Ex libris 23 Commentariorum in vetera imperatorum Romanorum numismata Aeneae Vici Liber primus

51쪽

UICTO POMPEIO

SEDATOQUE TUMULTU

ALEXANDRINO,

C. CAESARIS DICT. EFFIGIES

AE EST IN TABULAE CAPi TVM

ANTONII IMAGINIS

QUAE EST IN TABULAE POSTER.

ON sv Ligus C. esare,&P.Seruilio Isaurico, ut dixi, post Pharsilicam pugnam, cum ipse Caesar Dictator factus iterum ,ut hipsit Dio libro

X L II. anno urbis D c c v. Pompeio in Pharsa

lia deuicto, a M. Antonio Augure ad tribunatum plebis in urbem a Caesare anno ante remisso post compositum Aegypti regnum (is eium e Senatu a praecedentibus Consulibus

52쪽

SEDATO TUMULTU ALEX.

in Galliam, L. Domitium decreta crant, una cum Q Cassio,vt Lbuius , vel C.Curione, ut Appianus, in Tribunatu collega, ignominiose eiectus fuerat, ac seruili habitu meritoria rheda ad Cc sarem effugerat,argentum primo signatum est cum imagine Cabsaris ex una parte, & ex occipitio Gutturnio, siue Vrceolo,& inscriptione: CAEsAR Dic T. ex altera eiusdem Antonij effigies cum titulo M. ANTON. IM p. et Lituo, quem Auguratus Symbolum eL se inferius ostendimus. Dionem auctorem habemus xta v. librito initio, inter praeclarissimos honores, a Senatu Caesari varijs temporibus concessos, eius imaginem in nummis exculptam fuisse. Verum illud vas ex occipitio, est, quo in sacris utebantur, & Caesaris mavimum sacerdotium significat, &, de quo ego inferius in Numismate xii x. Plutarchus,& Appianus libro Ciuilium in tradunt, primo Caesaris aduentu in urbem ex Gallijs,se Dictat

rem feciste: sed post undecim dies Dictaturam deposuisse: quod& innuit Dio libro x Li. & Eutropius libro vi. Liuius ait lib. c x ii. post sedatum Alexandrinum tumultum Caesarem Dictat rem creatum fuisse. Orosius libro vi. cap. xvi. Dictatorem &ro Consulem scribit. Verum Dio libro xLII. ait, mortuo Pompeio Consulem in quinquennium factum, ac simul Dictatorem, nosex mensium spatio, sed absque temporis praescriptione,anno v bis occv. Obseruatione hoc sane dignum est de tempore Dict turae, quod ex Caesaris nummis deprehenditur, rep. libera, priusquam euerterentur leges a Caesare, Dictaturae magistratum vi tra sex menses non fuisse. euersa tamen rep. ex his nummis, quibus notatum est, Cos. III. Dict. iri. annuum fuisse, comperitur,ut ex nostris Commentarijs colligitur. siquidem una cum Consulatu plane videtur Dictatura annum expleuisse. quod nil so aliud est , quam , veluti per Consulatus, annos per Dictat

ram numerare . quae tamen constitutio , vix radicibus emissis, tanquam eas in puluere affixisset,mox eius cum auctore concidit, atque Dictaturae nomen in posteris solo aequatum est. Antonium

vero, exorto discrimine in ciuitate inter optimates,& populares, G a Trib

53쪽

Tribunum plebis, & Augurem a Caesare factum fuisse, docet Plutarchus his verbis: Discordia in ciuitate exorta cum optimates is Pompeio adhaererent,populares cum eXercitu Caesarem aduoca- runt: C. Curio Antonij amicus ex mutatione Caesari favens,po- Hientia, quam dicendo comparauerat, magni S praeterea largitio- renibus, quas Caesar subministrabat, Tribunum pl. creauit Ani - ,, .

nium, post etiam inter Augures cooptauit. Quod & A. Hirtius si significat de bello Gallicol Commentariorum libro v m. ubi imquit. Ipse hybernis peractis, contra consuetudinem in Italiam si quam maximis itineribus est profectus, ut municipia & colonias i o appellaret, quibus M.Antonij Quaestoris sui commendaret sacer ,, doth petitionem. Contendebat enim gratia,cu libenter pro h ,, mine sibi coniunctissimo,quem paulo ante,pramiserat ad petitio-

nem,tum acriter contra factione,& potentia paucorii, qui M. An- tonij repulsa Caesaris recedetis conuellere gratia cupiebat. Hunc Hetsi Augurem prius factu,quam Italia attingeret,in itinere audierat e &c. Fertur enim , Tribunitia potestatem, si praesens esset Dictator,fuisse secunda: sin absens, primam ac ferme solam. Adliac Caesarem priusquam Pompeium victum sequeretur, & in Hispaniam proficisci vellet, data Lepido Praetori urbis cura, et Italiam et o praesidiaq; commisisse Plutarchus docet, ac Masistrum equitum nominasse, licet nondum Praetor fuisset, Dio scribit libro xor. Verum qua Imperatoris nomine Antonius insignitus sit victoria, incompertum habeo. fortasse Presectus equitum in Syria sub Gabinio contra Aristobulum hunc titulum meruit: cum parua ipse manu ingentes hostium copias fudisset, obtruncassetq; se me omnes, atque ipsum Aristobulum una cum eius filio cepisset. reS quidem imperatorio nomine digna. Vel ciuilis belli initio , sub Caesare contra Pompeianos legatos, auxiliaresq; se quenter proelijs commissis, quibus in omnibus egregie se gessit- sola a Plutarcho accepimus. Siquidem libro Ciuilium secundo Appianus quoque de Imperatoris appellatione ita scriptum reliquit: Est enim haec appellatio Praetoribus non mediocris apud milites ,, auctoritatis, quasi ipsis testantibus eundem imperatorio nomine ,,

54쪽

SEDATO TUMULTU ALEX.

se haud indignum fore. Hunc quippe honorem Praetores iamprusi dem in maximis belli operibus sibi vendicauerant. nunc autem, se sub quibus decem millia in bello concidulcnt, hac appellatiosi ne dignos haberi audio. Limum porro ex occipitio imaginis Antonij proprium Auguratus signum fuisse, ex auctoritate Ciceronis in primo, & secundo de Diuinatione, Liuij libro pruino, Gellij libri v. cap. viii. inferius in xl x. Numisnate

ostendimus. Disitigod by To cle

55쪽

DE PHARNACE REGE

ANNO URBIS

IN VICTORIAE CAPITIS,

TROPHAEI NOTAS

COMMENTA R I v s.

V M frequentes Cailaris victoriae de GaIlis , Germanis, & Britannis, Aegyptijs, Ponticis, Libycis, & Hispaniensibus par

tae, magnam trophaeorum occasionem il

li dedissent, de nulla tamen, praeterquam de Pharnace , Mithridatis Magni filiotrophaeum erexisse apud scriptores inu nio. Ac de Ponto Ciuar quatuor, quihus in conspectum venerat, horis, Suetonio teste, victoria potitus est. nam fulimnis(vt verbis Flori utar more, quod uno, eodemq; momento venit, percussit, abscessit, una profligauit

Ioacie ;

56쪽

DE PHARNACE REGE.

acie; cum ipse rex, Caesaris magnitudine nominis exterritus, ve sus esset in fugam . ideo Caesarem his tribus tantum verbis, V

ni , vidi, vici, victoriam ad amicos significasse, Plutarchus, APpianus, & Dio tradunt, earundemq; in triumpho inter pompae gestamina postea praetulisse titulum, Suetonius auctor est et quae

quidem tria verba multos ante annos a Thusco quodam Romano dicta fuisse, memorat Seneca Suasoriarum libro primo. sic enim bello tam feliciter confecto, Cesarem Pharnacis spolia r tulisse cecinit Virgilius libro Aeneidos primo, ut interpretatur I o Seruius in illis: Hunc tu olim coelo spolijs Orientis honustum

Accipies secura . vocabitur hic quoque votiS. Apud Dionem libro xLir. legitur,Caesarem Dictatorem iterum, victo Pharnace, ingens tropnaeum statuisse, cuius monumentum in argenteo nummo traditum est, in quo duos vides captiuos barbaros, masculum alterum, alterum foeminam, in trunco sagum, utrinque ab latere clypeos, secures, aliaq; arma, & in vertice galeam, vel petasum, impositam. clypeos aeneos, secures, galeas in trophaeis fuisse, illud Musarum decus Maro ita significauitro libro Aeneidos vo . e Multaq; praeterea sacris in postibus arma, Captiui pendent currus, curuaeq; secures, Et cristae capitum, & portarum ingentia claustra, Spiculari; , clypeid; , ereptaq; rostra carinis. Et in xi. eiusdem: Ingentem quercum decisis undique ramis Constituit tumulo: fulgentiaq; induit arma , Meχenti ducis exuuias, tibi magne trophaeum Bellipotens: aptat rorantes sanguine cristas,so Tela , trunca viri, & bis sex thoraca petitum, Perfossvmq; locis: clypeumq; ex ori e sinistrae Subligat: atque ensem collo suspendit eburnum. Sagum vero militare ac bellicum amictim fuisse, ex Nonio, &Liuio belli Punici libro xxxvii. ex Cicerone Phils.lib. v m.

57쪽

ss Q IVL. CAESARIS COS. II. DIC T. II.

& xim. Verrinaru vir. &epis .ad Trebatium,ex Caesaris Commentariorum. lib. v. Plutarcho in Tiberio Gracco, & Suetonio in Augusto cap. x x v i. cognouimuS. Neque tantum Romanum

hoc fuisse indumetum, verum etiam Hispanorum, apud Liuium,& Strabonem in tertio legas ; Gallicum apud Ciceronem pro Fonteio,& Germanicum apud Tacitum de Moribus Germanorum libello, de quo & Tranquillus in Caesare cap. L I i. Quare cum gregale fuisset sagum, & commune barbaris, non abstarde dicere possumus etiam Asianum fuisse vestimentum. Hispaniense hoc haud esse trophaeum, ex Dionis historia certi sumus, si- r quidem ille scribit libro x Li. Caesarem Pyrenaei iugis, cum de Petreio & Afranio ex Hispania in Italiam victor rediret, minimetrophaeum statuere voluisse, verentem calumniam : nam pro simili facto Pompeium olim non laudatum fuisse nouerat. De Gallis, Germanis, Alexandrinis , Asticis possem suspicari, si cu ius scriptoris testimonio probare possem . Quippe Dionis auctoritas suffragatur meae sententiae, hanc tropnaei notam ad illud de Pharnace erectum spectare, itaque Victoriae essigiem in est ra nummi parte expressam.

58쪽

DE PHARNACE REGE. IT

IN PROVINCIAE PONTI

CAPITIS,

TROPHAEI NOTAS

COMMENTARI Us.

S m etiam nunc Veneths apud Antonium Caluum,Senatorij ordinis, alter arget iis nummus in auerso tropiam , securi,&his litteris inscriptus: C AE s A R . in priori latere mulieris decorae faciem contunens , quae, fortasse, Ponti prouinciae imaginem diademate redimitam,& ex acantho coronatam, declarat, qua arbore Pontici triumphi in Pharnacem apparatum fuisse, huius in libri fine, ubi de Caeseris triumphis agitur, ostendi. De securero autem verba feci inferius in numismate x ii x. de diademateucro in nummis Antoniae Claudij matris, in meo de August riuu mulierum vitis libro, pertractinu.

59쪽

DE IUBA REGE

ANNO URBIS

VICTORIAE CAPITIS,

VRNAE, SIVE GUTTI VASIS

NNO ab urbe condita nec vir. Orsare tertium Dictatore, totidemq; Consule (anno quidem ante,qui fuit urbis conditae occvi. non Cahar Consul fuerat,

sed Q usius , Calenus , & P. Vatianius , ut in Capitolino marmore , t ste etiam Sigonio, & Cuspiniani Commentarijs in Cassiodoro post victum Pharnacem, Ponti regem, mox i; Iubam Mauritaniae, cete risque Romanis ducibus, qui cum Iuba erant, Romam retae roso, cogentibus Pompeij filijs in Hispanias proficisci, a L. Munatio

60쪽

tio Planco, urbis tunc Praefecto, nummus aureus est percussus, in cuius altera parte Victoriae caput conspicitur cum litteris: C.

CAE s. DIC. TE R. inaltetra rna,sive Guttus,cum hac circumscriptione: L. PLANC. PRAEF. v R 3. De hac Caesaris Dict

tu a, & Consulatu, ita meminit Dio libro X L i i i. Sequenti v se ro anno ipse Dictator fuit, & Consul, utrunque tertium , col- si legam habens Lepidum. Qui etiam paulo post tradit , in decem continuos annos hoc anno Dictatorem fuisse creatum, eumq: duetarum in Hispanias exercitu, Lepido collegae urbem, I o cum octo Praefectis, commisisse: quorum ex numero & Plancum fuisse, coniectaripotest. Nam & A.Hirtius in Commentarijs de Bello Hispaniensi, hoc est libro vi. scribit Caesarem victo Pharnace, & capta subinde Africa, tertium Dictatorem, ac deligit tum quartum, in Hispanias bellum intulisse. Eutropius libro vi. auctor est, C esarein, victo Pharnace, Romam reuersum, tertiuse Constitem fecisse, inde in Africam profectum etae contra Iubam, post i annum in urbem regressiim , quartum se nominasse Consulem, ac statim in Hispanias profectum esse. Verum Di nis, Hirtij,& Eutropi j, huiusq; numismatis auctoritate nixus, et o Caesarem & Dictatorem tertium uno eodemq; tempore, & Coi sulem fuisse, ac tunc nouissimae victoriae illius typum exculptum fuisse in aureo nummo a Praefecto urbis Planco, exploratum habeo. Cupis quis iste Plancus fuerit scire e dicam. hic ille est Ciceronis olim discipulus , orator insignis, cuius epiuolae admodum luculenter scriptae in x. Familiarium libro leguntur : contra quem Asinius Pollio, cum Orationes scriberet, ac diaxi: Iet nolle eas nisipost mortem suam edi, ne respondere pollet, respondisse eum Plinius in Prooemio tradit: Cum mortuis nisi lamas luctari. Hic a Dione libro x L . praenominatur Titus, & aso Plinio libro xxxv. Imperator appellatur. Sub Caesare in Belgio , mox in Carnutes legionis unius Legatus fuerat,ut in Commentarijs de Bello Gallico libro v. &Ciuilium primo, ac quinto. Eundem mox Galliae Comatae Praetorem Lugdunum condiadis lGEuseb.tradit.Eundem etia Basileam Rauricorum,GermaniqH a urbem