장음표시 사용
271쪽
Liber Tertius. 22ς Gallis societatem, mulitique necessitudiniS, asque utilitatis nominibus coagmentara n libito ditiolvere. Illa etiam Reginae Ungaria: lederat sus picio, simulata legatione, haec ab Hispanis mandata interponi, quo aut suos ad Italicum bellum
impetus remorarentur, aut Gallorum animum Campoliano colloquio sopitum, alterius aemulatione colloquii repungerent, atque XCitarent. Genuentes porro, cum OV quaedam in
Italia misceri, concitari mala viderent, diesque adVentilet, quo die Principem Civitatis
Ducem appellant fieri ab ipsis in biennium
per leges oportet, Franciscum Brignotium-Salium, quem milium futile ad exercitum summo cum imperio demonstratum est , Ducem crearunt, perspedis domi , forisque virtutis hominem, ut, si qua eliet formidolosi temporis tempestas oblata, haberet in singulari Viro magnum Respublica nesidium . Ita igitur omnia sunt subito mutata, ut trepidare, ac fugere Bomboni inciperent, qui vincebant in spem autem vietoriae venire auderent Austriaci, qui fuga sese has tenus, praesidiorum latebris occultaUerant. Maximis enim coadiis copiis alacres, ac fiduciae pleni altera ex parte Lictestentus Viglebanensem
agrum parato, atque instructo exercitu tenebat:
altera Berenclavius, domitis ille Boiis, direptis que nobilis dux cum x. hominum millibus, quos jam flumen Adduam transduxerat, expugnat in itinere Codoneo, quo in loco praesidium Hispani habebant; ovestentus Laude occupata
Pompeja, fusisque aliquot, fugatis ad Melignanum Hispanis, instabat: tum Brounius,
272쪽
23 De Bello Disi eo Pallavicinus Mantua profecti in Parmensem
grum irrumpere conabantur, partemque Hispaniems exercitus, cui Castellarensis praeerat, a reliquis copiis interclusam distinebant. Quibus rebus
perturbatus Philippus tres modo menses ex Mediolanensi regno laetatus maturavit Mediolano discedere, Ticinumque contendit, cum leVis ammatae ae equites nonnulli Austriaci, Lambro amne superato, extremum ejus agmen male haberent, carperent. Sed Ticinum cum Iset Ventum castra Gagius apud Chariusianos habere eo consilio instituit, ut ad Padum Placentiamque Oppidum aditum haberet expeditum, utque simul Fulvii Forum respiceret, cui Sardinis Rex, X- pugnato Casali, propius jam imminebat. Magnopere etiam hortari per literas, nunciosque, suadere Castellarensem non desistebat, denique imperabat, ad se quam primum ut veniret, ne hostes, quorum in dies copiae auge-hantur, illius iter impedire, seque ab eo excludere possent idque valde ad communem salutem pertinere arbitrabatur, cum distractis viribus, neque Castellarensis satis firmus esset adversus hostes, neque partem exercitus alidam negligere ipse posset. At Castellarensis aut sua nimium virtute ferox, aut ea fortallis gratia fretus, qua plurimum apud Reginam Hispani. va.
lere dicebatur , vehementer agium contemnebat, parere homini recusabat, Omniaque eju comsilia criminabatur, remorabatur id quod erat bello, summaeque rerum adversarium maxime. Itaque ii agi aperte dissentiens a Parmenti,MGuardillat lenti agro non dilcedere perseveravit
273쪽
Liber Tertius. 23ΤBrounius intercludi Castellarensem a reliquo Hispanorum exercitu potia sperans, Nadasthiinmittit, qui in sinistra Padi ripa oberrans nullo certo itinere ludificet hostem, pontemque ad Ca- sale majus simulet essicere. Quae dum Nadastius exequi parat , Hispanorum stationes, ut omni dextra fluminis parte erant disposita inopinantes ab Austriacis nonnullis levis armatura qui Padum silentio ratibus transgressi in eas impetum
improviso fecerant, opprimuntur. rouniu interim ad Burgus ni ortem flecto celeriter ponte, suisque tranlductis copiis, Luceriam Occupat tum inde Lucesius, Novatus Austriaci exercitus decuriones Rhegiolo, Nadastius autem alterio potiuntur quibus occupatis locis, Guardi stallum, quod erat medium, circumVallare Austriaci, atque oppugnare, allati tormentis, instituunt. At Coraphaeus praefectus castrorum Regis Neapolis, qui, ut antea diximus, Oppido praeerat, conatu est, eruptione facta, oppidum defendere, eique ad auxilium ferendum Castellarensis advolarat cum omnibus copiis. Sed Nadasius uno fere tempore, .compulso in oppidum Coraphaeo , primo Castellarensis agmine ad Crustulum amnem fugato, illum quidem, desperatis auxiliis, in deditionem Venire, hunc, amis,so Guardistallo, sese Parmam festinanter recipere coegit.
Quibus rebus Gagio nunciatis, omnibu consiliis anteVertendum existimavit, ut Castellarensi
subVeniret, ne tanta exercitus pars tam longe
abstracta in potestatem hostium veniret. Itaque Ticino cum omni statim exercitu profectus Pla-
274쪽
23 De Bello Italico centiam Venit, magnisque itineribus progressus, subsistere ad Florentiolam cogitur, propterea quod assiduis aucta tempestatibus Trebia pontes
interruperat, partemque exercitus intercluserat:
cujus morae beneficio usi Lictestentus, Beren- clavius suos .ipsi exercitu educunt, properantque agium praeoccupare, si esset in perficiendis pontibus periclitandum , ut priusquam ille Tarum amnem transiret, ipsi rounio adjungerentur. Quo facto, Pallavicino, qui Castellarensem obserVaret, cum iii equitum, peditumque millibus, Pyrochitrophorum centuriis sex ad Parmam relicto, copias ad Tarum Omnes
Gagius, resem pontibus, expeditoque itinere ad Vicum pervenit, qui Sanguinaria dicitur ibique non longe a Taro castra facit, loco non satis quidem idoneo ad commeatus parandos, sed temporis brevitas, rei cogebat necessitas. Postero die cum paucis equitibus ad exploranda Oca profectus adversam fluminis ripam obtineri ad
hostibus conspicatur numero elie armatorum ab XXX millia Taurum autem nivibus solutis continentibus de pluviis creVilie, ut propter aquae Vim , rapiditatemque amnis omnino perficiendi pontis facultatem non daret. Itaque ne- cellario iter supprimit, eratque uterque utrique
exercitus ita conspectu, neque alter alteri nocere poterat, prohibente flumine .crebris agit literis Castellarentis incitabatur quoniam primo eraecepta, monitaque tua sprevisset, ut, cognito jaltem periculo, Parmam relinqueret. Enim Vero ille relicturtim te negare, neque ullo tacto
275쪽
commillilrum, ut Hispania Regins urbs clarissi in hostibus indefensa prodatur in eoque persi verabat. Sed pertinaciam ejus regit tandem Philippus literis severius scriptis, quibus placere sibi demonstrabat, ut, nulla interposita mora, quam primum Parma excederet.
Qitibus acceptis literis, Castellarensis, ad speciem praesidii cum paucis militibus Carolo a franchio Protrib. mil. relicto, in noctem ipse coniectus cum reliquis copiis omnibus celeriter e conspeltu urbis Parmae silentio discessit Prosectionem ejus primo non senserant hostes, postea
cognita re, equite peditesque iterant leVis ammaturae, qui consequerentur, c deprehensum in itinere opprimerent Turrim vi dum ille Mu- laesianam attigerat, cum repente circumfunduntur undique hostes omnes obsidentur viae. Loca suberant aspera, saltuosa, omniaque erant iVe, geluque oppleta coelum coorti tempestatibus
f edum, nullum auxilium , ne spes quidem fames urgebat. Tantis objectis dissicultatibus non defecit animo Castellarensis, sed Virtute, ac perseverantia militum suorum summotis hostibus, factoque per Apuanos montes itinere dissicillimo, Spediam octavo tandem die venit, magna jactura suorum, admiratione hostium, qui extantis emersiis illum angustiis persuadere sibi
Gagius, postquam conjunctas hostium copias, egrestumque arma Castellarensem cognovit, a Sanguinaria discedit, Placentiamque eodem, quo Venerat, itinere exercitum reducit, castraque ad
276쪽
23 De Bello Italico ad oppidum habere .communire, pontemque in Pado facere instituit.
Capta hostes arma, neque Castellarensis iter impedire nostrorum Virtute repulsi, neque regredientem insequi agium tempestatum,
fluminis magnitudine detenti potuerunt. Itaque necessario morabantur. Tandem, transducto Tarum exercitu, ad hostem proficisci constituunt, live illum in muniendis castris occupatum, δέ nondum Castellarensis adventu confirmatum adoriri, sive obsidione premere possint. Namque illi horum alterutrum spectare maxime videbantur. Sed quominus adorirentur, assidui prohibuerant imbres, agitque flecerat blertia , qui pontes interruperat omnes, , expugnando Codoneum, illos diutius etiam impeditos tenuerat Pignatellius enim legatus de exercitu Hispaniensi cum parte copiarum iisu ad occupandum Codoneum, cum ad Lambri, Padi confluentem perVenisset, primum quidem pedites, equitesque nonnullos Austriacos, qui ibi erant in statione, in fugam dedit, in ipsum deinde Co-doneum Vicum, quo sese receperant fugientes, impetum celerrime progrelsus fecit. Resistebrat
acerrime hostes domiciliisque occupatis repellere nostros confidebant. Sed cum nostri audacter suo cederent , allatisque iecuribus portas perfringerent,
domosque ferreis palis subruerent loco celierunt, defensorumque pars in ipso certamine intersecta, sugat ue, pars, Cod ineo capto, capta est, in
hisque mitius fuit dux eorum. Quo a P, moenius sese ad Gagium in castra recepit.
277쪽
Liber Tertius. 23sNostris ad Placentiam castris communitis, perfectoque in Pado ponte, relinquebatur Amstriacis nihil, niti ut obsidione Gagium prem rent. Idque accidit. Oppugnabantur interim Forum Fulvii a Duriacenti Principe, eodemque Trib. mi L Resis Sardiniae, defendebatur egregie ab Astoluqui Hispaniensis exercitus Decurione, qui hi
lippi uisu oppido praeerat, praesidiumque ibi
Hispanorum habebat Helvetiorum de Xe citu Neapolitano At alibojus multum ad beluti rationem interesse existimans, prohibere, ne in tanta rerum perturbatione oppido potirentur hostes, firmo, atque opportuno, simul distineri profectione sua hostium copias posse sperans,
cum omni exercitu suo, quem etiam cohortibus Hispanis ii Dertona deductis, men uensibus vi adauxerat, relictis NoVis, superatoque flumine Bormia, fugataque ad Castrum Bajanum Subalpinorum legione ad ForofuiViensem Oppi gnationem disturbandam omni celeritate, inu-dio incitatus ferebatur. Sed accidit perincommode, quod tantam Maliboji diligentiam, Pra sectique constantiam commota elusit ab Helvetiis seditio magno rei militaris flagitio, qui sive spe sollicitati, sive metu perterriti, secessione facta,
sese, quodque ipsorum erat custodiae attributum propit gnaculum hosti dediderunt, eodemque, a to illato incommodo, uti arcem traderet, hominem strenuum .paratum defendere se Praes eium ipsum compulerunt. Qua re nunciata, Mali bojus pedem retulit, conceptamque ex tam
inopinata deditione iram in Statellates effudit,
278쪽
quorum ex itinere Castellum expugnatum diruit, atque in miseros Irienses, quos grandem sibi, praesentemque numerare pecuniam praeteriens jussit. Iam Castellarens a pedia profectus, cGenuensium diligentia, commeatuque adjutus in Gagii castra pervenerat, c um mustis a Mali-bojo cum ii Gallorum, Hispanorum Genuensium cohortibus Mirapicentis adventabat, auctisque copiis repugnabat audacter agius, cum equitibus, quorum magnum, delectum
habebat numerum , magis libere Vagabatur, agrosque trans Padum integros habebat ad copiam commeatus, m iamque tollendam Austriaci, pnesidus nostrorum Uxolengo Monteclaro rejectis, Ripaliam aggrediuntur. Ripalia Vicus est a Placentia longe millia pallium octo in ripa positus Trebiae, arce munituS, atque apud
Gallos Cisalpinos Landorum dominatu, Ascanii S rtis Cardinalis iuga, deditione insignis Castellum ibi est aqua fluminis Trebiae quae depressis derivata soliis Placentiam usque
deducitur, eratque magno Hispanis usui. Eo maiore tormentorum, militum vi arcem hoste aggrediuntur, duce Bere notavio. nesidiarii milites omnino a tormentis imparati, quod non tantae ne arcem opportunitatis crediderant, ut defendi tormentis oporteret, cum ad horas octo
sortillime pugnatient, crebris tandem consecti vulneribus esse, atque arcem de ei coguntur.
illam statim Austriaci deditione fies ii diripiunt. Omnibus id Trebiam captis locis, quae dure aliquam Hispanis commeatus facultatem 'i-
279쪽
Liber Tertius. 237debantur, c LaZariano Occupato, communitoque luburbanum quod erat Alberoni Cardmalis, hominis utraque sertuna notissimi, atque abest a Placentia mille circiter alius premere acrius Lictestentus Gagium a fronte, atque a tergo, ejusque castra, collocatis tormentis ollisque Desis incendiariis, ipsamque divexare Placentiam
conatur Gagius, quo arctius a fronte, atque a tergo premebatur, eo latius in Transpadanam regionem pabulatum equite mitteoat, per quos commeatum omnem diligenter conquisitum comportabat Multum etiam ut esset frumenti, pabulique provisum, .conVedium curaVerat, multarumque rerum facultates munitissimus ad Padum On praebebat , quem cum interrumpere illi saepe tentaisent, nunquam potuerant. Quanquam etiam contignationem ejus Padus interdum concuteret nimiis intumescens tempestatibus Tanta erat operis firmitas Adactis praeterea e oppidi muro telis ' protegebatur ponso ipsi
vexabantur hostes, qui totis diebus munitiones
proferre, castraque castris conVertere cogebantur. Ita alter alterum observabat, magnaque i in
occupandis locis, praesidiisque uterque utebatur: Lictestentus, ut quam angustissime agium comtineret Gagius , ut Lictestentum eluderet, quam pollet latissime pabularetur. Crebraeque ob eam causam Velitationes fiebant id quod etiam
necesse erat accidere in tanta Xercituum prOpinquitate, atque animorum contentione.
Valebat agius equitatu loco praestabat, defendebatur item pontis, atque oppidi munitione, adeout neque ad deditionem inopia, neque
280쪽
23 De Bello Italico ad praesium oppugnatione cogi Videretur posse.
Frequenter etiam ex perfugis audiebat Valetudine uti hostes non bona, propterea quod in locis graVibus, atque aperti calorum intoleranda vis, restagnantium aestus aquarum corporamoVerant eorum, Castrensesque morbos Vulga- Verant a quibus quidem assiciebantur nostri minus, utpote quo tecta urbi atque umbri recreabant; his rebus adductus agilis bellum ducere parabat Intelligebat enim maximos Austri, corum conatus ad nihilum recasuros, extracto
in hyemem bello, viribusque eorum levibus p liis, morbis, eademque attriti inopia, qua instrum delere exercitum ipsi sibi persuaserant. Verum erant in ipsis Hispanorum castris, qui jam famem, caeterasque obsidionis acerbitates misera-hiliter jactarent, agitque consilium carperent, patientiam ejus obsessionem appellando. Ille autem in sua permanebat sententia, deque totius belli ratione dederat ad Philippum Regem it ras uberes, ac diligentes. At Philippus ex per Hieronymum Gri-maldum de compositione agere, instareque de conditionibus cum Regina Ungariae non delistebat quam minus, quam Vellet, postulatis auscultare suis cum intelligeret, ill uadentibu aperte Hispanorum societatem Britannis, eique se de Camposiano colloquio purgante per exquisit illima literas Rege Sardiniae, statuit ipse luminam rerum praelio committere, sperans proinde quus in Regum potestate eventus essent armorum)insigni aliqua victoria, aut Reginam Ungariae ad interpolitas conditione compelli, aut dubios Gab