장음표시 사용
21쪽
illud Jovis ), qu0 Vocatur, bellum illud Capitolinum' a. 69
celebrasset Statius. Deinde mihi quidem persuasum est omnino non esse necesse ex illis locis Statianis, qui sunt heb. I, 17-33, Silv. IV, 4 95 sq. Achiil. I, 19 sq. concludi reVera ullo tempore poetam cepisse consilium tale carmen epicum, quo imperatoris facta praedicaret, conscribere, quod tulit mos,' ut poetae tale quid promitterent. Atque num potest existimari Statium, postquam Achilleidem scribere coepit, revera illud carmen coepisse Neapoli, quo morbo affectus nec non gravissime repulsam Capitolinam
Etsi quaestio plane diiudicari non potest, tamen equidem arbitror ne inchoavisse quidem illum id opus, ut non sit nobis suspicandum ' tale carmen Achilleidi perficiendae fuisse impedimento, eo magis quod illos Versus traditos optime possumus opinari carminis esse, quod Statius IV, 2 66 ipse dicit Albae ' in agone sese recitasse de belli Germanicis, ita ut recte id inscribatur bellum Germanicum.1II.
De Statii indole atque arte poetica iam multi viri docti
optime egerunt, sive obiter sive propriis libris. Veluti Claretis,' Vir doctus Franco-Gallus, qui haud dubie multa attulit ad poetam rectius iudicandum, disseruit fusius, ne dicam nimis late, in universum hac de re rationem habens Solarum Silvarum iam antea erckh0 l. l. p. 31 sq. scripsit egregie de eius facultate extemporali. Imprimis autem Ribbec Statium poetam acute ac Subtiliter iudicavit et interpretatus est nec non Volime passim in editionis adnotationibus.
22쪽
facturum Verba pronuntio acquiescam in adumbratione, quasi in lineamentis; non meum erit, Singula mnia, quae hac de quaestione sunt dicenda, iterum tractare, sed in uni-Versum ea, quae iam a viri docti sunt explanata, componere ac comprehendere, sub uno Spectu ponere, singula quaedam, quae nondum satis illustrata sunt, accuratius exsequi , ita ut quasi imag0 quaedam Vera poetae XSistat.
Ut illius aetatis poetas recte intellegamus ac iudicemus, ex ea re proficiscendum est, quod revera illis temporibus nemo fere non in ludo rhetorico est eruditus et instructus; Lees' optimo rupe esse respiciendum perhibuit, quantum in poesi Romanam disciplinae rhet0ricae exergitatio valuerit.
Itaque Semper quaeremus, utrum omnino n0mine p0etarum
sint digni an magis rhetores quam poetas sese praeStent. Ac primum quidem, ut paucis repetam in uniuersum, quibus rebus ille quoque sese praebeat ludi alumnum, tota eius dicti ut ceterorum penitus tincta est rhetorico c0lore, deinde institutione scholastica immensam doctrinam et scientiam imprimis mythol0gicarum rerum cum adeptuS, tum ostentare asAuefactus est, denique didicerat praecepta rhetorica quaedam veluti descriptionum, rhetorica σχή/ ατα quaedam,
nec n0 τυπους qu0Sdam, Sententia certas quasdam veluti
in consolati0nibus adhibendas. Quaeramus universe, quomodo a quatenus ille sit secutus artem et praecepta, num fundamenta illa, quibus nititur in Suum usum c0nvertere Sciat, et praecipue, num mnino ipse vere p0etico ingeni sit praeditus ac natura propria. Scilicet de hac re, quod Statius omnino Verba rhetoricum in modum facit tota dicti0ne, cum in hoc a seliola paene pr0rsu pendeat, paucis verbis uti mihi liceat. Ita autem quaesti0nem instituamus, ut nonnullas tantummodo SummRS re attingamus et quibusdam exemplis allatis monStremus eam rem, qu0 quasi imbutus est arte scholastica, item fuisse
23쪽
saepius usui nec non attulisse detrimentum metae rationi ac sermoni atque ceter0rum illius aetatis. Ε. g. ad scholam referendum est haud dubie illud studium, quo omnino inserit orationes omnis generis homines prima quaque occasione loquentes faciendo. Etsi nimirum nemo, qui acgurate cum Silvas tum hebaidem perlegit, oratione saepe nimi longas et latas esse nec non superfluas neget, quibus declamationibus lectores defatigentur ex Silvis tantummodo afferam illa frigida verba Sibyllae ac plena superlationis V, 3, 124 sq.), tamen vel
maxime Velim teneas eadem re, quod ille deos vel homines ipsos facit loquentes, praesertim cum sine dubi non raro
sollerter in loco inserere e0rum verba ac commode componere sciat, narrationem ipsam saepissime Vividam quasi fieri et dramaticam paene speciem praebere. Exempla autem adsunt permulta.
Μaxime ver in Silvis illud orationum artificium videtur probabile, quo tam saepe argumenti eclogarum non raro simplicibus ac siccis poeta asperat vivacitatem liandam.
Veluti nonne nos sibi attentiores facit ea re, quod in ecloga 0, i), qua equum illud maximum describit, Curtium ipsum alloquentem inducit v. 74 sq. imperatorem, in ea IV, 3), qua viam Domitianam, ipsum Volturnum v. 72 sq.)3Νonne hoc, quod II, 3, 23 et 3 sq. Dianae et anis ipsa verba legimus, ΠΙ, 4, 3 et 100 sq. ipsa verba Veneris et
Earini, nobis res quasi praesentiores videntur Ν0nne quod non solum narratur, Sed etiam paene agitur, tota exp0siti0,
ut ita dicam, efficacior fit 3 - Similem in m0dum Statius ipse veluti eos ad quos carmina mittit, alloqui solet, qua re
Quis Ut ludi rhetorici alumnus verbis crebro immodice uti et quasi augere perquam Voluit id spectans, ut quam accuratissime loqueretur, quam clarissime singula re significaret et tanquam pingeret dicendo. - Haud dubie saepenumero veras ille reddit imagines. Veluti non solum Volturnum plane videre sed etiam ipsum loquentem audire nobis videntur legentes IV, 3, 6 sq. haec:
24쪽
Volturnus levat ora maximoque pontis Caesarei reclinus arcu raucis talia faucibus redundat Ita non minus audacter quam proprie appellat Vinum merum Gilv ΙΙΙ, 3 I07 et heb. V 262 profundum . At sane factum est, ut idem immodico studio rerum accuratissime depingendarum induceretur, ut imagines quasi depra-Vstret Sane mon minus accurate quam impolite dicit
II, 7, 10 sq. Silv. haec:,Sic fata est leviterque decidentes abrasit lacrimas nitente plectro. Quin etiam ad id procedit, ut ineleganter' scribat Silv. II, 1, 122 haec: dilectosque premis visus et frigida lambis
oscula 3 Q. in ersu, qui traditum illud lambis , quamvis valde offendas in eo, sit genuinum, non est dubium. )Porro parum eleganter Maecium Celerem proficiscentem alloquitur Statius ΙΙΙ, 2, 13 sq. Silv. his verbis: , tum quantus ego aut quanta votiva movebo plectra lyra, cum me magna cervice ligatum
Tota enim Statii sententia prava ac deformata est. Confuditne lartasse verba Vergilii Ge0rg. IV, 217),et saepe attollunt humeris scit regem apes) cum Ovidii - euius carmen poeta haud dubie tot in illo
pr0pemptico conficiendo habuit ante oculos, Amor. II, 11, 43 sq. memoria tenen8:,Primus ego aspiciam notam de litore puppim et dicam nostros advehit illa deos, excipiamque umeris etc.
i Molius squo amo tam vivido similis sontentia Silv. III, 3, 20sxprimitur. - cf. . dilor Studia Statiana. Diss. Borolini 1894)p. 9 sq. et Volt m. p. 332.
25쪽
21 occasione data pauca in universum faciam verba de Statio imitante. - Quod apud Ρetronium sat 118 Eumolpus poeta c0ncipere aut edere partum mentem posse nisi ingentissumine litterarum inundatam negat, illo multos hac in re superatos esse haud dubie potest dies. Nam legit atque cognovit Statius Romanorum et Graecorum opera nec non fortasse lexandrinorum, ita ut quasi immensa esset eruditione, quam in usum suum praeditus incredibili quadam memoria c0nferebat. - Quomodo autem ille poetis prioribus utatur atque imitetur, hac de re recte disseruit olimes ) p. 30 sq.) Quae exempla augere quam maxime in ludo rhetorigo eum esse assuefactum pr0nuntiat idem vir doctum l. l.). Cum autem sane nonnunquam illo studio variandi et exaggerandi incidat in tumidum genus dicendi et quod subtilitate caret , id quod . tuler t. l. p. 6 sq. demonstraVit, alia ex parte saepe lepidissime exempla in suum usum -- fert ita, ut verba ex suo ingenio plane esse profecta rideantur. Cuius rei e g. dico illos versus perfectissim0 V, 1, 122 Sq., ubi Priscillam, uxorem Abascanti, comparat cum Apula coniuge fideli haud dubie Horatii phd. II, 41 sq. memoria tenens: Felut Apula coniunx agricolae parci vel sole infecta Sabino, quae videt emeriti iam prospectantibus astris
tempus adesse Viri, propere mensasque torosque instruit exspectatque sonum redeuntis aratri. Νeque tamen solum Statium dictiones, ut Baehrensii )Verbis utar, poeticas a prioribus usurpata non tanquam servum, sed ut regem atque dominum in proprium usum adhibere, sed etiam sententias atque argumenta ipsa e g. Vel XHypsipylae illius exemplo intellegitur Quod enim aliter ac
3 Iuro a morito coloram olim. p. 256 Zishonum Mormes 1896, XXXI, 313 sq. hustra osso con tum dicit restituor locos quosdam amissorum carminum spicorum o Statianis.' mos edit. P. XVIII.
26쪽
- 22 Valerius Flaccus Argon. II, 107 sq. narrat poeta noster in Thebaide V, 49 sq.), qua causa impulsae mulieres illae Lemnia necaverint viros, prorsus Ribbeckio adstipulandum esse mihi videtur haec dicenti l. l. p. 229): Hier hat Statius
gelgen ollen, as er ac dem Vorgfinge in igener r- findun undiustellun gu eisten Vermoge. Institutione rhetorica, ut supra diximus, Statius immensam illam doctrinam ac scientiam, imprimis mythologicarum rerum, quam ingenti lectione nec non in schola ipsa consecutus erat, quam potissimum ostentare et adhibere est assuefactus, ita ut saepissime molestum in modum nostro quidem iudicio summae eruditionis hominem sese praestare perVellet. E. g. Thebaidis locum quendam afferre mihi liceat, quo mythologica re congerit et quasi coacervat.
Statius, postquam parte ex alia Cadmi Mavortiam plebem maestam fuisse narravit Iv, 34 sq. et ipsum regem V 406 sq. variis terr0ribus imparem longaevi opem tenebrasque
sagaces iresiae aegrum consuluisse , facit Vatem Lethaea sacra parantem et infernas umbras elicientem. Quod autem poeta nimirum omnino nimis longus est tota in illa narratione, eum scientiam in medio proponere non nosse Videmus ex estre, quod h0ebeiam Manto, postquam iresiam patrem interpellavit et certiorem fecit his verbis v. 19):,Αudiris, genitor, Vulgtisque exsangue propinquat', accurate referentem inducit quae videat, sedecim versibus V. 520-53b), quanquam vates nondum adventantibus umbris morae impatiens e deducitur, ut exclamet v. 503ὶ: Cassusne sacerdos audior 3 - ita ut pater ipse vetet v. 36 eam pergere ne ipse quidem illa Vulgata enumerare desinens. Doctum autem poetam sese praebet veluti SilV. ΙΙΙ, 2, 1014 1 EnimVero inter carmen epicum, in quo condendo duodecim annos c0nsumpsit, et SilVas, quarum plurimas quam celerrime confecit, discrimen faciemus. -- Nam quod conceditur Statium
27쪽
dubie nunquam neglegendum est utique eum facere non potuisse, quin ad illas celeriter pangenda eclogas semper in promptu haberet certum quendam apparatum poeticum. )Ut autem identidem repetitionibus quibusdam utitur, Verba quaedam et sententias iterat, ita mythologicas res adamat et locutiones identidem adhibet. Quarum experientiam quanquam non Si dubium, quin sit assecutus in ludo rhetorico, tamen meo quidem arbitrio hac in re denuo statuendum est poetam illa ipsa ingenti lectione nec non memoria admirabili, quae a viris doctis laudatur, maxime esse adiutum, ita ut ei indicibus quibusdam in ludo factis ipsis, quos eum adhibere Volimer contendit p. 432, utique sere non esset nitendum. Ita autem Statium sine mente ac ratione exempla certa quaedam prorSus 8Se Secutum et Veri parum mea quidem sententia simile est et potest plane demonstrari nullo loco. Quin etiam, credo, e loco quodam, quem in excursu tractare mihi liceat, intellegemus minime illum, ut servum quaSi in exemplis quibusdam rhetoricis inhaerere aut tantummodo decantare, Sed haurire potius ex sua notitia et eruditione, ita ut licet didicerit in universum in schola ipsam rationem, in singulis rebus utatur suo arbitrio et consilio. Eadem opera
denuo videbimus Baehrensii l. l. p. XVIII sententiam, qui
cum aliis tum illo loco nisus Statium posuisse mera nomina iudicavit nihilo esse probandam.
Dissoram do Silv. II, 5, 46-49 quos versus Volime p. 432 sq. brovius tractat. Locus autem os et dissicillimus et summi momonti, ut
operae protium sit donuo accuratius ac latius de eo ager arius sententias virorum doctorum 1epeior et Tismintaro.
ad A. p. 21 sq.), qui osso sententiarum conexum hunc contendit: ens
i In memoriam svoces voluti ilv. II, 2, 36 sq. st os. Volim. p. 344. sc non in talium locorum numero habeam Silv. I, 2, 59 sq. ubi illo licontia ea, quam olim. p. 244 statuit, ideo esse usus mihi vidstur, ut scientiam suam mythologicam ostenderet. ' s. olim. p. 29 sq. et oro offit orat facultato xtomporali quaestionem l l )
28쪽
lops una cum Ulixe bellum et pericula sustinuisast, si is passus asst, Asgials strueliboea discidii desiderium lares non potuerunt, t-quRmcunque aliam amor ardentem saevi planctus in furors dodorunt, V. 49esso nimis in universum dictum dixit et haud dubio parum postico esset locutus Statius, si illo univorso sons v. 49 intollegi voluissat. Huc nocedit, quod usus pro quamcunque illius quamquam n Stasianas quidem possis generi potest imputari, de qua sciam Sandatroom l. l. p. IV dubitavit. ea quidem sententia non est dubium, quin rem cutetigerit olims cum ovisortio quain saevi 33 esso parenthosin iudicans
,Jahrb. s. l. Phil 147 1893 p. 35.). Quam autem noroidom Statius v. 49 significavit Κdsilini sontontiam, qui cum arriando scribit si cuius saevi lariorunt i Maonata planctus o Atalantem intollogit, octo alter Exursus crit in Stat. Suv.Vratisi. 1885 Diss. p. 344ssollit. o no ipso quidem sustulit difficultatem, cum pro quamquam correxit Cressam i. o. Ariadnen, si
,Ρhaedram tua sororem, ut iam Gronou Antidiatr. p. 196 Μasnada fiori putavit hic fas in Bacobi comitatum et torum recipi quo sensu de nulla alia quam do Ariadns Statilum posso capi. sa quidsm sntentia stiamsi alteri coniectura no octa illam sas parenthesin arbitramur, omnino non do Ariadna nobis est cogitandum. Recto nim iam Marhlandariadns non pomo dici iudicavit sactam esse maenadis ex o, quod in torum Bacchi si scopia, si rocto addidit: illudit enim vir doctus acii. Grono addondo si comitatum . Sans Ariadne uxor Bacohi, non planctibus maenas facta Vel in masnadum numerum os rempta, sius Thossus illam dosoruit, alvo Libo rapuit. - Qua tandsm muliorquestis est, qu- - quam nevi-Roorunt Renada planctus i. o. quae luctu sat facta masna maritum desiderans' - in dubio Volimor odit p. 380 sq. 433 optime osso Laodamiam pronuntiavit, cuius nomen ipsum loco nostro, ut Silv. II, 7, 12 non commemoratur, uxorem ProtΘ- silai ant Troia muros mortui, ita ut arklandum idoamus iam merito non dubitasse, quin aliqua asst, cuius maritus ad silum Troianum erat prosocius. - Statius igitur laudibus Gri suas uxoris fidom et comparandi causa fideis multoros dicit: ensiopam Laodamiam Aegialism,
Diomodis uxorem, κουριδιον ποθέουσαν πόσιν, ut Homerus Il. V 414 ait.
Nam prorsus facio cum Shutschio Jahrb. f. l. Phil. 147 p. 834 molitorosolloni sonisntiam Horm. XXV. p. 88 prolatam a naachio, qui falso in Aegialas si stibosas nominibus εs cogitandum dixit do Thessi amatis multoribus asgis otioliboea. - Ι- rovitor disputemus de illa sliboea. Statium non cogitasse do hossi multor optimo ut dixi 8hulso demonstravit. Illam autem stibosam phosiam, de qua solus Sorvius adnotans ad Aen. I, 20 narrat, lexidis puellam, non esse cogitandum AEquidem arbitror ii illo ordino mulierum, quarum 3 Sic loi quoque, novissimus oditor P. Pap. Stati Silvas, rohni copiis usus didit . lotet, ipsias subn. 900).
29쪽
mariti in ollo Troiano sunt vorsati. Talom enim Statium dicors voluisse muliorsm mihi porsuasi. Utrum auram illo uxorom, o qua nil scimus, Philoctetae, cuius oppidum orat Melibosa, s errorem dixerit Melibosam, an alio error seductus nomen Μolibosas illi muliorum ordini insoruerit, non iam potest diiudicari. - loco nostro id quidsm orto mihi vidstur mei Statium non ita plano pondor ex instoricis quibusdam praeceptis. Nam quod olims p. 432 pronuntiat hasc: Bier folgi St. Mnbar sine solchon isto die Frauen o Hesdon ausdem Troianistaenariego aulatinite, nos non posse plano in eius partes accodero quidem credo. Nam uni tandem est xistimandum in tali indico scholastico misso elibosam quoque usi si illud nomen ex ars declaratur, quod Statius id confudit cum oppido illo hiloctstas, num possumus putare omnino ullo modo ibi fuisso commemoratum Philoctotam, de cuius uxor nil sciamus Quod porro portino ad Αsgialen, o cuius fide nullus alius poeta narrat, eam ipso ex Homero cognovisso ingenti illa qua utebatur lectione Statium equidem opinor. Ρrorsus autem videtur illa infida osso dicta in ludo instorico, ut Ovidius quoquo, arte rhetorica nutritus, ei, is quom illam spistulam, quae inscribitur Ibis, mittit, malum optat his orbis v. 347 sq.: no tibi contingat matrona pudicior illa, qua potuit Tydsus rubuisse nuru
Ceterum sane concedendum est poetam in mythologicis rebus nonnunquam errare, cuius rei ut exemplum afferam,
commonefaci id quoque, quod haud dubie Hippocrenen fontem, qui in Helicone, cum Pirene sente, qui est Corinthi, confundit. )Quid, quod id quod obiter addam, eundem quodam loco Achill Π, 3 errore esse deceptum Videmus in geographicis qu0que rebus, id quod primus Ustlin Ρhilol. 5p. 33 animadvertit. Ut nobis summa cauti serat adhibenda dicentibus Statium sequi scholasticos quosdam mythologicarum rerum indices, ita de hac re, quae sequitur, caute iudicemuS. Quod poeta in Silvarum celeriter condendarum dispositionibus et sententiarum inventione in usum contulit ea quae in ludo
rhetorico cogn0Verat, non est, puto, qu0 admiremur.
Et solimer optime in diligentissime demonstravit
cf. Silv. II, 7, 4, hob. Iv. 60 si olim. p. 374. ' os voluti adnotationsa, qu commentariis singularum praemisit eclogarum I 1, 2, 3 li 1 III, 2.
30쪽
scholastica quaedam σχηματα et τυπους qu0sdam apud rhetore sollemnes recognosci' in illius eclogis. Sed ne hac quidem in re plane monstrare possumus singulis rebus, quatenus accurate ab illis praeceptis pendeat; nam aut omnino desunt illa exempla, aut nos quidem ipsa accurate non habemus cognita. Huc accedit, quod Statius, qui omnino nunquam fere non sui iudicii est, saepissime, quam quaestionem infra attingemus, illis scholasticis usus exemplis
sollerter ac commode argumenta tractat, Veros sensu et animi impetus, Vere poeticam indolem praestat cita ut memoriam eius rei, quod est scholae alumnus, paene oblitteret. Ρaulatim ac sensim exstitit nunc quaestio, num omnino
ipse Vere poetica facultate sit praeditus ac natura, quod Sit proprium illius ingenium ac indoles. Ac primum quidem de hac quaestione pauca Verba faciam. Sane inveniuntur loci, ut iam supra diximus, nonnulli, quos Statium, ut conderet, ill immodico studio res accuratissime depingendi seductum esse diximuS, qui Sane parum sunt poetici. eque est dubium, quin occurrant loci quoque, qui
non pulchri nostro sensu esse Videantur, dic nostro sensu.
Νeque enim, quod . Mulier l. l. p. 10 sq.), qui imprimis illos locos Statio Vertit pprobrio, . . offendit in SilV. I, 2, 268 sq. id neglegendum nobis est p0etam alloqui ipsum
sponsum. Scilici cum in epithalamio, quod genus carminum minime pudicum esse lille ipse recte concedit, talia Verba sacer haud dubie poetae liceret, n08 eum VituperemuS, quod ne in chilleide quidem parum poetice dicere V. 671 sq. Veretur. Qui Versu sane dedecent Statium qui quam polito atque urbano sensu fuerit, indicant hi versus elegantissimi nec non Venustissimi, quibus argiam et Deipylen . filiasi Veluti dissoria fuisse praecepta, qua ratione locus do inseris et Elysio in spicediis .so tractandus, accuratius nuper araten Mnemos. 274, p. 376 sq. monstravit. Hac o imprimis illum virum doctum optimo osso do Silvis iudicandis meritum syman Bistit. f. d. Gymnasialpchul . 1899. p. 84)iusto dixit.