장음표시 사용
101쪽
ipis docuerat, tum ab autoribus assirmatum , tum vulgi pinione receptum atq; obseruatum esset; idcirco ob eandem caus , uti recte quidem innuit Alexander, vocat Orionemo ριπον - , adiuncta quidem inconstantium vent rum propria, veluti aliqua in parte demonstrauit Musaeus poetarum antiquissimus initio vetustissimia atq: lepidissimi eius libelli, in quo mirabiliter cecinit infelicem Leandri, atq; Heronis amorem, vocans χαλεαὸν ἄκτην, flatum illum, qui miserum Leandrii obruit undis. Ad hqc notandum est Aristotelem accipere exortum apparentem, sicuti nianifestum est ex illa voce,qua utitur ἐπιτολή, quam paucis verbis ita variat, ut ostendat de diuerso aspectu verba facere a primo, quem eramλὸν supra appellauit: cum Orion minime possit ἰαιτέλλαν vocari, preterquam, cum emergens Q solis radijs, incipit, aut desinit apparere; quonia id significat vox illa εαιτολι sicuti supra ostensum fuit; cu e contra soli avi luctusta eius radiis Oorutus ἀνατελλων appelladus sit. neq; nos commoueat, si statim Aristoteles exortu Orionis apparentem hoc nomine ἀνατολὴ vocare videatur, quia parum refert, postquam veritatem docuerit, quo nomine eiusmodi aspectus appellaretur. quae cum vera sint, atq; conspicua, si aliquis dubius esset, cur vocans Orionem dissicilem atq; incertum, quia circa eiusdem ortum atq: occasum, disi ciles atq; incerti flatus commoueri solerent ,praeterea nihi- lominus circa ipsius exortum tranquillitatem eorum dominari affirmauerit; satis patet, sic philosophum respondere; Orionem dissicilem atq; incertum vocari respectu O tus apparentis, circa quem excitantur iam dicti venti, propterea quod in mutatione tempor una contingit, quamoplurimum tales effectus commitantur; cum temporum mutationes misceant, atq; turbent omnia ob incertam, inco stantemq; earum naturam. Tertio loco animaduertendum
est, cum Aristoteles loquitur de ortu matutino apparente Orionis., eu de ortu totius inriginis intelligere deq; tepore , quo integra inspiciebatur. no autem de principio apparitionis ei utile; tum qui cum sirpra loqueretur de Ortu vero Orionis, accepit totam im3ginem, ut probatum est, tum
102쪽
quia vox illa Gya significans, ut Theon in Aratum , Galenus': in Epidem. an inraduerterunt, uniuersam imaginent . alteraq; με& demum illae metros Tiri satis id ostediit; tu demu quonia eius verba, neqtimui vera ei Set alio sensu accepta. na cu accipi minime possint, ii iii de tem- .pore, quo Orto incipiebat apparere, aut totum se conspiciendum tradebat; si dicamus Aristoteleni de primo verba s cere, in quo cum sol percurreret extremas Geminorum partes Orion cum prima Clypei conspicuus erat , nequa . quam verum erit, tunc potuisse suscitari ventos illos: cum
illud tempus propinquissimum solititio sit: quin potius ex
rationibus allatis contrarium euenire, hoc est quietem eo rundem produci: praesertim si cum Alexandro concedamus,& cum Vico mercato, hunc motum,atq; agitationem ventorum , multorum dierum spatio perdurare. nulli igitur dubium est, quin Aristoteles intelligat de ortu matutino apparente totius Orionis, qui erat ad dies Io. vel II. circiter ante Syri j ortum, quo tempore & ali)s flatibus, qui exortu eiusdem commouebantur,& a Prodromis , qui tunc spirare' incipiebant scum Collumella, ac Ptolemaeus velint hos fi tus excitari die I 3. aut I . ante Canem; alii vero, ὀ qu rum numero Plinius suit, ad diem circiter 8. finis ventorutranquillitati imponebatur; quae incipiens circa verum Orionis exortum, ad illud usq; tempus perdurauit. Hinc clarum est, quis sit sensus verborum Aristotelis, cu dixit ipsam tranquillitatem este usq; ad Etesias & Prodromos; nam idem erat dicere, ab ortu vero totius Orionis ad apparentem, cum hic aspectus fieret circa id tempus,' quo Prodromi. sare incipiebant,qui Etesias praeuenientes, qui post Canem spirabat, terminum constituebant tranquillitati. quod cum ., recte cognouisset Aristoteles,postq; dixit usq; ad Etesias,subiunxit se ipsum explicans,& Prodromos. amobrem, cucausas docuerit tranquillitatis,& tempus etiam in quo contingebat, iuremeritoq; subiungit unde hi flatus oriantur, qui cum flare incipiunt, tollunt iam dictam tranquilis
litatem: hi cum sint Etesiae, & Prodromi, insuper & illi, qui exortu apparente totius Orionis surgebant, idcirco
103쪽
- quemadmodum utriq: generentur docere aggreditur. Vesrimi aliquis dicet motus forsan ab illis verbis Ἀδὰ τὸ uias, γε πτούρουρου, ἐπιζαν γἰγατι ι τἰ'αλῆεος, id est ob magni- , , tudinem attri dierum fit aliqua pluralitas, Aristotelem hic accipere principium non finem exortus , &occasus apparcntis rionis,quia ut exponere videtur Alexander, his verbis voluit ottendere, cum imago Orionis constet ex multis stellis, quae haud oriuntur, & occidunt uno & eodem die , sed diuersi, tepore, necesse etiam esse, ut ad multos dies t tius imaginis ortus protrahantur, ac subinde cum venti, tu
eorundem agitatio ; Quod quidem nequaquam locum habete potest , pis accipiamus principium exortus , ac si tunc vcnti flare inciperent, & durarent usq; ad illum punctum i a quo postremae eiusdem stellae desinunt apparere. nam& hoc . pacto dierum fiet illa pluralitas quam dicit Aristoteles . neq; alicuius est mometi id, quod Uico mercatus in Alexandrum os adducit his verbis. Alexander vero ait magnitudinem iura causa esse , ut non totus simul exoriatur , .di occidat , sed multis diebus, quod quemadmodum verum sit explicatuit diffiile est , quandoquidem singulis diebus , quibus exori- γtur, totus oriri, & occidere cernitur. Qui vir alioqui eruditus, ostendit, se nequaquam meminisse principia astrologi et, quoue modo astrologi accipiant ortum atq; occasum astri alicuius : cum ut omnes optime norunt, verum sit otiescunq; aliquod astrum constat ex pluribus stellis,quet differant inter se in Zodiaci Isigitudine,& Iatitudine, minia me illud oriri posse, vel occidere sitae ortu vero , siue apparcnte, de occatu eadem die totum. sed ut ad nostra dubit
tionem redeamus dico, non ut Alexandro contradicam, Verum quia hanc credo este veritatem , Aristotelem aliud voluisse s quantam ipse existimo in & accepisse illis in verbis ;quia penitus cum tollere vellet difficultatem , & contrarietarem, qua emergere posset, ex iam supra allata di spu t tione de ortu vero Orionis ; postquam dixit incertus autem & difficilis & c. hoc est ut mea quidem fert opinio, iquod communi omnium sententia de ventis dicitur, exortum Orionis eos conlinitati , ita accipiendii est, as si de . Pp
104쪽
parente exortu totius imaginis agatur; qui accidit circa toporum mutationem sprincipium nempe & causam huius accidens,) qua de re quicquid supra allatu est de eorundem
quiete, nullam contrarietatem in se continete cum diuersis Orionis aspectibus, diuersis temporibus contingentibus, diuersi contrariaque inter se effectus locum habere possint. sequitur postea, quasi dubitanti animo occurrens, qui fieri possit ut inter verum Orionis exortum, atq; apparcntem, Iocum habeat tranquillitas. & ob magnitudinem astri & c. ac si dixisset, iam diximus vero Orionis exortu tranquillitatem oriri, in apparente vero spiritus cieri, sciendummest ob magnitudinem astri inter unum atq; alterum aspe tum tot dies intercedere, ut nullo negotio locum habere tranquillitas eiusmodi possit. aut dicendum est, cum Aristoteles supra affirmauerit, Orionem exoriri & Occidere in mutatione aestatis, atq; hyemis; cum perspiceret id nequaquam verum csse , nisi in fine eiusdem exortus , Moccasus, proinde aliquem posse dicere, hanc imaginem oriri incipere, atq; occultari , antequam illae temporum mutationes euenirent, propterea subiungere postea, ac si huic dubitationi responderet . & ob magnitudinem astri & c. perinde ac diceret, sciendum est, ob magnitudinem huius imaginis, multis diebus tum eius exortum, tum occasum fieri, adeo quod licet illa apparere incipiat multo antea, quam aestatis mutatio accidat; occumbere ve ante hyemis mutationem, tamen viriq; aspectus ob illius magnitudinem tot diebus perdurant, ut in illis mutationibus eueniant. Quod si hae duae expositiones non cuiq: arrideant. adiungamus & tertiam . ex Servii autoritate colligimus prim. Eneiae ubi de Orione verba faciens ita inquit. Sane magnitidine sua multis oritur diebus, & ideo eius etiam apud peritos, est incerta tempestas : veteres idcirco orionem incertum nuncupasse , quia ad unguem neutiquam decerni potest dies, quo credendum sit, posse locum habere mutationem exortu ipsius, atq; occasu annotatam ; idq;Propterea , quia ob eius magnitudinem ex multis steruia conflatur, quae multos dies consumunt in ortu atq; Oc-o casu.
105쪽
casu, ita ocum unaqueq; stella huius imaginis hanc mutationem efficiendi vi in habeat, neutiquam intelligi possit
toto tempore, in quo eiusmodi aspectus efficitur , quod ide-sem sere explet, quanam die haec mutatio expectanda sit quod cu ita se habeat, dice dii utiq; erit Arist. cu velit docere, cur Orion exoriens, atq; occumbens dicatur ἄκριτος, id est incertus, & χαλεχος .i. difficilis ; hoc pacto id pristare: nempe vi dicat Orione vocari incertum atq; difficilem, hoc est , ut rcete quidem Alexander exponit, multoq; antea Theophrastus, qui affert status incertos , ac difficiles , ob duas caulas; prima est quia oritur, Ae occidit in temporum
mutationibus, quae plenae sunt motu ac varietate omnes; quocirca necessistiana est, ventos, omnemq; aliam rem, qua
in eis fieri contingat, haec accidentia commitari, xtq; consequenter incertam . i. ut Alexander exponit ελλοτε
di difficile id est ut declarat Aristoteles , grauem,
nimirum atq; molestam hominibus, & quae etiam turbat, . aufertq; aeris tranquillitatem , ac serenitatem ; ouapropter in problem. 7. sect. a . videmus vocem ταραχην una icum vento positam, opponi voci κιθρια, significanti eo in loco pacem ac tranquillitatem aeris. Altera vero causae
est quia ortus, & occalus Orionis longius protrahatur, ob eius magnitudinem, quod quidem Arist. innuit his verbis δεα μεγεθος τούάτρου, & c. ex quo necessariu est, ventos quos affert incertos ei se, ac difficiles, cum non exactὰ scia mus quo die flare incipiant,quado no minus possint in fine eiusmodi aspectuum excitari , quam ante illum per multos dies, in quibus identidem 'dera imaginem formantia oriuntur. Hic.non pretermittam, quamuis & ipsi cogamur rationibus supra adlatis, quasve infra etiam dilucidius colligemus affirmare, Aristotelem accipere hic tantummodo o tum ; atq; occasum totius Orionis; tamen eius verba, vera etiam esse de alijs aspectibus; cum verissimum sit ori nem tunc nasci incipere ortu vero ἐν mTQολη θ ρους hoc est in mutatione ueris in aestatem, si accipere velimus principium aeuatis a Vergiliarum ortu; eo quod prima Clypei su-Pra Achcnatum horizontem cum Iole conscendebat , nota amplius
106쪽
amplius quam diebus quatuor post Vergiliarum exortum qitem verum est Orionem elucere incepisse ortu apparente , θερους, . i. in mutatione,quae aestate fit per solli tium aestiuum , cum ut ia oste sum est,no amplius quam di bus septem antea : prima huius imaginis stella e radijs s i lis emergens conspiceretur: id quod etiam locum habet in fine ortus cum veri, tum apparentis, cum unus esset solstitii iam dicti tempore, alter vero paulo ante Caniculam, que.quidem ambae mutationes in aestate contingebant. Idemq: euenire quis'; cernet, circa eiusdem orionis occasum, si quis diligenterueanimaduertere voluerit tempora a nobis descripta, in quibus incipiebant, destinebantq; hi aspectus; eaq; ipsa cum mutationibus hyemis id est cum Vergiliarum occasu , & cum brumae solstitio comparare: atq; hoc fortasse est, quod acutissime dixit Aristoteles ob magnitu dinem astri dierum fieri aliquam pluralitatem ; nimirum tantam,ut in mutationibus aestatis atq; hyemis aspectus hi possint euenire. sensim hunc crediderim, ego aut huic per simile continere haec verba maxime quidem difficilia inteulectu , que prosecto ita exposita potius lumen , ac splendorem afferunt opinioni nostrae, quam tenebrarum quid OL
fundant. de apparente exortu totius orlanis latetigere pluribus rationibus probatur. cap. VII.
ARistotclem vero citato a. Meteoron loco de ortu
apparente totius Orionis verba facere atq; aspectum hunc potissimum intelligere ex his , quae iam dicta sunt tribus rationibuς persuaderi potest: prima est, quia Theophrastus & ipsemet Aristoteles in eo problemate, ubi eadem quaestio pertractatur, talem aupectum acceperunt. nam cum ipsi dicant exortum ori nis , quo cum flatus excitabantur , fuisse principio oporae, cum huius tempestatis principio feret tunc temporis tantum apparens exortus totius a maginis , uti iam supra declaratum est , necessarium erit, teri hic de eodem per . O a tracta-
107쪽
tractari. altera vero ratio est, quia cum supra dixerit
Γρἰωνος οἰ-τολὴν, verum exortum totius Orionis accepit; tunc enim ventorum tranquillitas gignebatur, cum sol existeret in puncto conuersionis aestiuar. quamobrem cum infra loquatur de apparente exortu, atq; de aspectu,ut orationis series ostendit, qui postea fieret, & in quo quies deficiebat obitatus, qui cum ipso Orione excitabantur, nequaquam intelligere potest, nisi de eo ipso tempore , i, quo totus emergebat. nam illud tempus, quo cum apparere incipiebat, ante verum eiusdem exortum erat ; sed i an,
satis supra expositum est, quotiescunq; verba facimus do Orionis seu alicuius alterius imaginis exortu intelligi tan- tu posse de priticipio aut fine sui exortus: preterquam quoa& si locus Aristotelis, de aliquibus tantum stellis particu- Iaribus ageret nobilioribus atq; illustrioribus huius ini ginis , nequaquam verum esset affirmare , illis orientibus, eos ventos spirare potuisse, de quibus loquimur. haec . n. s'
dera post: ortum verum totius Orionis tunc visebantur cum sol Cancrum attingeret, antequam totus exortus apparens fieret: ut exempli gratia dexter Humerus eiusdem, qur oriebatur, quando sol grad. I . I s. Cancri attingebat; audPes sinister, qui visebatur tunc, cu idem sol erat in 8. grad. 43. eiusdem signi. quamobrem cum parum abesset sol ab aestima conuersione , quo tempore potius tranquillitas gignitur, non poterant in illorum emersu flatus illi comm ueri. Tertia vero & postrema ratio est, quia cum no possindverba Arrstotelis, quatum ad exortum matutinunt pertinet,
accipi, nisi quatuor modis ; hoc est aut de principio , aut de fine exortus veri Orionis, aut de principio, aut fine apparentis: primo affirmandum non est initio veri exortus il-Ios flatus exoriri potuisse quatuor de causis prima est, quia post peractam tranquillitatem excitari hos ventos scribi:
Aristoteles: tranquillitas vero circa solstiti uni eueniel at&cima Orion totus vero ortu oriebatur: atqui ut dictum est, initium ortus veri Orionis contingebat ante v rum exortum totius Orionis: secunda, quia huiusmodi aia
pectus stella uim ad ventorum , pluuiarum , similiumve
108쪽
actis affectionum mutationes significandas Hillius momen
ei sena per habitus fuit apta antiquos; cu poetae omnes tigmedici , philosophiq; ut videre eii apud Homeram, ac Hῖ-siodum, tum apud Hippocratem, Galenum, Aristotelennatq; Theophralium, tantummodo apparentem ciusmodi syde-rtim exortum obieri a uerint, huncq; aliquod potidias habere circa haec talia existimauerint. como de enim apparente vaspectus obseruantur, pridiciq; posunt, veri autem nequaquam, Ut in suis phaenomenis Geminus inquit. tertia, quia tunc temporis ortus verus Orionis incipiebat , quando Vergiliae coii spiciebantur, quae cum secum ducerent aest rem, aerem qui et uni tranquillunaq; remere solebant: quocirca Aetius 3. lib. ab antiquis, ut solet, accipiens , inquit., , Mensiis Mai j oeptima, Pleiades mane apparent, & aer sed ,, ri incipit ; quamobrem haud quidem verissimile est , per i 1
tempus illam ventorum turbationem dominari potuisse. quarta tandem, quia licet negare velimus Aetio Vergilias semper afferre secum tranquillitatem, atq; quietem, dicendum est potius ventos illos ad earum exortum esse referendos , ut quae magis apud veteres illustres, quam Orion , h berentur: quod torte Aristoteles fecit 8. lib. de Hist. anim. qui notare volens perturbationem contingentem Strymoni flumini, ob quosda flatus, qui magni ac inter se cstrarii
excitabantur: ut aquae ob ventorum motum iam turbidae,
ad piscationem anguillarum aptae redderentur , id cum Vergiliis significauit, non cum Orione , accipiens ut Sueta sanus docet earundem exortum. & quidem, inquit, in Stry- mone amne circa Vergilias capiuntur, tunc enim aqua, &,, Iutum aduersis salibus inturbatur. Hinc forsan Olympiodorus literis commendauit circa a . Maii maximos status excitari, idcircoq; hunc diem appellatum fuisse ααχίτιν, quamuis ipse id tribuat exortui vero Orionis, quod potiaus tribuendum apparenti Vergiliarum exortui videbatur; quemadmodum prudenter multo antea fecit Hetsi usqui etsi Pes sinister. Orionis pene cum Vergiliis occideret
eius aetate; attamen potius cum illis maximam maris tem-
.Petatem a multis i demi contrarijs ventis excitatam indicare
109쪽
Quod si te nauigationis periculosae deiiderium ceperie Quando utiq; Plei des robur validum Orionis
Fugientes , occiderint in obscurum pontum. Tunc certe variorum ventorum tiridunt flamina quem locum exponens Proclus inquit, tunc temporis cura.
Vergiliae abicundebantur fare consueuisse inultos difficiles'; fatus , tempusq; illud a nautis, αα υσἰην , vocatum fuisse ; ex quibus perspicuum est ventos illos , qui prope exortum, siue occasum Vergiliarum cxcitabantur nihilominus Vergiliis ab antiquis notatos fuisse , quamuis aliqua Orionis siella consimilem aspectum ei liceret. Quapropter concludendum erit fatus , qui ab Aristotele, ac Theophrasto Orioni tribuuntur, ita illius esse, ut non possint ab alia stella significarii qua de re ut ad propositam quaestionehareuertar, si ob rationes allatas ,:nequaquam dici potest, principio exortus veri Orionis illos flatus e
citari, nec etiam in fine eiusdem, quia tunc tempus tranquillitatis erat, nec in principio apparentis ob eandem rationem e consequens necessario erit finem apparentis ex o tus eiusdem, Aristotelem intellexisse, cui eiusmodi euentus iuremerito referendiis erat ; utpote qui non poterat sella aliqua stella, aut puncto significari, ac ostendi, quibus ad id si si scandum antiqui utebantur . nam neq; cum Vergiliis, quae multo antea apparuere; neq; cum ingressu inlis in Cancrum , quod longe prius contigerat; neq; cum Syrio tandem, qui postremo conspiciendum sese praebebat. Verum, ut unde digressi sumus redeamus, postremo animaduertendum est , praeceptorem mutationem hyemis
illam intelligere , quae potissimum fit a sole ingrediente
brumalc libitium, quia tunc erat occasus matutinus a parens toti in Orionis,'iem necessario dicendum est A: ist.
cepisse, nisi tequivoc locutuni suisse dicere velimus; atq; si illam
110쪽
si illam occasus speciem intellexit, quae illi exortui resin i
deret, de quo iam superius egerat, quemadmodum, credcre rationi eth consentaneu n. item per inutationem aestatis
intellexisse, quae in ipsa sigillatina fit, cum a prima eiu de in parte fit transitas, ad aliam, qua ii Oporam appellarit: quam Hippocratem imitatus Aristoteles comprehendit sub hac voce θερος. nam quemadmodum supra vidimus, sepe ac sapius, oporam quae inter Canem, & Arcturii in intercedit, eo nomine diuinus senex dignatus est: quod etiam fatis aperte, , lixbetur Epidem. p. ubi ita inquit, κυνα, , , θέρος , id est post Canem ad Arcturum usq; aestas caiida. quocirca Arist. sexto de anim. hist. de ceruis sermonem habens dixit. eos aestate pinguescere supra modum ; in nono autem eiusdem hist. de iis dein eadem repetens, scriptum reliquit, oporae tempore mirum in modum pinguescere; ubilatis si me patet illud anni tempus quod in s. aeitatem vocat,in y. idem oporam vocare quibus sic declaratis nullus mo- ,
do dubius crit de vero huius loci sensu, ac ab'; vlla difficultate ad quatuor illas obiecticines iam supra allatas , quae dia expolitores torierunt, respondere quisq; facile potest . iam superius huius di putationis init7o hirationes positae L Asbluuntur, demonstratuinq: nullam esse inter Aristotelis er The phrasti loca dissensionem. demum argumentationes Vicome
eatis uuntur , nisi , imponitur operi. cap. V II
SV per st nunc obiectiones initio positas diluere, ut
possimus tandem finem disputationi linponere , qu rum psimae respondemus, merito quidem usum esse Arist. particulam δὶα, utpote qui ex supra enarratis sequi voluerit circa Orionis ortum saluum tranquillit tem dominari; congruum enim erat, si accipimus, ut dictum est , verum exortum totius imaginis, qui in solstitio fiebat. tunc circa tempus, quo id contingebat, satus deficere. ΑΙ- teram vero tollimus, nullam in verbis inesse repugnantiam
crentes, cu praeceptor de duobus inter se diuersis aspectia bus