장음표시 사용
331쪽
int,ia in saetis, te futuris,J quasi dicat, quod eadem ratio siue idem modus demonstrandi erit in iis quae sunt, citae sunt,quaeue sutura sunt, ut si causa est,& effeci',si erit,erit, si fuit, quoquae. Medium cnim causa est.J i. quia in his omnibus medium est causa. svexuntamenJel disserentia. quiasin iis,
quae suntJ ipsa causa eli illa, squae est, in iis quae fiunt eit illa, quae fit. factis auteJest illa qiis eli facta, S: futurisIilla quae estIfutura.Jdeclarat hoc duobus exemplis dicens, sui propter 'dfactus eli desectus. l lunae propter id, quod in media facta est terra J in prae terito fiet enim propter liquod fit Isupple terra in medio, in futuro serit autem &propter id quoderit in medio L&J in praesenti est propter id q sellJ in medio, terra. ab ud exemplumeli ut quid eli criti alius: accipiatur quoniam aqua coge lata est. propter caloris desecuina , desit aqua in quo Jideli minor si uu omne c, est b, cO- gelata in quo a J i. maior siue omne b, cst a, causa media in quo b, defectus caloris penitus. J i. & causa tu edium ip sum defectus, quod desectum caloris penitus importet,ilantibus iis . elligitur in c, quidem b, i. illa minor qd aqua habet defectuna caloris. in hoc autem congelatu esse:quodaest in quo est adquae e t maior. s. quod densatum habet penitus caloris desectum. syllogismus fit sic, omne b,eii a.omne c, est b,ergo. omne c, est a, vel sic omne has hens desectum caloris est deo fatum seu congelatum ..Omnis aqua de quasi cristallus habet penitus desectum caloris. ergo huiusmodi aquae erit c relata, de in talibus est simul causatucum sua causa. Similiter in alijstem
Ioribus potest fieri demonstrario. une subdit sit autem cristallus cu fiath,J siue cum fiat talis causa. factus ei lautem facto.Js critialius. serit autem
Diuo b. i. erat ca istallus futuro dγse in caloris. Deinde epilogae. lia quidem igitur causa, & cuius causa esl,simul fit cum fit, Se est caeli, & in eo quod faciunt eis, de in futuro eo εmodo,J quasi dicat, quod sic habet in his quρ sunt simul eum suis causis,causa&cuius ethcausa, vel causatae fiunt simul cum fiunt causae, & simul sunt causata cum sunt causae,& cum futurae sunt causae, & quoque causata. haec pro praesenti capitulo Q
Tex. 23. In ijs autem usq; . Daco igitur. Cap. XII
OVomodo contingat dei non stra re in his quae no sunt simul cum
litis causis, nunc oliendit Aristoteles,&priino pro ut procedunt secundum retium. secundo prout procedunt se cundum circulum. nempe in sequenti capitulo. praesens autem duas contonet in se q. xliiones una cum soluti nibus illarum, & vnain.conclusione Prima est duplici lutione munita. l. ergo. in iis autem quae no sunt simul, nunquid tant in continuo tempor ,ridest ita. quod non sit tempus media inter causam & causatum sicut videtur nobis, alia aliorum causa ei Ie .Jin ter quas non cadit tempus mediii ii ter causam Sc causati . sui factiJhuius videtur causa felle altera facta, et
futuri futura, celus quod fit: si aliud antea famam est,J idest, Se ipsius fieri causa eii aliquid, quod prius factum
est, quaellio ergo orit num istae causae se consequentes si iis in tempore cor tinuo necne . Solutionem adducit. l.
est igitur a polle rius facto syllogis mus necessarius :& principi uinJhuiusmodi necessarii syllogismi est de
numero horum quae facta sunt,J quasi dicat, in talibus conclusio est. propositio significans causam, & mediu pro
332쪽
vindo in his quae salta sunt principiusyllogismi necessarii est effectus, sed
etiam , f& in iis quae fiunt similiter,Jde praesenti, fa priori autem non est,J. necessarius. s. quod probet squoniam hoc factum est, quod hoc posterius factum sit , & quae dixi de praeterito, Z praesenti syllogismii non eli necessa' rium a causa ad effectum, s&in futuro similiter est,)vel dico .Sed quia posset quis insurgere hoc ni odo, quod ibcet in huiusmodi non sit necessarium
arguere a causa ad causatum secundutempus indeterminatum , tamen erit
necessarius syllogismus secundu de- erminatum tempus, ut quia de si non sequatur in determinate fuit factum fundamentum ergo domus suit facta tamen videtur sequi secundum determinatum tempus, ut anno praeterito
fuit saetim fundamentum, igitur anno praeterito fuit facta domus. Sic desituro, ut anno proximo fiet fundamentum ergo domus fiet. ideo resp6dit.d. neque enim infinito, aut finitoJ siue indeterminato, aut determinato serit tempore;J necessario sequeris,ut squoniam verum est dicere hoc factu esse:hoc verum est dicere hoc factume isse pollerius.Ji.ut quonia hoc.i. fundam elatum verum cit dicere est facta:& hoc. s. domW verum est dicere factum ei se polletius illo tempore de- rminato : nam ex quo id eit factum tempore posterius, in medio autem Jtempore falisum ellet dicere hocJ f ctum esse altero iam facto,J quia non
sequitur ergo anno praeterito domus
facta est, facio anno praeterito fundamento . feadem autem ratio est,& in futuro. Deinde.d.quod neque causa,
quae in praeterito est facta potestes Iemedium necessarium, eius ei sectiis, jerit in futuro , ut est iam factum fundamentum ergo fiet,&cst.dicit igitur neque quoniam hocasundamentum
bacium est in praeterito, I hoc erit: θ
in futuro, vel posterius set causa est. quia, medium simul genitum oportet este.Ji.quia oportet mediu iplum. ipsamque causam esse genita simul. visnetorum Joportet esse medium satctum. futurorum futurum. cum his quae fiuntJoportet medium fieri .cum ijs quae sunt, esse. sed futurii esseJhoc. liue fundamentum , ergo oportet d mus esse, non contingit simul esse genitum. J igitur non est in talibus, ratiocinatio a priori ad pol terius, idesta causa in his quae non sunt simul qupi
prior facta est non remaneat argumetatio, ut non valet. est fundamentum ergo paries, sunt parietes ergo domus. non enim necessitas aliqua cogi enos, ut si id sit, & illud quoque sit. M. Sed ab eo quod posterius factum est:
hoc est ab effectu ad causam valet a gumentatio, ut domus est igitur oportet parietes esse . paries est ergo sui damentum, & huiusmodi. secundo inquit. Amplius neque infinitum co- tingit esse tempus medium: neque finitum, falsum enim erit dicere in medio, J quasi dicat praeterea neque de
terminatum contingit ei se tempus
medium inter factam causam fe et sectum futurum, ut fundamento facto, possit dici post tres menses fiet do
mus, neque indeterminatum, ut fundamento facto , non potest dici fiet
domus nulla determinatione tem p ris facta, quoniam erit falsum dicere in medio, hoc propterea quod in medio potuit impediri tempore .seCundam quaestionem mouet dicens .fspe culandum ergo quid eli continens, ut
post id quod factum est sit fieri in ro.
bus λJ quasi dicat considerandum est quidnam in rebus ipsis continet, ut poli laetum esse,fundamentum sit fieri cum causa materialis, nec ei lictens
esse possit 3 Dilutio est: san inani fel iueli quod non continuum est, cum facto cite, neque factum prius, cit coti-
333쪽
maum non est id quod fit, neque facto
eae, continuum est factum esse. stermini enim, sunt atomi,4 idest ipsa ficta esse respectu fieri se haberet ut termini, & atomi siue sicut indivisibilia. Sicut igitur neq; sunt puncta ad inuicem copulata. neque saeta 1 unt. vir
que enim indivisibilia sunt, I quali dicat , quod facta ad fieri se habent, ut puncta ad lineam: quoniam utraque sunt indivisibilia, & utraque sunt te mini. Quemadmodum puncta termini sunt lineae, sic facta, fieri determi nant. neque igitur quod fit cum eo, quod factum est: propter idem,J idest
non solum factum esse non est contiuntium cum facto esse Sed nec quod fit est continuum cum eo quod factu et t. Propter eandem causam seu ratione, ut quia factum esse est in diuisibilemo potest esse continuum propter hoc cutari,quia quod fit, diuisibale eis, quod autem factum est, indivisibile est, q. d. fieri est diuisibile quemadmodum, di moueri: sed factum est e Mindiuisibile quem a Godum 3c punctus. si disit ut se habet linea ad punctum,J qalinea est diuisibilis,lc punctus indiu sibilis, nanque punctus lineam dete
minat: f sic quod fit,ad quod factu est,qquasi dicat, qa fit, vel ipsum fieri est diuisibile, & quod factum est in diuisibile Se est,ipsum factum est e, id quod
determinat fieri. Osunt enim infinitae facta in eo quod fit,J quasi dicat, sicut infinita puncta sunt in linea, sic sunt
infinita facta in fieri. Manifestum autem magis est in uniuersalibus de motu oportet dicere de his.Ji. verum claerum est, quod facere haec dilucidiora, Pertinere potius ad libros ubi uniuerialiter agitur de motu, nempe in Phis scis,quam in hoc loco. Notadum hic
est quod arguere a priori est dupIex.
aut secundum naturam: aut secutam tempus,quae autem habent ca am simul genita Postumio arguere a Pri ri secundum naturam , quae vero non habent causam simul genita, nec possumus arguere a priori secundum naturam , neque a priori secundum
' Rius epilogat,deinde ollendit quo- modo in his liceat demostrari a posterior i. hocque declarat ex eptis. ideo subdit dicens . De eo igitur, i. quod factum est prius, siue de causa media riuomodo se habeat media causa caeo quod consequenter fit generati ne,d aut secundum generationem, in tantum acceptum sit.quoniam accepimus iplam non posse habitam esse idisi lieri.at in talibus quomodo licet argumen tari,prosequitur dices. neces- 1 e enim, & in his primam, Sc mediam immediata esse. JPer primam intellia
sse m Morem extremitatem, quae est
prius fustunt: posterius enim factu potest esse immediatu medium, ad prius factum , ut domus facta est posterius ad parietes,de paries ad standamenta Di factum, ideli fundamentum quoniam c, J i. paries Inctus est. posteri uxautem c, siue pariesΓMautem J i. sundam et uiri factu est ipso pariete spriti principia igitur est I siue paries est principium arguendi in talibus, id esta posteriori , spropter id quod proximum est ipsi nunc, quod est principia temporisdi. ipli nunc, quod est principium temporis aquosumitur princia
pium syllogizandi, in his est proximum citiue id quod posterius est,noa autem a, siue id quod est prius: Mest sumetulum principium in syllogizata
do ia hi, a nunc pol teriora, non a nuc
ci,al. domus tactam eit. Cum igitur dis
334쪽
damentum famam esse.eausa autemI a completis Iroesumendum est, vidia media, est c,J siue paries, Od enim fa- ximus, & hoc quantum spectat ad facto,J vel domo facta necesse est c, pa- cta esse. i futuris dicit quod simili morietem, tum esse,cautem facto: ne dose habet cum subdit. d. Similitercesse est a,Jsunda metu spri fuisse.ane autem est,&in eo quod erit. si verumst pe repetamus eadem, intellige tu p erit dicere , quoniam erit d, I siue do.
literam. a. fundamentum: per c,parie- mu Inecesse est Idicere quod prius atem, per d vero domum. Deinde se, eritJ siue quod lapides parabutur. hudit. sSi autem accipiens aliquod me- ius autern causa est c,J scilicet,quoniadiumJposterius, filabit alicubi imme paries erit. ΓSiquidem enim d,erit:Jsidiatum, idest erit dare aliquod poste ue domus sprius erit e,J seu paries. sirius quod erit ultimum factum esse:& Vero erit: prius aberit,Jvel prius lapihoc, immediatum in huiusmodi erit. des parabuntur. consimilem cauilla- ex his patet in talib. ab effectu ad cau tionem,& in futuris remouet. d. nam
sam heri dei non strationem,qui quide sicut in fieri in praeterito suerunt infi- effectus aliquo modo est principium nita facta. sic in fieri futuro erunt infiquatenus se habet, ut finis respectu nit facta. d. Similiter autem,&infini prius factorum. Deinde subdit remo- ta est decisio,de in his, Jquasi dicat, &uens quandam cauillationem, quonia simili modo in mi uris esse, ut in factix
post et quis insurgere,quod nunquam esse infinita diuisio est. Ono enim erue ei et deuenire ad immediatum, eoqd supple futura quae erunt,continita ad in quolibet fieri est dare infinita facta an uicem, quasi dicat quemadmodum ideo .d. Lan semper extra cadet si ter facta praeterita erant infinita, & non inlinitum8 J quali dicat, nunquid sem- erant ad inuicem continua ,sic & facta per cadet extra i mediatum, ita quod futura erunt in finita:& non erunt coismedium non erit immediatum. L. n. tinua ad inuicem . Respondet erreo dctum post factum in infimium Respo sprincipium autem,& in his . I s. futu deis non enim continuum factum est ri , Ut in praeteritis, s sine medio ac ei facto, quemadmodum dictum est.I i. piendum est, quasi dicat,quod prinei factum cum facto quemadmodum di pium syllogi randi non obstante haectum est, non est continuum. Sed in- infinita diuisione poterimus.& in ei pere tamen necesse est a medio, & libu in ediatum: scilicet accipien ab ipso nunc primo.JDilutionem hu- do ultimum futurum,quod est ori mitus cauilli non exacte dissoluere cu- quoad nos. i. Primo complete factu inrauit,quoniam hoc habetur in quinto licet enim ultimum sit inessendo ecte cap. sexto Physicorum. ubi de infinit, Primum in syllogiaando, ut diceba- remediarum causaru agit. nam qua- mus in praeterito, ut si erit domus uis sint infinita esse in completae non prius erunt parietes:& si parietes.erietamen infinita completa. ideo a com- prius fundamentum. igitur si erit do pletis sumendae sunt hae argumenta- mu ,paries erit, i pari: s erit, fundotiones,ut a completa domora comple mentum erit, si fundamentum erit. lato pariete, a completo fundamento, Pidcb erunt quare si domus erit
quia si ab incompletis sumeretur, elu Pides quoque . tu vero dic quod futuisset quidem in infinitum, ut si domus r inc imperfecta, infinita sunt perfefacta est,& medietas facta est: & si me cta autem, finita. Quibus argumenta. dietas facta est, de medietas media- tione I sumuntur,&in illis simili mo
335쪽
quae amplius in medio no cadunt. demonstrat hoc exemplis .d. Habent auram sic in operibus. si facta est domus necesse est decisos esse lapides, &neum esse hoc, j scilicet decisi sunt isi des spropter quid est, id est propter
fundamentum. squoniam necesse est fundamentum factum est e. J nam lapidςs intantum sunt materia domus inuantu sunt materia parietis siue funamenta, quia non sunt materia illius ratione totius,sed ratione partis. si igitur qua ratur,ppter quid est facta deciso lapidum; respondebimus, quonii necesse est esse fundamentum. Siquidem & domus facta est. J propter qd
prius fundamentum factum est. Si vero fundamentum est:prius lapides factos bile necesse est . iterum si erit domus: similiter prius erunt parietes, demonstratur autem per medium s-
militer. J i. quemadmodum in factis demonstratur prius longius per posterius per prius medium: ita in futuris per futuram domum, futuros esse lapides demonstratur; perfuturu m
dium, nempe,per fundamentum. ideod.ferit enim fundamentum prius.J Si erit domus prius erit fundamentum,& si sundamentum, prius erunt lapides decisos. igitur fundamentum est illud medium, per quod si Militer a guimus ex futura domo, futuros lapides decisos, quod quidem medium, de causa media appellatur, ubi nota in litera, quod Aristoteles dixit necesse est esse fundamentum , S: necesse est esse lapides incisos: sed non loquitur de necessitate absoluta, sed conditionata. quoniam impossibi te est esse domum,& no esse fundamentum. necesse est enim esse fundamentum s sit domus: sic necesse esse lapides incisos si factum est fund
Terc. 27. Quoniam autem ubque. Quomodo quidem sit. Cap. XIII.
Aristoteles quomodo arguere debemus in his quae n6 sunt simul; quitum ad ea quae fiunt secundum circulum,uerbi gratia,cum videamus qui dam reciprocationem in his quae si utriunc euenit, quod illa argumentatio ob ambulatoria dicitur, siue circulseris, ut ex pluuia generatur vapor, ex vapore generatur nubes, dc ex nube pluuia . ergo talia circulariter se habent, & unum ex alio demonstratur. continet hoc caput tres conclusiones.
prima est, cum dicit. LQuoniam autevidetur in iis quae fiunt, quandam generationem circulo, J idest quia in aliquibus rebus reperitur quaedam generatio circulariter,s& eontingit hoc esse. i. generationem circularem, aue hoc euenit in rebus siue entibus, aut possiimus arguere generationem ci
cularem in entibus, fsiquidem cons Iantur adinvicem medium Idem ocirationis, & termini, propositionsi. nanques in his conuerti estJ necesse tunc. quoniam ostensum aute est hoe in primis quod conuertuntur conclusiones: circulo autem hoc est,J quasi dicat, quod ostensum est in secundo priorum capite quinto, quod cu co
uertuntur medium, & extremitates,
tunc fieri conuersionem praemistaruad conclusiones,& eco tra,& hoc modo dicitur circulariter procedere. exeplo hoc patet. d. sin operibus aute manaturaesuidetur sicJfieri generationes
circulares:nam depluta terra necesse
est vaporem fieri, hoc autem facto. I s. vapore, necesse est fieri Inubem, lixe autem factaJ supple nube , necesse est fieri Jaquam. hac vero facta,necesse est
tarram iterum deplutam esse. hoc
336쪽
autem erat I a sumptum, sex principio . quare circuivit circulo, J vel demonstrauit circulariter. quoniam cuvnum horum quodlibet est, alterum est,Jut cum est pluuia est nubes, s& cuillud est alterum,J est puta vapor, s&cum hoc: primuini quoqi est. incipias modo tu a quocunque horum erit circulariter deuenire semper. Secunda conclusionem ponit. in qua agit de diuersitate causa toru, quia aliqua itant scut semper, aliqua sicut frequenter. d. sunt autem quaedam quae fiunt uni. uersaliter . semper enim, & in omni, aut sic se habent: aut fiunt, alia vero quidem semper non, sed sicut freque-ter sunt, ut non omnis homo mascul habet barbam: sed eli sicut frequete quasi dicat, quaedam uniuersaliter ac omnino sunt, aut filuit eodem modo: uaedam vero non uniuersaliter eodeunt,aut sunt modomam quae sempersunt aut fiunt modo. semper sic se habet,&in omni, ut ver semper est principium aestatis. Fitque in omni anno. anima semper est i inmortalis .sol orbtur semper in Oriente,& quotidie oritur,&similia. suntque alia quae nose habent semper eodem pacto, sed plorunque, ut quod omnis homo masculus barbam emittat non semper fit, sed plarunque. Tertia conclusio est, cum docet non debere accipere modium quod sit frequenter in his , quae se habent sicut frequenter.d. Talium igiturJ quae sunt sciat frequenter sia cesse est, de medium esse sicut frequenter.li enim a. de b, praedicatur uniuersaliter,Ji maior propositio de medio, s& hocJ medium praedicetur sv niuersaliter de siue de . minori propositione: sneceiste est de a,de c,J oportet, quod maior de minori praedicari semper,&de omni.J s. cum his conditionibus de omni, & semper. quo mam hoc est uniuersaliter, de de omni
sta Perasurete eradicari, sed surpo
situm est prius, debere esse sicut ste quenter . necesse est ergo medium si cui frequeter esia, quod est m quo b,J sue quod significatur per b, medium. ferunt ergo, & eorum principia se quenter sine medio:quscunque ut plurimum sic sunt,aut fiunt,4 quasi dicat,
sic igitur patet posse accipi quYdam
immediata principia eorum,quae sunt frequenter: ita quod principia ipsa fiant, aut sint sicut freque ten& huius modi demonstrationes no faciunt scire simpliciter verum esse, quod cocluditur; sed secundum quid, ut sit verum ut in pluribus : sic quoque principia,
quae ai sumuntur veritatem habent. igitur causata, quae sunt frequenter habent causas frequeter quandum ad subiecta,&si fiunt frequenter habene causas quae fiunt frequenter quantum ad tempora. Ouare hic notandia quod cum dicimus aliqua causita esse semper, de uniuςrsaliter: intelligendum esse per relatione ad causam, ud e clupsis semper est, cum est sua causa nempe interpositio: haec pro praesenti copitulo .
Tex. 26. Quomodo usque Congruum autem est. Cap.XIIII..
Ostenderat in p Meedentibus Ariastoteles, qualiter quod quid est, de propter quid se habebant ad demo
strationem. Nunc autem vult demo
strare quomodo haec inuestigari possint.Priino quomodo inuestigetur, q1 quid est. Deinde quomodo inuelligetur propter quid ibi in cap. decim sexto,cum dicit.Vt habeamus propo sita. hic quomodo possi inuestigaridi finitio, & de compositione ac eius partibus . ibi ad inueniendum media propter quid:continet hoc caput quatuor re. ula idc tria pracepta,& dua s
337쪽
annotationes cauillorum . Sed primo epilogat circa praedicta. Deinde proponit circa dicenda.dicit igit. s Qv modo quidem sit quod quid est in te minis assignandum: & qualiter demos ratio, aut diffinitio sit ipsius aut no: dictum est prius, quasi dicat, quod supradiciu est quomodo quod quid est
assignetur in terminis, quia dictu est assignari inter terminos demostrati nis, ut medium, & dictum est ovom do est demonstratio ipsius quid est, aest demonstratio, ut simul facta cum onclusione,aut diis nitio eius,aut sidnominis,aut quid rei, aut no est. Quomodo autem oportet venari in eo,qJquid est praedicantia: nunc dicemus,4 quasi dicat, nunc vero dicamus qualiter oportet venari ea, quae in eo quod quid est praedicantur . propter quod prius sciendum est,ut inquit Niph. duplicem esse modum inueniendi distanitionem alter quorum dicitur com- rositio , & alter diuiso seu resolutio. cum ergo st, prior compositio, quoniam ab uniuersalibus atque sinplicibus incipit, ideo docet prius componere diffinitionem . Et quia dissi nitio est compositio ex genere, & diis rentia,ve naturus diis nitionem,docet sumere uniuersaliora illius rei,& excedentia illam rem, non tamen quae excedunt genus illius rei . erit igitur regula prima cum inquit. ΓΕ oru igi-' tur quae insunt semper unicuique, J i. ea quae ponuntur in eo quod quid est oportet quod semper& uniuersaliter praedicentur: idcirco accipiens ea qus de unoquoque praedicantur, ut semp. d.quod i quadam se extendite in plusJquam id cui insunt, non tamen extra renus d illius rei . quid sit esse in plus sequitur .s dico autem in plus esse q-cunque insunt quidem unicuique viriuerialiter,J non tamen ea soli insunt,
sat vero & alii J sue sed etiam insunt
aliis verbi grauatillud est in plua qua
homo,quod uniuersaliter de illo pridicatur,sed aliis animalibus etia competit, ut bipes,quod auibus competit, tui est aliquid quhil inest omni trinia tali:J ut patet de ente,quod quide unia uersaliter inest: non tantum trinitati , sed etiam aliis, ut dicit. Sed & non trinitati,J utens quod extendit se extra genus trinitatis. I Sicut quod est, inest trinitati: sedJ etiam inest, s&non mD mero, id est praedicatur de aliquo ente quod non est numerus. Sed imp inest omni trinitati: & in plus est 6 Seratio est cum subdit.d. &nanque ipsi qui natio inest. sed non extra genusa supple est,quia tam est tam inuinarius
numerus ei limpar, quam ternarius snullum autem impar extra numera
est, J ostendit deinde qualia esse debent ea quae accipiuntur ad construedum quod quid est. d. Huiusmodi igis tu G uniuersalia praedicata se habet iain plus saccipienda sunt usq; ad hocia
vel ad talem terminum quousque tot accipiantur primum, quorum v nuri-
quodque,Jquod accipitur Γsit in plus. Omnia autem non in plus, J quasi diis
cat, cum tot accepta lunt uniuersalia praedicata habentia se in plus non e tendentia extra genus, quod omnia Gmul sumpta no se habent in plus qua ipsum diis nitum. Hanc enim necesse est substantiam rei esse, J quasi dicat,
tunc necesse est, quod ex talibus prindicatis constituatur substatia siue di Afinitio, ut trinitati inest omni, num rus impar primus utrobique.Ji .ut omni ternario inest numerus impar utroque modo primus. utroque modo dico,quia Primus dicitur dupliciter,sct
scut quod est non mensurari num ro , de sicut non coponi ex numeris.Ji. vel quia non mensuratur numero, vel quia no componitur ex numeris. ΓHoc itaque iam trinitas est numerus
impar primus, & sic primus,l i. Vir bique: sive ut dictum in utroquo mo
338쪽
. do, scilicet,quia non mensuratur numero,& quia non componitur ex numeris. Horum enimJ trium. s unumquodque illa quidem imparibus omnibus insunt,J s. alius numerus impar ut quinque, nouem, undecim, & simi- Iia. svltimum autem .is. utrobique primus inest , I S dualitati: omnia aute Jsue totum simul nulli J meis nisi trinitati. ternarius est numerus primus qa ex sola unitate mensuratur, & solum componitur ex unitate, & dualitate. sed leptenarius non dicitur primus, quia componitur ex ternario, & quaternario. Deinde sit bdit. Quoniam autem ostensum est a nobis, quod necessaria sunt in eo , quod quid est praedicantia : uniuersalia autem necessaria sunt,Jquasi dicat, quoniam supra ost
sum est quod ea quae praedicantur in eo quod quid est ex necessitate insunt:
quaecunque ex necessitate insunt via, versaliter praedicantur. I trinitati autem & cuilibet alii sic accipiuntur in eo quod quid est accepta: sic ex necessitate quidem erit trinitas haec,J quasi
dicat, necessarium esse siue de numero ternario, aut de quocunque alio accipiantumnodo praedicto ea quae praedicantur in eo quod quid est: quod prindicentur ex necessitate, & uniuersaliter. ita quod quae sic accepta erunt, &ex necessitate,& vrii uersaliter, praedicabuntur de trinitate. igitur ex his mani seli uni est unum declaratum esse de proprietate diis nitionis. s. quod insit rei dicinitae. alterii in est quod sit solii, de alteri nulli.d. quod autem substant sit. J i. quod dissilitio trinitatis sit substantia trinitatis: ex his manifestuest, necesse enim est nisi hoc sit trinitatis esse. i. insit illi soli, & nulli alteri, sui genus aliquod est eJ quasi dicat,qas non esset dis linitio esset genus .l Hoc
autem P genus tunc esset nominatum, aut no nominatum. erit igitur in plus
quam trinitati inexistens, quasi dicat quod si hoc est: erit igitur plurib. quaternario competens, quod est fallum,& quia ratio de trinitate assignata noest in plus quam trinitas, non erit g nus.Sed si no est genus, Si praedicatur in quid, oportet, quod sit diis nitio dicens essentiam rei. ideo.d. concessum
enim huiusmodi sit ei Iegenus: viqi insit quidem secundum potentiam in plus: si igitur nulli inest alij, qua at mis trinitatibus hoc utique erit trinistatis esse, quasi dicat, si igitur diffiitiatio data nulli tuerit alij, quam atomis seu indiuiduis trinitatis hoc utique , erit di sinitio, & esse trinitatis. Supponatur enim hoc substantia uniuscitiusque esse. i. supponatur esse essentia uniuscuiusque, quae inuenitur in indiuiduis illius speciei, ut d icit ipse. d. qin atomis praedicatum ultimum.J tuc
sequitur quare similiter, & alij cuiliabet, sic demonstratorum quidem , illi esse erit, quod sicut dictum est de termino ita etiam intelligendum esse de quibuscunque aliis quibus demoliretur aliquid esse idem per praediistum modum, quasi dicat, quodcunq; aliud a trinitate dissiniatur sic: illud idem. quod se habebit sic ad tale diis nitum scut diis nitio trinitatis se habet ad trinitatem; illud idem erit similiter. i. dissinitio talis diis niti. Notandum hic autem est quod non proprie diis nitur nisi species specialissima no quod est
diuisibilis in species: sed quod eli iuatomis seu in indiuiduis. Secundo notandum, quod dictae sunt duae condiationes ad dissini edum species speci lissimas. Prima est quod quodlibet eorum , quae ingrediuntur dissinitionem debet esse in plus quam diis nitii non tamen extra genus diis niti, sed praedicari de eo essentialiter Secunda est, quod talia prsdicata lata sint, ut aggregata lua conuertatur cum dissinito. Tertro notandum quod poteth ctia hab re tres conditiones. Prima,quod de
339쪽
hev couenire omni eontento sub diffinito . secunda quod conueniat solidi Tnito ratio est quia componitur ex genere & differentia propria diis niti Τertia, quod debet sussicienter expIicare naturam diis niti. Quarto notandum quod quadruplex est diis nitio. s. quidditativa, seu essentialis, descriptiua, causalis, Sc quid nominis. Dissi nitio essentialis eli oratio, quid est esse rei significans per essentialia, ut animal rationale mortale, eil diffinitio hominis. Descriptiua est oratio quid est esse rei indicans per accidentalia, ut animal gressibile bipes. Diis nitio
causalis eli, quae datur per causas, vel materialem, vel per ellicientem, ut ira est ascensus sanguinis circa cor. Dii 5-nitio, cit oratio significans quid per
nomen importatur, ut vacuum dicitur locus non repletus corpore.
ΤcX. 27. Congruum usque. . Nihil autem. Dostquam Philosophus egit de disti
a nitione specierum specialissina arsi in praesentia agit de diis nitione generum , quae nam genera sint Commentator inquit, subalteroa, & hic notandum primo eli, ut recte notat Niph. hanc Methodum conitare tribus praeceptis. Primum ell,ut genus diis nien
dum in prinias, ta perie species diuidas, verbi gratia, lineam, cuius quaerimus dillinitionem, in rectam, circul rem,& tortuosam. Hac enim est diuiso lineae in primas eius species. Secudum cli, ut species illas diisnias per methodum assignata in , de colligas comunia viruin, vel plura, in quibus omnes specierit diis nitiones coueniunt. Tertium est , ut his factis,. deseruatis
memoria, reponas genus, cuius dit5nitionem quaeris in Lo proprio genetae Uzculando Prodrias Passione. rrimorum generia. hae patebunt in tex- tus expositione: inquit igitur. ICO gruum autem eii cum totu aliquod. Ii .ut sunt genera saliquis negotietur: Isue diis niat: departiri genus in atonia specie prima. I i. diuidere pollea debet in atomas, seu in species specialissimas, sui numerum si volumus dis finire,oportet, ut illum diuidamus sintrinitatem , & dualitatem . postea sietentare accipere illorii diffinitiones,qsupple specierum, postquam diuisumeti genus , de sic accipiendae t di ignistio dualitatis,ac trinitatis,acque ali rum specierum numeri contentarum
sub alijs generibus, utJ dii finitio fre- iste lineae,& circuli, derecti anguliJaccipitur. docet deinde accipere proprias differentias, post propria genera. d. fpost haec autem accipientem , quo a genus sit, ut virum quantitatum
aut qualitatam,J qua si dicat, post qui genus divisimus in species specialis s-mas,& ex hoc genus proprium susce pimus tunc accipiendum est quod genus sit, siue quod praedicatu sit in quo est illud propriu genus,auti quo sunt illae species specialissimae, quae diis ni edae:xt utrum sit qualita , aut qnamitas vel in quo genere sint iij a, quae debent diis niti, nempe utrum sub qualitate, aut quatit atrim. proprias passiones speculari per communia prima, Iid est ea debemus speculari, quae sunt a pria illius generis, siue praedicamentisnam Γ compositisJ diffinitionibus fecatomis, vel secundum quod requiru-tur species specialissimae, comi enientia, J ideit per communia prima, vel propria ipsius generis generalissimi,
ea quae sunt couenientia ad diis niti nes, Lex dissinitionibus erunt inanis stad quod est aperte dicere. Hoc modo inuenire conuenientia ad distiniciones poterimus, & etiam poterim facere dii finitiones compositas ex dis
340쪽
rea quod principiumJ primu seli omnium diis nitio, de quod simplex est, de
simplicibus per se inesse conuenientia solis: alijs autem secundum illa, Iquasi dicat. oporteroninium distinitionum iis esse principium, quod sim- lex est, scire quod commune ell, deuiusmodi simplicibus ibium per se
insunt accidentia, quae inueniuntur communiter in inultis: omnibus autealijs secundum illa conueniunt,utputa album per se competit corpori terminato: A secundum conuenit homini equo, Se qui blascunque aliis. quares oportet accipere alicuius diis niti nem cui conueniret uniuersaliter album puta nivis dissinitionem mecessarium esset ad genus communius, qd est corpus terminatum recurrere, Scex illo causam albedinis inquirere,&haec est secunda regula.Tertiam ponit
deinde regulam nempe ut inquit Philoponus )ost edens utilitatein Methodi diuisiuae dicenia Sed diuisiones, qsunt secundum differetras. utiles sunt ad hoc sic adeundum, ut tamen monstrans dictum est prius, J quasi dicat, quod utiles sunt ad dissiniendum, id- est diuidendo genus in species, utile est quod quis accipiat diuisionem generis per proprias differentias rat tamen quomodo per hoc manifestetur,
u0d quid est, aut quomodo ad ipsum
e habeant: dictu eis prius. s. quod via diuisiua nihil syllogi atur, neque demonstratur ad propositum, utiles autena eruntJ diuisiones, sic utique solii
ad colligendum, quod quid eii l sue
dissiti itionem iptam, & videbitur utiqueJ supple diuisiones Inihil in ostrares sed mox accipere omnia, J Sc sp cies , de genera, aut sed accipere omnia, syllogirata, tanquam ii ex principio acceperit aliquis sine diuisione, Iidei sciit si di ius aliquis accepi sic tantequam diuideret. ordinate Osi cndit accipere cum sub ἡῖ t. d. Disertastem aliquid primum,& posterius praedicamentorum prsdicari,Jquasi dicae multum differt quid prius,&quid posterius praedicetur inter ea quae Ponu-tur in diffinitione, sui est dicere animal mansuetum bipes: vel bipes antimal nransuetum. J i. differunt hi duo modi praedicandi inter se: Onam si omne quod praedicatur, aut dii itu ex duobus eliJ nempe ex genere,&differentia, s& unum quid sit animal mansuetum, iterum ex hoc, & differentia homo aut quodlibet unum sit, necesse est diuidentem petere,Jquasi dicat sic ergo expositis si mansuetum accipiatur, ut differentia animalis: oportet quod arfiniat mansuetum sit aliquid
unum quod ac cipiatur, ut genus: iterum ex hoc animali mansueto:&di Diarentia bipede est homo, aut quodlibet unum sit,supple quod fit. i.eadem ratio de de quolibet,quod fit unum ex pluribus: necesse ergo est supponere siue petere tale in ordinem esse debire in dissinitione si debeat esse bona. tunc dicendum , quod hae quae allatae
sunt prima recte ordinata est. Secunda male. aliam utilitatem ostendit dicens. ΓAmplius nihil relinquendum in eo quod quid eli, sic selum modo contingi id vel prsterea nihil eii onuetere eorum quae in diis nitione ponu-tur,&haec sunt scum enim primu ac cipiatur genus, siquidem alicuius inferiorum aliquam diu ilionu accipiat, non Incidet otii ne in hoc, quasi dicat si aliquis supremo genere accepto e accipiat consequenter aliquam differentiam diuisita imon quidem ipsius supremi generis,sed alicuius inseri riti:non totum quod cocinetur sub genere superiore cadet sub illi diuitio
ne.dat exemplum dicuus, ut iron Omne animal, aut totum penatum cit, aut
diuisum p cais: sed pennatum animal omne. caua enim differentia haec cit. Σ a Prima