장음표시 사용
31쪽
ELEMENTA C R I T I C E SEXPERIENTIAE MEDICAE. CAPUT I. Expenduntur hallucinationes inter experiendum medicis obDiae: quibus caUendis Uenditior
ARtes omnes Experientia fecit, exemplo monStrante viami alithr tamen & aliter : quandoquidem in aliis, ex. gr. militari , & nautica, licet eventus ante casum aeque, imo magis incerti sint, ac in arte medica, attamen momento postea panduntur ut plurimum ne diim causae , verum & ordo causarum: Sic illico post pugnam patet plerumque Ducibus ratio genuina seu cladis , seu victoriae; & vix obtento portu post evasam syrtem, aut procellam, novit nauclerus causam praeteriti discriminis i &ita emendationi locus est. In Medicina contra, etiam post emensum gravis morbi conflictum, quisquis tandem fuerit eventus, ratio hujus genuina medico , etiam sagacissimo, vix innotescit: unde inemendabilis error aeternum urget se Cum sit periculum in nullo mendacio majus D ut
inquit Plinius si) .et. Propterea eximia prudentia opus est medicinae proealiarum artium cultoribus; neq. tamen dabitur, nisi e a qui-
32쪽
quisitiorem experiundi viam sectantibus. Morborum siquidem curatio , unicus hujus artis scopus, certissimo decreto Sectae Empirica: Iὶ, solis obtinetur remediis: Remedia autem morborum , quotquot unquam fuerunt, vel erunt vere talia , nonnisi puro puto experimento probantur : Ita ut summus v. gr. Anatomicus aeque ignoret, qui sint, & qualiter curandi morbi corporis humani, ac igninrat Gesticulator vagus, nisi de eorum natura , alq. remediis interfuerint vel propria observata , Vel aliorum. 3. Neq. id novum . Primaeva quippe artis medicae documenta nihil aliud fuerunt, nisi tabulae templorum columnis appensae, in qui b. experimenta morborum, remediorumq. eisdem applicatorum describebantur sa) . Quae artis infantia progressu temporis , relicta , quasi dicam, Praetexta, adolescentem, atque virilem habitum adipisci
quidem coepit ', ita tamen, ut nostro etiam aevo talium rudimentorum, non tam reformationem, quam perfectionem viri omnes cordati desiderent: utpote qui Optime n runt, in Clinices administratione, excuss1 longe cujusvis Patroni tyrannide , meras Observationes, nitidamve E perientiam procurandam esSe.
. Universale igitur axioma, quod prae foribus artis me. dicae assigendum est, illud est se Quod Experientia est potissima regula curandi morbos se Non enim datur hodie in arte salutari locus inaccessis Oraculorum Responsis; multoque minus nodis verborum, atq. parabolarum hie-
i) Corn. Celsus Op. omn. Lib. I. Praefat. . Strabo Geograph. Lib. xiv. verbo Caria, Hippocr. citans. Videatur etiam Hieron. Mercurial. Gymnast. Lib. I. cap. I.
33쪽
PYPERIEN. MEDICAE. Sroglyphicis; sicuti olim usu venit in Dogmaticorum, atq. Spagiricorum scholis. Posthac dubitari non licet, quodnam sit corculum ; qualis vitalis succus ; quisnam genuinius spiritus artis medicae: ea est videlicet nuda sensuum
Experientia, nulli Scholae , nullius medicinae Principis religioni, sed propriis oculis, atq. manibus, i. e. impigro labori dicata: juxta Epis honema , quo Occupat suos in medicina tyrones Rec. Praeceptor Ill. I), dicendo se Habetis igitur, Adolescentes, Optimum signum,
optimamq. regulam internoscendi, quaenam a vobis audita, lectave, aut etiam Observata habeatis tanquam bona, vel contra . Scit. Omne id, quod est purum putum Factum ; quodque tale revera esse & conspicitis oculis vcstris, & attrectatis manibus vestris, id solum modo aestimate aliquo pretio . Discite caute : Quippe veritatis notitia nunquam fuit supervacanea ; illud vero quod vobis exhibitum fuerit prae se ferens speciem Veritatis , etiam speciosissimam , nisi tamen id genuinum factum fuerit, nisi ve illud tangatis manib. vestris, etiamsi pom rigatur a famigeratissimo, atq. gravissimae auctoritatis sive Scriptore , sive Magistro , e vestigio rejicite , Haeccine L. A. cujus doctrinae memoria perpetuo redibit in seqq. . Itaque satis est in posterum nobis Clinicis , quod fallamur passim experiundo ; quod idem demonstrare aggredimur; quin etiam fallamur divinando Experiendo, inquam: Si quidem Experientiam omnes ubiq. ia-a a ctant,
r) Dominicus Cotugno Orar. inaugur. Dello Spirito della Medicina . Napoli I77χ.
34쪽
4 ELEMENTA CRITICI sciant, Doctus , ac Indoctus, Judaeus, Monachus, Ili. Strio, Rasor,& Anus. Quin imo Experientia ut Sic, i. e. male parta, est ultima ratio non solum medicorum, vertim& reliquorum in populi, errorum ; uti ne dum in praesenti , sed & in seqq. opusculis perpetuo demonstrabitur. Nam si fallere, fallique humanum est ubique, multo magis in arte medica; ubi res agitur in caliginoso theatro ,e ab actore illusorio t a natura scilicet ubivis ludente,
ac sensus medicorum, etiam expertissimorum, saepe
illudente; & ubi similitudines ipsae plurium revera diver Sorum Phaenomen dit, passim nobis praebent erroris ansam ; uti iam monuit Hippocr. I) ; quem vero errorem talem non esse illatione quapiam Logica demonstrare satagimus; & facile obtinemus: donec alii casus feliciores iteram ad perplexitatem nos cogant. Et ita porro inter Varios casuum, atq. perplexitatum fluctus cum nostra metipsa, alq. aliorum praetensi Experientia colluctamur. 6. Siccine rimula erroris rimae hallucinationis succenturiat, trahimurque libenter in scholam, seu dogma duplici quasi fascino nobis devotum; quorum alterum est gloriola proprii nominis, quod enixe colimus; cui q. in dies celebriori redde do volupe audemus quidquid ingenio pollemus; eosdemq. ausus Experientiam Vocamus, i. e. se Posse tradimus, quia posse nobis videtur se more sociorum AEneae Virg. AEneid. v.) : Ex philautia nimirum, cuius astu Omnia quoquo nomine sive Phanta, siae , sive Experientiae vertuntur aeque. Alterum est Ob-
35쪽
sequium patroni, ut puta Hippocratis, Boerhavit, &c. cui obfirmato animo nomen dedimus T. Inter miseranda hujuscemodi probrosae hallucinationis exempla recensere suffciat Bego ar , seu Bego artica medicamenta ' ): Quorum immane robur contra qua cun l. Venena; imo contra quosvis desperatos morbos ,
malignos, pestilentes &c. , ab AvenZoar primum inter Arabes in Europam invectum, ab omni b. fere in poste rum Clinicis praedicatum est, suffragante eisdem , quod mirum, ipso mei Sydenhanio si): Omnib. ad Experientiam provocantibus; centenis q. aegris tanto Alexi phar-Inaco desperatam vitam redemisse sibi plaudentibus. Donec max. Redi a), aliique praeteriti aevi nasuti viri, tantum indignati medicae artis ludibrium, Bego articOrum remediorum fucum ostenderunt. In quorum tamen locum, ne orphana quereretur medicina, retentum est
') Ita sane flagrante Peste ad Urbinatem Italiae Ditionem an . Diii Is9o. , acerrimaq. excitata concertatione inter medicos Scholae Patavinae, a Duce Urbinate consultos , , De tentandis necne Vessicantibus Hercules Saxonia invictis argumentis conclusit pro eorudis utilitate, adversus Alex. Massaria , qui eo uiri . repugnavit, ut palam protestatus sit is Se malle cum Galeno errare , quam sapere cum Rocentioribus , , Cujus dicteri j vanitas a sexcentis postea recte sapien- tib. irrisa est Vid. Freind Histor. medic. ad an . praedictum . - Lapidosae concrectiones figurae plerumq. ovalis morbosae , an spontaneae , non constat ), in Ventriculo , alijsque corporis locis , cervorum , aliarumq. Ferarum pernicium , ad utramq. Indiam quandoq. repertae donabantur hoc nomine : vel etiam lucelli causa Factbtiae substituebantur. De quib. vid. Nicol. Monardes Histor. aromλt.
Indiae Orient. cap. I. I Sect. I. cap. a. Item Sect. VI. cap. s.
36쪽
adhuc Castoreum in gratiam Galeni, de quo infr1 suo
loco . Imo ; ut de aucto patrimonio laetabunda exultaret, alia suffecta sunt si non aeque frivola , saltem subdo- , la antidota, uti Camphora, Contrayerva, Serpentaria vim giniana , aliaq; innumera , mercimoniae potius irritamed-ta , quam vera morborum auxilia ' .8. Haec sussiciunt; sed majora supersunt, quibus p S teat, prodigum semper fuisse , at q. futurum esse, ni SI coerceatur Critices habenis, medicorum ingenium in audendo quolibet. Quibus nobilis Rec. Italus perbelle adplicuit sequentia si) : Quin potius optandum foret, ut
in re tanti momenti, qualis est sanitas hominis, Experientia, alq. Observatio extirparent tandem pro semper tot quaestiones, atque cerebrosas Opiniones, quae sub ubrie personata specie medicinam saepe in diversum agunt. Non est sola Phlebotomia, quae exhibet nobis melancholicam quandam circulationem opinionum, atq. PraYeων contradictoriarum in curandis morbis. Universa proh do. lor i Schola medica subjacet motui perpetuo ritus scurrilis sta moda in , plusquam taberna Institoris . p. Quinquaginta ab hinc annis, pergit Censor noster ,
medebantur Clinici morbis, torquendo aegros adurente siti: aquae guttula, Deus avertat, reputabatur ad instar veneni: momento postea erupit diluvium aquarum, modo cali-
- Talium remediorum vulgo decantatas vires ingenue perstrin git nob. Rec. Scotus Thomas Withers , Observat. De usu & abusa remediorum Sech. III. Cui consentit anonym . Anglus , Reflections On the Fever's cure. London et 71. 33 ,, Camphora, Castoreum, Con
37쪽
calidae, modo frigidae, modo vero temperatae: ita ut hodie. dum qui nescit suffocare, nesciat mederi. Olrm habebantur loco Specificorum Flectuaria , Syrupi, Confectiones Galenicae; Pluraq. alia Κakodiabola apogeniata , Pharma,
copolas inacte ditantia. Nunc autem loco panaceae reputatur exanimare aegros detractione saguinis, ad instar Senecae . Io. Apud nostrates , sequitur idem , promoVetur exhalatio halitus perspirabilis: contra , apud AEgyptios aegroti obteguntur pice pro arcenda perspiratione. Loco pillularuna, alq. Specierum, quas ingurgitant aegroti nostrotes , medici Japonenses modo perfodiunt acu perlonga,
modo comburunt igne quempiam locum corporis aegrorum suorum . Moschi sibi medentur , aut saltem medebantur olim , in quovis ingruente morbo , abdendo Se se
in furnum probe calidum ; inde anhelitu pene deficiente, prodibant ad hauriendum aerem frigidiusculum ; iterum q. redibant ad pristinum hypocaustum; ubi, dum prope in
stulati essent ad instar Gambarorum, proripiebant se se insumen quodpiam, vel obruebantur nive . Interea de op positis adeo medendi methodis narrantur mira. II. Jam vero quoties contingit sanitas, concludit A., post medendi rationes adeo insigniter oppositas, suspicari prudenter oportet, quotquot adhibitae sunt, fuisse fabsas ; sanitatemq. inde sequutam , fuisse opus Solius naturae : Quae nimirum potens fuit superare tot Κakoda monas hostes, eandem opprimere iam iam molientes . Utpote quia hominis vita extinguitur quidem nonnunquim ad levem aeris flatum, resistit attamen saepius erroribus tui
malim ingruentibus. Hactenus L. Censor.
38쪽
Jam vero Experientia, tot nominibus infida, merae opinionis limites non transcendit. Unde non mirum, si Medica Scientia ne dum vulgo, verum & apud prudentissimos cujusq. gentis , & ordinis viros, Scientiae nimium versatilis, merae conjecturalis, & similibus notis taxata
Ir. Redit ergo ad idem punctum omnis circuitus verborum ; quod erat se Artem criticam necessariam esse pro discernendis , & cavendis erroribus nomine Experientiae vulgaribus in arte medica si Enim vero praeter hactentis dictos , alij passim, at q. alij scaturiunt in experiundo hallucinationum fontes , tam reales, quam morales, quibus obstruendis impar est omnis doctrina, nisi accedat Critices disciplina . Inter priores, seu reales , maXimuS QStnatura ipsius hominis, nedum bifrons , sed versatilissima : ob quam saepe contingit, in homine tam bene valente , quam aegrotante , primo saltem aspectu , Frigida v. gr. non pugnare cum Calidis, nec Humentia cum Siccis: Unde est quod unaquaeque medicorum natio aliquid se invenisse prodit, quod reliquis anteponat: non ut cum q. ,
sed sistendo id ipsum ad Experientiae tribunal : & aequo
saepe unusquis q. iure; ex eo quod natura Obsequitur mul. toties in cunctanter quocumq. trahitur,uti moYajebat censor italus. Utrum vero id contingat bon1, an potius mala
Hispanus, Teatro Critico, &c. To. III. Verdad vindicada: M alias passim.
39쪽
sponth ipsius natur e, pertinet ad criterium rationis. Res
I 3. Primum tenet in hominib. cujuscunq. generis morum , populi, & gentis. Scit . experimur passim , aequi ferme sanitate frui homines etiamsi contrario vitae regimine utentes; diversissima ciborum, pollis, aeri S , morumque reliquorum studia sectantes: i. e. , tam qui se Simili assis miscent eliYa ; simul conchylia turdis , , ex Horat. Sermon. Lib. II. serm. a. , alijsque stupendis gulae irritamentis, quam quibus sunt universae dapes, ciceris Olla simplex , aut pulmentum ex castanei S.
I Alterum tenet in hominibus peculiaris cujuspiam gentis, atq. familiae, qui etiam infamibus venenis consue- Scunt impune: Pro quo nota est narratio Fq. Linnaei si de Vetula Laponica , quae ex Aconito planta venefica parare solebat ferculum familiae suae. Nota pariter est Orientalium Turcarum morositas in perpetim devorando
opto pro conciliand1 sibi alacritate animi sa). Similia passim occurunt in historia medica. IS. Haec, inquam, plane demonstrant, ab enormi saepe methodi vivendi varietate vix variari statum hominila sani. Quidni hoc idem contingat cum homine aegrotante Z Quandoq. saltem ita evenire , i. e. , ex in Signi varietate tractandi morbum aliquem , eundem tamen ViX Variare , sequens ostendit exemplum. Magn. BOerliavius agens de methodo medendi Febrib. Intermittentibus Dphor. 762. inquit se Venae sectio per se nocet semper: ju-
vat i) Flora Laponica pag. I79. ab Christoph. Acosta , aromat. Indiae, dcc. e. 68.
40쪽
vat autem casu ,, Eidem consentit Syden hamus si) &alii passim. Contra : Do. Huxam saὶ ; alij que plures; & universim Clinici nostr tes, eandem in eodem morbo Venae sectionem promiscue commendant, et celebrant. Re i, men ipsa febres hujusmodi ne hilum quidem variare, i. e, eadem constantia redire , sive mittatur sanguis, sive sectis , vulgatissimum est. De quo alibi fusius .
16. Inquies ; Quis haec nesciat ξ Sed insisto: Quis pariter nescit, eadem mentis praesumptione Occupatos fuisse circa curationem Pleuritidis, vulgatissimi caeterv in morbi, tres perspicacissimos viros Hel montium sa), B,
adeo enormithr aberrarunt inter se circa usum, ac fructum Phlebotomiae; altero exsecrante, altero con SCcrante, alio vero, i. e. Baglivio, restringente tantum praesidium 8
Ex defectu videlicet Critices in negotio , quod aeque
singuli prae oculis habebant. nem p S in experiundo. Quis tandem nescit plura pretetereo consul ivi, ad idem ΕYperimentum provocasse binos labentis aevi celeberrimos Italiae Clinicos , Bernardi n. Ramaggini , atq. Franc. Torti circa vires corticis Peruv. adversus febres Intermit. tentes , vel etiam Remittentes mali moris: altero nempe damnante, altero contra extollente similes vires Θ Ratio.
o Trach De Pleuriti de cap. II. Q Respons Iairo - apologet . ad critic. Dissert. De ab usu Chinaechinae Ram ZZini.