장음표시 사용
341쪽
Prima autem differentia est animalis: in quam omne animal incidit. J i. non omne animal ult continuarum, aut diuisarum pennarum. nanque hae dii serentiae totum pennatum, de diuisum pennis non sunt differentiae animalis:
sed sunt differetiae generis inserioris, nempe vespertilionis, S alioru: sed id solum animali volatili conuenit: nain & illius, haec est differentiae diuiso. Prima autem diuisio animalis differentiae ea est, in qua omne animal comprehenditur. Similiter autem,&in unoquoque at torum, ociniis quae extra genera, &quae sub ipsis sunt, utinaue in qua est omnis auis, S in Pisce, in quo omnis est piscis . se igiatur vadenti promptum est scire quinniam nihil relictum est, aliter autem, relinq uere necesse est, & non scire, I
ille cognoscere nihil esse relictum de his quς sunt necessaria ad dissilienda,
si vero procedat aliter necesse est, ut aliquid ommittat: Sc quod non cognoscat se recte dissinisse. haecque neque Ommittere,ut clarius fiant.Vbi notandum quod differetiae ordinatae sic d bent ponzut primo ponatur differemtia communior: postea minus communis usque ad differentiam propriam, si igitur haec esset bona hominis diss-nitio, & recte assignata animal mansuetum bipes. animal effet ibi laquam
genus. mansuetum tanquam diiserentia communis. bipes tanquam differetia propria. Hoc modo acciperetur
haec diis nitio quod animal diuideretur per mansuetum,& non mansuetu.
Deinde totum hoc animal mansuetuper bipedem, de non bipedem. demuquasi dicat, quod similiter in unoquo' totum hoc animal mansuetum bipesque aliorum illae sunt per se, de imme acciperetur,ut diis nitio hominis. diatae differentiae animalis penati, aut animalis gressibilis, siue alterius animalis quae sufficienter diuidunt totu,&in quas totum sussicienter cadit, Se haec regula in differet ijs, quae sunt extra genus animalis, in differet ijs,qsunt sub ipsis. i. in sub alternatis dis
Tex. 28.Nihil autem usque. Adprobandum.
sentia ponit Aristoteles. quo ni irentijs, huic generi quod est animal, Miqui volebant esse impossibile di si ut in aue illa est prima, de immediata ni re aliquid . propterea quod Nice- in quam differentiam cum sua oppo- bant hoc non posse fieri nisi sciremus sita omnis aut incidit, & in pisce illa omnia conuenientia cum eo quod de
est prima, se immediata in quain cum sua opposita omnis piscis incidit, sic quoque in lapide qui est extra genus
animalis in quem omnis lapis est . sic igitur pergens per primas, de immediatas dii ferentias , contingit scire quidditate in rei:quoniam nihil est relictuiti de pcrtinenti b. ad ipsam quid-
ditatem. aliter autem incidendo ne
ce ite eli aliquid ommittere, de no scire toton, quod pertinet ad quiddat tem, quasi dirat,quod si qui, procedat in diuidundo quod totum diuitum coxineat sub partibus uiuidovici: Poterit bet diis uiri, de omnia differentia .dicit ergo. Nihil autem oportet dissilientem, de diuidentem, scire omnia quae sun quasi dicat, non debet quis dicere esse impossis ile accipere aliquid putam diuisivam, S per diis nitionem: propter hoc quod oportet diuidente, de diffinientem accipere, vel scire omnia, Sc tamen quidam dicunt esse impossibile, cognoscere differentias que sunt ad unu ui quodque: I supple ad
unam quamque rem. siue individuum diis ribile,& dicunt insuper,quod estiui Eois uic di a cogia oicentem via
342쪽
quod ite vel nisi unoquodque cognito, & ssine different ijs non esse scire unumquodque. J s. per dissinitionem. ratio est, quia sa quo enim non dissetJoportet ei se idem huic, a quo differt:Joportet esse alterum ab hoc, quasi dicaticum igitur non contingit lcire aliquid per dissinitionem nisi sciamus cum quibus contingit,& cum quibus differt:consequens erit contingere aliquid sic scire nisi sciuerimus differentias quas habet huiusmodi dissinitum ad unumquodque: & per consequens nisi sciuerimus omnia,quod estim possibile. docet quod non oportet dissi-nientem , 8e diuidentem scire omnia. d. fprimum quidem hoc falsum est.J diuidentem,& dissinientem scire omnia debere, de ratio, quia snon secundum omnem differentiam ipsum dis- finibile salterum eliJ ab altero essentialiter . quonia multae sunt differentiae in eisdem specie . t siue in eade specie. sed nonJ sunt differentiae fiscundum substantiam, & per se. I haec est
una ratio. pollea cum accipiantur opposita,& differentia, Se quod omne i-cidit hinc aut inde,& accipset in altero quod qii aeritur cita, Se hoc cognoscat: nihil differt scire, aut no scire de quibuscunque aliis praedicantur differentiae,J quasi dicat, pollea cum accipiantur differentiae oppositae, quod totum genus capiunt: ut quo a totum genus incidit in una ni partem differentiae, aut in aliam: cum dico ita sit,&accipiat in altero membro diuitionis, quod debet diis uiri, de cognoscat illud membrum diuisionis siue illa differentiam diuidentem: nihil diffectiliquam ad propositum, utrum sciat, vel nesciat, quod de quibusdam alijs rebus praedicentur oppositae differentiae, ut si volo dissini re quid homo, &iavido animal per gre Ibile, dc volatile : si iliae sunt dii ierentiae bonae suiscit cogitoicere banc diaeroiam grese
sibile,&quod homo quem quaero diffinire sit iub greis nili: de differentiis
oppositis. i. quae praedicautur de volo tili, nil refert scire, aut ignorare. concludit ergo. Maniseitum enim eis, qssi sic vadensJ siue illo modo procedes per immediatas differentias, veniat in haec.Ji. in tales diserentias quoruIvel quarum differentiam si on est atriplius differentia. J i. non contingit vlterius procedere per differentia et ensentiales, cum ad hoc erimus: f habebit rationem sub tantiae. Jsic dissime:. Omne autemJ siue totum gena; dinisum incidere in diuisione in , d siue incidet in differentias diuidentes , squibus Jaut inter quas differentias sit fine opposita nihil intereii, J quasi dicat, non incidet. Γnon est petitio. J i. non
oportet petere, quod totu genus incidat inter tales differentias diuidetes, quia necesse eli omneJ seu totum genus diuisum in altero ipsorum eue,dscilicet diuidentium,cum quo opposito. altera nanque differentia diuidens
cum sua opposita euacuat totum genus. ΓSiquidem illius differentia eli, Jideli dii serentia propria illius generis , quod dii iidit. Non ergo eum qui diuisione divinitionem colligit, omnia scire necelle et t.
Quaerere autem Oporici. TRi prκbet praecepta ipsarum dilutionum : proponens ergo in lisad probandum autem terminum 4 siue ad construendum dissinitio ii ecper diuisiones: tria oportet cri iecturare.JPrimum est, ut accipian cur praedic
sione accipiantur ea praedicata, que x de diuiso praedicantur, ut quid cit, hoc est per se ,&elsetitialiter. Secundum
cit cura.d. ία haec ordinate quid prin.
343쪽
mum est, aut secuti dii m. J i. secundum est ordinare quid primum est,*vnbsersalius, quidue secundum, & mi cui uniuersale. Tertium est, f&haec quoniam omnia sint: i. ut haec omnia lint, & nullum relinquatur: alioquin non esset persecta diuisio : si non acci perentur omnia . exponit haec deinde dicens . Est autem unum horumJ ex
his quae dicta sunt, Nesriinum per id
quod possumus sicut ad accidens syllogizare quoniam est & per genus .Phare, squasi dicat, unum liorum quod scilicet accipiatur ea quae in eo quόdquid est praedicantur. obseruatur priamo quidem per hoc, quod quis potest inducere syllogi si nos , quod id quod
assiimitur infit: quemadmodum cura displitatur ad problemata de accidz- .secundo ut ostendatur, quod in eo
quod quid est praedicatur per ea quia bus disputatur ad problemata de genere. Se nn dum declarat. d. ordinare
autem sicut oportetJ partesdiis nitionis, ferit si primu accipiat,J id est primum nati ra, S uniuersalitate: fhoc autem erit si accipiatur quod omni b. sequitur. J i. hoc erit natura primum, si accipiatur,quod ad omnia sequitur, ad illud autem hon omnia .nanque genus, ut inquit Philopoli. ante omnes differentias collocandum est. ideo. d.
illi autem non ora ni a. aliquid enim esse tale necesse est,ut subdit. d. necesse enim est aliquod esse huiusmodi,J scilicet, quod praedicetur de alijs, ut genus,&sit cosequens ad alia: sed moalia ad ipsum. Iaccepto a hiem hoc, in idem in serioribus modus, J quali di
cat,cum acc perimus. v. g. animal ta-
quam primum idem modus est obieruandus in ordinatione inseri rum,
uia accipient secundo quod est con-
eques ad alia omnia excepto primo, accipitur tertium , quod est primum habentium se consequeter, de hoc est
quod dicit. Isecundum enim, alioru
sequentium primum erit, &tertiunt aliorum continuorumJ erit primum. semper enirn remoto, quod est tu iuni J siue supremum in ordine. sco tinuum aliorum primum erit. Similiter autem,& in alijs.J q. d. quod tempremoto lupremo illud quod est immediate corniequens erit primum omnium alioriani, & sc est in omnibus alijs, nempe in quarto, in quinto, &c. si tot oporteat pariis diffinitionis esse . Tertium declarat deinde dicens. Quod autem omnia haec sint: manifestum ex hoc quod recepimus.Ji.quod nihil in dii initione si praetermissum, quia accipitur genus, vel si iii pliciter,
vel topica Methodo, & accipitur spirinium J hoc est prima disserentia secudum diuisionem. J dico diuisione qua
habetur genusmon aut hoc. i. rationale, aut hoc. i.irrationale esse. haec na
ue est prima diuiso,& disterentia. vae dicit. 'uoniam omne, aut hoc, aut illud est .di. ut animal, aut est hoc, vel illud,sive vel rationale,vel irration te I Est autem hoc, & iterum huius totius differentiam. exircini autem nonam iuius eiis disserentiam, vel etiam stati7n cum ultima differentia a toto non disterre specie hoc Jq. d. accipiamus nos disii ni re rationale, & itera accipiendum est animal rationale :5
ipsum diuidemus per proprias die
rentia S.quando autem ad ultimam differentiam deuenianus, non erit tunc
diuidere amplius per alias differemtias specificas: sed illico addita vitima illa disterentia: diis nitio cuius Pritur in nullo differret specie a suo toto, vela sua ratione cog regata ab om nibus partibus acceptis. v. g.hoino nodiffert ab aliquo eorum de quibus Irdicatur animal rationale mortale.sus ficere haec tria praecepta ostendit in saper. d. sua anifestum enim est quonii
neque plus hoc apponituri supple ad recte quidquam dictituendit m .sed haec
344쪽
Disci uiduia o*nia ipso quod quid
est accipiuntur forum: neque. deficit nihil. aecipiuntur solummodo ea qpraedicantur in eo, quod quid:&talia erant necesse accipere, e patet' uod nihil defuit: quoniam si deficeret at L quid, aut enim genus, aux differentia utique erit .J i ed genus non deficit: quia genus quidem est primum,J. sine quo non sunt χlia , & potetit esse sine ali jure cum hoc acceptae sunt differetiae, aut & cum diserentii Jgenus acceptum est, differen ix autem omnes habentur,4 vel :iron potest ibi deficere aliqua digerentia . quoniam Inon ei tam pliusJ diuisio posterior, laut non potest amplius accipi differentia posterior post illam cuius diximus non esse etiam difforentiam. Specie enim utique differret,&3 mum.' caute dictum est non di 'erre: q. d. hoc si esset sequeret restist vltimum acceptu ad uicidiis iret diuerentia quid it)s3ua: cum hoc tamen diximus non dis- ferre. erunt igitur omnia quae necessaria sunt diis nitioni non manca atque
omissa, sed tu issicien er tradita ac curianata .
Tex. 3 o. Quaerere autem usq; Facile autem est.
QVartam regulam in hoc contextu amignat Aditoteles, de adnotationem sς cuncta n .s undi cauilli. in sua regu δ oue in iit, quod quid est ii uestigareno ii per diuisionem , visu Pra, sed alio modo, aut dicamus Aristotele in velle assignare modum di in finiendi passiones, ut placet Egidio, poli quam supra ostendit ac docuit in uenire drisinitionem siue ipsam condist ruere in rebris, quae qui dein perti-vent ad subitantias. dicit igitur. Quo-rere autem oportet inpendentem , tam uvidia, a quvii dicat. ii alio moduintelligamus quod oportet, & aliter
dii finitiones quaerere inspiciendo primum ad ea quae similia indifferentiaque sunt. ΓPrimum quid omnia idem habeant.J i. quid quod sit idem in omnibus inuematur. v. g. quid inueniatur. in omnibus hominibus,qui omnes in hoc conuemunt esse rationale. postea iterum in altera,quae in eode quidem genere sunt cum illis: sunt auteipsis quidem idem specie, ab illis autem ait a. J i. & postea aduertendum rursum est in alij, quae conueniunt cuprimis in eodem Renere, quia sunt si-bunuicem specie idem, &sunt alter specie ab illis quae primo accipiebantur: quemadmodum boues ab hominibus.sunt alter. s Cum autem in his
accipiatur quid omnino idem, & in alijs sim stiter: in acceptis iterum intendendum est si idem sit, quousque
conueniant in v am rationem . haec enim erit ei 5.ὶ:::o,s vero non vadit in unam sed in duas, aut plures: man
festum est quod utique non est virum aliquod quod praedicatur, sed plura.Iq. I, cum vero accipiatur quid sit om nino idem in omnibus puta homini bus . quonia rationale : de quid sit idepariter in omnibus bobus, ut inligibile. iterum considerandum est si quid est idem in acceptis illis duobus. s. in rationali & mugibili: sicique considerandum est quousque perineniatur ad
aliquam unam communem rationem tara haec erit dicti niti olei, si aute hu-ivinioni coo id ratio non inducat i quilam rationem, communem , sed in duas rationes d. ueri as, siue in plure et
tunc inani lium est quod id de quo quaeritur dii finitio non erit unum sed plura secundum quid ditatem; sicque
non poteria una tu hλbere ratione leadi sinitionem. patet hoc exemplo, sui
dico si quaerimus quid est maena nimitas: intendendum est in quo clam mazuJzimo , quos scimus, 4 vel ut scia
345쪽
mus omnes quid unum habeant J in seipss inquantum sunt huiusmodi,ut si Alcibiades magnanimus, aut Achilles,& Aiax cur sint magnanimi isti aut hi omnes quid unum habentu qJunum sit omnibus commune' est Γnon tollerare iniuriariaticenimJAlcibiadest dimicauit.J Sive praeliatus est. illeJAchilles sinsanivit.J propter iniuriam acceptam .shic autem J Aiax non valens se vindicare de illata iniuria voluit ulterius vivere. sed Γsed seipsuinterfecit. Iterum idem est in alteris:J supple qui dicuntur mapnanimi: sui Lissandro, & Socrate, si iam indisser tes esse, & fortunati, Si infortunati, Jquas dicat, quod isti duo hoc habent
commune non mutari ob prosperitatem fortunae&infortuni js:sed indifferenter se habebant in utriusq;. igitur haec duo accipiamus. s. impossibilitatea casibus fortuitis: & non tolerare iniurias: consideramusque si est aliquid commune eis, aut impassibilitas quae est circa fortunas, aut non tolerantia cum iniuriantur, si vero nullum sit comune duae species erunt igit magnatum itatis,J quasi dicat si non est in illis nihil commune, ut verum equideest, dux erant species magnanimitatis:quare neque dabitur una communis dis finitio. Adnotatio secundi cauilli haec est, quod seni per omnis dis finitio est uniuersalis:Jnam omnis diffinitio semper datur i unitiersali: qumniam hoc , non dicit medicus esse s nabile in quadam oculo, sedJ dicit esse sanabile, faut in omni J oculo, saut determinans in specie, puta hominis aut equi, di huiusmodi, quod diffinitio habeat regulas , α
quomodo construatur hic dicta sint pro hoc capi-
T . 3 r. Facile autem usque.'h beamus. Cap. XV.
Ostendit A ristoteles in psenti ea.
pitulo, species sacilius esse finiri, quam genera: continet autem hoc e put duas conclusiones.quarum prima est cum dicit . fracile est autem magis sngu lare diffinire, quam uniuersale. unde oportet a singularibus in uniuersalia alcendere.J i. infinitionibus asin. gularibus ad uniuersalia scandere Portet, & nanque magis latent uti uocationes in uniuersalibus,quam indifferentibus.J i. quam in ijs quae genere non discrepant. Sicut autem in domonstrationibus oportet syllogi rari inesse: sic est i terminis clarii, q. d. sicuti dem Ostrationi b. sportet syllogizari praesupponendo aliquid quod est clarum ac manifestum: sic etiam in dis nitionibus: nanque no potest quis d uenire in cognitionem alicuius ignoti nisi per aliquod notum, utputa de monst ratione , aut dimnitione. Hoc autem erit,si per ea quae secundia unis quodque dicuntur, sit in unoquoque
genere ditan iri separativi. J i. si dii niatu ς diui sim, quod in quoque genure est, per ea quae in unoquoque dicuntur, ut simile non omne: sed in coloribus , & figuris, & acutum quod est
in uoce,&sic erit in commune ire: ti mentem ne aequi uocatio contingat, I
verbi gratia, si quis vult manifestare quid est similemon cosiderabit ad otii
ne id quod simile potest dici: sed de
quibusdam similibus: nempe qualiter dicatur simile in coloribus, & qualiter in figuris. Similiter si velit ditanire acutum non considerabit ad omne
quod potest dici acutum;sed respiciet ad acutum, quod dicitur in voce,& sic qui distinit, proficisci debet: id cauesne aqua uocatio offendatur: sacilius ergo cum ad singula inspicitur,ditanire
346쪽
ta Inus communia, quam uniuersalia magis. Secunda concluso est cum di et t. s Si autem non oportet disputare hi metaphoris: manifestum est nequEdimni re metaphoris Joportere. i. tris sitis orationibus , ut apite Poeta; haec reperitur locutio, Γneque 'iraecunque dicuntur in metaphoris, lupple sunt
distinienda, squia disputare erit sue
continget in metaphoris. J quoniami pitur non contingit dinnire , neque disserere metaphorice: propterea lit iret ibi maxima confusio. de huiuabniodi discimus plura in Rhetoricis.
Tex. 32. Vt habeamus usque. Amplius alius modus. Cap. XVI.
Continet hoc caput tres tot lusio nes:& quia arte dederat ditaniendi in parte hae venatur qualiter sit ac-eipiendum medium in demonstratione.aliud enim hee est ab ijs quae superius dicta sunt. aliud nanque est demostrare qualiter se habe t medium ad demonstrationem de aliud est dare artem inueniendi illud ad demonstrandum.tria facit primo venari docet medium in demonstratione particulari. secundo ostendit qualiter diuerse q-stiones communicat,in propter quid id est ea quae sunt demo strabilia diuersmode habeant ibentitatem . teri,
qualiter inireniendum sit medium in demonstratione , niuersali. dicit igitur Ni habeamus propositaJad demostrandum particulariter quaecunque Propolitam; soportet eligere diuitiones, rude cisione, a siue det ei minatio nes. ΓSic aut clia esigcre secundu sub
ieitiina genus commune omni m. s.
olentium sub illo genere. exemplodectarat. d. vi si animalia sini sus co- sdcrantur: sue quά sunt conii de randa, , t de ipsis viaedam debit ui ctur: accipienda sunt squalia animali omni
iniunt,Jut putat entit iplitiam,&tristitiam,haec omni insunt. sacceptis aut aliis . reliquorum primo qualia omni sequantur. i. acheptis his, oportet it rum accipere qualia sunt quae conle-quuntur primo ad aliquod commune quod sub animali cotinetur, puta qualia consequuntur omni equo, aut ad
omnem auem At inquit ipse, ut si hoc est auisJ qire contenta est sub animali,quae trede proximo animal diuidit patebit tunc qualia omni aut sequi- turil nanque qui scit qualia insunt omni an inrali, scit qualia i sunt omni aui, f&sic semper proxima.J i. quaenam se quantur ea qus illi animali fuerint ,-xima,quasi dicat, quod diuidendo ani
mal per prox ima diuidentia: 3cilla alia proxima per id quod animal i omni inest, manifestum erit quae semper animali proximo, idest, ei quod de proximo animal diuidit insitiit:
nam ita procedendo semper per pro xmia diuidentia semper per commu ne superius, erit manifestum qualia inlunt inferioribus. ideo. d. smanifestum enim est quoniam habebimus iadicere propter quid insunt sequentia
ijs quae sunt sub communi, ut propter quid homini, aut equo insunt,4 quo leti dicere, procedendo hoc pacto inam sellum est nos posse temper dicere propter quid aliqua insunt his quae cotinentur sub aliquo communi. v. g. si velimus scire propter quid aliqua insunt homini, aut equo: quae continentur sub animali, puta sentire istitiam& militiam, si igitur accipimus laetitiam,& tristitiam,quae omni animali, si inlido qualia insunt omni animali: vc quoniam insunt ei istitia , & tristiti λ. sciemus qualia insunt his omni, quae O initiisentur sub bini mali. quo nitici rinis iii et se cis istitiam, se tristi lii, diuidemus animal per proxima dii ii
347쪽
aquatile.terrestre per proxima, ut pergressibile,& reptile, gressibile per .P-xima, ut per hominem ,&equum. Sic
igitur diuidendo per has diuisiones
magnas, &paruas demonstrabimus particulariter per hoc medium animal, quod quidem est commune subiectu . inesseq; hasce passiones omni b. reliquis contentis sub animali. s. dolorem, & lstitiam. explicat deinde interminis. l. sit autem animal in quo ab autem sequentia omni animali: Inempe istitia ,& trillitia. Lin quibus autem sunt, J huiusmodi sequentia siue inherentia,sint c,d, e, sicut qusdam animalia, J vel sint homo, asinus, leo. Manifestu ergo est propter quid est b, i .lstitia de tristitia, sit in d,Ji. in asino,quia propter a J i. propter hoc qit asinus est animal. Similiter autem ii aciendum hoc est, & in alii & semper
in aliis est eadem ratio. Inunc quidesecundum ea quae assignantur communia nomina dic inuis. q. d.quod ea qus dicta sunt dicuntur secundum illa comunia quibus nomina assignata sunt. soportet autem considerare non sola
in his: sed & si aliud aliquid videtur
commune existens accipientem. Postea qui b. hoc in hereat de qualia huic
sequantur, quia vult o: lendere qualiter in uultigare oporicat propter quid est, reducendo in aliquod commune, quod sit genus in nominatum ideo. d. uod oportet non solum in talib. conderare: sed & si aliquid aliud comune oporteat quod inlit aliquibus uicerno sit genus: aut sit in nominatum. insuper oportet considerare ad quae hoc commune consequatur: & quae sane qconsequantur ad hoc commune non nominatum acceptum. exemplum, sui cortrua habentibus. i.hoc commune in nominatum, & quod non est genus duo sequuntur, vel habet has passones. s. habere ventres.J i. duos ventres di. duos habere ventres,u hoc d)pter necessitate nominationis . altitii vero , quod consequitur ad animalia liabentia cornua est , Γ & non utrobique dentes esse,J vel quod non habent dentes in utraque mandibula sed solum in inseriori. Item habere cornua quibus sequitur manifestum
enim propter quid in illis est quod dicitur. propter id enim quod cornua habent i nest. J q. d. item cornua habere. i. hoc esse innominatum, quod est habens cornua, sub eo sunt quaedani partes subiectius, ut ceruus, bos, de huiusmodi animalia. manifestum igitur
est propter quid huiusmodi animali,
habent tales proprietates duos ventres,vel plures,& non habeant dentes utrobiq;: nempe quoniam cornua habent, S per consequens animal cornutum erit proprium subiectum huius passionis,& dicitur in nominatu propter hoc. quoniam omne quod nescimus nominare uno nomine; sed per circumlocutionem nominamus, dicitur innominatum . animal igitur habens cornua est commune quoddam,& habet iseriora sub se attamen illud
commune est in nominatum, eo quoavno nomine nequimus nominare, ut nominamus omne aquatile, reptile,
De caula.s Ecundam ge teri iam conclusionem in praesenti contextu adducit Aristoteles, & in hac secunda ostendit inuestigare medium reducendo. ad alia quod commune analogum. d. igitur. sAmplius alius modus est eligereJmedium Γsecundum analogum siue analogiam, aut proportionem. unum
nim & idemj secundum speciem, vel
genus snon est accipere,quod oportet
348쪽
eontingit iecipere a malogum quod non est secundum genus & secundum genus idem,quemadmodum os sepiarum;&spina piscium ,&ossa animalium terrestrium dicuntur analogice. quoniam sustinere molliciem carnis
primo ossi competit, deinde spinae,&demum sepioni. Γsunt autem quae sequuntur & his , tanquam natura una
huiusmodi existente,' id est alique sui
passiones quae consequuntur ista tria, secundum analogiam quandam, nanque quaedam passiones, utputa vestiri carnibus. Se molliciem carnis sustinere illa tria sequuntur propter aliquid
unum, seu propter unam natura. molle enim no sustinetur nisi perdurum, di durities repperitur in omnibus histribus, analogice: quoniam primo in osse repperitur. Deinde tertiam de vltimam conclusionem adducit, in qua ostendit qualiter diuerse quaestiones communicant in propter quid .d. ΓEa dem autem proposita sun siue problemata proposita sunt eadem, squae idem habet medium,ut quoniam Omnia contrarii status, J de problemata de esse spina , sepione . eadem sunt quia habent idem medium: ut omnia
habent medium commune, quoniam sunt contrarij ltatus. i. halia iit statu cotrariu ad mollicie carni Qquia habent quada duritia. Deinde subdit . d. horuautem Ide numero problematum quae sunt eadem I uaedam genere eadem suntJ non simpliciter. quaecunque habent differentias, ex quo aliorum aut
aliter simi,J id est quae diuersis eantur quibusdam disserentiis, per quas disserentias huiusmodi media eadem secadum diuersa diuersimode se habent, sicut si quaeratur, ut propter quid resonatJ echo;: propter quid apparetJaliquiit in speculo , S propter quiditis: omnia enim haec quidem unum propositim sunt genere, omnia enim
repercussio subta sed specie diuersa. I quasi dicat quod ista omnia sunt idem
problema quantum ad medium , vel si ut ex eadem causa genere a quod est
idem quoniana caulantur omnia ex re
percu stione , sed repercussones differunt specie. Echo fit per repercussione aeris moti a corpore sonante ad aliquod cocauum corpus. Apparitio est cum immutatio medii repercutitur
ad Speculum. Iris' fit cum radii sola
res repercatiuntur ad uapotes humidos. Alia autemJ problematum siues propositorum , disserunti & sunt ea dem , sex eo quod medium qui de sub alternum medium est,J id est quaeda in alia problemata sunt quae differunt
ad inuicem eo quod diuersa habet media,quorum unum eli sub altero, datque exempl um. d. vi propter quid Nilus finiente mense magis fluit ρJ siue magis inundat λ spropter id quod hibernior est finiens mensis. J siue quia finis mensis est magis pluuialis, pro pter quid autem hibernior est finiens mensis J vel cur magis pluuialis Opropter id quod luna deficit, haec enim Jproblemata, sic se habent ad mulce.
quod unum medium est subaltero, vel causa unius est causa alterius, quia augum etationis Nili in fine mensis causa est maior humiditas circa fine nimensis, & causa maioris humiditatis circa finem est lunae desectus. igitur
haec problemata propter quid in fine mensis crescit Nilus, & propter quid
in fine mensis, crescunt humida in v nam reducuntur caus in , scilicet iudesectum luna non eodem tamen
modo, sed sub alternatiuo: Propterea quod unum per aliud reducitur. haec su D sciant
349쪽
id quod solio fluit demonstrare, q. d.
quia demonstrauit cavisatum demon-st rari per caci sana li ic econtra. d. cotia
V Τ supra dicebamus docet vi prata gere e cotra demonii rare causam persentia Ariistoteles per quod de- causatu, scilicet quod uitis habet la- monstratur medium uniuersaliter:qd ta soli a propter hoc quod si uit solio est ipsius passionis caula. continet au- hoc idem in terminis docet.d fuit. n. d, . tem hoc caput quaestiones sex. unacu latum quidem folium: siue maior. se, dilutionibus . Guantum i pectat ad pri autem solio flueredi dest medius ternia inquit ipse sDe causa de cuius cau- minus. sultis uero in quo LJ idest mi se est siue de causa Se causato, dubita nor. Lin figitur este, quonim soli cibit aliquismunquid cum csulatum est fluit omnis uitis,in e,vero est d, eo qsta caula est, ut si fluunt folia, aut defi- omne fruens solio , et ii uel contingiticit luna: Se causa deficiendiu lunae, S: habere statum solium omnis staque causa scadendi solia erit, ut si huius uitis est habens latum solium. J causa: est, lata habere soli siue causa quod igitur per causatum uel per effectum soli a fluant est habere lata soli1 c cu concluditur, scausa autem est soliolatiores sunt, Sc citius cadunt proptzr fluere,J id est causa inserendi non ennimium humorem hinc patet fici, senes diluit deinde quaestionem dices. .
di uuae folia citius aliorum arborum s si autem non contingit causas esse adicadere. sdeficienda autem, terram in inuicem, J idest si non contingit at medio esse. Jqaia tu . luna deficit quo- ' .ia duo esse subinvicem causae,in eotiescunq; interpo: aitur terra. ssi enim dem genere, quoniam causa est prius. nonJad tale esse causati nou sequatur suo essectu:J non autem contingit ideesse talem causam e saliqua alia erit esse prius &posterilis:& deficiendii causa ipsorum, idest causator uin, si, e quidem est causa terram esse iii me ro causae sit:&causat uni simul, vi si in dioxius autem quod si ui medio termedio est terra deficit luna, ut sitatu rMn esse, non est causa desicere J q. est solium,folia fluunt te, cadunt. si . eodem p acto cum .causa desectus sit: tem sic e L simul uti l e erui lac au terram cite in medio positam, in octi
si & causatuin, s&dem cui strabuntur bila est desectu lunae esse causam eius. pertia uicem,J id est caiisa per causatu quod terra dit in medio. ssi igitur de-S econtra: ponit in termaniis dicet s. monstratio, J quae est per causam let Lot enim folium fluere in quo a,J ia' demonstratio propter quid ell,J tunc est maior propositio. latum auten G qua nonJest per causam erit lipsius, Ilum in quo b, fide a medius terminus quia, quoniam quidem terra in medio. sviri, uero in quo c, ule l. minor quo est cognouit i. quia est In medio, sea I bet arbor haodus lata solia. ta igi- Ῥropter qyid nonJ cognouit, quos tur in b, oia,J id est fluere, i latis foliis autem non deficere. causa sit in me- omne enim latum solium habens s dio esse.sed hoc, deficiendi, manifestulto fiuit.c. autem inest b, quia omnis est, J quoniam supposuerat deficere vitis 4 quae significatur Per habet la non esse causa interpositionis, ideo dita solia, da,Jvel fluere, in c, estJuel cit, manifestum esse lunam deficere in latis solijs est , somnis uitis solio non esse caui in eius quoid est terrain fluit,causaJquare fluunt sest medium esse in medio positam , sed econtra
350쪽
psis sede deficiendi; inest quod est inti edio. iive ponitur quod sit terra in medio. square manifestum est quod phccJ sue per interpositionem terraeta i quam per causam, sillud cogno-
Detur J id est eclupsis. sed non hoc,Iideli interpositio. per illud. J siue per
defectum tanquam. per causam . ubi notandum non esse causatum absque causa, quoniam ponere causatum sine causa eii ponere causatum non esse
causatum. si igitur deficiendi causa eii interpositio posito defectu oportet ut ponatur interpositio.
SEcundam,&tertiam quaelΤionem in praesent a adducit I'hilosophus,olienditque in quibus uerum sit causam dieausatum sesequi,&in quibus
non .dicit ergo , an contingit, vilius Icommunis uel unum commune inlures esse causasti secundum quod diuersis comi enitaque in ad in odii in esse uituperio dignia in conuenit audaci, Propter libertatem nimiam , ex timido propter defectam . unde Respondet hoc modo dicens : Et nanqueli eli idede plaribus primis primo prodicari,Jquasi dicat ad hanc questionem num
Contingat unius eiusdem est ectiis plures. esse cau sas specie differente, respondetur assirmative quod colatii .llit elle eiusde ni rei plures causa,ano.
do praedicetuo idem effectus de pluribus subiecti ponit ex eplum, sed ad- uete per literam quod intelligas uituperabile.per b, superabundans,per c, defectum .per d, prodigum . per e, it
liberale stantibus his inquit ip se, inta,Juel uituperabile Din b, primo existens,idest primo esse in superabundati. Γ&in c,aelio primo Q velta elle pri-
ωo in alto,idest iu desectui di hoc iuperabundans Ist in d,' idest in prodigo,aue in ali no uitio superabundanti. hoc verb4 siue defectus sit in e, uel in illiberali, ferit kaque a, in d; & iue,4 idest uituperabile erit in prodigo,& in illiberali. in uno propter nimia largitatem & in alio propter aviaritiam nimiam, scausa autem quod e sit ind,quidem b. uel causa ruituperabile ut in prodigo, est superabundantia,& quare uituperabile sit sin e, supple est se,J idest defectus est causa quare sit tu illiberali , quare cum causa sit, necci se est rem Oinnem esse, J quasi dicat cum necesse est esse causam , &effectum quoque . uel cum est super
bondantia se prodigo, ues desectus in
auaro, neccsse est hunc effectini, scilibeet uituperabile, I sed res cum siti non necesse est esse omne quodcunque sit causa , sed causam necesse eli esse montamen omnem , quasi dicat sed cum sit haec res& hic effectus, sci Iicet uituperabile, non eli necesse quod sit quaecunque causa, scilicet, haec uel ista, aut illa determinate,sed causam quod necesse eli et se : non autem quamlibet, nec hanc uel illam determinate, quoniam in his licet effectus ad causam consequatur, ut recte dicitur super, bundans cit ergo uituperabile,eth deficiens e No uituperabile,tamen causa non consequitur ad effectum econtra quia si est uituperabile recte sequitur quod tu aliqua causa propter quasit uituperabile, sed non eli illa uel illa determinate, nec quaelibet causa.
Tertiana deinde assignat quaestionem dicens. An si leni per uniuercale propositum S causa totum quidam est, de cuius est causa uniuersale 3 squasi dicat an cum semper id quod proponi tur uniuersale sit,& causa totum quid dani & uniuersale, & patiter id cuius est causa sit uniuersale,q.d. cum caucita causatum sumantur aqualiter. v. g.