Angeli Cardinalis Durini ... Ad Dominicum Alfenum Varium J.C. ... Carmina. Accedit hujus ad eundem Eminentissimum Cardinalem epistola

31쪽

I ID quod laudabiliter geris , ut serera nosm res euae monumensa a tabulariis noseris fuscipienda , ab eo speramus , ac diligentiae fuae confidimus. Nec TuIlius , hec Romanorum doctissimus Varro elegana

risus dilucidiusque loqui potuissent. Tantum illud mihi subtriste visum est , eo Ticinense Lyceum perductum esse, ut Varius supra ceteros diligi Ramari mereatur 1 Ergo Roma fecunda vale. Missalacio cetera , ut et suum irestitutum laudabiliter ge

rere ' vetera monimenta a tabulariis fuscipienda re.

stituere; diligentiae suae ronsidere. Quae omnia, pluso quam Ciceroniana quis non fateaturi Lege quae restant . Fuere quidem apud mayores nostros multaenque praeclara oe memoratu digna, quae vel . injuriabominum , vel tua confectrix omniam verasias ad interitum redegit, vel in tabulariis cons uisa iacent: quae superfunt ut luci omni suae prisinae resiluantur, in optimo viro spes omnis nostra reponitur. Omitto alia: dumtaxat a Vario quaero, cur Ciceronis i cum mutilarit , obscurumque reddiderit :.s inquit enim Cicero apud Lactantium , ut a Lexicis disci

potest: confectrix omnium rerum vetustas: cur, inquam , rerum , quod verbum apprime huc facit, omiserit 3 An quod Ciceroni necessarium vivum suit, Alseni nostri judicio supervacuum: visum estὸ Sed optime concludit Blancus, qui ab initio ad finem, Vario duce tantopere desipuit: Tu interim, inquit, inqui sonique consule oe vale . Scilicet in bonam partem quicquid ficte, false, ridicule. dixi , accipe. Ego vero, ut semel dicam, etsi aegerrime. respon-AE ; tamen inultum te ino non si vi : nunqu4m enim non, ut quisquiliarum sectatorem reprehendi

32쪽

di, increpui , consternavi. Ille contra, quis crederet l. alacrior semper, ipsam epistolam tuam, cui similem in Cicerone non reperi, aggressus, tot in ea vitia notavit, quae si tibi singillatim afferrem, volumen scribendum seret . Ex omnibus igitur,

quae in . te homo acerbissimus protulit , potioras eligam: eo consilio, uti posthac diligentius scribas, effugiasque iniquorum maledicta. Ac si mihi, qui famae tuae studiosior sum, quam tu ipse , auscultaris , deinceps quicquid litteris mandaturus es ,

grammatico ante subjicias . Etenim , ut tecum aperte atque amice loquar , tua scribendi ratio obscura & perversa est, ac velut ex discoloribus frustulis laciniisque male consuta, centunculum pOzius doctis viris repraesentat. Ne irascaris , quin aequi

bonique potius, ut amici solent, id accipias uolo. I Sumpta igitur epistola tua, in ipsemet initio nescio quid offendiculi mihi ostendit : VIII. Id. Suinctilis facer dehinc mihi erit Princeps Eminensissime . Quaerebat malignus , quo pacto pronuntiare oporteret duas priores voces: Octaυo ne Idus,

an vero Octavus Idusὸ Vulgo enim priori ratione proferri solent; atque sic ego putabam: ille tamen adversabatur , dicens : sacer vero quo refertur ρObmutulo Quid responsarem 3 octaυus igitur Iduss subaudito dies ante , sicut die ante in Octa- inquir , legendum, & pronuntiandum est , ut con

stet sententia. Quis autem, sodes, dies ante, vel post Kalendas, Nonas, & Idus, hoc modo expressitὰ Kalendae Nonae; Idus cum quid memoratu: dignum, in illarum diem incidens, designatur, nominandi , x an i, aliove casu Larinis notantur,

33쪽

ur apud Horatium : Idus tibi funi agendae, & apuΓ,

Ciceronem : O Nonae illae Decembres Sc lauaevi Maim litiorum sivisa es necordatio. Coarna curia dies ipse , ut praefinitum dumtaxad itempus , indicatur , ut plurimum sexto casu efferuntur, ut Kalendis, Novis, udus. Raro , sed aliquando tamen quarto cum praepositione ad, vel intra; ut ad Kalendas , ad Nonas, ad Idus ; M intra Kalendas, Nonas, Idus. Quod .adeo cortum & fixum est, ut dies proxime antecedens, vel consequens Kalendas. Nonas, Idus, latiue d catur pridie, aut postridie Kalendas, Nonas, Idus. Cetera, a grammaticis discenda, ad summam do. Sent, nunquam nominanti, vocandique cata dies

a Kalendis, Nonis, Idibus diversos efferri ; sed ,

uti supra aduerti: nimirum octaυo Idus Guinctilis, vel ad Octavum Iduc uinctilis, vel ante diem octa-Cum Idus uinctilis. I nunc. mi Lande, .R Alfeno patrocinare dicenti : Octaυus Idus Quinctilis facer dehinc mihi eriti Quid dicerem 8 Cachinno me extricavi. Ille ridens perrexit. Nudius tertius. is dies fuis , quo remi a paululum dignitate auctoritateque tua advenisi , ut me cognosceros , v moliam patroesuiumqtie tuum tiltro mihi offerres, sudiisque meis, quibus vetera monimenta illustrare posifo confidis, te adesse prodesse ingentem animum spopondisi suum. Maledicus. notavit primo dignitatemo auctoritatem inter morbos doloresque a te referri; quorum scilicet proprium est remittere. Dignitas oe auctoritas personae Fuat, quas pro re nata quis deponit Sc resumit, non remittit, nec iamittit. Secundo latinum non esse opem patrocinium of

ferre , sed italicum is spem ferre, &i nisi salior,

t etiam

34쪽

XVII

etiam affe/re, 'latinum est patrocinium Uero ne que osserre, neque asserre Latinos dixisse. Latinis sme autem dici patrocinium fuscipere re arripere . Tertio duobus verbis adesse, oe prodesse, ne quid deforet, adjiciendum fuisse tertium praeesse. Quarto apud Latinos spondere auimum pro polliceri , minime inveniri ; despondero animum , idest an Lmis cadere, sive consternari, latinum esse. Insupermirum sibi videri, te Iuris Consultum eximium, vim verbi spondeo, cujus in jure perfrequens usus est, nescire . Ac mihi respondere conanti, fac utitatem non dedit, celeriter persequens lectionem: Fuere etiam nobiscum flectissimi collegae mei Gregorius Fontana Antoniusque Lamberlevbius aliique plurimi miri docti ae diserti. Nihil hic etiam probavit, praesertim vero illud nobiscum, quassi sui n.

mus Romanus Pontifex loqueretur; & flectissimi pro lectissimi, quod odiosissimum est, si quid fe-iecti mi valeat, assequeris. Incidit fermo de vetoribus populis graecis latinis punicis earumque gentium poetis oratoribus philosophis , apud quos tum res ge-sae suorum relatae funt, tum πterorum, cu=n quibus

ipsis negorium fuit, populorum, iisque familiare leges mores ritus ceremonias assectusque animarum fuisnon tam explicare verbis quam propria consuetudine.

Hic Vero tantopere in te homo debacchari visus est,

ut impudentissime dixerit: nihil se ineptius, futilius, & latinae linguae, grammaticae, & Orthographiae, δc rationi quae prae ceteris spectari de bel) adversius legisse. Primo enim singulas complexiones s periodos nimirum ) adeo diversas ac dissidentes esse , ut orationem nullain conficiant.

35쪽

tas es aliorum vitia faeilius & libentius audiamus δc credimus , quam Virtutes . Jam vero absentia tua obtrectatores receptui canere ac resipi. scere occoeperant, bonique de te serpebant rumu-

έculi di scilicet te, ludicris iocosisque rejectis, ad honam frugem redisse Ticini, & sedulo serioque

in litteras incumbere, & propediem cedro dignum aliquid editurum Quod ego laetissime auscultabam,

ovebamque tam cauta tua, quam mea : scilicet, ut tuis, meisque inimicis altius vulnus infligerem. Sed toto, ut ajunt, cano, Alfene, aberravi. Epistola enim tua, quae me tantopere delectarat, tui lacerandi uberrimam inimicis nostris suggessit causam. Illico eorum efferati animi, virus male regentum eVomuerunt. Venit ad me servitiorum

lycei emeritus , disertus ac sesertissimus Angelus Quiritallus Majo, & ita inquit: ecce tibi , sapientissime Lande, sodalis tui sapientiam , doctrinam, eruditionem P Quid tu contra , inquam, habes dicere P Multa, & gravia, ille mihi respondit: an epistolam, quam nuper Ticini mandavit typis,& ad plures amicos suos misi Neapolim, non legisti Τ Legi vero, nec semel, nec oscitanter; nam δε ad me quoque ejus misit exemplar; eamque elegantiae , doctrinae , criticesque plenam reperi. Quod tuum de ea iudicium sit, velim explices; sed sine odio astuque: nam nescio quid cum Alfeno . frigusculi tibi ortum fuit, cum ille ad cathedram petendam primum ad lyceqm appulit.

Nihil , inquit , inter me .& Alfenum frigusculi oriri potuit, cum nunquam illum, nisi de facie DOVerim , nec pluris unquam , quam locutuleium

sece

36쪽

secerim. Eius epistola ab elegantia, doctrina, &

logicae criticaeque artis regulis tantum abest, ut

contra . uihil illa rusticius, ineptius inscitiusque fingi possit . Tu vero , iratus ego, aut jocaris caut homini summo & Attico stilo, & Aristoteleciacumine scribenti, maligne dicam appingis . Quin

tu , ille respondit, aut amicitiae causa haec dissimulas , aut quia inseadem es cum illo litterarum, infantia i , communem causam defendis. Minime gentium, pessime Veterator: . nam & ego, &i Al fenus doctorum , eruditorumque civitatis cunctis suffragiis jamdiu litterarum patroni, & litteratorum coryphaei declarati , confirmatique sumus. Quae autem contra Alfenum meum, effutis, ab invidia proficiscuntur omnia: da tu ut ille, diuturnam litteris operam, libris impallesce, vel potius immorere; ac postea, quantus ille in eruen do , excogitando , .colligendo, scribendo vir sit, intelliges . . De me supervacuum est dicere: satis enim me mea & prorsa & versa oratione scripta, doctis viris commendarunt. At ille irridens ait: recte i quidem & modeste te sodalemque tutatus es. Quare iurgiis omissis, rem ipsam introeamus, uter verius putet, inter nos amice dispiciamus. Quam rem ingredi debemus, ut veritas dignoscatur Epistolam Alfeni, inquit, quam gratiarum actionis ergo ad Eminentissimum Cardinalem Durinum dedit, qui scitissimis carminibus eum topere collaudaverat. Ut vis, inquam, sed magno tuo malo Id post . viderimus , inquit Legesis epistolam, & ab ipso titulo doctrinam argues: Au- geli Cardinalis Duνini ad Dominicum Alsenum

37쪽

-on J. C. In Regia atque Imperatoria Ticinia iυ,sitate Pandectarum oe juris Hudalis Antrit Orem Carmina. Titulus, ut res ipsa docet, abi Alfeno excogitapus fuit . Amplissimus. enim Caradinalis, qui, ut cunctis notum est, egregius cum . sit poeta , forte in colloquio cum Ticinensis lycei professoribus habito, quibuscum erat noster, poetico oestro percitus, quem ripsemet ludens , petita ivenia, etiBrizationis effectum vocat, domum re-lversus, ea scripsit carmina, quae noster non tam lCardinalis, quam suimet celebrandi gratia, typis evulgavit, adjecta epistola sua. Quid inde in quam. Et ille, ut intelligas, carminibus exceptis,treliqua esse DVasiani fundi . Id satis perspicuum

est, nec tuam requirebat;animadversionem .i Gau- ideo, respondit ille : atqui tu, qui elegantiarum promus condus es , satis probas illud: in Regia

neque imperatoria Tisinia. . . . Z Si tibi aures , uet: tua postulat. eruditis , . exquisitae sunt, moi estissimum suerit triplex illud similiter. cadens verbumia, .a, ia. Mitto quod Imperiali, non Imperatoria ; & Ticinensi, noO Ticinia dicendum fuerat a Deinde Aceedit i huju- , ad eundem Eme Cardinalem Epistola : nonne satius suisset : s ihujus ad Em. vel latinius ad Ampl.) Cardinalem Diso- ιοὶ Ab ungue leonem Postremo, anne latini, oris illud tibi videtur: Per j epsium iBianchi; π

periorum inermissu λ. Nonne praestabael dicere: i Opera I apsi Blanebi , i s Publica aucto itate, cur menta Z SNerior stati ne clange aiiod quam itali odisonat . , Haec puerilia putabis , & Alfeno ad su-iblimia & ardua spectanti condonanda . . Ita .pror

38쪽

. iurari pior objicias , hae . . ue' ait , inquit Amprobus, .le Visiirmi & nugae issirina; iamea ostendussi, Alie . tium 'tuum V ab . aelegantia latiini sermonis magno lprorsus . intervallo, distare : Epistola vero . typo. t graphi ad lectorem, Vario etiam tribuenda: nisi seligi credere uostros utamum typograf ost istipite Sion; qub ρ etsi i optime εἰ legunt, . nibi l i tiamqn intel

tua haec spectat oratio Θ Mox audies. Lege igitur epistolam typographi For . pervcn re, in . manus Angeli Cardinalis Uurini lim tissimi versus, qui1ιus Dominicum Alfenum. Varism L C.' oe in hao sera . Tieinia Aeademia ri; Antecessorem laud it . Cujus, quaeso de , mi Lander, id manus per Uenere limatissimi versus, typographi , an Cardinalis t In δγpographi , quis nan videt Τι Sic jubet senteu-tia Recte itu, quidem sed L ex verbis non ita conficitur immo i & Verba contrarium docent ;nec sententia repugnaret, nisi pateret eSi titulo. auctorem' versuum fuisse Cardinalem Durinum.

eviloquentia isthaec, Lando, Vel in primis opta

bilis eum senientiae mmi, Ossiciz nec . Parit obscuritatem; c0utra: vitiosissima 'est, Ergo dicen dum fuit.: . . Forte pervenere in manus meas Angeli

Dominicum A Gm Varium laudavit Perge vero, Raec no hujusdemi ad eundem Eminentissimum Caradinalem Episeola, latine foripta Senten ta , ni sal 46r , non absolvitur verbo laudavit; quin cum

39쪽

ntur post laudaυit, & ante nec nbna. satis suerar comma ; vel summum, comma cum puncto appo. re. -Il etiam leve tibi videbitur , argutissime Laride Sine dubio , linquam: - Atqui id genus levitatibuq adeo abundat Varius, ut levissimus, immo sevitatum auctor dici queat . Quam vero suave illud: hujusdem ad eundems Alfeno eruditi debent novum pronomen hicdens, haedem , hociam,& inde ceteres fluentes casus, hujusdem, buicdem,hun dem , hanedem, hociam, aliosque .. Hic vero , dixi, manifestum typographi mendum est. Alfenus: quidem scripserati ejusdem quod male feriatus. t pographus sive ignorantia sive negligentia, verrit in Rui fidem . Elegantius mehercle & appositius, Lande doctissime : nam perpulchrum est, ejusdem

ad etindem 'Toretes aures tuae, mi Lande , cum ingenio amice conspirand. Sed ad Blancum: n strum redeamus ra Expetebantur und que earum rereram exemplaria, quod ut omnium commoda faceremus , rnis vulganda censuimus . . Quarum rerum tantopere expetebantur exemplaria , . dicas mihi

velim P Carminum, an epistolar i Utriusque, inhquam, cum utrumque typis mandarit. Blancus. Optume. paucula vero carmina, quae sub stragulis ut ipsemet fatetur Cardinalis effudit, quaeque paginam non implent; & futilis Alfeni epistola, nil nisi aut assentatorium aut contumeli sum continens ' iam longe lateque fama tirps rant ust undique expeterentur Ni monstrum boc est, quod esse dicemus. . Sunt haec , statim ego, typographorum mendaciota , quibus .incautis I Boribus secum faci unt. Non recte puras , Lause, ' Occa-

40쪽

occasionem Alsedus deperibat , qua . se Ticini laute donatum &.coronatum patriae demonstraret .. Quamobrem Amplissimi C rdinalis. paucula carmina velut Romani laeta Aruspicum respousa, gratissime accipiens, Gleganoi adjecta. epistola, , continuo typis tradidit , eorumque plura Neapolim ad amicos misit exemplaria, manu exaratis epistolis aenigmata

explicans. Quid inde boni, Quiritalle, colle turus

D.u plebs honiam sua , quidqM sφη tentiai: .alterum, ut civibus , ordinalis Durini; iudicio ,: quantus esset, ostenderer alterum, .ut aemulos inimicosquὀulciscieret ar , praestatem stiam ἡ dignitatem , opinionem, opulenti λmque .stentanS- Etsi, inquam, te Alfeno insensum esse video; qiuat tamen pro stre : veri mihi similia videntur . Nec ideo Alfenus accusandusi est: nam si injuria patria ejestus est, non injuria irascitur patriae. An ceteri, qui Alfeno , praelati sunt , i ad unum omnes ipso sunt docti ires At vero,' statim ille; non paucos AI-

senos. tuo : multo 'pra:stantiores a lyceo . exclusos

suisse scimus . Quare si prius dolori, & querelae .lacum. praebuit posterius medicinae facere debuit. Mei , lini, amice sandet Alfeni sim ilium, penuriam unquam suis c reserat mihi, tibi, Alieno locus esse

unilyces; sed, 'aeque visuus fuisset,atque λὶ nemineboccupatus Intellexistit Nimium tu vero, Majo , de mei, de te,& Alsedo humiliter sentis. Utinam. viem Alfenus i d destiae studuisset L Ergoriad Blan-ccumsu nostrum, Te vertamur . Quantii facis illud :-N o ut omulum commodo facerem pis vulganda

scensu-us Quid in hoc tu vitii reperis ξ Non unum,' nec lave vitii genus. Primum est ipsum quod. Su--Πoq r B a perius