장음표시 사용
241쪽
LIBER XXVII CAP. Lurir. 227 XLVII. Jam hostes ante castra instructi stabant. Moram pugnae attulit, quod HaSdrubal, provectus ante Signa cum paucis equitibuS, Scuta etera hoStium notavit, quae ante non Viderat, et trigoSiore equo multitudo quoque major solita visa est. Sia Spicatu enim id, quod erat, recein tui propere cecinit, ac mi Sit ad flumen, Unde aquabantur:
ubi et excipi aliqui possent, et notari oculis, Si qui sorte
adustioris coloris, Ut ex recenti Via, SSent Simul circumvehi procul castra jubet pecularique, num auctum aliqua I parte Sit vallum et ut attendant, Semel biSDe Signum canat in caStri S. Ea quum ordine omnia relata QSSent, castra nihil aucta errorem faciebant. Bina erant, Sicut ante adventum
ConSulis alterius fuerant una M. Livii, altera L. Porcii neutri quidquam, quo latita tenderetur, ad munimenta ad-Iojectum. Illud veterem ducem SSuetumque Romano hosti movit, quod Semel in praetorii caStri Signum, bis in consularibus reserebant ceciniSS duos profecto con Sule QSSe et, quonam modo alter ab Hannibale absceSSiSSet, cura angebat Minime id, quod erat, SuSpicari poterat, tantae rei
20 frustratione Hannibalem elusum, ut, ubi duX, ubi Xercitus Set, cum quo caStra Collata haberet, ignoraret. Profecto haud mediocri clade absterritum inSequi non USum ngnopere Vereri, ne perditi rebu Serum ipse auXilium veni
Set Romanisque eadem jam fortuna in Italia, quae in Hi
rapania, SSel. Interdum, litera Sua ad eum non perveni Se credere interceptiSque iis con Sulem ad SeS Opprime dum accelerasse. Hi anxiuS UriS, XStincti ignibus, Lilia prima dato signo, ut taciti vaSa colligerent, Signa serri jussit. In trepidatione et nocturno tumultu duce parum 30 intente asservati, alter in destinati jam ante animo latebris SubSedit, alter per vada nota Metaurum flumen tranavit. Ita desertum a ducibus agmen primo per agro palatur; fessique aliquot somno ac vigilii SternUnt corpora paSSim, atque infrequentia relinquunt Signa Hasdrubal, dum luxae viam Stenderet, ripa fluminis Signa serri jubet; et per tortuosi amnis sinus flexusque errorem volvens, haud multum processit, ubi prima lux tranSitum Opportunum StendiSSet, tranSiturus. Sed quum, quantum mare abscedebat, tanto altioribus coercentibus amnem ripiS, non inveniret vada,
40 diem terendo spatium dedit ad insequendum Sese hosti XLVIII. pro primum cum omni equitatu advenit. Orcius deinde assecutus cum levi armatura Qui quum se
242쪽
sum agmen carperent ab omni parte incursarentque, et jam, omisso itinere, quod sugae Simile erat, caStra metari cenus in tumulo super fluminis ripam vellet advenit Livius peditum omnibus copiis, non itineri modo, Sed ad OnSerendum eXtemplo proelium instructis armatisque Sed ubi Omne copia conjunXerunt, directaque acies St, Claudius dextro in cornu, Livius ab SiniStro pugnam instruit media acies praetori tuenda datur Hasdrubal omiSSa munitione castrorum, poStquam pugnandum Vidit in prima acie ante Signa elephantos collocat circa eo laevo in cornu ad VerSUS 10 Claudium Gallos opponit, haud tantum ei fiden S, quantum ab host timori eos credebat Ipse dextrum cornu adVerSuS
M. Livium sibi atque Hispanis et ibi maxime in vetere milite spem habebat sumpsit. Ligures in medio post elephantos positi sed longior, quam latior acies erat. Gallo pro II minens collis tegebat Ea frons, quam HiSpani tenebant,
cum Sinistro Romanorum cornu concurrit, dextra omnis acie extra proelium eminens ceSSabat colli OppoSitu arcebat, ne aut a fronte, aut ab latere aggrederentur. Inter Livium Hasdrubalemque ingens contractum certamen erat, matroXque caede utrimque edobatur. Ibi duces ambo, ibi pars major peditum equitumque Romanorum cibi Hispani, vetu miles perituSque Romanae pugnae, et Ligures, durum in armi genus eodem versi elephanti, qui primo impetu
turbaverant antesignanos, et jam Signa moverant loco : de Minde CreScente certamine et clamore, impotentius jam regi, et inter duas acie versari, velut incerti quorum SSent;
haud dissimiliter navibus sine gubernaculo vagis Claudius, 'Quid ergo praecipiti cursu tam longum iter emenSi Su- must clamitans militibus, quum in adversum collem MDUStra Signa erigere conatu eSSet, poStquam e regione penetrari ad hostem non videbat poSSep cohorte aliquot subductas e dextro cornu, ubi Stationem magi Segnem, quam pUgnam, suturam cernebat, post aciem circumducit: et non hostibus modo, Sed etiam Suis inopinantibus, in Si 35nistrum hostium latus incurrit tantaque celerita fuit, ut, quum ostendiSSentis ab latere, o in terga am pugnarent. Ita ex omnibus partibus, ab fronte, ab latore, ab tergo trucidantur Hispani Liguresque ; et ad Gallo jam caede perve- norat. Ibi minimum certamini fuit: nam et par magna Gab signis aberant, nocte dilapSi Stratique Somno paSSim per agroS; et, qui aderant, itinere ac vigiliis sessi, intolerantissima laboris corpora, vix arma humeris gestabant. Et am
243쪽
LIBER XXVII CAP. L. 229 diei medium erat, Sitisque et calor hiantes caedendo capiendosque affatim praebebat.
XLIX. Elophanti plures ab ipsis rectoribus, quam ab
hoste, intersecti fabrile . scalprum cum malleo habebant: id, ubi saevire belluae ac ruere in Suo Coeperant, magiSter, inter aure positum, ipS in articulo, quo ungitur capiti cer- ViX, quanto maXimo poterat ictu, adigebat. Ea celerrima via mortis in tantae molis bellua inventa erat, ubi regendi Spem vicisSent: primusque id Hasdrubal instituerat, dux 10 quum Saepe alia memorabilis, tum illa praecipue pugna. Ille pugnantes, hortando, pariterque obeundo peri Ula, SUS-tinuit illo sessos abnuentesque taedio et labore, nun precando, nunc a Stigando, accendit ille fugiente revocavit, OmisSamque pugnam aliquot loci reStituit: OStremo, quum
15 haud dubie fortuna hostium esset, D SupereSSet tanto Xercitia Suum nomen Secuto, concitato equo Se in cohortem
Romanam immisit. Ibi, ut patre Hamilcar et Hannibale fratre dignum erat, pugnans cecidit. Nunquam eo bello una acie tantum hostium intersectum est; redditaque aequa es Cannensi clades, vel ducis vel exercitu interitu, videbatur. Quinquaginta sex millia hostium occisa : capta quinque millia et quadringenti praeda alia magna tum omni generis, tum auri etiam argentique Civium etiam Romanorum, qui capti apud hoStes erant, Supra quatuor millia capitum 25 recepta. Id solatii sui pro amissis eo proelio militibus : nam haudquaquam incruenta victoria fuit octo serme millia Romanorum ociorumque occiSa. Adeoque etiam victores
Sanguinis caedisque ceperat Satieta S, ut poSter die, quum esset nuntiatum Livio consuli Gallos Cisalpino Liguresque, ad qui aut proelio non assutSSent, aut inter caedem effugiSSent, Uno agmine abire Sine certo duce, Sine ignis, Sine ordine ullo, aut imperio poSSe, Si una equitum ala mittatur, omnes
dolori Supersint,' inquit, aliqui nuntii, et hostium cla-
dis, o noStrae virtutiS. 35 L. ero ea nocte quae Secuta Si pugnam, citatiore quam inde venerat agmine, die sexto ad Stativa sua, atque ad hoStem pervenit. Iter ejus frequentia minore, quin nemo praeceSSerat nuntius, laetitia ero tanta, vix ut compote mentium prae gaudio SSent, celebratum est am Romae neuter 40 animi habitus satis dici enarrarique potest nec quo incertaeXSpectatione Ventu civitas fuerat, nec quo Victoriae famam
244쪽
accepit. Gunquam per omnes dies, ex quo Claudium consulem prosectum fama attulit, ab Orto Sole ad occidentem, aut Senator quiSquam a curia atque ab magistratibus abSeeS-
Sit, aut populus e foro. Matronae, quia nihil in ipsis opis
erat, in prece obteStationesque versae, per omnia delubra
Vagae suppliciis votisque fatigare Deos Tam sollicitae ac SuspenSae civitati fama incerta primo accidit, duos arnien- Se equite in caStra quae in faucibus Umbriae opposita
erant, VeniSSe X Proelio, nuntiantes caesos hostes Et primo magis auribus, quam animis, id acceptum erat, ut majus lae-ὶ0tiuSque, quam quod mente capere, aut Satis credere poSSent
et ipsa celeritas doni impediebat, quod biduo ante pugnatum dicebatur. Litorae deindo ab L. Manlio Acidino Issae
ex castri asseruntur de arniensium equitum adventu. Eae literae, per sorum ad tribunal praetoris latae, Senatum curia II EXciverunt tantoque certamine ac tumultu populi ad sores
que a percontantibus vociferantibusque, ut in Rostri prius, quam in Senatu, literae recitarentur Tandem submoti et coerciti a magistratibus dispensarique laetitia inter impo-20 tente ejus animos potuit. In Senatu primum, deinde inconcione, iterae recitatae Sunt: et pro cujuSque ingenio, alii jam certum gaudium, aliis nulla ante futura fide erat, quam legato consulumve litera audiSSent. LI. psos deinde appropinquare legato allatum est: tum menimvero omni peta currere obvii, primus quisque oculiSauribuSque haurire tantum gaudium cupientes ad Mulvium USque Pontem continen agmen Ieruenit. legati iurant
L. Veturius hilo Ρ. Licinius Varus, Q. Caecilius Metellus)circumfusi omnis generis hominum frequentia in sorum per 30 venerunt quum alii ipsos, alii comite eorum, quae acta eS-Sent, percontarentur; et Ut qui Sque audierat, MXercitum hostium imperatoremque occiSum, legione Romana incolumeS, Salvo ConSule QSSe, Xtemplo aliis porro impertiebant gaudium suum. Quum aegre in curiam perventum SSet 35 multo aegrita Submota turba, ne atribu miSceretur, literae in senatu recitatae Sunt inde producti in concionem legati. L. Veturius, literis recitatis, ipSe plantia omnia, quae acta erant, expoSuit cum ingenti aSSenSU POStremo etiam clamore universae concioniS, quum ViX gaudium animi caperent 40
Discursum inde ab aliis circa templa Deum, ut grates agerent ab aliis domos, ut conjugibu liberisque tam laetum
245쪽
LIBER XXVII. AP. LI. 231 nuntium impertirent. Senatus, quod M. Livius et C. Claudius consules, incolumi exercitu, ducem hostium legionesque occidissent, Supplicationem in triduum decrevit eam Supplicationem C. Hostilius praetor pro concione edixit
5 celebrataque a viris sceminisque St. Omnia templa per totum triduum aequalem turbam habuere quum matronae amplissima veste cum liberis, perinde ac si debellatum foret, omni solutae metu, Dei immortalibus grate agerent. Statum quoque civitatis ea victoria movit ut jam inde haud
I Secu quam in pace, reS inter Se contrahere, Vendendo, emendo, mutuum dando, argentum creditum SolVendo, RUderent.
C. Claudius consul quum in castra rediSSet, caput HaSdrubaliS, quod SerVatum cum cura attulerat, projici ante hostium Stationes, captivosque Afro VinctoS, ut erant, Stendi, duos 15 etiam ex iis solutos ire ad Hannibalem, et eXpromere, quae ne-ta eSSent, jussit. Hannibal, tanto simul publico familiarique ictu luctu, agnoScere Se ortunam Carthaginis,' sertur dixisse : castrisque inde motis, ut omnia auxilia, quae diffusa latius tueri non poterat, in extremum Italiae angulumus Bruttios contraheret, et Metapontinos, ciVitatem UniverSam, excito Sedibus Suis, et Lucanorum qui Suae ditioni erant,
246쪽
RE in Hispania prosporo gustae a Silano Scipionis legato, et ab L. Scipione fratro
adversu Poenos, a Sulpicio proconsul et ab Attalo rego Asiae adversus hilippum regem Macedonum, pro Ctolis roseruntur. Quum M. Livio et Claudio Neroni consulibus triumphus decrotus essot Livius, qui in provincia sua rem gesserat, quadrigis Invectus est Nero, qui in collegae provinciam, ut Victoriam ejus adjuvaret, Venerat, equo est se utus, et in hoc habitu Ius gloriae reverentiaeque habuit : nam et plus in bello, quam collega, socerat Ignis in aede Vestae negligentia Virginis, Vae non US-todierat, Xstinctus st: virgo caesa est flagro. . Scipio in Hispania cum Poenis debellaVit quarto decimo anno sejus belli, quinto post anno quam ierat: Xclusisque in totum possessione jus hostibus, Hispaniam recepit se a Tarracon in Africam ad Syphacem regem Numidarum duobus navigiis transvectus, foedus junxit Hasdrubal Gisgonis ibi cum eo in odom lecto accubuit. Munus gladiatorium in honorem patris patruiqud Carthagine Nova edidit, non sex gladiatoribus, sed ex iis, qui aut in honorem ducis, aut e provocations in certamon descendebant : in quo reguli fratres de regno ferro contenderunt. Quum Astapa urbs ab Romanis oppugnaretur, oppidani liberos et Conjuge rogo Xstructo Occiderunt, et se insuper praecipitaverunt. Ipse Scipio, dum gravi morbo implicitus es, seditionem, in parto eXercitu motam, confirmatus discussit, rebellantesque Hispaniae populos coegit in deditionem venire; set, amicitia facta cum Masinissa rogo Numidarum, qui illi auXilium, si in Africam trajecisset, pollicebaturi cum Gaditanis quoque post discessum inde Magonis, cui ex Carthagine scriptum orat, ut in Italiam trajiceroto Romam reversus, consulquo crentUs. Africam proVinciam petenti, contradicente Q. Fabio MaXimo, Sicilia data est permissumque, in Africam trajiceret, si e re publica esse censeret Mago Hamilcaris filius, a minore Baleari insula, ubi hiemarat, in Italiam traiecit. CAP. I-XLVI. U. C. 54 547. A. C. 207-205. J
Ex Sicilia C. Laelius in Africam a Scipiono missus ingontem praedam reportavit, et mandata Masinissae Scipioni xposuit, conquerentis, quod nondum exercitum in Africam trajecisset Bellum in Hispania finitum, victor Romano, quod Indibilis eXcita-Verat ipse in acto occisus Mandonius exposcentibus Romanis a suis deditus est. Magoni, qui in Gallia et Liguribus orat, ex Africa et militum ampla manus missa, et Pecuniae, quibus a UXilia conduceret praeceptumque, ut se Hannibali jungeret. Scipio Syracusis in Bruttios trajocit, et Locros, pulso Punico praesidio, fugatoque Hannibale, recepit. Pax cum Philippo facta est. Idaea Mater deportata est Romam a Pessinunte oppido Phrygiae, carmino in libris Sibyllinis inuonto, pulli Italia alienigenam
hostem posso, si Mater Idaea oportula Romam esset. N Tradita autem est Romanis per Attalum regem Asiae Lapis orat, quem atrona Deum incolae dicebant. EXcepit P. Scipio Nasica, Cn. filius, Hus, qui inmispania perierat, vir optimus senatu judicatUS, adolescens nondum quaestorius, quoniam ita responsum jubebat, it numen rid ab optimo viro reciperetur consecrareturque. N LocrenSes legatos Romam miserunt, qui de impotentia Q. Pleminii legati quererentur, quod pecuniam Proserpinae a stulerat, et liberos eorum ac conjugos stupraverat. leminius, in catenis Romam perductus, in carcere mortuus est. Quum fulgus rumor de P. Scipione proconsule, qui in Sicilia erat, in Urbem perlatus esset, tamquam is luXuriaretur missis Ob hoc legati a SenatU, qui Xplorarent an ea vera essent, purgatus infamia Sciuio in Africam trajecit, Senatus permissu Syphax accepta in matrimonium silia Hasdrubalis Gisgonis, amicitiae, quam cum Scipion ipse junXerat, renuntiaVit. Resinissa re Massyliorum, dum pro Carthaginisensibus in Hispania militat, misso patre Gala de regno eXciderat quo per bellum saepe repetito, aliquot proeliis a Syphace rege Numidarum Victus, in totum privatus est et cum ducentis equitibus exsul Scipioni se junxit et cum eo primo statim bello Hannonem Hamilcaris silium cum ampla manu interemit. Scipio, adventu Hasdrubalis ot Syphacis, qui prope cum centum millibus armatorum venerant, ab obsidione Uticae sepulsus, hiberna communivit. Sempronius consul in agro Crotoniensi prospere adversus Hannibalem pugnavit Lustriam a censoribns conditum est censa sunt civium capita ducenta quatuordecim millia. Inter censores, Μ. Livium et Claudium oronem, notabilis discordia fuit: nam et Claudius Livio collegae equum ademit, quod a populo damnatus actusque in exsilium fuerat et Livius Claudio, quod falsum in s tostimonium dixisset, et quod non bona fide secum in gratiam redisset. Idem omnes tribus, extra Unam, aerarias reliquit, quod et innocentem se damnassent, et postea consulem censoremque secissent. CAP. -XXXV ID. U. C.
247쪽
EPITOMD LIBRI TRICESIMI.I Africa Scipio Carthaginion se et sumdem Syphacem Numidarum regem Hag-drubalemque pluribus proeliis vicit, adjuvante Masinissas binaque hostium castra expugnavit in quibus quadraginta millia hominum serro ignique consumpta Aunt. Dphacem per C. Laelium et Masinissam cepit Masinissa Sophonisbam inorem Syphacis, filiam Hasdrubalis, captam statim adamavit, et nuptiis faetis, uxorem habuit castig tus a Scipione, venenum ei misit quo hausto illa decessit. Effectumque est multis Scipionis victoriis, ut Carthaginienses in desperationem acti, in auxilium publicae salutis Hannibalem ex Italia revocarent: isque anno decimosexto Italia decedens, XXX. In
Africam trajecit, tentavitque per colloquium pacem cum Scipione Omponere : XXXV. Et, quum de conditionibus pacis non convenisset, eievi tus est. XXXVII. Pa Carthaginiensibus data est petentibus. Hannibal Gisgonem, pacem dissuadentem, manu Sua detraXit: XCUSnta deinde temeritate facti, ipse pacem UaSit Mago, qui bello in agro Insubrium cum Romanis conflixerat, vulneratus, dum in Africam per legatos revocatUsreVertitur, e Vulnere mortuus est Masinissae regnum restitutum est. Reversus in Urbem Scipio amplissimum nobilissimumque egit triumphum, quem Q. Terentius Culle senator pileatus secutus est. Scipio Africanus incertum militari prius faVore, an populari aura ita cognominatus primus certe hic imperator victae a se nomine gentis nobilitatus est CAP. I-XLV. m. C. 4 551. A. C. 20 201.
XXIX. Jam Adrumetum venerat Hannibal; Unde ad' reficiendum ex jactation maritima militem paucis diebus
a UmptiS, Xeitu pavidis nuntii S omnia circa Carthaginem Lobtineri armis, asserentium, magnis itineribus Zamam con- tendit ama quinque dierum iter ab Carthagine abest: ' inde praemiSsi speculatores quum excepti a custodibus Roma- ni deducti ad Scipionem essent, traditos eo tribunis militum, juSSosque miSSO metu iSere Omnia, Per CaStra, qua vellent, circumduci juSSit percontatuSque, Sati' per Com- 10 modum omnia XploraSSent, dati S, qui proSequerentur, re
tro ad Hannibalem dimisit Hannibal nihil quid om o
rum, quae nuntiabantur, nam et MasiniSSam Cum Sex millibus peditum, quatuor equitum venisse eo ipSO sorte die, asserebant laeto animo audiit, maxime hostis fiducia, quae 15 non de nihilo prosecto concepta esset, perclal SUS. Itaque, quamquam et ipse causa belli erat, et adventu Suo turba-
248쪽
verat et pactas inducias, et spem foederum tamen, Si integer, quam Si Victus, peteret pacem, aequiora impetrari pOSSeratuS, nuntium ad Scipionem misit, ut colloquendi secum potestatem faceret. Id utrum Sua sponte secerit, an publico Con Silio, neutrum cur assirmem, habeo. Valerius Anti 5aS, primo proelio victum eum a Scipione, quo duodecim millia armatorum in acie sunt caesa, mille et Septingenti capti, legatum cum aliis decem legatis tradit in castra ad Scipionem venisse. Caeterum Scipio quum colloquium haud abnuisset, ambo ex composito duce caStra protule-I0runt, Ut Coire e propinquo possent. Scipio haud procul Naraggara urbe, tum ad caetera loco opportuno, tum quod aquatio intra teli conjectum erat, consedit. Hannibal tumulum a quatuor millibus inde, tutum commodumque alioquin, nisi quod longinquae aquationis erat, cepit. Ibi in me-15dio locus conspectus undique, ne quid insidiarum SSet, de
XXX. Submotis pari spatio armatis, cum Singuli interpretibus congreSSi Sunt, non Suae modo Ietati maximi duceS, Sed omni ante e memoriae, omnium gentium cuili 20bet regum imperatorumve pares laulisper, alter alterius conSpectu, admiratione mutua prope attoniti conticuere.
Tum Hannibal prior, hoc ita sato datum erat, ut, qui 'primus bellum intuli populo Romano, quique toties prope
in manibus victoriam habui, is ultro ad iacem peten 25 iam venirem laetor te mihi sorte potissimum datum, a
'quo petorem Tibi quoque inter multa egregia non in Ul- 'timis laudum hoc fuerit, Hannibalem, cui tot de RomaniS ducibus victoriam ii dedissent, tibi cessisseri teque huic bello, vestri prius quam nostris cladibus insigni insem M imposuisse. Hoc quoque ludibrium casus ediderit Fortu-
na, Ut, quum Patre itio ConSule ceperim arma, cum eodem
'primum Romano imperatore Signa contulerim ; ad filium ijus inermis ad pacem petendam veniam. optimum quis dem fuerat, eam patribus nostris mentem datam ab Dii 35 esse, ut et vos Italiae, et nos Africae imperio contenti S-
4emus neque enim ne vobis quidem Sicilia ac Sardinia 'satis digna pretia sunt pro tot classibus, tot exercitibus, tot tam egregiis amissis ducibus. Sed praeterita magis reprehendi possunt, quam corrigi. Ita aliena appetivimus, 40 ut de nostris dimicaremus, nec in Italia Solum vobis bel- lum, nobis in Africa esset Sed et vos in porti vestris
249쪽
LIBER XXX. AP. xxx. 235 prope ac moenibus Signa armaque hostium vidistis, et nos in Carthagine remitum castrorum Romanorum Xaudi- mus. Quod igitur nos maxime abominaremur, VOS Rnte 'omnia optaretis, in meliore vestra ortuna de pace agitur agimus ii, quorum et maxime intereSt pacem SSe, et Di quodcumque egerimus, ratum civitates nostrae habiturae sint. Animo tantum nobis opus est non abhorrente a qui istis consiliis. Quod ad me attinet, jam peta Senem in ' patriam revertentem, Unde puer prosectu SUm, jam e- cundae, jam adversae res, ita erudierunt, ut rationem e- qui, quam fortunam, malim. Tuam et adolescentiam et perpetuam elicitatem, serociora utraque, quam quietis 'opus est conSiliis, metuo. Non temere incerta caSuum
' reputat, quem fortuna nunquam decepit. Quod ego fui δο ad Trasimenum, ad Cannas, id tu hodie es. Vixdum
Militari aetate imperio accepto, omnia audacissime incipi- entem nusquam sesellit fortuna. atris et patrui perSe- cutu mortem, ab calamitate vestrae domus decus insigne virtutis pietatisque eximiae cepisti amissa Hispania re- cuperasti, quatuor inde unicis exercitibus pulsi : On- Sul creatus, quum caeteris ad tutandam Italiam parum ani- mi SSet transgressus in Africam, duobus hic exercitibus caesis, binis adem hora captis simul incenSisque a Stris, 3 phace potentissimo rege capto, tot urbibu regni HUS,. M tot nostri imperii ereptis, me eXtumdecimUm jam annum haerentern in possessione Italiae detraxisti. otest victoriam, inquam, malle, quam pacem animus. ovi Spiritus magis Magnos, quam utiles et mihi talis aliquando fortuna a sulsit Quod si in secundis rebus bonam quoque mentema darent Dii non ea solum, quae eveniSSent, Sed etiam ea, quae evenire poSSent, reputaremus. Ut omnium oblivisca- ris aliorum, Satis ego documenti in omne QRSUS Sum. Quem modo, castri inter Anienem atque urbem veStram
positis, signa inserentem ad moenia Romanari hic cerniS,M duobus sortissimis viris, fratribus, clarissimis imperatori
iuS, orbatum, ante moenia prope obSeSSae patriae, quibUS terrui eStram urbem, ea pro mea deprecantem. MaXimae tuique fortunae minime credendum est. In bonis tui re
ius, nostris dubiis, tibi ampla ac speciosa danti est pax:Α nobis petentibus magis necessaria, quam honeSta. Melior tutiorque S certa paX, quam sperata victoria : haec in tua illa in Deorum manu est. e tot annorum elicit tem in unius horae dederis discrimen. Quum tua vires,
250쪽
tum vim Fortunae Martemque belli communem, propone
innimo. Utrimque ferrum, corpora humana erunt: US- quam minus quam in bello eventus respondent. Non
tantum ad id, quod data pace jam habere potes, si proelio VincaS, gloriae adjeceris, quantum ademeris, Si quid adversi eveniat. Simul parta ac sperata decora unius horae ortuna ivertere potest. Omnia in pace jungenda tuae poStestatis Sunt, . Corneli tunc ea habenda ortuna erit, quam Dii dederint. Inter pauca selicitatis virtutisque exempla M. Atilius quondam in hac eadem terra fuisset, Si victor is
pacem petentibus dedisset patribus nostri non Statuendo tandem elicitati modum, nec cohibendo esserentem e sor- tunam, quanto altila elatu erat, eo foedius corruit. Si
quidem ejus, qui dat, non qui petit, conditiones dicere pacis Sed forsitan non indigni simus, qui nobismet ipsi o
Multam irrogemus. Non recuSamus, quin omnia, Propter
quae bellum initum est, vestra sint, Sicilia Sardinia His- pania, quidquid insularum toto inter Africam Italiamque continetur mari Carthaginienses, inclusi Africae litori ius, vos quando ita iis placuit externa etiam terra 20
marique videamus regente imperia. Haud negaVerim, propter non nimis incere petitam aut EXSpectatam nuper iacem, SuSpectam esse vobiS unicam fidem multum,
ter quos petita Sit, ad fidem tuendae paci pertinet, Scipio. Vestri quoquo ut audio Patres nonnihil etiam ob hoc, M
quia parum dignitatis in legatione erat, negaVerunt pacem. Mannibal peto pacem qui neque peterem, niSi utilem crederem et propter eamdem utilitatem tuebor eam, 'propter quam petii et, quemadmodum, quia a me bellum 'coeptum eSt, ne quem ejus poeniteret, quoad ipsi invidere 30 mei, praestiti ita annitar, ne quem paci per me partae poeniteat.' ΤXXXI. Adversus haec imperator Romanus in hanc sere
Sententiam respondit. On me fallebat, Hannibal, adven- tus tui spe Carthaginienses et praesentem inductarum δο fidem, et Spem pacis turbasse : neque tu id sane dissimu- las, qui de conditionibus Superioribus paci omnia Subtra- has praeter ea, quae jam pridem in ΟStra poteState Sunt. aeterum, Sicut tibi curae St, Sentire ciVe tuoS, quanto per te onere leventur Sic mihi laborandum est, ne, quae M tunc pepigerunt, hodie Subtracta ex conditionibus pacis,