Pvb. Terentii ComÅ“diæ sex ex recensione Heinsiana

321쪽

aliter, ac putabatur etenim Pam lus, cui

,- γnPursum in Veciffset animum ad rem uxo i , qui ue avellere se derepente a Bacchid amore non udormit cum uxore , t eam ne atti erit 3 idem Baccho, quod ea viva nun ratiam se a 'orem ducturum , pera promiserat Pamphilus , nonnulum sibi ab eo factam injuriam palans , multo ei ' rinu , quomsolebat, placidi obserauens esse α -

u Iut 'ofactum si, ut Pamphilio eis p llatim a

Ixerit, Nam prim spernebat uxorem, eis miria 'cum uendam amorem animo conceperit. Interea

qu: dam accidit, ut iter Pamphilo in Imbra m esset. rofecto eo Philumena, qua intumescere bi te rum sentiret, cum aliorum , tum scrus inprimis,sua conspectum refugiebat, tandem cum in eo esset. celare vix posse amplisti videretur , sumpta occa pone per sacris candi speciem ad matrem se, nam omnium rerum consciam, confert. Post dies complu- culos mittit Oserati, qui eam accerserent respon- . etur, agrotam esse it, ut eam saltem viseret. non zadmittitur Phidippus accusare uxorem in dicere Omma illius culpa contingere illa contra excu- ila re se in culpam deprecarici nullius se rei consciam . e cur sua consuetudo nurui diosa esse debeat. Inere redii Tamphilus atque ita sors tulit, ut qua. ii ipse thenm appulit, eo ipso , Philumena partu Paretur cum igitur , videndi cupidus, rotare, 'nim acceperat, se ita amabat, tit esui vehementi

sui it ad eam ingre sis eqset, peperisse depre-

encit ibi eum Myrrhina exeuntem prosecuti l .a rumans, obtestari coepit, quando ea res nihilip si ocitura esset ne reciperet quidem uxorem , si ita ruderetior sed tamen nefa am illisu proderet ita. α facturum recipit. Cum igitur neque vellet,xο-

322쪽

ARGUMENTUM.

suspicati sunt senes, eum Bacchidis adhue minimpeditum, ea de caussa ab uxore abhorrere accedi sitam itaque Bacchidem burga phidippus. cum se illi purgasset Jubetur ad mulieres ingredi eis quoque illam sulpicionem adimere. Ingreditur, anulum habens in digiti, quem olim Philumena ereptum , sibi dederat Pamphilus. is nutu e secit, ut,vitiatam esse ab ipso Pamphilo Philumenam, cognosceretκr Latus Pamphilus , uxorem

situ recipit.

HEcyra est huic nomen fabula: haec cum data Esi nova, novum intervenit vitium: calx

initas,

Vt neque spectari, neque cognosci potuerit: Ita populus studio stupidus in funambulo

Animum occuparat. nunc haec plane est pro nova Et is, qui scripsit hanc, ob eam rem noluit Iterum referre, ut iterum possit vendere. Alias cognostis ejus quaeso hanc noscite. Orator ad vos venio ornatu prologi , Sinite exorator sim, eodem ut jure uti senem Liceat, quo jure sum usus adolescentior, Novas qui exactas feci ut inveterascerent, Ne cum poeta scriptura, .evanesceret. In his, quas primum Caecilii didici novas , Partim sum earum exactus, partim vix steti. Quia scibam dubiam fortunam esse scenicam, Spe incerta, certum mihi laborem sustuli. Easdem agere coepi, ut ab eodem alias discerem Novas studiose, ne illum ab studio abducerem. Perseci, ut spectarentur ubi sunt cognitae, Placitae sunt ita poetam restitui in locum

Prope jam remotum injuria advorsarium

323쪽

In leterrendo voluissem operam sumere V in otio esset, potius quam in negotio aeterruissem facile, ne alias scriberet. ψunc quid petam , mea causa, quo animo a tetradite. 4 lecyram ad vos refero, quam mihi per silentium unci iam agere licitum est, ita eam opprestu ca

lamitas.

a in calamitatem vostra intellegentia edabit, ii erit adjutrix nostrae industria: Cum prinatim eam agere coepi, pugilum gloria, Funambuli eodem accellit expectatio comitum conventus, iud vim clamor mulierum

recere, ut ante tempus exirem foras.

'Vetere in nova coepi uti consue udine,ia experiundo ut essem refero denuo Primo actu placeo cum interea rumo venit, Datum iri gladiatores populus convolat: timultuantur, clamant, pugnant de loco. Interea ego meum non potui tutari locum. Nunc turba nulla est otium in silentium est 'gendi tempus mihi datum est vobis datur Potestas condecorandi ludos scenicos. Nolite sinere per vos artem musicam Recidere ad paucos. facite, ut vestra auctoritasi Meae auctoritati fautrix adjutrixque sit. Si nunquam avare statui pretium arti meaeat eum esse quaesium in animum induxi maxu i mum, Quam maxume servire vostris commodis. mite impetrare me, qui in tutelam meana

tudium suum, te in vostram commisit fidem. cum clicui vemum inique irrideant, M Me

324쪽

P. TERENTII Mea causa causam hanc accipite, silentium Date, ut lubeat scribere aliis , mihique ut discet Novas expediat posthac, pretio empta meo. ACTU L SCENA I.

PHILOTIS, SYRA.

F. DE pol quam paucos reperias meretricibus

in Fideleis evenire amatores, Syta.

Vel hic Pamphilus jurabat quoties Bacchidi, Quam sancte, ut quivis facile posset credere,

Nunquam illa viva ducturum uxolem domum: En duxit. s. ergo propterea te sedulo Et moneo, & hortor, ne cujusquam misereat, tuin spolies,mutiles, laceres, quemque nacta sis. P. Vtin eximium neminem habeam s. neminem

Nam nemo illorum quisquam , scito, ad te venit Quin ita paret sese, abs te ut blanditiis suis Quam minimo pretio suam voluptatem expleat. Hiscine tu amabo non contra insidiabete pr. Tamen eandem pol esse omnibus, injurium ess Injurium est autem ulcisci advorsarios Aut qua via captent te illi, eadem ipsos capia Eheu me miseram, cur non aut istaec mihiatasac fornaa est, aut tibi haec sententia ac Tus i s CENA II.

PARMENO, PHILOTIS, SYRA.

pA. Enex si quaeret me, modo isse dicito Ad portum petcontatum adventum phili. Audin', quid dicam, Scirte si taceret me, uti Tum dicas: si non quaeret nuthis dixeris: Alian ut uti possini causa hac integra. Sed videon ego Philotium 3 unde haec advenit Philotis, salve multum. PH osabe. Parmeno.

325쪽

t salve mecastor, Parmeno. PA. tu adepol, Syra, Dic nulli, Philoti ubi te oblectasti tam diu 3 rH. Minime me equi lem oblectavi, quae cum nailite, orinthum hinc sum prosecta inhumanis imo. Biennium ibi perpetuum misera illum tuli. PA. Edepol te desiderium Athenarum ibitior Philotium cepisse saepe, tectium consillium contempsisse. PH. non dici potest, Quam cupida eram huc redeundi, abeundia mirilites

vosque hic videndi, antiqua ut consuetudine Agitarem inter vos libere convivium. Nam illi haud licebat iiii praefinito loqui Quae illi placerent. PA liaud opinor commode Finem statuisse orationi militem. F νε . Sed quid negoti hoc modo quae narravit mihi P Hic intus Bacchis cluod ego nunquam credidi Fore, ut ille hac viva posὰ animum inducere

Uxorem habere. PA. habere autem PH. eho tu, an non habet PA. Habet, sed firm e hae vereor ut sint nuptiae.

PH. Ita dii dςaeque faxint, si in rem est Bacchidis. sed qui istuc eredam ita esse dic mihi, Parmeno.

A. Non est opus prolato hoc percontarier Desiste. H. nempe ea causa, ut ne id fiat palantia Ita me di amabunt, haud propterea te rogo, ut γ' Iloc proferam, sed tacita ut mecum gaudeam. v A. Nunquam tam dices commode, ut tergum

meum

Tuam in fidem committam. PH. ah noli, Parmeno: Quasi non tu multo malis narrare hoc mihi, Quam ego , quae percunctor, scire. PA vera haec praedicat:

Et mi illud vitium mariamum est si mihi fidem M i Das

326쪽

, si P. TERENTII Das te tacituram, dicatai PH ad ingenium redis.1 idem do, o luere. A. ausculta. H. istic sunt. PA. hanc Bacchidem

Amabat, ut cum maxume, tum Pamphilus, Cum pater, uxorem ut ducat, orare occipit: Et haec, communia Omnium quae sunt patrum,

Sese senem esse dicere, illum autem unicum. Praesidium velle se senectuti suae. Ille se primo negare sed postquam acrius

Pater instat, fecit animi ut incertus foret, Pudorin 'an ne amori obsequeretur magis.

Tundendo atque odio denique effiecit senex: Desipondit gnatam ei hujus vicini proxumi. Vsque illud visum est Pamphilo neutiquam grave, Donec jam in ipsis nuptiis postquam videt

Paratas, nec moram ullam, quin ducat, dari: Ibi demum ita aegre tulit, ut ipsam Bacchidem Si adesset, credo ibi ejus commiseresceret. Vbicunque datum orat spatium solitudinis, Ut couloqui mecum una posset Parmeno, Perii, quid ego egio in quod me conjeci naalum Non potero hoc serre, Parmeno perii miser. PH. At tedii deςq perduint cum isto odio, Laches. PA. Ad pauca ut redeam, uxorem deducit domum: Nocte illa prima virginem non attigit: ae consecuta est nox, eam nihilo magis. PH. Quid aisa cum virgine una adolescens imbuerit,

Plus potus, se illac abstinere ut potuetit Plon verisimile dicis nec verum aibitror. PA. Credo ita videri tibi nam nemo ad te venit, Nisi cupiens tui ille invitus illam duxerat. PH. Quid deinde fit PA diebus sane pauculis Post Pamphilus me solum seducit foras, Narratque, ut virgo ab se integra etiam tum siet:

327쪽

quam decrerim me non posse diutiust labere, eam ludibrio haberi, Parmeno, uin integram itidem reddam, ut accepi diuis reque honestum mihi, neque utile ipsi virgini est. H. Pium ac psidicum ingenium narras Pamphili., Hoc ego proferre, incommodum esse mihi at-

bitror.

. di patri autem cui tu nihil dicas uiti uperbum est sed illam spero, ubi hoc cognoverition posse e mecum est e, abituram denique. H. Quid interea ibat ne ad Bacchidem is quotidie ard ut fit, postquam hunc alienum ab sese videt, saligna multo, magis procax facta illico est.

. Non pol mirum. A. atque ea res multo ita

is iunxit illum ab illa, postquam, ipse se. illam, hanc quae domi erat, cognovit alis,

d exemplum ambarum mores earum aettimans. aec ita uti liberali esse ingenio decet, udens, modesta, incommoda atque injurias hiri omneis serre, aegere contumelias. ic animus partim uxoris misericordia 'victus, partim victus huju injuriis, s aulatim elapsiu'st Bacchidi, atque huic transtulit

morem,postquam par ingenium nactus eli. uerea in Imbro moritur cognatus senex D runc ea ad hos redibat lege haereditas. oamantem invitum Pamphilam extrudit pater.eliquit cum matre hic uxorem nam senexus abdidit se huc raro in urbem commeat. a. Quid adhuc habent infirmitatis nuptiae

Nunc audies primum dies complusculos M a Pene

328쪽

et o P. TERENTII Lene conveniebat sane inter eas interim Miris modis odisse coepit Sostratam Neque lites ulla inter eas, postulatio Nunquam. PH. quid igitur PA. si quando ad ea

accesserat

Confabulatum, fugere e conspectu illico, Videre nolle denique, ubi non quit pati, Simulat se a matre accersi ad rem divinam , abi: Vbi ibi est dies complureis, accersi jubet. Dixere causam tunc nescio quam iterum jubet Nemo remisit postquam accersunt saepius, AEgram esse simulant mulierem nostra illico It visere ad eam admisit nemo hoc ubi senex Rescivit, heri ea causa rure advenit huc Patrem continuo convenit Philumenae. Quid egerint inter se, nondum etiam scio Nisi sane curae est, quorsum eventurum hoc siet. Habes omnem rem pergam quo coepi hoc iter. PH. Et qui leni ego nam constitui cum quodam hospite Me esse illum conventuram. PA. dii vortant beneu uod agas. PH. vale. A. ec tu bene vale, Philo

tium. ACTUS II. CENALI ACHES, SOSTRATA.

L. )Ro deum atque hominum fidem , quod hoc , tenues est , quae haec coniuratio,

Ut omnes mulieres eadem aeque studeant nolintque omnia Neque declinatam quidquam ab alia tum ingenio ullam repetias Itaque adeo uno animo omnes socrus oderunt nurus viris

Esse advorsas, aeque studium est , similis est perti

329쪽

t eodem onanes mihi videntur ludo docitae ad malitiam de ludo, si ullus est , magistram hanc esse alis certo scio. Me miseram, quae nunc, quamobrem accuser, nescio L. hemunescis non ita me dii bene ament, mi Laches aque Una in e nos agere. tatem liceat L. iiii mala prohibeant. . Meque abs te immerit,eile accusatam, postmodo rescisces. L. scio.

e immerito an quidquam pro istis factis dignunt te dici potest, uae me. 4e i familiam dedecoras, filio luctum paras una autem, ex amicis inimici ut sint nobis assines, facis: Et illum decrerunt dignum , suos cui liberos

committerent.

Tu sola exoret , quae perturbes haec tua impudentia Z Egone L. tu inquam, mulier, quae me omnino lapidem, haud hominem, putas.. An quia ruri esse crebro soleo, nescite arbitramini, auo quisquela io hic vitam vostrarum exigat a Mulio melius, hic quae fiunt, quam illi, ubi sum assidue, scio: deo quia, uti vos mihi domi eritis, proinde ego

foris.

Iampridem equidem audivi cepisse odium tui

Philumenam; i Minimeque adeo mitum: , ni id fecisset, magis mirum foret.

330쪽

2 2 P. TERENTII sed non credidi adeo, ut etiam totam hanc dicset tomum: Quod si scissem, illa hic maneret potius, tu hinc isses foras. At vide, quam immerito aegritudo h. ec oritur mi abs te, Sostrata. Rus habitatu abii,concedens vobis,& rei serviens, Sumptus vostio otium i ut nostra res pollet pati, Meo labori haud parcens , praeter aequom atque

aetatem meam.

Non te pro his curas rebus, ne quid aegre ectet mihi S. Non mea opera neque pol culpa evenit L. im

Sola hic fuisti: in te omnis haeret culpa sola So

strata.

Quae laicerant, curares cum ego vos solvi curis

caeteris.

Cum puella anum suscepisse inimicitias n5 pudet: Illius dices culpa factum. s. haud equidem dico, in Laches. L. Gaudeo , ita medii ament gnati caussa nam de te quidem satis stio, peccando detrimenti nil fieri potest. 5. Qui scis, an ea causia, mi vir, me odisse assimulaverit,

Vt cum matre una plus esset L. quid ais 3non signi hoc sat est, Quod heri nemo voluit visentem te ad eam intromittere s. Enim lassam opido tum aiebant eo ad eam non admissa sum. L. Tuos esse illi mores morbum magis, quam ullam aliam rem, arbitror:

Et merito adeo' nam volvatum nulla es , quin gnatum velit Duceie