장음표시 사용
231쪽
LIBER XXVII. AP. xxxvri. 217 qui biennio ante mortuus erat. Moo eodem anno et lustrum conditum est censoribus i. Semproni, Tuditano et M. Cornelio Cethego. Censa civium capita centum triginta Septem millia, centum et octo minor aliquanto numerus,5 quam qui ante bellum fuerat. Eo anno primum, ecquo Hannibal in Italiam venisset comitium tectum ESSe, mem ripe proditum St, et ludo Romanos Semel inStauratos ab
T aedilibus curulibus Q. Metello et C. Serviliori et plebejis lu-φ dis biduum instauratum ab Q. Mamilio et M. Caecilio II otello aedilibus plebis. Et tria signa ad Cereris iidem ded,
runt et Jovis epulum sui Iudorum causa. . Consulatum in de ineunt C. Claudius Nero et M. Livius iterum, qui, quia 9 jam designati provincia Sortiti erant, praetore Sortiri USS -- runt Hostilio urbana evenit: addita et peregrina, ut Ixtre. in provincias extro possent, A. Hostilio Sardinia, C. Mamilio Sicilia, L. Porcio Gallia evenit. Summa legionum trium et viginti ita per provincias divisa, ut binae consulum SSent quatuor Hispania haberet tres praetores binas, in Sicilia, in Sardinia, et Gallia duas C. Terentius inu Etruria duas Q. Fulvius in Bruttiis i duas Q. Claudius
circa Tarentum et Sallentinos ; unam C. Hostilius Tubulus Capuaeri duae urbanae ut scriberentur Primis quatuor legionibus populus tribunos creavit in caetera conSule miSω
a XXXVII. Priusquam consules proficiScerentur, OVemdiale sacrum fuit, quia ejis de coelo lapidaverat. Sub unius prodigii ut fit mentionem, alia quoque nuntiata ;Minturnis pedem Jovis et Iucum Maricae, item Atellae murum et portam, de coelo tacta. Minturnenses, terribilius. 30 quod SSet, adjiciebant, Sanguini rivum in porta fluxisse et Capuae lupus, nocte portam ingreSSUS, Vigilem laniaverat. Haec procurata hostiis majoribus prodigia, et supplicatio diem unum fuit ex decreto pontis eur inde iterum novemdiale instauratum, quod in Armilustro lapidibus visum pl.
35ere Liberatas religione mentes turbaVit rurSu nuntiatum, Frusinone infantem natum SSe quadrimo parem nec magnitudine tam mirandum, quam quod i quoque, Ut SinueSSae biennio ante incertuS ma an scemina eSSet natu erat. Id vero ruSpices ex Etruria acciti, cedum ac turpe prodigium 40 dicere : Xtorrem agro Romano, procul terrae contactU, alto mergendum. Vivum in arcam condidere, provectumque in mare projecerunt Decrevere item pontifices, ut virgines ter
232쪽
novenae, per Urbem euntes, carmen canerent. Id quum in I vis Statoris pede discerent, conditum ab LiVi Poeta Carmen, tacta de coelo aedes in Aventino Junonis Reginae prodigiumque id ad matronas pertinere, aruSpice quum reSpondi Sent, donoque Divam placandam SSeri aedilium curulium
edicto in Capitolium convocatae, quibus in Urbe Romana, intraque decimum lapidem ab urbe, domicilia essent, ipsae inter Se quinque et viginti delegerunt, ad quas ex dotibus
Stipem conferrent. Inde donum pelvi aurea facta lataque in Aventinum, pureque et caSte a matroni Sacrificatum. 10
Confestim ad aliud sacrificium eidem Divae ab decemviris edicta dies, cujus ordo talis fuit ab edo Apollinis boves
seminae albae duae porta Carmentali in urbem ductae postea duo Signa cupresSea Iunonis Reginae portabantur tum septem et viginti virgines, longam indutae eStem, carmen 15 in Iunonem Reginam canentes ibant, illa tempestate sorsitan laudabile rudibus ingeniis, nunc abhorrens et inconditum, Si reseratur. Virginum ordinem Sequebantur decem Viri coronati laurea, praetextatique A porta Iugario vico in sorum venere : in foro pompa conStitit; et, per manu mreSte data, virgines Sonum voci pulsu pedum modulantes incesserunt inde vico Tusco Velabroque, per Boarium Forum in Clivum ublicium atque pedem unonis Reginae perrectum: ibi dum hostis ab decemviris immolatae, et Simulacra cupreSSeu in aedem illata. DXXXVIII. Diis rite placatis, delectum consule habebant
acrius intentiusque, quam prioribu anni quiSquam meminerat habitum : nam et belli terror duplicatus novi hostis in Italiam adventu et minus juventuti erat, unde Scriberent milites. Itaque colono etiam maritimoS, qui SacrΟSanctam 30 vacationem dicebantur habere, dare milite cogebant: quibus recusantibus, ediXere in diem certam, ut, quo quiSque jure Vacationem haberet, ad senatum deserret. Ea di hi populi ad senatum venerunt: Stiensis AlsienSis, Antias,AnXUraS, inturnensis Sinuessanus, et ab Super Mari e MnenSiS. Quum vacatione Sua quisque populu recitaret; nullius, quum in Italia hostis esset, praeter Antiatem Stien-Semque Vacati obServata St: et earum coloniarum uni res jurejurando adacti supra dies triginta non pernoctaturos Se eSSe extra moenia coloniae Sude, donec hostis in Italia es 40
sulibus eundum ad bellum nam et Hasdrubali occurren-
233쪽
dum esse descendenti ab Alpibus, ne Gallos Cisalpinos,
neve Etruriam, erectam in Spem rerum novarum, Sollicitaret et Hannibalem Suo proprio occupandum bello, ne emergere ex Bruttiis, atque obviam fratri ire posset), Livius cunctabatur, parum fiden Suarum proVinciarum exercitibus collegam ex duobus consularibus egregiis exerciti ius, et tertio, cui Q. Claudius Tarenti praeeSSet electi nem habere V intuleratque mentionem de volonibus revocandis ad signa Senatu liberam potestatem consulibus I secit, et supplendi unde vellent, et eligendi de omnibuS Xercitibus, quo vellent, permutandique, et e proVinciiS, UOS
e re publica censerent esse, traducendi. Ea omnia cum Summa concordia consulum acta. Volones in undevicesimam et ViceSimam legiones scripti Magni roboris auxiliata ex ,Spania quoquo ni Scipione M. Livio missa quidam ad id bellum auctores sunt octo millia Hispanorum Gali rumque, et duo millia de legione militum, equitum mille, mixtos umidas Hispanosque M. Lucretium a copias navibus adduxisse : et sagittariorum funditorumque ad qu M tuor millia ex Sicilia C. Mamilium misisse. XXXIX. Auxoriant Romae tumultum literae ex Gallia allatae ab L. Orci praetor Hasdrubalem movisse ex hi ternis, et jam Alpes tranSire: octo millia Ligurum, Con- Scripta armataque conjunctura e transgresso in Italiam 25 esse, nisi mitteretur in Ligures, qui eos bello oecuparet: 'Se cum invalido Xercitu, quoad tutum putaret, Progre
surum. V de literae consules, raptim consecto delectu, maturius, quam conStituerant, Xire in proVincia coegerunt, ea mente, ut uterque hoStem in Sua provincia contineret, o neque conjungi, aut Conserre in Unum ire pateretur.
Plurimum in eam rem adjuvit opinio Hannibalis quod, etsi ea aestate transiturum in Italiam fratrem crediderat, recordando quae ipse in transitu nunc Rhodani, nunc Alpium, cum hominibus locisque pugnando per quinque menSe e a hausisset, haudquaquam tam facilem maturumque tranSitum exspectabat. Ea tardius movendi ex hibernis causa fuit. Caeterdi Hasdrubali et sua et aliorum spe omnia celeriora atque expeditiora fuere. on enim receperunt modo Arverni eum, deincepsque aliae Gallicae atque Alpinae gentes ;l Sed etiam secutae sunt ad bellum et quum per munita Pleraque tranSit fratris, quae antea invia fuerant, ducebat;
tum etiam, duodecim annorum assuetudine perviis Alpibua
234쪽
factis, inter mitior jam hominum transibat ingenia. Invi-
Sitati namque antea alienigenis, nec videre ipsi advenam in Sua terra SSueti, omni generi humano in Sociabiles erant: et primo ignari, quo Poenus pergeret, Sua rupe Suaque Castella, et pecorum hominumque praedam peti credide Grant fama deinde unici belli, quo duodecimum annum Italia urebatur, Satis edocuerat, viam tantum Alpe eSSe: dua praevalidas urbes, magno inter Se mari terrarUmqUespatio discretas, de imperio et opibus certare. Hae CRUSae aperuerant Alpes Hasdrubali. Caeterum, quod celeritate 10 itineri prosectum orat, id mora ad Placentiam, dum ruStraobsidet magi quam oppugnat, corrupit. Crediderat campestris oppidi facilem Xpugnationem esse et nobilita cinioniae induXorat eum, magnum se eXScidio ejus urbi terr rem caeteris ratum injecturum. Non ipsum Solum ea Op- 15
pugnatio impediit; sed Hannibalem, post famam transiiuge jus tanto Spe sua celeriorem, jam moventem e hibernis,
continuerat quippe reputantem, non Solum quam lenta Urbium oppugnatio essot, sed etiam quam ipse frustra eamdem illam coloniam ab Trebia victor regrESSUS, tentaSSet. 20XL. Consules, diversis itineribus prosecti ab Urbo, velut in duo pariter bella distenderant cura hominum, Simul recordantium, qua primus adventus Hannibalis intulissot Italiae clades Simur, quum illa angeret cura, quo tam ' propitio urbi atque imperio ore Deos, ut eodem tempore o ' utrobique res publica prospere gereretur Adhuc adver-
sa Secundis pensando rem ad id tempus Xtractam OSS :
quum in Italia ad Trasimenum et Cannas praecipitaSSet ' Romana res, prospera bella in Hispania prolapsam eam erexisse : postea, quum in Hispania alia Super aliam ct 30' des, duobus egregiis ducibus apissis, duos Xercitus ex parte delesset, multa secunda in Italia Siciliaque gesta quassatam rempublicam Xcepisse; et ipsum intervallum doci, qudii in ultimis terrarum oris alterum bellum gereretur, apatium dedisse ad respirandum. unc duo bolla in Italiam m accepta, duo celeberrimi nominis duces circumStare Ur- iem Romanam, et unum in locum totam periculi molem, omne onus incubuisse : qui eorum prior ViciSSet, intra paucos dies castra cum altero uncturum.' Terrebat et proximus annus lugubris duorum consulum funeribus. His 40 anxii curis homines digredientes in proVincia conSule Pr
secuti sunt. Memoriae proditum est, plenum adhuc irae in
235쪽
LIBER XXVII. AP. LI. 221 cives M. Livium, ad bellum proficiscentem, monenti Q. Fabio, ne, priusquam genu hoStilam cognoSSet temere manum ConSereret, respondiSS Ubi primum hostium agmen
5 Sa sestinandi esset Aut ex hoste egregiam gloriam,' ' inquit, aut ex civibus victi gaudium, meritum certe, etsi non honestum, capiam. ' riusquam Claudius consul in ProVinciam perveniret, per Xtremum finem agri Larinatis ducentem in Sallentinos Xercitum mannibalem cum e
10 peditis cohortibus adortus, C. Hostilius Tubulus incomposito agmini terribilem tumultum intulit ad quatuor millia hominum occidit, novem Signa militaria cepit. Moverat exhibernis ad famam hostis Q. Claudius, qui per urbes agri Sallentini castra disposita habebat Itaque, ne cum duobus 15 exercitibus simul confligeret, Hannibal nocte caStra ex agro Tarentino movit, atque in Bruttios concessit. Claudius in Sallentinos agmen convertit. ΗoStiliUS, CapUam petens, obvius ad Venusiam fit consuli Claudio. Ibi ex utroque exercitu electa peditum quadraginta millia, duo millia sta quingenti equites, quibu conSul adversus Hannibalem rem gereret reliquias copias Hostiliu Capuam ducere jussus, ut Q. Fulvio proconsuli traderet. XLI. Hannibal undique contracto exercitu, quem in hibernis aut in praesidiis agri Bruttii habuerat, in Lucanos ad 2 Grumentum venit, Spe recipiendi oppida, quae per metum ad Romanos desecissent. Eodem a Venusia consul Romanus exploratis itineribus contendit; et mille sere et quingentos passus castra ab hoSte locat Grumenti moenibus prope injunctum videbatur Poenorum Vallum quingenti passus in-30 tererant. Castra Punica ac Romana inter jacebat campus collos imminebant nudi Sinistro lateri Carthaginiensium, dextro Romanorum, neutri SuSpecti quod nihil Silvae nequoad insidias latebrarum habebant. In medio campo, ab Si tionibus procurSanteS, certamina, haud ali digna dictu, 35 serebant. Id modo Romanum quaerere apparebat, ne abire hostem pateretur. Hannibal, inde evadere cupiens, totis viribus in aciem descendebat. Tum consul, ingenio hostis usus, quo minus in tam aperti collibus timeri insidiae pol rant, quinque cohortes, additi quinque manipulis, nocte 40jugum Superare, et in aversis vallibus considere jubet tempus exaurgendi ex insidiis, et aggrediendi hoStem, Ti. Clau
236쪽
socium edocet, quos cum iis mittobat. Ipse luce prima copia omnes peditum equitumque in aciem eduxit. aulo post et ab Hannibale Signum pugnae propoSitum St, Clamorque in castris ad arma discurrentium est Sublatus inde eque pedesque certatim Porti ruere, ac palati per campum properare ad hostes. Quos ubi effusos consul videt, tribuno militum tertiae legionis C. Aurunculeio imperat, ut equites legionis, quanto maximo impetu possit, in hostem emittat: cita, pecorum modo incompoSitoS, toto paSSim campo Se sudisse, ut Sterni obterique, priusquam inStruantur, POS-100 sint. XLII. Nondum Hannibal e castris exierat, quum pugnantium clamorem audivit itaque, excitu tumultu raptim ad hostem copias agit. Jam primo occupaverat equeSter terror : peditum etiam prima legio et deXtra ala proelium ini-15bant. In compositi hostes, ut quemque aut pediti aut equiticaSus obtulit, ita conserunt manus. CreScit Ugna SubSidiis, et procurrentium ad certamen numero Ugetur Ugnantesque quod nisi in vetere exercitu, et duci veteri haud facile est inter tumultum a terrorem instruXiSSet Hanni rebat, ni cohortium ac manipulorum decurrentium per colles clamor, ab tergo auditus, metum, ne intercluderentur a caStris injeciSSel. Inde pavor incussus, et fuga passim fieri coepta Si minorque caede fuit, quia propinquita caStrorum breviorem fugam perculsi socii. Equite enim ter aego inhaerebant: in tranSVerSa latera inva Serant cohorteS, cundis collibus via nuda ac facili decurrentes. Tamen supra octo millia hominum occiS : Supra Septingento capti signa militaria novem dempta elephanti etiam, quorum nullus usu in repentina a tumultuaria pugna fuerat, D quatuor occisi, duo capti Circa Uingento Romanorum Sociorumque victore ceciderunt. ΟStero die oenus quievit RomanuS, in aciem copii eductis, POStquam neminem signa contra efferre vidit, Spolia legi caesorum hoStium otsuorum corpora Collata in Unum sepeliri jussit. Inde inso- ramentibus continuis diebus aliquot ita institit portis, ut prope inferre signa videretur donec Hannibal tertia vigilia, crebris ignibus tabernaculisque, quae par caStrorum ad hostes vergebat, et Numidis paucis, qui in vallo portiSque Se ostenderent, relictis, prosectus Apuliam petere intendit. Ubi milluxit, successit vallo Romana acies et umidae ex composito paulisper in portis se valloque ostentavereri frustrati-
237쪽
LIBER XXVII. AP. XLIII. 223 quo aliquamdiu hostes, citati equi agmen Suorum RSSequuntur. CODSul, ubi Silentium in caStris, et ne pauco quidem, qui prima luce obambulaVerant, parte Ulla cernebat, duobus equitibus peculatum in caStra praemiSSiS, OStquam 5 Sati tuta omnia SSe Xploratum est, inserri Signa jussit: tantumque ibi moratus, dum milites ad praedam diScurrunt, receptui deinde cecinit, multoque ante noctem Copia reduXit. Postero die prima luce prosectus, magni itineribus famam et vestigia agminis sequens, haud procul Venusia10 hostem assequitur. Ibi quoque tumultuaria pugna suit: Supra duo milliaicenorum caesa. Inde nocturni montaniS-que itineribus cenus, ne locum pugnandi daret, Metapontum petiit Hanno inde is enim praesidio ejus loci praefuerat in Bruttios cum pauci ad Xercitum OVum Omp lyrandum missus Hannibal, copiis ejus ad Suas additis, Ve-DUSiam retro, quibus Venerat itineribus, repetit, atque inde CanuSium procedit. Nunquam ero vestigiis hostis abstiterat et Q. Fulvium, quum Metapontum pSe proficiSceretur, in Lucanos, ne regi ea in praeSidi CSSet, reeSSierat.
20 XLIII. Intor haec ab Hasdrubale, postquam allacentiae obsidione abscessit, quatuor Galli equites, duo umidae,
cum literis ad Hannibalem missi, quum per medio hostes totam sermo longitudinem Italia emensi SSent, dum Metapontum cedentem Hannibalem sequuntur, incertis itineribus M Tarentum delati, a vagi per agro pabulatoribus Romanis ad Q. Claudium propraetorem deducuntur. Eum primo incertis implicantes responSiS, Ut metu tormentorum admotUSsateri vera coegit, edocuerunt, iteras Se ab Hasdrubale ad Hannibalom serre. Cum iis literis. Sicut erant, Signatis,M L. Virginio tribuno militum ducondi ad Claudium consulem traduntur duae simul turmae Samnitium praesidii causa missae. Qui ubi ad conSulem pervenerunt, literaeque lectae per interpretem Sunt, et e captivi percontatio factari tum Claudius, non id tempus eSSe reipublicae ratus, quo consiliis 35 ordinariis provinciae Suae quisque finibus per Xercitu Suos cum hoste destinato ab senatu bellum gereret, audendum aliquid improvisum, inopinatum, quod coeptum non minorem apud cives quam hostes terrorem faceret, perpetratum in magnam laetitiam ex magno metu verteret literi H dr 6 balis Romam ad senatum missis, simul et ipse Patre con- Scriptos, quid pararet, edocet, ut, quum in Umbria ei
cursurum Hasdrubal fratri scribat, legionem a Capua Ro-
238쪽
mam arcessant delectum Romae habeant exercitum urbanum ad arniam hosti opponant. Haec Senatui Scripta. Praemissi item per grum Larinatem Marrucinum, Frentanum, Praetutianum, qua exercitum iacturil erat, Ut omnese agri urbibusque commeatu paratos militi ad vescendum in viam deserrent, equos umentaque alia producerent, Ut vehiculorum sessis copia esset. Ipse de toto exercitu civi-Um ociorumque, quod robori erat, delegit, Se millia pedulum, mille equite : pronuntiat, occupare Se in Lucanis proXimam urbem unicumque in ea praesidium velleri ut ad 10 iter parati omnes essent. rosectus nocte flexit in Picenum. Et consul quidem, quantis maximis itineribu poterat, iudcollegam ducebat, relicto Q. Catio legato, qui castri prae-
XLIV. Romae haud minus terroris ac tumultu erat, quam Iosuerat biennio ante, quum castra unica objecta Romanis moenibus portiSque fuerant neque Sati con Stabat animi tam audaciter consulis laudarent vituperarentne Appar bat quo nihil iniquius est his eventu famam habiturum. Castra prope Hannibalem hostem relicta Sine duce, cum 20 exercitu, cui detractum ore omne, quod roboris, quod moris fuerit; et consulem in Lucanos StendiSSe iter, quum licenum et Galliam peteret, castra relinquentem nulla 'alia re tutiora, quam errore hostis, qui ducem inde atque eXercitus partem abesse ignoraret Quid futurum, si id ra 'palam fiat et aut insequi eronem, cum Sex millibu ar- maiorum prosectum Hannibal toto eXercitu velit, aut caS ira invadere, praedae relicta, Sine viribus, Sine imperio, 'sin auspiciori Veteros Hus belli clades, duo consules proximo anno intersecti, terrebant: at ea omnia accidiSse, M 'UUIn unu imperator, unus exercitus hostium in Italia isset nunc duo bella unica saeta duo ingentes exer- citus, duos prope Hannibales in Italia esse : quippe et masdrubalem, patre eodem Hamilcare genitum, deque im- pigrum ducem, per tot in Hispania anno Romano Xer 35 citatum bello, gemina victoria insignem, duobuS Xercitiu
ius cum clarissimis ducibus deletis am itineris quidem 'celeritate ex Hispania, et concitatis ad arma Gallici gen- tibus, multo magis, quam Hannibalem ipsum, gloriari pos se quippe in iis locis hunc coegiSSe Xercitum, quibus m 'ille majorem partem militum same ac rigore, quae miSer- rima mortis genera sunt, amisisset. V Adjiciebant etiam
239쪽
periti rorum Hispaniae, haud cum ignoto duce C. erone
congreSSurum Sed quem in Saltu impedito deprehensus sorte, haud Seeu quam puerum, conscribendis fallacibus conditionibus pacis frustratus eluSisset.' Omnia majora5 etiam vero praeSidia hoStium, minora Ua, metu interprete, semper in deteriora inclinato, ducebant.
XLV. ero, postquam jam tantum intervalli ab hostofecerat, ut detegi consilium Satis tutum Sset, pauci milites alloquitur ogat illius consilium imperatoris in Speciem I audacius, re ipSa tutius fuisse, quam suum. Ad certam 'eo Se victoriam ducere quippe ad quod bellum collega non ante, quam ad Satietatem ipsius peditum atque equi- tum datae ab senatu copiae fuissent majores instructioreS- que, quam Si adversus ipsum Hannibalem iret, prosectus
75 Sit, eo ipsos, quantumcumque virium momentum addide- 'rint, rem omnem inclinaturos. Auditum modo in acie nam, ne ante audiretur, daturum operam alterum con- Sulem et alterum exercitum advenisse, haud dubiam Vici riam facturum Famam bellum conficere, et parVR O-20 menta in spem metumque impellere animos. Gloriae qui- dem ex re bene gesta partae fructum prope omnem ipSOS daturos. Semper, quod poStremum adjectum Sit, id rem totam videri traxisse Cernere ipSΟS, quo coneVISU, quu admiratione, quo favore hominum iter Suum celebretur.VM Et Hercul l per instructa omnia ordinibus virorum mulierumque, Undique e agri effuSorum, inter Vota et preces et
laudes ibant illos praesidia reipublicae, vindice urbis Romae imperiique appellabant : in illorum armis dextrisque
Suam liberumque suorum Salutem ac libertatem repoSitam 30 QSSe Deos omnes easque precabantur, ut illis faustum iter, seliXque pugna, matura X ΟStibu Victoria SSet: damnarenturque ipsi Votorum, quae pro ii SuScepiSSent Ut, quemadmodum nunc Solliciti proSequerentur eos, ita paucos
post dies laeti ovantibus victoria obviam irent. Invitare nde pro se quisque, et offerre, et fatigare precibUS, Ut, quae ipsis umentisque usui Ssent, ab Se potiSSimum Sumerent: benigne omnia cumulata dare. ModeStia certare milites, ne quid ultra usum necessarium sumerent: nihil morari, nec ab signis absistere cibum capientes diem ac noctems ire vix, quod satis ad naturale desiderium corporum eSSet, quieti dare. Et ad collegam praemissi erant, qui nuntiarentndventum, percontarenturque, clam an palam, interdiu an
240쪽
noctu, venire Sese Vellet, iisdem an aliis conSidere castris. Nocte clam ingredi melius visum est. XLVI. Tessera per castra ab Livio consule data erat, ut tribunum tribunus, ruenturio Centurionem reque equitem, Pede peditem acciperet neque enim dilatari castra opus CSSe, ne hosti adventum alterius consuli Sentiret et in arctatio plurium in angusto tendentium facilio sutura erat, qud Claudianus exercitu nihil serme, praeter arma, Secum in expeditionem tulerat. aeterum, in ipso itinere auctum voluntarii agmen erat offerentibus sese ultro et veteribus id militibus perfunctis jam militia, et juvenibus, quo certatim nomina dantes, Si quorum corpori Specie roburque Virium aptum militiae videbatur, conscripserat. Ad Senam caStra alteri u conSulis erant; et quingento inde ferme IaSSUS Hasdrubal aberat. Itaque quum jam appropinquaret, tectuSIGmontibus Substitit ero, ne ante noctem caStra ingreder
tur Silentio ingressi ab sui quisquo ordinis hominibus intentoria abducti, cum summa omnium laetitia hospitaliter excipiuntur lostero die consilium habitum, cui et L. Orcius Licinus praetor affuit Castra juncta consulum castris 20
habebat; et ante adventum eorum, per loca alta ducendo exercitiam, quum modo insideret angusto Saltus, Ut tranSi- tum clauderet, modo ab latere aut ab tergo carperet agmen,
ludificatus hostsem omnibus artibus belli suprat is tum in
consilio aderat. ultorum o inclinant Sententiae, ut, dum rasessum via ac vigiliis reficeret militem ero, simul et ad noscendum hostem paucos ibi Sumeret dies, tempUS pugnae differretur oro non suadere modo, Sed Summa ope orare institit, ne consilium suum, quod tutum celerita seciSSet, temerarium morando facerent. Errore qui non diutur m ius futurus esset velut torpentem, Hannibalem nec ea Mura sua sine duce relicta aggredi, nec ad Sequendum e citer intondisse. Antequam se moveat, deleri Xercitum
masdrubalis posso. redireque in Apuliam. Qui prol
tando Spatium hosti det, eum et illa castra prodere Hanni M tali, et aperire in Galliam iter, ut per otium, ubi Velit, Masdrubali conjungatur. Extemplo Signum dandum, et
'exeundum in aciem : abutendumque errore OStium ab- sentium praesentiumqueri dum neque illi Sciant cum pau- cioribus, nec hi cum pluribus et validioribus, rem Sse.' 40
ConSilio dimisso, Signum pugnae proponitur, confestimque in aciem procedunt