parte non modo utilitatis, sed dignitatis at tuo imperi caruit 55. Os, quorum majores Antiochum rogem
pugnis Karthaginienses, hominos in maritimis rebus eXereitatissimos paratissimosque, Vicerunt, ij nullo in loco jam praedonibus pares SSe oteramUM: OS,'Ut antea non modo Italiam tutam habebamus, sed omnes socios in ultimis oris auctoritate nostri imperii salvos PraeStare poteramus, tum, quum insula Delos, iamprqcul a nobis in Aegaeo mari OSita, quo omnes undique cum mercibus atque Oneribus commeabant, Te-ferta divitiis, parva, sine muro, nihil timebat, iidem non modo provinciis atque oris Italia maritimis ac portubus nostris, sed etiam Appia jam via carebamus se iis tomporibus non pudobat magistratus populi Romani in hunc ipsum locum Seondere, quum elim nobis majores nostri exhiYiis nauticis et classium spoliis
XIX. 56 Tono te animo tum Q. Hortensi, populus riRomanus et ceteros, qui irant in AEadem suntontia,
dicere existimavit a quae senti obatis sed tamen in saluto communi idem populus tomanus Molori Suo maluit quam auctoritati vestrae obtemperare. Ita pie Una leX unu Vir imus annus non modo nos illa misoria ac turpitudino liboravit, odistiam effodit, ut aliquando Vere Videremur omnibus gentibus in nationibus terra
marique imperare 57. uo mihi etiam indignius
44쪽
videtur obtrectatum esse adliue Gabinio dicam anno Pompeio, an utrique, id quod est verius, ne legaretur A. Gabinius Cn. lompeio expetenti ac postulanti. Utrum illo, qui postulat ad tantum bellum legatum quem Iolit, idoneus non Si qui impetret, quum ceteri Ha ad . expilando socios Miripiendasque proVincias quos voluerunt legatos eduXerint an ipse, cujus lege Salus ac dignitas populo Romano atque Omnibus gentibus constituta est, Xper esse debet gloriae ejus impera Hitori atque ejus eXercitus, qui conSilio ipsius ac periculo est constitutus 58. An C. Falcidius, Metellus, CaeliuSint inienSiS, Cn. Lentulus, quo Omnes hon0- rit cauSa nomino, Illam tribuni plebi fuissent, anno D , lrOXim legati SSO Ofuerunt in uno Gabinio sunt tam diligentes, qui in hoc bello, quod lege Gabinia geritur, in hoc imperatore atque XereitU, quem Per Vos ipse constituit, etiam praeeiPuo jure esse deberet 8 De quo legando Ora Sule Spero ni Senatum relaturog qui si dubitabunt aut gravabuntur, ego me profiteor relaturum, neque mes impediet cujusquam inimicum odietum, quo minus' 'VObis-1r U VeStrum III bene h i, ciumque defendam, neque praeter interceSSionem Uid quam audiam do qua, ut arbitror, Si ipsi, qui minan-I .it tur, etiam atque etiam quid liceat considorabunt oti quidem Sententia. Quirites, unus A. Gabinius bolli maritimi rerumques gestarum Cn. Pompeio socius ascribitur, propterea quod alter mi ilhid bellum sus- mr cipiendum vestris sustragiis detulit, alter delatum susceptumque eonfecit. , 59. Reliquum est ut de Q. Catuli auctoritatoo sententia dicondum esse videatur Qui imm X vobis quaereret, Si in uno Cn. Pompeio omnia poneretis, si quid eo factum esset, in quo spem essetis liabituri, cepit magnum uno virtutis fruetum ac dignitatis, quum Omne una prope Voce in eo ipso Os spem habituros osse dixistis. Etonim talis est vir, ut nulla res tanta sit ac tam distiellis, quam illo non et consilio. regere et integritate tueri et virtute conficere possit. Sed in hoc ipso ab eo vehementissime dissentio quod
45쪽
quo minii certa est hominum ae minus diuturna Vita hoc magis res publica, dum per deos immortale licet, frui dolire summi viri vita atque virtute.-60. At enim ne quid novi fiat contra exempla atque instituta majorum.-Non dicam hoc loco majores nostros semper in ' μγ paco consuetudini, in bello utilitati parui8Se, Semper
ad novo casus temporum novorum consiliorum rationeSaecommodasse; non dicam duo bella maxima, unicum atque Hispaniense, ab uno imperatore esse Confecta duasque urbes potentissimas, quae huic imperi maXime minitabantur, Karthaginem atque Numantiam, ab eodem Scipione esse deletas, non commemorabo a Uper, ita vobis patribusque vestris esse risum ut in imo C.
Mario pos imperii poneretim , ut idem cum Jugurtha, idem cum Cimbris, idem cum Teutonis bellum admini-Straret: L in ipso Cn. Pompeio, in quo novi constitui nihil vult Q. Catullis, quam multa sint nova Summa Q. Catuli obmtate senstituta recordamini. XXI. Quid tam novum quam adolescentu im privatum exercitum dissicili40i publica 40mporo conficere
ducti; suo gerere messis Quid Tam praeter consuetudinem quam homini peradolescenti cujus aeta a Senatorio gradu longe abesset, imperium atque Xerei, tum dari, Siciliam permitti atquo Africam bellumque in ea provincia administrandum Fuit in his provinciis singulari innocontia, Mavitate, Virtute bellum in , , t Africa maximum confecit, victorem exercitum te portavit. Quid oro tam inauditum quam aequitemr Romanum triumphare At eam quoque rem opulus Romanus non modo vidit, sed omnium etiam Studio visendam si conc0lebrandam putavit. 62. Quid tam inusitatum quam ut quum duo consules clarissimi fortis- simiquo ossons, eques Romanus ad bellum maXimVm
Drmidolosissimumque pro Ponsule mitteretur L Missus est Quo quidem tempore, vitium esset non nemo h Senatu qui diceret non oportere mitti horini nem pri-
vat uni pro consule L. Philippus dixisse dicitur Non 86 illussin uὰ sententia pro consule, sed pro On8quibus
46쪽
inittere. Tanta in eo ro publicae bene gerendae Pes
constituebatur, rudi duorum consulum hunUS Uius adolescentis virtuti committeretur Quid tam singulare quam ut e Senatus consulto legibus solutus consul ante sisere quam ullum alium magistratum per lege capere
licuiss0 3 quid tam incredibile quam ut i in um eques Romanus e senatus consulto triumpharet Quae in omnibus hominibus nova post hominum memoriam OΠ- stituta sunt, a tam multa non sunt quam haec, quae in
hoe uno homino videmus. 63. Atque haec OtiXempla
tanta ne tam noVa profecta Smit in evindem hominem a
Q. Catuli atque a ceterorum ejusdem guttatis ampliS- simorum hominum auctoritate. XXII. Qua-re videant ne sit priniquum et non ferundum illorum auctoritatem de Cn. Pompeii digni- date a vobis comprobatam Semper esse, Vestrum ab illis do eodem homine judicitim populique Romani auctoritatem improbari, praesertim quum jam suo jure populiis Romanus in hoc homine Suam auctoritatem Vel contra omne qui dissentiunt possit defendere, propterea quod ' iisdom istis reclamantibus vos unum illium, omnibus delegistis quem bello praedonum praeponeretis. 64. Hoc si vos temere fecistis et rei publicae parum Onsuluistis, recte isti studia vestra suis consiliis regere Conantur : Sin autem O plus tum in re publica vidistis, vos iis repugn)antibus per vosmet ipsos dignitatem huic ' imperio, salutem orbi terrarim attulistis, aliquando isti principes et sibi et ceteris populi Romani universi auctoritati parendum esse fateantur Atquo in hoc bello Asiatico et regio non soliim militari illa virtus, quae est in In Pompeio singularis, sed aliae quoque Virtutes animi magnae et multae roquiruntur Difficile est in Asia, Cilicia, Syria regnisque interiorum nation 1 ita Vers i nostrum imperatorem, ut nihil aliud nisi do hoste ac de laudo cogitet. Deinde etiam, si qui sunt
pudore ae temperantia moderatiores, tamen OS SSetales propter milititudinem cupidorum liominum nemo
arbitratur. 65. Dissicili sest dictu, Quirites, quanto in odio simus apud Xteras natione Propter Orima, quos
47쪽
ad eas per hos annos cum imporio misimiis, libidines et injurias Quod enim fanum putatis in illis terris nostris magistratibus elisosum, quam civitatem Sanctam, quam domum satis clausam ne avnil utSSe Harbes, A. .:jam locupletes et copiosae seqvirmiturμ quibus causa
belli propter diripiend cupiditatoris inferatur 66
Libenter ape coram cum ι Catulo et Q. Hortensio,
summis et clarissimis viris, disputarem noverunt enim socior tum vulnera, Vident eorum CalamitateS,'Uerimodi , , uias audiunt Pro sociis vos contra ho8tes exercitum D ac, mittere putatis an hostium simulatione contra octogatque amicos 3 Quae civitas est in Asia quae non modo imperatoris aut legati, sed unius tribuni militum ani- mos ac spiritus caper possit
, . XXIlI. Quare, etiam si quem tal)otis qui collatis si is exercitus aegios superare poSSe identur, tamen
nisi erit idem, qui se a pecuniis ociorum, qui ab eorum conjugibus ac liberis, qui ab ornamenti fanorum atquo oppidorum, qui ab auro agaque regi manUS, O UlOS, animum cohibere possit, non erit idoneus qui ad bellum Asiaticum regiumque mittatur. 7. Ecquam putatis civitatem pacatam fuisso quae locuples sit 3 ecquam esse locupletem quae istis pacata esse videatu Ora maritima, Quirites, Cn. Ompeium non Solum propter rei militaris gloriam, sed etiam propter animi continentiam requisivit. Videbat enim praetores locupletari quotannis pecunia publica praeter aue OS, nequo eos quidquam aliud adsequi classium nomino nisi ut detrimentis accipiendis major adfici turpitudine videremur. Nunc qua cupiditate homines in provincias et . quibus acturis, quibus conditionibus proficiscantur lignorant videlicet isti, qui ad unum deferenda Omnia esse non arbitrantur 3 Quasi ver Cn. Pompeium non quum suis virtutibus tum otiam alionis vitiis magnumeSSe videamus. 68. Qua re nolite dubitare quin huic uni credatis omnia, qui inter tot annos unus inventus, α sit quem socii in urbes suas cum exercitu VeniSSegaudeant.
Qu0d si auct0ritatibus hanc causam, Quirites, On-
48쪽
firmandam putatis est vobis alictor vir bellorum om-- rmim maXimarumque rerum peritissimus, P. Servilius, cujus tantae res gestae terra marique XStiterunt, ut quum do bello delibore is, auctor vobis graVior SSenem debeat Gst C. Ciuio, summis vestris boneficiis p. maXimiSque rebus gestis, summo ingenio et prudentia praeditus, est Cn. sentulus, in quo omnes ,r ampliS-simis vestris honoribus summum ConSilium, SummRm gravitatem esse cognostis est C. Cassius, integritate, virtute, constantia singulari. Quare videte ut horum auctoritatibus illorum rationi qui diSSentiunt re-
XXIV. 69. Qua quum ita sint, C. Manili, primum istam tuam et legem et voluntatem et sententiam laudo vehementissimeque comProbo deinde te hortor, ut,
e MI Oro populo Romano maneas in Sententia Devo chi-jusquam vim aut minas portimescas. Primum in te Satis ῬSSe animi perseverantiaeque arbitror . deinde, quum tantam multitudinem cum tanto Studio deSSe divideamus, quantam iterum nunc in eodem homine Drae ficiendo videmus, quid est quod aut de re aut de Per
fidionili facultato dubitemus 3 Ego autem quidquid est in me studii, consilii, laboris, ingenii, quidquid hochen fiet populi Romani atquo hac potestate praetoria, quidquid auctoritato, fide, constantia possum, id omne nil hanc rem conficiundam tibi it populo Romano polliceor ac defero : O testorque omnes deos et eos
omnium mentes eorum, qui ad rem publicam adeunt, maXime perspiciunt, me hoe neque rogatu ficere cujusquam neque quo Cn. Pompeii gratiam mihi per lianc causam Conciliari putem neque quo mihi iv cujusquam amplitudine aut praesidia periculis iniit inlu- menta honoribus quaeram, propterea quod pericula facile, ut hominem pracstare oportet innocentia tectis
repellemus, tonorem autem neque ab imo neque echoeloco, sed eadem illa nostra hiboriosissima ratione vitae,
o bi vestra obnatas foret consoquemur. Il. Quam ob rem quidquid in hac causa mihi suseoptum est, Qui-
49쪽
PRO LEGE MANILIA. 37rites, id omne ego me rei publiea caiisa SuscepiSSe confirmo, tantumque abest, ut aliquam mihi tonam gratiam quaesisse videar, ut multa me etiam Simul- tute Partim obscuras, partim apertas intelligam mihi non DeeeSSarias, Obi non inutiles suscepisse. Sed ego me loes honoro ira ditum, dantis vestris beneficiis affectum Statui, Quirites, vestram voliuntatem et rei publiea dignitatem it salutem provinciarum atque Sociorum meis omnibus commodis et rationibus praeferre portere.