장음표시 사용
51쪽
pria ac strictissima acceptione Naturae nomen significat quod cuique corpori per generationem obtigit internum principium motus, quieris, quod quia antonomastic vocatur Natura, corpori cui inest illud conseri, ut vocetur antonomastice Corpus naturale, quod etiam compositum nariirale appe uatur Circa quod advertendum est non quacumque compositione produci compositum naturale, sed ea tantum, qua emergit nova essentia. Sic quando aquae gutta alteii guttae adjicitur, non gignitur no-Vum, compositum naturale quia ex guttarum aqua conjunctione non oritur nova essentia, sed eadem est in ambabus guttis simul sumptis is in singulis seorsim spectatis; in utrisque enim non alia reperitur quam aquae
elientia. Sed si aqua, mutata Armat, in aerem facessat, ex nova illa compositione, nova exurgerementia , novum corpus naturale , nova natura punde duplex statuitur compositio, altera entitativa, qualis est ea , quae ex iis, quae sunt eiusdem naturae, emergit , ex duabus v. g aquae guttis alterae lentialis, quando duae res diversae conjunguntur novam essentiam constituunt a sinγlis partibus diversam. Sic ex materia prima & ex .rma ligni exurgi lignuiu , cujus essenti is a materia prima 4 forma lugni seorsim spectatis est long diversa.
Notandum autem est Corpus naturale juxta hanc strictiorem acceptio Innem vocari etiam corpus mobile, ens naturales, utens mobile. Corpus Oxpu ,qu i itaque naturale, quatenus naturale est seu quatenus habet internum motum quietis principium , quatenus est mobile seu obnoxium variis mu obiectiuntationibus sensibilibus est subjectum Physicae, mutabilitas est ratio sub Ph1ficas. qua consideratur in illa scientia. Est quidem corpus objectum Mathematicae, sed sub alia ratione abstrahit enim Mathematicus . materia sun hili, seu a mutabilitate illius secundum qualitates sensibiles is considerat praecis corpus quatenus est extensum, quae rati ope extensionis illi competunt proprietates perpendit. Ex his intelligitur Physici munus esse, ut inquirat sollicite in quo po- fitum est internum illud motus de quietis principium , quo corpus Metr Phriturale dici ur,4 est naturale aut mobile, es ut varias , quae inde oriuntur proprietates perpendat. Unde pater quam amplus pateat Physico ad contemplationem campus , cum illius sit, omnium, quae in hoc spe .ctabili mundo observantur , causas investigare is singulorum corporum proprietates, vires detegere. Nec extra cientiae Natu alis limites excedere censendus est Physicus, quando se ad Animae rationalis contemplationem aliqualido convertit quia illam non considerat ut est praecise res spiritualis, sed quatenus habet quandam habitudinem ad eorpus, cui unitur, quatenus in illud agito ab eo quodam modo patitur, aut ad quasdam perceptiones eliciendas determinatur , aut corpus illi est occasio percipiendi Adde quod scientia quaelibet, nulla aliarum in- ima potest ex illis assumere quaecumque ad perfectam sui obueecti cottitionea construat, nisi quiuia statuendis scientiarum limitibus nimis
52쪽
religiosus velit Physicum, quandiu ex Metaphysica lucem aliquam mutuatur, Metaphysici personam gerere, Logici quando in demonstrationibus utitur praeceptis Logicae, sed parum interest , seu putemus Leere illi, qui scientiam aliquam profitetur , ad rerum quas tractat elucidationem, aliarum scientiarum principia aut demonii rationes adhibearer seu censeamus eum debere alias scientias callere, ut iis uti jure pocsit Perspicuum enim est eam esse scientiarum inter se necessitudinem, uenulla sit quae omnium aliorum ope carere omnino possit. xi Ne autem eorum opinionibus, qui omnia incerta esse contendunt, Physsea est densissimis tenebris involuta, sed potissimum ea, quae ad res naturales vera scien pertinent , in quibus continua est vicissitudo , de summa inconstantia , ne inquam, ejusmodi opinionibus a studio scientiae naturalis deterreantur illi quibus coucessum est ingenium solers idoneum , ut ad intima Naiaturae arcana penetrent , paucis ostendere libet Physicam esse veram
scientiam , in multis facile parabilem is in quibus majore opus est
animi contentione iudio diuturniore, quia bstrusa est eorum natu- τα,4 causa altius reconditat, ea laboris magna hisbereis cumulata praemia Maxima enim est, quae ex veritatis cognitione oritur jucunclitas, magna studiorum merces, quae inde sequuntur animi caenstantia, beati eudo, juxta illud, Felix qui potui rerum σηoscere causa , Atque ηπει- omnes, iuexorabile μι- Subjoci ρedibus Innumera sivit, quae ex scientia Rerum Naturalium deducuntur ad vitae necessitatem, ad ejusdem suavitatem commoda. Physicam esse veram Scientiam, eam de suo objecto plurima demonstrare facile patebit obiecti illius naturam coiasideranti. Quid enim certius statui potest quam substantia extensae partes posse ab invicem se ju gi, ac varie moveri Per solum enim motum fieri coiicipimus omnem partium separationem. Qiiid iacilius mens concipit , aut evidentius perspicit, qua,ndivisione materiae partes pilius posse modis innumeris formari, ita ut inter se mole, aut figura, aut utroque modo discrepent. Ex variis materiae partibus diu cisi mode transsatis in moles varias confluentibus uota minus evidenter intelligitur effngi posse varia corpora, quae nota solum erunt inter se diversa ratione molisti figurae externae, sed etiam ratione striicturae interioris in habebunt proprietates virtutes admodum discrepantes Sio confiderando varias materiae mutationes intelligetur ex iis, motore sapientissmolationem dirigente, emergere posse congeriem corporum huic Rerum Universitati omnino similem, in qua corpora
istius Universi corporibus similia similes habebunt proprietates , similes
Cum illa omnia tam manifesto ex materia natura ejusque potentialitate
inexhausti deducantur, manisestum est Pusicam esse veram scientiam.
53쪽
ut ex substantia emqnsibili aut extensais nobili deductum est posse
firmari tam varia corpora, ira ordine retrogrado, si per experimcnta e rum corporuit effectus dignoscantur, eorum existentia demonstrabitur,
ii quo principio quivis eliseius dependeat . quid quodvis corpus possitescere intelligetur. Nec lianc sententiam evertit quod vulgo objicitur,oamia quae corporum existent sam mani sellare dicuntur per solas innotes.cere sensationes, quae, cum sint fallaces, frequenti minias inducantia lacinationum occasiones, nequeunt geuerat cognitionem evidentem dc midinis omnis expertem, quin potius circa corporum existentiam e rumque proprietates mentem effciunt ancipitem, incertam. Haec it mam, non everrunt nostram sententiam laec enim testunt scientiam proprietatem , - ex corporis essentia necessario seducuntur consequutio. ne evidentissutia, nec circa corporum existentiani essiciunt mentcna ambigvam ancipitem Continua enim corporum in sensus incursio corum existentiam ita in mentem ingerit, ut non liceat de illa dubitare. Meti . phyfici demonstrant ii finitatiui veracitati repugnare, ut patiatur nie tem uostram sensationibus aisiduis ad assentiendum existetulae corporum sollicitari, si nulla sint curpora est et enim Deus deceptionis Scirroris
inevitabilis causa Chea eorpora singula dubitari quidem potest an sint in eo, in quo vidciatur, loco . de eo modo di sub iis sermis sub quibus in parent quia ver vitio sensoriorum , vel mediorum prava dispositione . tiliae iura species interdum ingeritur, sed potui ejusmod hallucinatioe
praecavera aut quae per medium aut per seniarium quodvis vitiatum in. fertii aliena rerum apparentia dignosci, pravum iudicium e triendari. Major aute moritur certitudo , si plurium en vi:m teli imonio ad eundem assensum compellamur sed potiaimum si ea, quae apparent, cum iis, consentiant quae ex natura materiae certissima consequutione d cducuntur. Sic essicitur ut ille, qui coelo sereno solem in cridie perspicit ab co calet cum habet oti ni a sensoria bene sana, inter quae S Solem nihil interlicitur praeter purissimum aerem Maetherem, sine errore possit asserere Solem esse in Moridiano. Qitae hoc modo habetur rerum e vidcntia inseri in dem to age est ea, quam afferunt dem strationes, quibus proprietates abessentia mediate ves immediate deducuntur , cogit tali, ad Lis uin mentem sanam ubi nulla est suspicio inductae alicita specie a Deo sit ernaturaliter operante Licet non rar per sensus menti dentur errandi occasiones , neqiniquam tamen sensuum vitio inducitur error, sed
-Qimenti culpa temere, praecipit judicio aliquid statuentis, aut iis φ Eper sensus ipsi objiciuntur limi id adiicientis nec sistentis tantuminus, quae in sensationis cuju*ue idea continentur. Etenim si ille , qui coii ortis ira Solem oculis illius lucena sentit, se clare lucem percipere a ferat nec errabit nec errare poterit, nisi aliquid adjiciat, quod in ill1. sin ione mori continetur. Si assi et v. g Solem existere in loco in quoe
54쪽
Licet Physica sit naue speculativa, disponit ta
teat ad rerum Naturalium contemptationem accedentibus , earum esse veram Scientiam cujus excellentia ex tota illius tractatione fiet manife
Quamvis autem Physica sit mere speculativa, mentem tamen optima disponit ad artes praeitantissimas, quae circa corpora occupantur. Si enim perspectum habuerimus quae sint corporum proprietates, quaeque ad age donarae patiendum dispositiones requirantur , facile erit ea convenienti agentium applicatione alterare in congruenter ad scopum propositu aidisponere imo temerarium est circa corpora, ignoratis eorum qualitatiabus aliquid moliri, nec quispiam potest v. g. ad medendi artem addiscendam accedere, qui prius non bene calleat Physicam. Quapropter vulgo dicitur ibi incipereiudicum ubi desinit Physicus Eo sensu intelligenda
sunt haec verba Hippocratis ἰατρίν ὀ ιγιλοσίφ, σολ edicus hilos mus Deo aq-u quia scilicet is maxime inca arte potest excellere , qui rerum naturam optime cognoscit nec enim is potest ad corporis bonam constitutionem conservandam regulas condere, qui illius structuram, contentorum in eo naturam , dispositiones, proprietates igno at. Quidae aut aqua aliaque conferre possunt ad sanitatis tuitionem sive exteriustas tum admoveantur seu assumantur interius non intolliget ille, qui nescit qualis sit eorum natura , quae ad corpus hv aianum habitudo.
Quod dictum est de Medicina debet intelligi de illis praestantissimis A
tibus, quae ad varia vitae commoda sunt inventae omnes enim artifices artium quas profitentur principia e regulas a Physicis, Mathematicis mutuantur' ab illis docentur, quibus modis dignosci possim variorum corporum proprietates, aut quod de illis in physica statuitur supponunt; ab istis docentur qua ratione corpora transferri, per motum agere , di alia aliis applicari possunt, aut inter se ordinari ad certos effectus producendos, aut ad resistendum, c. Dividitur autem Physica in Historicam, Ethiologicam. Prima pars complectitur Historiam eorum quae circa corpora omnis generis obse vantur aut fuere hactenus observata. Docet scilicet quam varie eiusdem generis corpora a diversis agentibus immutentur,is quam diversa af ctiones de dispositiones ab eodem agente in corporibus diversi generis excitentur. Docet v. g. a calore aut ab agentibus calefaciendi vi praeditis lutum indurari, ceram liquari, alia vero quaedam corpora dissisivi , alia aliter alterari. Quod dictum est de calore, de reliquis qualitatibus debee intefligi, de eorum effectibus , quorum enarrationem continet aut continere debet pars Physicae historica.Αltera verbiars Physicae variarum quae in corporibus contingunt muctationum causas inquirit,de varias ipsarum mutarionum gradus, agentium vires expendit. . . Pars posterior a priori dependet 1 observationibus enim earum , quae
reorihu accidunt mutationum, datur menti Occain, inquirend i , ..
55쪽
has caus se mutationes producantur. Non solum autem mens perea In ' in corporibus apparent , ad casas effectuum naturales inquirendas Quam miscitatur; sed etiam iisdem phaenomenis. variis , quae phaenomena co- ς ἰὴ xj
satanrur, circinitantiis, in ea inquisitione quodammodo dirigitur Cum I
enim, qua quaeritur alicujus phaeuomea causa ea esse debeat, quae cum inali, omnibus, quae phaenometion illud comitantur , antecedunt aut subsequun-tor, ει sae quamcumque habent cum illo connexionem, consentiat, manifestum cst quam attente considerari debeant ea omnia . ut ad optatum scopum perveniatur,4 quae sit causa proxima, quae remota, clare certo
cognoscatur, intelligaturque quid peris quid per accidens ad effectum
producenduin concurrat, inuis causae cujusque si agendi modus. Quapropter mirum videri minime debet, quod illi, qui cum partem Phylicae historicani ignorarent, ad ea sola , quae estedum aliquem antecederet, servaverant, attendentes ἐκ hoc tantum aut illud , quod magis menteu, Perculerat, veram effectiis causam esse statuentcs, in tam varios & crassos errores inciderint inter quos censendi sunt illi qui non satis cognita Asius Oceani historia illius causam esse putaverunt, hi Lunam , illi Salia fermentativa, alii alia, omnes, si non false, saltem temere . ut suo loco demonstrabitur Mirum etiam videri non debet quod ab Aristotelis tem- po ibiis ad hoc usque saeculum, Physica, non modo nullum fere acceperit incrementum, sed etiam erroribus innumeris fuerit foedata , cum per tot saecula Historia Naturalis, quam ille Philosophus tam egregie excoluerat,
ad quam ulterius promovendam viam aperuerat complanaverat, neglecta penitus fuerit,in Physici 'luti essent ad condendas naturae leges constituti non per effectus, quae bimes, causa inquirebant sed juxta Pr judicia, aut prout mentis impetu uaripiebantur de omnibus decernebant. Quae maximum solertioribus ingeniis esse debuisset incitamentum ad V Phylicam inustrandam summa Aristotelis diligentia in Historia Naturali Aristo Ell. pertractanda, magnum huic scientiae attulit detrimentum. Laus nempe illigentia quam Tantus Vir in Philosophia prometuit, tantam illi apud omnes v ud Qxi- thorstatem conciliavit, ut tanquam Naturae Genius habitus sit, qui falli abii hi ,οῦ non potuerit, quique nihil posteris reliquerit inquirendum. Hinc pri ciosviviis muni factum est, ut quid in Physicis statuendum esset apud illum Philosophum tantum sit quaesitum , natura inconsulia, nec perpensis , quae sponte in hac rerum universitate se nobis offerunt, effectibus nec factis consillioe yerimentis, quibus corporum proprietates explorantur. Deinde Philolophi non tam authoritate Aristotelis ineas, quas tuebantur, sententias adducti sunt, quam in eas quas praeconceperant opiniones, ipsum Aristotelem quacumque vi de arte pertraxerunt, eumque suorum dogmatum
ficemn patronum ut ea aliis facilius insinuarent. Hinc factum est ues mones tam variae, tam oppositae, &uam ridiculae Aristoteli tributarie rint, quas tanti nomiuis authoritate suavitas acriter defendunt variarunt, Feliciori
56쪽
'VΙ Feliciori hoe saeculo, quamvis neminem pigeat Aristotelem summum in 'ς ratiocinando in rerum causis investigandis praeceptorem &ducem adhμ ub sina, bere in scientia Physica addiscenda, pauci tamen sunt, qui ipsam non
menta is adeant Naturam, baria, quae in hac rerum C'rporearum Universitate ob- sicae servantur Phaenomeni attente non perpendant, antequam quidquam statuant maec est optima ratio Rerum Naturalium causas inquirendi, quam insinuat Aristoteles, Du . . Metaph. e. r. ubi docet, duo Scientiae Naturalis iandamenta, esse Rationem lxperientiam , quorum altero deficiente, Scientia subvertitur. Etenim Experientia ista rationis limine destituta caecutit fere. Meiam nequeat quae sub eodem genere sunt confusa distinguere, variis erroribus est obnoxia. Ratio autem fine Experientia, vaganimis cincerta est, nec percipit unde ordiri, nec quo tendere debeat. Nec sanesquispiam poterit aliquando induci ad quaerendum , quam ob causam ignis est calidus qui illius calorem non est expertus me ille recta methodo caloris illius principium inquiret, qui varios illius effectus prius non exploraverit. Qitam necesse sit in Physica rationi comitem adiungere Experientiam, luculenter demonstrant accessitones quae in ea scientia facta sunt per asit dua experimenra a principio hujus saeculi, in quo movat Artes ad varia vitae commoda sunt inventae, quae inv nta jam erant, multa incrementa susceperunt, cum per viginti retro saecula. Physica non tam aucta sit, illust ata, quam erroribus innumeris conspurcata .Quapropter in hac Tractatione , ratiocinio experimenta adjungemus, cita illorum alterum, autero fulcire illustrare conabimur , ut Physice peritus facile possit AG tes quascumque huic scientiae innixas ad majorem persectionem perdu
Exemplo Aristotelis primum generales eorporum assectiones expende mus, .deinde corporum particularium proprietates investigabimus. eaque de causa dividemus Physicam in duas partes, in Generalem, inqui generatim de Corpore Naturali tractabimus, cin Particularem , in quidisseremiis de Corporibus Particularibus. Haec subdividetur in duas alias partes , in quarum prima agetur de Corpore Inanimato, in secundi de Corpore Animato.
57쪽
H. E Para Physicaei pellatur Physica Generalis, quia in ea inquiritur in quo posita sit E:lentia Corporis Naturalis generatim considerati, re
ncratiores, eonmuniores illius Proprietates expenduntur.
Corpora existunt Non est credibile Existentiana Corporum ab ullo an c. b. . u-sulite negaram aut revocatam in dubium, Si quis ramen iis , quae exulanti superius in Prolegomenis, num II dicta sent, non acquiescat, contendatque proptereas, quae per si,nsus contingunt, hallucinationes , sensitum ope haberi non pia semmam M omin formiditiis expertem de Corporum Existentia cero titudinem iis, velim, advertat non posse hac in re mentem vacillare , quin Deum in Lilaciae sespieionem adducat, quod dici non potest de aliis halilaei narionibus, quibus datur occafio per sensationes: Etenim quamvis mens, si immere, desectu semientis attentionis de rebus sensit pereeptis judicet, possit in Mem induci, eum tamen potest ipsi emendare, si eorum, tu apparent, naturam melli perpendar, agnoscatque circa ea, quae clare non perspiciuntur adicium esse conibendum. Verum cire Existentiam Corporum, si nulla sint, non habet unde ejus, quem elicuit assensus falsitatem agi cat, nec quo ad illum rejiciendum compellatur. Etenim cum in omnibus sensitionibus rei e tenta laeam perspiciat, nec possit eam abjicere a variis corporis modificati rubris aut accidentibus, a calore v. g. aliisque qualitatibus se bilibus, in quibus quantascumque agnos a falis apparentiae su*isiones, non potest non assentiri extensionis existenti'. Nec habet unde errorem emendet si male j dicet, cum extensionis defectum aut negationem nuspiam inveniat adeoques Deus ita humanae menti ilaeseret, essit manifest causa deceptionis, quod infinitae illius veracitati repugnat. Quamvis itaque circa extensionis sermas λάationibus possimus,nostra quidem culpa, erroreis induci, de Extensionis tamen aut de Corporum Existentia habemus certitudinem indubitatam. Cum tinc e certum sir existere corpoe a certum etiam est in iis multiplicem esse, rimi I nariam, proprietarum, accidentit . Sed in his omnibus nones idem certituatnis 8c evidentiae tradus. Etenim quae in elatis, distinerisma idei perspicurim , ea possumus fine erroris sermidine de illis rebus PQ Tom L B tamare,
58쪽
4- - , Emmam de illis habemus certitudiῶ- ω evidentiam Eam co-- muniter appinam certirudinem aut evidentiam Metaphysicam Eadem inceristis o proprietarum pia ab eaomiat omanan . eon- qi peltaverim demonisationem a principiis nota di ami- Circa - qui plura volenaea petate Metaphysicis. Quod attinet ad Existentiam Corporum is particulari, ad varias eorum aD sectiones, quas sensu percipimus, long minor est eorumevidentia, de circa ea non raro contingunt deception , Quamvis ad vir.mdum errorem c tione aiahibeamus. Si tamen cerii sim de dona constitutione senseriorum, de convenienti dispositione mediorum, quae per corpora agunt in organa sensirum, si potissimum plurium sensuum testimonia consentiant in eadem obrem appa mi Cia,&nulla sit Dei supernaturaliter operantis saepicio, sine formidine γε - eskverare corpus esse uti apparet v. g. si tactu εc visi, 'nis cubicum deprehendo, possiim affirmareesse cubicum, idemque esse senorum, sapercussio . ne sonum edit. Haec certitudo vocatur Physica, quialtantibus NaturaeLegibus corpora se .:bent uti hoc modo inis adhibitis cautionibus apparent. Ea certit actine inferior adhuc est illa, quam vocant Moralam , quae reperim in. iis, quae utplurinidi aut se' oommumst , quamvis Misit aliter. H, sitiat. Nunquam, contigit ut plures 'ruli aut unus populus totus in Gaudem aliouam insignem conspiraverint, ut postm illuderent, aut Zcta. quia propter varietatem ingeniorum quodammodo est in possibile in ingenti ad in in multitudine nullum virum prorum peperiri, Fura Le adeo con i iratiosi non obsistetit. Unde magni populi consensia circa res gestas e sam ipso prudentes cogit ad assensum. Idem Sciunt paucorum sapienrum M non suspectae inti iratis testimorum Ea tamen certitudo amnor est quam a V a propter insta -ingonia humani, qua interclam portentoia com tingunt morima mutationes. Haec certitudo locum habet in Parte Idistorica yhysicae, inqi a adhibenda est ista cautio, ut id tantis pro certo habeatur.
59쪽
a amnis hos Primismataque hoc nomen accipim pro initio eu selinis . et rei arma stionis. Sic hora illa, dies incipit , dicitur illius princia Fam. Sic prima pars LM incepit aliqua magnitudo aut multitudo vel f
tandum considerationem aut enura rationem, vel secmdum existendi tempus aut iacmidum dependentiam illa par vocatur principium Prunus dictum annus incipit principium anni appellatur, Principium stadie aut milliaris est primustinus a quo incipit illius consideratio aut mensurario.
securus, Principium accipitur pro eo a quo aliquid incipit,non tanquam a prima sui parte, sed a quo ipsa prima pars incipie,' quos est illi terminus
extrinsecus. sic ultima nora noctis est principium diei , a quo scilicet dies lisit extrinsecLTeritis Principiam ac itur pro causa , ita ut, quidquid est simius re, causa, vocenarillius principium, feci in aeci Unde Deus vocatur
tinmin remm omnium principium.
an 'rincipium aecipitur pro eo omni quod est pars ipsius rei cujus dicitur princituma, vocaturque princinium illius constituti um seu essentiale, ita ut sine eo esse nequeat in e indicRurprincipis
Apud Aristotelem lib. s. Metaphys cap. r. haec Iesunmr; Pristipis- est istucande a 3- est, a isse, crensisam In qua deiuriptione tria comprehem
tantur genera Principiorum. Principia nempe compostionis, generationis& cognitionis. Prioradunt ea ex inubus essentialiter res aliqua constat, seu e spartes essentiales constitutivae Principia generationis sunt ea, sine quibus esse neqvu an concipi generatio. Principia ver,cognitionis ea, ex quibus cognitiones deductintur. Principia iterum alia complexa dicumur seu principia cognitior scientiae, simique Axiomata quaedam, Propositiones indubitatae eritatis alia dicuntur incomplexa,Principia scilicet rei seu objecti. Non istam amem principia complexa, sed etiam incomplexa possim dici principincognitionis , quatenus, niti tat praecognita, concipi nequit rei cujuspiam generatio aut narura. In hoc tamen discrepant Principia complexa dc incomplexae, quod illa sunt tantum principia cognitionis; ista veris simul esse possunt principia cognitionisvi principia rei Materia, v. g. forma,& privatio sunt princilia generationis, quia fine His nec esse nec concipi potest generatio in simultat principia cognitionis Rerum Naturalium, quia res naturales,nisi illis pro cognitis, nequeunt cognosci. Hic autem inquiritur, non de Principns cognitionis, sed de Principiis rerum iisque intrinsecis. Propositio Principia Corporis naturalis bene desniuntur ab Aristotele lib. s. ILL physic P.s rem a. incipia sunt qua neque ex afiuineque e sese inmisem, se '' . ex iis omniassent. Hujus propositionis demonstratio manifesto deducitur ex T' ' nitenti e Physici hanc inquistionem instimentis, quae in hunc scopum diri gitur , ut com caratur ea, ex quibus primis res naturala. istimuntur, quae rem modo Myene esse partes' in Naruralium , seu inrema illarum priue, na, sed etiam mima, quae consequenter alia principia non prae ponunt ex
60쪽
itaque non uni ex aliis sed neque etiam ea esi ex seipsis invicem eadem ratione evincitur, oui ii alia essent ex aliis necesse esset eorum alia aliis prassipponi, ac proinde illa quibus praesupponerentur essent illis posteriora , ac non possent dici absiaute principia, quia non essent prima Denique pinu in conclusonis, eodem. Mitiocinio pari claritate aemonstratur. Cum enimi es Naturales ex aliquibus principiis primis sint intrinsece, quaeateque ex aliis, neque ex se ipsis sint, necesse est consequenter, ut ex iis sint omnia Entia Naturalis. Si ita placet ad tollendam ambiguitatem, definiantur principia in aumero singulari hoc modo 'rincipium est id ex quo aliquid fit aut eo OF
Quae adversus istam propositionem objiciuntur fere deduc-tur a prin-eipiis extrinsec's rerum, ac consequentet facilis est solutio distinguendo prim opin extrins xa ab. intrinsecis. Si quis dicat V. g. causam e tentem esse principium, concedendum est eam elle principium extrinsecum , de quo non: Miruriac Non essὶ autem princietum intrimecum
Notandum est hanc maesti onem, ut iam dictio est, non instini de
Principiis quocumque modo acceptis, sed tantum de Principiis intrinse-aelarae essentialibus,, adessentialem rei conceptum pertinentibus , circa quae variae suerunt veterum Philosophorum sententiae, ut referi Aristotelaib.1 Pny- sic. Alii enim unum Prineipium alii infinita esse volebant, quia autem ejus anodi sciitentias exuendere magis taediosum esset, quis utiles, melius erit iis. omissis, quid in hac materia statuendum siccum Aristotele perpenderα Quia αer Corpus Naturale dupliciter considerari potest, in tenus generatur,
quatenus i m est genium. Quot sint sub duelici illa consideratione illius prin,
AElpia inquiremus. IV. Prop-rio .Corporis Naturalis ut fit,seu Generationis Principia simi tria. ncipia Materia scilicet, Forma, Privatio, non plura. Probatur prima pus hujus νης uo Propositionis , suppositis novis Corporum Naturalium generaticinibus, quas, eontinuo experimur: ando corpus aliquod generatur m aliqui quod antea non e , fit nova quaeram essentia. Eu autem illud fit, vel mens simpliciter ex non ente simpuriter , vel ficem tale ex ente non tali , Ignis v. g. ecente quod non erat igni, non primum, quia qua hoc modo fit generatio, Crea,tro est, quaenaturae vi empera quae ex nihilo nihil maliquid neri adeo, si re visum est veteribus Philos his , ut crediderint. landisn fuisse ab reerno, aut saltem materiam, ex qua Armatus est. semper extitisse. Ignorabam enim infinitam GDeioptimi Maximi potentiam, eum κἀμ-tem omnis entis, qui vocat ea , quae non sint tanquam ea quae stati