장음표시 사용
81쪽
LIB. xv. CAP. 23. 2143-gredientibus, ad urbem Anitoron in conspectu hostium, dirimente amni, ponunt o in Ibi Cn. Scipio, cum quibus ante dictum ea copiia, au titit, et P. Scipio prosectu ad destinatam helli partem.
23. Hasdrubali tquam animadvertit, exiguum Romanum exercitum in caatria, et spem omnem in Celtiberorum auxiliis eam peritus omnia barbaricae et praecipue omnium' earum gentium, in quibus per tot anno militabat, perfidiae, Mili tinguae commercior cum utraque castra plena Hispanorum essent, per occulta colloquia paciscitur magna mercede cum Celtiberorum principibus, ut copias i do ducant. meo atrox visum facinus. Non enim, ut in Romano verterent arma egebatur; et merces, quanta vel pro Milo satia emet, dabatur, ne bellum gererent; et cum qui rapaa, tum reditus domum fructuaque videndi auoamaque, grata vulgo erant. Itaque non ducibus facilius, quam multitudini, persu um eat simul no motu quidemst Romanis erat, quippe iam paucis, si vi retinerent. Id quidem cavendum aemper Romanis ducibus erit, exemplaque haec vere pro documentia habenda, ne ita internis erodant auxiliis, ut non plus aut roboris auarumque proprie virium in castris habeant. Signia repento sublatia, GI- tiberi abeant, nihil aliud quaerentibu causam obissiantibusque ut manerent, Romani respondentea, quam meatico se avocari bello. Scipio, postquam socii nec Precibus, nec vi retineri poterant, nec se aut parem inoinia hosti esse, aut fratri ruraua conjungi vidit posse, nec ullam aliud Mutare consilium in promtu esse, Tetro, quantum Posset, cedere statuit; in id omni cura
Si σε relisereMLA Gronoulo est o sana retinerent, id est, non metu..eonjectura ex as ubi, ibi retinerent hant Celtiberi, ne Romani, qui tam Senaua est, si conarentur Romani eo panei erant, eos retinerent: quod non pex vim in eastris suis retinere Vul- omnino spamendum.
82쪽
2144 T. LIVII intentua, necubi hoati aequo a committeret loco qui, transgressus flumen, prope vestigiis abeuntium natat
34. Per eosdem dies P. Scipionem par terror, Periculum majus ab novo hoste, ut bati Masinissa erat juvenis, eo tempore socius Carthaginiensium, quem deinde Iarum potentemque Romana secit amicitia. Is tum cum equitatu Numidarum et advenienti P. Scipioni oecurrit, et deinde assidue die noctesque inseatus aderat, ut non agos in tum procul a castria lignatum pabulatumque Progressos, exciperet, sed ipsi obequitaret castris, invectusque in m dia saepe stationes omnia ingenti tumultu turbaret. Nootibus quoque saepe incura repentino in portis valloque
trepidatum est; nec aut locus, aut tempus ullum vacuum metu ac solicitudine erat Romani compulsisque intra Vallum, ademto rerum omnium usu, cum prope justa obsidio esset, futuramque arctiorem eam appareret, si se Indiabilis, quom eum septem millibus et quingentia Sue etan rum ' adventare fama erat, Poenia conjunximet dux cautus et providens 3 Scipio, victus nocessitatibus, temerarium eapit consilium, ut nocte Indibili obviam iret, et, quocu-
emem maianis et quaverita nam divereorem sopulori in agri emetimorum Nulli quod seiam in memorantur. Esset forte qui ibi non Hispanta Samariam. Nee Floriano agrum Sue vanum Sedetaram que, Bd aut Marianae saentior, ex με--, ct Maxem Edrianumque aeribi debere, Carlatorum apud Ptolemaeum oppido, non absilrde eonjicerat. Nam et Serisue eisnos vel Suessitanos derivan et mari ejusdem Hispanie oppidi, tibus. Nam ex Meaeaais, Suestasten mina sunt, a quo Exitani. Facilius se aut uestasitani dieendi essent tamen ore loco res eonciliabitur, at Nee plure, populi in exigua aristo pro Messeismorum, ei mus mei rum gente ponendi et hie traetus norum, id est Oseensium Ose enim longius a belli sede versiis Aquiloneni. Ilergetum, quae ingens natio, eaput Sedetans hie pro Suesserunt legerem, Vescitaniae Plinio est, triplo fere pro- quod Indibilia Laeetanorum rex, qui in Laeetanoriam finibus, quam Sue intereurrente sermo Ibero Sedetanis asium: tio in Alabans Cantah proximi, ut hi Celtiberis, quorum hie rum seu Basculorum traeis eire via mentio. Verum lib. xvari eap. 24. euinari Uenta C. F. Saomitanorum et Sedetanorum, tan-
83쪽
LIB. XXV. AP. 34. 2145nuo occurrisset Ioeo, praelium couaereret. Relicto igitur uindico In aesidio in castris, praepositoque T. Fonteio legato, media nocte prosectus, cum ob ita hostibus manum s conis semit Agmina magis, quam acies, pugnabant: ' superior tam , ut in tumultuaria pugna Romanus erat. Ceterumat equite Numidae repente, quo sesellisa ae dux rat Erat ab lateribus circumfusi, magnum terrorem intulere. Contracto adveraus umida certamine novo tertius inau- per advenit hostia, duces Poeni, assecuti ab tergo jam pugnantes; ancepsque praelium Romanos circumsteterat, ince tos in quem potissimum hostem, quamve in partem conserti emptionem facerent. Pugnanti hortantique imperatori, et offerentilao, ubi plurimus labor erat, larua dextrum lancea trajicitur cuneusque is hostium, qui in consertos circa du--m impetum Aeerat, ut exanimem labentem ex equo Scipionem vidit, Haerea gaudio cum clamore per totam aciem nuntiantea diacurrunt, ImPeratorem Romanum cecidiam. Haec pervagata passim vox, ut et hoato haud d hi pro victoribus, o Romani pro victis essent, oit. Fuga confestim ex acie, duce amisso, fieri coapta eat. Ceterum ut ad erumpendum inter Numidas Ioviumque armorum alia auxilia ' haud dissicilia erat; ita effugere tantum equitum,
Lam aeque armarum visa auxilla fati me res in sa nullibi extat nee aqua lavium armatorum auara J Vulgo est quod desideretur, eum adjeeti- ita legitur, nee deest anetoritas eata vum in ricia referri faeile possit admo exaratorum. Dicuntur quidem nomen fuga, quod in si periori perio- plerumque aut latinae' mari, an Dum do est. Duo quos nune habeo, igno- pro velitibus sed quidni et laves ἄν rant, vi et prodi cura res, habeaturati, ut ostendatur hos velites armis di ei ultra morem instruetos latrae Coib.
84쪽
214s T. LIVI aequantiumque equos clocitate pediturae vix poterant; caesique prope plures in fuga, quam in pugna sunt. Nec auperfuisset quisquam, ni praecipiti jam ad vesperum die
35. Haud aegniter inde ducea Poeni fortuna usi conse tim e Praelio, vix necessaria quiete data militibus, ad H drubalem Hamilcaria citatum agmen rapiunt; non dubia spe, cum conjunxissent, debellari posse. Quo hi eat
Ventum, inter exercitus ducesque, victoria recenti laetos, gratulatio ingena sacta, imperatore tanto cum omni exercitu deleto, et alteram pro haud dubia parem victoriam expectantea. Ad Romanos nondum quidem fama tantae cladis Pervenerat, sed moratum quoddam silentium erat et tacita
divinatio qualis jam praesagientibus animia imminentis
mali' eam solet. Imperator ipse, praeterquam quod ab socii a desertum, hostium tantum auctas copias sentiebat, conjectura etiam et ratione ad auspicionem accepta cladis, quam ad ullam bonam apem, pronior erati quonam modo enim Hasdrubalem ac Magonem, nisi desunctos auo hebla ' tisino certamino adducere exercitum potuisset u modo autem non obatitisse, aut ab tergo secutum Ἀ-
m ----ne, se se e plurimis sa reeept. Vox opias, quam Edd. ante Oron post etiae addunt ab omnibus feremis abest, et b-- a quibusdam tantum, sed optimis. Hine eum,neei Mam meori edidere Oron. Drah Ern. Similiter mox inter e muratinae Edd. ante Gron ingemer. tamen, ut saepe alia. Ruperi Is Defuncto auo rvire bello Edd. ante Siaon.
AEquantiumque egum ori vates Dinianentia mam Refert ad taet-diti J Numidarum qui pedibus eti tam divinationem, non ad verbumam equites aequi nasueti praeaagientibus. Cum eos xi me juncti essent mai d actos modesti L .m di-Vulgo eum Duxissens. Sed vox copia est, id est,maadrubalia et Magonia abest a seriptis melioribus. Sunt qui proprium, et ipsi seorsim ineum- et partieulam eum ignorent. Itaque hens. Antea legebatiar, strat a taceo Iegendum, vel raras eorum isse ει Vel fratre a. bello quod significare pot- - Maximene Masdrubali se, aut est, nisi mortuo fratre in bello, quod Hasdrubalem sibi Gronov. legit, eum ibi gerendum sumserat. Verum idonet maene reet ad sensum sed minua eleganter di retur. Reforma- a quo eodie hauserit, non indieat vi Gronou ex Pul et Pet meliori.
85쪽
LIB. XXV. AP. 26. Istrem' ut at prohibere, quo minus in unum coirent et dueea et exercitu hostium, non pomet ipso certo eum stadie conjungeret copias. His anxius curia id modo eam aes taxe in Praesens credebat, cedere inde, quantum posset et inde una nocte, ignaris hostibus et ob id quietis, aliquantum emensus est iter. Luce, ut aenserunt ' profectos hostes, praemissis Numidia, quam poterant maxime citato adiminosequi coeperunt ante noctem assecuti Numidae, nunc ab tergo, nunc in latera incursantes. Consistere coeperunt, ac tutari agmen, quantum Possent tamen tuto ut
simul pugnarent procederentque, Scipio hortabatur, priusquam Pedestres copiae namquerentur. M. Ceterum nunc agendo nunc austinendo agmen cum
aliquamdiu haud multum procederetur, et nox jam illistaret, revocat e praelio suo Scipio et collectos in tumulum quendam, non quidem satis tutum, praesertim agmini pedioviso, editiorem tamen, quam cetera circa erant, subducit.
Ibirprimo impedimentia et equitatu in medium receptis, circumdati pedites haud dissicultor impetu incursantium
Numidarum arcebant dian, Matquam toto agmine tres imperatore cum tribus justis exercitibus aderant, apparina, que parum armis ad tuendum locum sine munimento valitur esse; circumspectare atque agitare dux coepit, si quo modo posset vallum circum injicere. Sed erat adeo nudus tumulus et asperi soli, ut nec virgulta vallo caedendo, nec terra eapiti saciendo aut ducendae ossae aliive ulli operi apta inveniri posset nec natura quicquam satia
86쪽
234a T. LIVII arduum aut a cimura erat, quod hosti aditum age aurave dissicilem praeheret omnia fastigio lani a vexas Ut tamen aliquam iuinonem valli objicerent, intellis illigata oneribus, velut atruentea ad altitudinem olitam, circumdabant cumulo arcinarum omnia gen-ia objecto, ubi ad moliendum elitellae desuerant. Punici exemit Postquam adumero, in tumulum quidem per iniis agmen
erexero munitionis vero facie nova Primo eo velat miraculo quodam tenuit, cum duce undique vociferarentur,
Quid starent' et non Indititium illud, vix deminis vivo morandia alla validum, distraherent diriperentquot
captum hostem teneri, latentem post sarcinaar maeo in temtim duces inerepabant. Ceterum, neque transilire, neque moliri onera objecta, ne caedere stipata clitellaci aiaque obruta sarcinas, facile erat Tardatia diu eum am
Iita objecta onera' armatia dediaaent viam, pluribus sid- partibua fieret, capta jam undique castra erant: Pausia multis, perculaiquo a victoribus, passim caedebantur. Magna pars tamen militum, cum in propinquas refugisset syisas, in castra P. Scipionis, quibua T. Fontes degatus Praeerat, Perfugerunt. Cn. Scipionem alii in tumulo prim impetu Matium caesum tradunt alii cum paucia in propi quam o tria turrim perfugiam hanc igni cireumdatam: atque ita exustis soribua, qua nulla moliri potuerunt vi, sapiam; omnesquo intua cum ipso imperatore occisoru
in m. aeeipitur verbum amotiri, an certe
Uenit rumueri Supplevissimis, en partieipia ex eo derivata, ut Pullus paulo ante meminit quodque eli Quintil. lib. III. eap. 33. Videndam tellis jumentorum et artania imitari etiam, an sium plura aggredienda, eonabantur Romani an amolienda singula.' Cum minis .ecta, In
87쪽
L B. xv. o P. 87. mes Anno octavo, ' postquam in Hispaniam venerat, Cn. Scumo, undetrigesimo die post fratria mortem, eat interfectus. Lucina ex moris eorum non Romae major, quam Per totam
Hispaniam, fuit. Quin apud cive partem doloria et Oxercitu amisai et alienata provincia, et publica trahebat clades. Hispaniae ipsos lugebant de derisantque duo tCnaeum tamen magia, quo distiua praesumat iis, priorque et favorem occupaverat, et apocimen justitiae temperantiaeque Romanas primus dedera M. Cum diaetu exercitu amisa uo Hispanias viderentur, vis unus ea perdita renituiti Erat in exercita L. Marcius Septimi filius, quas Bomanua, impiger juvenis, animique et ingenii aliquanto, quam Pro sortuna, in quaerat natus, majoria. Ad summam indiae noeemorat Cn. Scipionis disciplina sub qua per tot anno omnea miIitiae arte edoctus fuerat. Hic, et ex fuga collectis militinua, et quibusdam de praecidiis dedactis, haud eontemnendum exercitum secerat, junxeratque eum T. Fonteio P. Scipi via legato. Sed tantum praestitit eques Romanus auctoritate inter milite atque honore, ut, castria citra Iberum Gommunitia, cum ducem exercituum comitiis militaribus creari placuisset, subeunte alii alii in custodiam vallistutioneaque, donec per omne aufragium iret, ad L. a cium cuncti summam imperii detulerinti omne inde tempus exiguum id suit muniendi eastria oonvehendiaque commeatibus consumtum et omnia imperia milites, cum impigre tum haudquaquam abjecto animo, exequebantur. Ceterum postquam H drubalem Gisgonia, venientem ad reliquias helli delendas tranaimo Iherum et appropinquare 2Ilatum est, signumque pugnae Propositum ab novo duce militea viderimi recordati, quos paulo ante imperatorea
habuiment, quibusque et ducibus et copiis steti prodire ad
88쪽
2150 T. LIVIImmam νε soliti essent, stero omnes repente et offensare capita et alii manus ad coelum tendere Deos incusantes; alii, atrati humi, auum quisque nominatim ducem impi rare neque sedari lamentatio poterat, excitantibus centurionibus manipulares, et ipso mulcente β et increpante Marcio, ' quid in muliebres at inutiles se projecissent fetus potius, quam ad tutandos semet ipsos et rem publicam secum acuerent animos et ne inultos imperatores suos jacere sinerent: cum subito clamor tubarumque sonus jam enim prope vallum hostes erant exauditur Inde, vera repente in iram Iuctu, discurrere 7 ad arm , ac, velut accena rabie, discurrunt ad portas, et in hostem, negligenter atque incomposito venientem, incurrunt. Extemplo improvisa res pavorem incutit Poenis mirabundi- quod unde tot hostes tam subito exorti prope deleto exercitu forent, unde tanta audacia, tanta fiducia aut victis ac fugatis, quis imperator duobus Scipionibus caesis extitisset, quis castris praeesset, quis signum dedisset Pugnae; ad
I Sie Aldina et Galliel, quantiim memini, praeter Put. At vero tres Pall.
Andreasque et eius sequaces, prodire in eam n- ad pugnam Pnt prodire in pinnam. Posse eonjicere, in Paenum. M. F. Gronov.-I Mutiente et timeantemas minuavi Edd. ante ronov. 17 Diaeurrere abest uis Gud. reete, judiea Jae. Oronov. mox e eurrunt ad porta malit J. F. Gronov.-
Copula postulat suppleri requirebant vel simile verbum; nisi leg. mirab-- dissit h. misisundiqM Iungi potest eum seqq. Uerunt pedem. Sed et ipse malim legere in rabminis, et post verba declarael ρογαστο - τελειαν Ponere.
' Prodire ad pugnamJ Pnt prodire lib. ix ille nune eastigare milites, in pomam unde non insubtiliter Gro nunc lenibus verbis monere. Siecit novius, prodire in Pamum que partim milites muleebat, partim rapo maelerare et inerepante uam increpabat areius. eiri Vulgo e nilante. Sed non uisum ad pinisa Displieeti minarum tempus, optimo Oronov. Oronovio via Frenavi verbum e proxi- observat. Alii manuscripti, malis a morepetitum suspieatur legendum alii invisente, aut etiam intueanis ex eo timini adportas, nemPe eastromin. quo Gronovi placet fieri nolo te, Sed Noster voeabuli ejusdem itera- id est, frequenter admonente illud tiones non ita anxie vitat, ut vel mox tamen melius, quod et sigonius pro reeeptui dedisset signum, obsisten bant et Rubenius Sie Virg. r. n. que ad prima signa et et statim cin et dictis moerentia peetora muleet: ea tra abeunt Par negligentia in atque in eandem sententiam Iustinus eastris ustodiendis.'
89쪽
LIB. xxv. AP. 28. 21M haec tot tam neoopinata, ' primo omnium incerti stupentea- quo reserunt pedem dein valida impressione Pulsi, terga vertunt. Et aut sugientium caedea foeda suisset, aut tem Tarius ' periculosusque sequentium impetus, ni Marcius Propere receptui dedisset signum, obsistensque ad prima signa, quoadam et ipse retinens, concitatam repressisset aciem. Inde in castra avidos adhuc caedisque et sanguinis reduxit Carthaginienses, trepide primo ab hostium vano acti, postquam nominem insequi viderunt, metu sumatitiam rati, contemtim rursu et sedato gradu in castra abeunt Par negligentia in castris custodiendis fuit. Nam,
etsi propinquus hostia erat, tamen reliquias eum esse du rem exercituum ante paucos die deletorum auccurrebat. Oh hoe cum omnia neglecis apud hoatea ement exploratis iis, Marcius ad consilium, prima specie temerarium magis, quam audax animum adjecit, ut ultro castra hostium oppugnaret saciliua eam ratus, unius Hasdrubalis expug- nuri Castra, quam, si se rursus tres exercitus ac tres duo junxissent, sua defendi a nI aut, si successisset coeptis, recepturum se amicta rea aut a pulsus esset, tamen ultro inserendo arma, contemtum sui demturum. m. Ne tamen subiis rea et nocturnus terror etiam non auae fortunae conanium perturbaret, alloquendo adhorta domue sibi milites ratus, concione advocata ita dimemit: Vel mea erga imperatores nostros vivos mortuosque Pi tas, Vel Praesens omnium nostram, milites, fortuna fidem
. Et ocrum a terro etiam rum eua senti fortunae parum eonveniens; vel remis emisiatim periminaretJ Ita e turbaret eonsilium, quod etiam ipsum terea, et in his Reg. et Coib. ut sit, per se non erat fortunae Praesentis. ne et subita res, et terror etiam no Vul eluemaer, tuminae forι-ου. turnus, Perturbaret consilium prae-
90쪽
cuivis sacere potest, mihi hoc imperium, ut amplura judicio
vestro, ita re ipsa grave ac solicitum esse. Qito enim tempore, nisi metus moerorem obatupefaceret, vix ita composmet emem ut aliqua solatia invenire aegro animo possem;
cogor vestram omnium vicem quod dissicillimum in luctaeat inua consulere: et ne tum quidem, ubi, quonam modo has reliquia duorum exercituum Patriae conservare possim, cogitandum est, avertere enimum a Maiduo mo rore libet.s Praeato eat enim acerba memoria, et Scipione me ambo dies noctesquo curia insomniisque agitant et excitantiaepe somno; nou se, neu invictos per octo annos inhia terris militea auoa, commilitones Vestros, neu rein Puh-licam patiar inultam, et mam disciplinam suaque instituta aequi jubent; et, ut imperiis vivorum nemo obedientiormo uno uerit, ita post mortem suam, quod quaque in re sacruma illo salsae maxime censeam, id optimum d cere. Vos quoque velim, milites, non lamentia lacrymi que tanquam extincto prosequi, vivunt vigentque fama rerum gestarum, sed, quotiescumque occurret memoria illorum, velutis adhortantea signumque dantes videatia eos, ita praelia inire. Nec alia profecto species hestemo die oculis animisque vestria oblata, memoria uo illud edidit praelium quo documentum dediatia Matibus, non eum
Scipioni a extinctum eam nomen Romanum, et, cujus populi via atque virtua non obruta ait Cannensi clade, ex omni profecto aevitia fortunae emersuram esse. Nunc, quia tantum ausi eati sponte vestra, experiri libet, quan-
Ne me ea tu Miscis immam veti m pro istam rebus noviris. Al novi tritus error. Vid. Not Var. Consolari Edd. plurimi anta oron quod ex his quibus utor primum in Venet. 150I invenio, sed puto jam ita editum fuisse in Venet. 14sI. --tirem L absolute positum eat, pro deliberare, eonsilium eapore. μναα- malit I. F. Gronov. licet, probb. Doering et Ruperti Vid. Not Var.- Al mutim enim vigent --- -- in Tarvis et all. vettoeerte vulgata lectione nonnihil offendor magisque Livianum videtur, addito pronomine eam ex omia p. Meritias emeram in Mae.
Liaet J Suadent sequentla seri- vis repugnantibus libris. heudum siret, ut Gronov. vult, quam