장음표시 사용
181쪽
tribuam , atque eo etiam rectius , quod ipsa quoque coognitio ab ipsa natura nasci videatur ' Quibus rationibus . atque exemplis planissime constat , Iudicium nati- , non autem rei cognitionis , atque usus omnino bonum esse , a qui hoc a natura non habeat, hunc nullo quoque studio habere posse . Haec cum dixisset Flaminius tacuit cujus sententia multum omnes commorat; cum
Magiolius ecquid, inquit, tibi Amase , tibique Bon inici, videtur de Flaminii sententia λ Nam quod Arist
teles magis cum Sebastiano consentiat, omnes scimus neque hic tamen in sua natura inanis est. Tum Amaseris.
Nostrum est, agioli, Di quod Bonamicium etiam arbitror dicturum I tantum audire. Gessimus enim isti vestrae Disputationi magis auditum, quam iudicatum, idque etiam casu adducti, quasi qui quintam personam in scenam inserunt , aut in circulis coronam complent Nostri Julii Camilli haec est provinciari cui non arbitror
desuturum, quod contra utrumque, atque pro utroque e gregie disputet, rescive ut sese habeat, postea prudenterilemonstret , atque nos inter se , ur videmus , maxime discordes, amice componat, atque conciliet. Ad haec I lius Camillus magna res est , Romule , ut ego tantam controversiam tot ac tam validis rationibus utrinque confirmatam quasi Iudex sim compositurus, ac de istorum Iudicio agens , meum sim Iudicium in periculum adducturus quicquid tamen alias cum ab aliis de hoc Iudicio audierim, tum etiam mecum constituerim , vobis perquam libenter exponam , quandoquidem quantum isti inter se discordant, tantum ego ab utroque dissentio. Hoc ipsum, tum Μagiolius , a te expectamus . scimus enim , te primum iuisse, qui , quae ad hoc judicium siciunt, in tuis cum Latinis, tum etiam Hetruscis observationibus , non parum indicasti, cum eorum scripta aut secum, aut eum alienis conserebas . Ita quidem est magioli, inquit Julius Camilluc; neque 1 mihi studii parum cum ad judicandum, tum etiam ad intelligendum profuit, cum ex collatis sententiis iisdem, quae prudentius dicta esset , aut etiam quae alteram planius aperiret, saeue deprehen .debam. Sed ad meam de isto Iudicio sententiam venio. Ego igitur adolescens , de hoc ipso Iudicio varie atque piose a doctissimis Vitis disputari audisse me , re P. dor. Quidam enim nudum esse dicebant Iudicium, ne, que
184쪽
Iudicio carebit qui vero natura, rei celestione via bit , is recte judicare dicetur . Neque enim mini quisequam unquam persuadebit, Politianum scisse , quantam dignitatem haberet dicendi elegantia, & eam tamen, ut pulchram Virginem, intempsisse , sprevisse, atque inter suasmusas non coluisse ; nisi hic brae Solem videns quia in eum ipse intueri non posset , illum ea ratione aliis non lucere postea praedicaret. Quod si tin esset, id malitia potius , quam Iudicii vitio accidisset . Sed ego
culpam hanc magis in illa tempora, uae, ut ex illorum scriptis constat , nullum deleruim emorum sequebam tur, nullum orationis cultum atque omatum habebant, recteque fieri potuisse , ut in caeteri midiis omnia vid rit , in quibus etiam plurimum, valuit in rectissime sensit 'anc tamen , de qua tam male audicavit , non
cognoverit. Id quod de Erasmo, &Egnatio dici potest
de Caecilio vero nihil dico amplius , quam quo mo strum fuit ut qui natura plus quam homo, fuerit, I dicio vero multo minus . Quod vero Cicero Arato , γque Nicandro earum rerum ignorationem dederit , de quibus tamen optime scripserint; ad quorum imitationem oratorem suum facere posse contendit eo modo e ponitu quamquam ille siderum , hic vero agricultura: nullam cognitionem teneret tamen utriamque de aliquo earum scientiarum peritissimo , quae ipsi postea versibus suis praeclare scriberent, abunde habere potuisse. De Amtonio, de Annibale facilis est responsio ; haec, ut amoris impatientes , non vidisse quae etiam si vidissent, amore tamen victi , armis vincere nescivissent . Quod ad Pompeium , Senatum objicere possem , cujus sententiam sortasse tum sequi coactus est certe in re bellica Iudicio falli cum ex multiplici ejus ratione, tum ex brtunae inconstantia, haud mirum videri debet. Neque quod item Cicero dicat , se magis naturam in homine desiderare quicquam nostram labefacta sententiam. Is enim utrumque probat doctrinam, naturam cum tamen dicat, se malle naturam sine doctrina , non propterea d strinam ut inutilem respuit, atque aspernatur sed perinde facit , atque ille , qui in genero sibi deligendo Virum probum ne re, quam malum vel in locupletissima, malit quem tamen si cum probitate locupletissimum nactus sit, multo eum libentius , multoque facilius sit
185쪽
accepturus . sed cum hoc nihil nobis adversetur illud quidem ejus ipsius Ciceronis nostrae sententiae inagis convenire non 'sset, cum pro eodem Archia inquit: cum ad naturam ex iam , atque illustrem accesserit ratio quindam, confirmatioque doctrime, tum tuu nescio νώpraeel
rum, ac fingulare exsere sue . Ubi conjungit ad aliquid praeclarum , ac singulare efficiendum naturae, atque doctrinae vim, ut ego in meo persecto Iudicio facio, quod ab harum utraque derivari mihi constituo . Cui me se tentiae oratii quoque sententia accedit, cum ait:
rura fieret laudabile carmen, an arte,
Quaesitum est. Ego nee studium fine diυite vena, Nec rude quid possit ideo ingenium alterius AAItera poscit opem res, oe coniurat amice.
Alteram sine altera Horatius nihil proficere dicebat. Qui igitur ab harum utraque multum adjuvabitur, is etiam in judicando multum valebit qui vero erit optime imstitutus , huic ad persectum Iudacium nihil deesse odierit , ut apud nostros Andreae Navaserio, embo, ad latio, Longotio, vobisque liceat mihi, quod verum est, vobis etiam praesentibus, dicere Romule, atque Bon mici, qui cum optima natura studiorum quoque rati
Rem non pessimam , atque rerum cognitionem minime vulgarem coniunxistis , evenisse constat, non autem ut
illi , quorum paulo ante Flaminius meminerat . Quare illi semper inculti, horridi, asperi Vos vero cum stro nobilissimo comitat , quod a natura habuistis, ita postea studio, atque usu adauxistis, ut vestra scripta Romanam elegantiam redoleant, atque oratorium splend rem sibi praeluceantri eorum vero quidvis aliud , quam ullum ornatum , atque dignitatem, prae se erant omnino . Nam quod Flaminius ait, ex diversa hominum ejusdem rei sententia probari Iudicium magis e natura, quam ex rerum cognitione , facile occurritur . Qui judiacant aut ex iis esse, qui naturam, aut qui cognitionem, aut qui simul utrumque faciunt, qui a natura sua non discedunt, si bona est, recte qui a cognitione pendent, si eam probe perceptam habent, haud improbe quiv ro tertilis naturae bonitatem, & scientiae rationem conjunctam habent, atque ad eas Iudicium suum dirigunt, ii soli recte sentiunt, perfecte judicantra ut hac quoque ratione persectum, atque absolutuna Iudicium tam ex
186쪽
intelligentia, quam ex naturae bono perficiatur. Ubi v ro de rerum inventoribus agit , quos negat ulla combtione earum rerum , quae nullae erant, adjuvari posse respondeo, semper ex imitatione aliquid animadverti posse ut qui lanificium, atque texendi inventum excogit rit , alterum a bombyce vermiculam alterum ab araneo
id mutuari potuisseri ita qui specillum, ubi nostram bmaginem spectamus, adinvenit, id in clara aqua, unde eam referri videmus , facile sibi excogitarit cita qui sinperioribus annis friuos archil os appellamus J commemtus est , a fulminibus, atque Coeli tonitruis ad eam in-
Ventionem excitari potuit ita in caeteris, ut semper Mliquid a certa re sua, aut ab aliena, qua id constituat, habere posse videatur . Duo postremo ad summam pulchritudinem opus sunt natura unum studium alterum Nam quae natura suapte conformata sunt, ea semper pul-
chra sunt; nec cui studium aderit, parum id quoque ad pulchritudinem profuerit . Id quod in mulieribus nostris ruotidie cernitur. Quibus enim a natura optima sema ala est, continuo a se ipsae, ut pulchrae, probantur ;cui vero aliquid vitiosum acciderit. si id studii henescio emendetur , pro studio inter formosas , plus minus , as numerabitur, quando etiam Put nihil de ori fuco superlito, nihil de capillo commutato , nihil de ciliis aut . Vulsis, aut abrasis, reliquis ejus generis dicam si quae claudae natura exortae sint , s vulgari enim modo naturae vitium nunc appello Lita solearum beneficio id vit1 co
X ant, ut integrae elegantius non incedant Verum cui utrumoue aderit bonum, naturae adjumentum, Maditis studium , huic nihil deesse poterit ad omnem pubchritudinem ut etiam lapides, quia natura omnino pretiosi gignuntur , si vero ars adhiueatur, non parum illis accedat cum ad pretium , tum ad pulchritudinem augemdam . Ita ego in hoc meo tertio Iudicio constituendori, cio, ut hinc natura, inde studium , seu rerum cognitio, hoc mihi perfecte conficiantri tum fiet , quod nos dicimus de absoluto Iudicio , quod a naturae bono , atque a rerum scientia atque tractatione conflari volumus . Atque ita direndi finem fecit. Tum Saulius ; ecquid ais , Μ gioli Non tibi Proteus iste , primum horum dureuma tibus probe involutus , postremo etiam a Iulio deprehensus esse videtur Tummagiolius mihi quidem Sauli,
187쪽
DE IUDICIO. Og quoniam de me nominatim quaeris , Listi suam quoque postea sententiam dixerint Iulii Camilli explicatio valde arridet, qui, ut suis adversariis , quod eorum erat concessit , ab utroque postea ipse, quod suum sibi ad persectum Iudicium saceret , modeste sumpserit. Et mea quiadem sententia ita est , ut eruditio per se multum ludicium adiuvet natura vero nihil obsit utrumque vero
simul coniunctum illud Judicium Sciat, cui nihil desideretur . Nam si Cato , atque Alcibiades , Caeterique eorum similes a sua natura , ab ortu suo secum Judicium extulerint , neque qui eius optima natura loco , optima
rerum scientia erunt instituti , suo quoque iudicio carere dicentur. Quin illud addo sequia non omnibus ea optima natura est ingenita si paulo obscurioribus naturis studium, atque rerum cognitio praesto aderit , id non Darum adjunienti illis afferre ad iudicandum, ac perinde neri , atques lumen obtusum in crassiori corii inclusum , quod quidem seras aliquid splendoris emittet ; sed multo id clarius emitteret , si quod ab artificio habebit , subtiliorieomu , atque eo peruncto , includatur , atque aurum
quod te ipsum in venis terrae gignitur omnino pretiosum , sed terreum , atque sordidum cui si magistra manus , si purgatio accedat , multum quoque splendoris , in dignitatis aecesserit. Quam Magioli sente tiam cum omnes comprobassent, ac probe Iulium C milium sensisse firmassent, tum surrexere, atque ut
cuique magis visum est , hic hue , ille alio deambul, tum discessere . Romulus vero QBonamicius cum Satili , qui domi cum agiolio remansit, consectis aliquot brevibus spatiis is ipsi eum valere jussere mumque suam te contulere . Haec sunt, Aloysi amplisisme , quae a nobis de Iudicio habere potes in quo meo et si tibi satissecero, mihi erit quam gratissimum si minus, neque id tamen itigratum ei futurum, quod ibia omnino morem gessisse videbor.
188쪽
Giorno semente, che su a ventisette di No vembre, si secero te sequi de Duca moris; i Corpo de quale era ella Capella delia
Corte , chera ne gran Cortile contiguo alla Pimeta vi era stato per tutiori temporichecit Duca nuovo stello absente Questa Chies dat me-m verso a porta era tutia inta di panni neri in verso P Altare maggiore uita di velluto nem con varii comparti per dentro, χ' intorno era una comice operta di ebluto cona armi Ducali is concie inscrtitioni convenien ti,in con torchi in tanto numero , quanto vi post e
pire. I Catafalco , sopra i quale stava ii Corpo h Vea alle bande quattro iramidi cariche di lumi is quatuo grandissimi torchi proportionati a pari delis Ur,midi, & sopra vi era una cupola di Moccato in a torno risplendeano diversi colori melanconici , he scivanodalle oggera vetro plene d acque , ch haveano di die-tro te lampadi Tutto illaico era coperto di broccatori anche tutiori circoit infino a ego a Chiesa. Et per tutio it tempo deli absenet de Duca uovo che si per inquanta due torni sempre in questa Dpella si celebraron gli Umci sacri , e vi stavano tinnoti alcunimentit' huomini della Camera in alcuni Alabardieri della guardiaci che si compartivano di volt in volt ,--gni attina vi andavano alia esiaci principali agistrati concia Nobilia in sempre vi ardeano tut-tici lumi sopradetii. Stando la cosa di questa maniera, ilDuca linunt mattina , che su opo liniorno delia sua
Creatione , and alta Capellaci e su cantata una Messa funerale o a venti una hora torn a medesimo tu Soci ne quale era n Cadiletto sopra n Catafalco ristret
189쪽
inciri poco paciora rna nondimen sontuos in appropriato , quanto era P altro ne Cadiletio era i Sig. suo ridre finio dilucco assa simile alia propria figie vestito alia Ducale ali una banda flava i Sig. Cornelio Bentivoglio concia Spada , laesi' attram. Jacomo rotti co bastone is per ordine vi si vedeano tre Stendardi, quello della Lega de Papa & de Re Christianissimo , quello di Luogotenente Generale de deito Re , quello 'Huomini 'arme. Duca uovo si posse allamano destra delPAltar maggiore sopra n alco atquanto alto a terra quasi incontro a Catafalco de Signorsuo adre is di otio erano esse due anche in unmezo cerchio per quelli de sangue. Dimi si vivano i Magistrati, mentit hvomini. A impeti de palco de Uuca stava n pulpito sopra i qualem Gio Battista igna suo Secretario fece una ratione in laude del ea moriora due teret es hora , che sar nella fine diqueste sequie . Et finita , ch ella su , ' incomines ad inviare la gente , la quale passina perci Cortile, ch era tutis aprietato di panni neri. 'inviata su in talguis . Cento Putti vestiti di amisti dimendia nem , he
haveano in ano torchi accin quali erano alta cate Parmi Ducat imbrunate.
ZespeZetate de Duca morio is dipo seguitavano Trom tti, che sonavan, de ordine Q qualicia sera precedente haveano annonitate te essequi de Duca. Paggi ventiquattro sopra Corsieri operti di velluto Fro infino a terra con gran Croci di raso lanco.
I Conte Camillo Montecuccoli con o stentardo '
I Cavalle Bernieri concio stendata di Lureotenente.