Ioannis ab Indagine Introductiones apotelesmaticae in physiognomiam, complexiones hominum, astrologiam naturalem, naturas planetarum : cum periaxiomatibus de faciebus signorum et canonibus de aegritudinibus hominum : omnia nusquam fere eiusmodi tract

361쪽

nobis proximus in aestate, luna illi opposita erit a nobis

remota, in hyeme autem plenilunia faciunt tepidiores noctes, quia luna nobis proxima est: ut novilunia frigidi Dsimas, quia luna abest a nobis. Lunam conspice tertia die ante conjunctionem , quando scilicet luna apparet cum cornibus subtilibus aut post

tres dies a solis coitu, quando apparet in occiden tu cum cornibus : quae namque luna apparuerit in talibus temporibus clara & nitida & a nullo vapore circumdetur, aerem serenum significabit: sed si luna subtilis apparuerit &rub ea.&illa pars lunae quae non est luminosa a sole apparuerit clara & cum quadam agitatione, ventorum statum portendet, qui ex illa mundi parte procedent, a qua colores veniunt & circa lunam recedunt. Si vero luna nigra in talibus praedictis temporibus apparuerit aut viridis &spissa, hyemalem aerem atque pluvias nunciabit. Aegypti observarunt, si luna quarta exorta puro nitore fuerit, esse certum serenitatis signum: quod& I'lin lib. a. cap. 6. Convenit quoque ut lunam contempleris tertia

die ante oppositionem, scilicet quando est plena, vel die post oppossitionem :& sic etiam tertia die antequam luna sit media in lumine, aut tertia die post dimidiationem sui luminis : quae sit clara sit & nitida : & a nullo circumdeturi vapore serenitatem significat. Si vero rubea fuerit,& pars non illuminata a sole clara apparuerit cum motu quodam scintillativo, flatus ventorum significat: utque superius diximus, ab illa parte procedunt venti, ad quam ipsam declinat. Si vero nigra fuerit aut viridis & spissa, hyemalem aerem atque pluvias nunciabit. Est & alius iudicandi mo dus, ut circulum respiciamus qui apparere solet circa lonam : qui si fuerit unus & clarus, qui paulatim destruatur, significat aeris claritatem : si vero circa lunam duo apparuerint circuli aut tres,ssignificant aerem hyemalem, quia vaporum abundantiam Indicant & crassarum fumosita tum . quod si circuli tale. fuerint clari, ad ruborem veris gentes, & quasi abscissi, fumossitates Martis naturam sapientes demonstrant; abscissi, motum fumositatum si-

362쪽

& ideo ventorum potentissimos flatus portendunt & aerem hyemalem. Si circuli tales fuerint lividi, set nigri, aut turbulenti, aerem hyemalem cum grandibusignificant. Circuli circa lunam abscissi, si ad nigram viri ditatem declinaverint, significant aerem hyemalem pluviosum cum grandinibus &ventis: & quanto plures fuerint , tanto magis multam demonstrant fumositatem dspissam. Circulus lunte si dilapsus fuerit aequaliter,& in semetipsum evanuerit, significat futuram aeris tranquillitatem. Cum vero in unam partem quasi ruptus cesserit, illic ventus erit unde scinditur: si pluribus locis rupius tae. rit, tempestatem in mari nautae expectant. Circa lunam plures halones, pluviam nunciant. Plena luna nigra praesagit aquas. Lunae rectitudo quando inclinatur, borealis est mensis: quando autem fuerit deorsum, australis. Intelligo autem lunam primam post coitum , & per rectitudinem, cor.

nua recta.

Luna rubens veniat, pallor pluit, alba serenat. Lunae motus per coeli quadras, magnum habet dominium super corpora humida: & ideo per suum lumen, de principalius per specialem ejus influentiam , facit mare tumescet e dc detumescere, fluere dc refluere secundum diversos ejus respectus ad ipsum, de secundum quod fiunt in

majorib. aut minoribus fortificationibus suis. Hoc etiam fit quia luna habet proprietatem cum oceano, non cum aliis. Vnde dum luna movetur ab oriente in meridie, facit ipsum mare tumescere, dc ex consequenti fluere: cum autem movetur a meridie in occidentem, facit ipsum detumescers atque refluere: dc consimiliter dum luna movetur ab occidente ad angulum noctis, mare veru fluit: dc dum movetur ab angulo noctis seu a septemtrione ad oriente, iterum refluit. Sunt tamen aliqua maria adeo crassa seu spissa, quod talem essectum a luna recipere nequeunt, ut sunt maria mediterranea: ct aliquod est mare in erassicie

medio modo se habens, quod solum semel in mense fluit dure fluit, Flumina aute &stagna propter eoru subtilitate

363쪽

nsens biliter evaporant, ideo tumescentiam aut detum eisi centiam notabiliter non patiuntur. Liriora clamantia, ventosa sunt, ct potissimum si sub

,' Ontes halitum densum & erassum usque adeo ut ne sole quidem & vento dispici possit, per spuare visi.

ut uiae pluviae signa omnium oculis admovent. ii Mons qui ante est, si sonuerit, vento lum est. Milvi ludentes & spaciantes in aere, alter cum altero Nolando , signant calorem, siccitatem, aeris qua se IcnI-

atem.

Muscae parvae, si parum ante solis occasum congregen-l ur ante solis radios admodum formae pyramidalis di lu- illant, signum e si caloris de serenitatis crastinat diei. Muscae atrocius mordentes quam soleant, petentes os. lut oculos hominis, alteriusve animalis, pluviam signa fi .

ant.

Maris tumor & agitatio significat tempestates, &plurias. Mare sublevat m,& littora clamantia, ventosum. in mari si fiant pappi multi qui fiunt a spumis, ventum signi-icant magnum. Marina in tempestate canentia, serenitatem notant. Mergorum e flumine celer volatus & clamor, pluviam h ventos significabunt. Mare plus solito caeruleum apparens, Austros nunciaret radunt: atrum, Aquilones.

Octua in imbre garrula vel sereno tempestatem in- dicat: quae & vociferans intempestate, serenitatem laotat: & nocte, tempestatem, quiete cantans. Nubes dum est integra , & spiritus intus discurrens, 'um aequalem & continuum atque mugitibus simile triteddit, hujusmodi tonitrua venturi imbris sunt praenunisci a. Sed cum nubes in modum vesicae eliditur vel exploditur, fit sonus acutus, quo edocto concidunt homines δe animantur, quos proprie Attollitos dicimus. Nube.

364쪽

Nubes cum sereno coelo in altum feruntur, ex quacunque mundi parte fiat, ventos emersuros ab eadem mundi parte significant. Si nubes globarentur, appropinqua d- teque sole discutiantur,& hoc ab aquilone fiat, ventos de .

monstrant.

Nubes parva si post serenitatem factam apparuerit in

aere distensa dc divulsa, nondum cessat tempestas. Nube apparentes in aere quae assimilantur floccis lanae, aliquado significant pluvias cum frigore, sed non multas: nam flocci vaporum crassiciem ostendunt, Nubes quae a pparent gradatae & siccae ad modum ovium

gregis, ventos de nunciant. Nebulosa te pora sunt serenis calidiora , caeteris pari bus: causa autem est, quia serena tempora sunt exhalatio. num magis expertia : nebulosa vero plena sunt exhalationibus, quae suo calore aerem calefaciunt. Nubes nigrae in aere pluvias inducunt: albae vero gramdines tempore aestivo: hyemali vero tempore, albae nubes, nives demonstrant.

Nubes in montium cacuminibus incidentes pluvias si gnificant. Quaedam est caligo seu nebula contingens tempore se. reno, quae si sursum petat, per condensationem transit in nubem, estque signum pluviae. Altera accidit in pluvia, stdecidit ex nubibus ut ejus excrementum, estque serenitatis signum. Nebulae igitur in aere apparentes, si cadant de non ascendant superius . aeris purgationem significant, de sere

nitatem.

Nubes albae cum mu tae pparuerint, & praecipue in horizontis parte in vespere per duos aut tres dies continuos tempore hyemis, frigoris de ni vis extat indicium. Turba io aeris ad pluviam , & nubes si sint magis quam soleant albae, significant nivem, de praecipue clim post talem apparentiam, aer aliquantulum calefactus sentitur, propter

calidum quod de nube expellitur.

365쪽

ΤΕMPESTATUM. 3 cINebula maris, si terram petat vento stibi contrario, pluviam significat. Nivas cadentes in principio gelu , si subtiles & minutae

fuerint, fortius gelu notant: si vero latae partes cadentes nivis, signant citam gelu dissolutionem. Nemorum fragor, & commoti O foliorum, ventos de tempestates indicat. Ves tenellas, si ante maturum tempus Venerem ex M periantur, futurae pestis esse praesagium affirmant. Oves praeter solitum nimis pascentes pluviam praesen

tiunt.

olei scintillatio in lampadibus ardentibus, pluviae signum est. Oves aut caprae quando coluerint, tempestatem longEsignificant: oves si mane coeunt, mane tempqstatem indicant. Autumno si oves aut boves fodiunt & jaceant uniti ad invicem habentes caput, hyemem tempestuosam por tendunt: tarde coeunt sis, serenitatem.

P Luvia aut nix quia raro absque vento cessare abigi que' solet, idcirco utraque si insignis erit, flatuosum aerem non procul abesse testabitur. Pluit raro vel parum frigidissimis temporibus aut calidissimis: nam frigoris accessio nimia, vaporum elevationem atque inde nubes prohibet, color nimius cito nubes dissolvit, vel dividit. Pruina cadens in vere & autumno, serenitatem illius diei & ealiditatem significat aliqualem secundum armitempora. Fit autem in locis S temporibus frigidis, fitque ex vapore qui immediate vertitur in gelicidium : significat etiam clim apparet in triduo futuram pluviam , ob vapore S majores.

Pedes si sudaverint, australis est mutatio, idemque signum nebulae.

Prunt si bene fructificaverim, tempestates multae vehe menici si sti. Porci

366쪽

Porci seu sues manipulos foeni si dilacerent &abscondant, pluviam ostendunt. Paster clamarus mane, tempestatem signat. Pecora exultantia si indecora lascivia ludant , pluvianportendunt. Pulices mordaciores existentes pluviam significant. Pavones ultra solitum clamantes, pluviam declarant. Picus avis, Specbi Germanice, quae & pluviae avis antiquis dicta est, validius quam pro more stridere si observa bitur, certo imbres indicat. Planetae in suis stationibus maxime suas vires exeruri Saturnus enim frigiditatem facit, Mars calorem, Iupit ei temperamentum & serenitatem, Venus pluvias. Ingressiti quoque planetarum in signa sui casus, tempora mutant.

Anae plus solito suum prosequentes garritum, pluviam, significant. Et veterem in limo ranae cecinere querelam. Ros si mane non apparuerit, dum laimn a vento nos impediatur. pluviam vel gelu significabit, secundum anni tempus, Ros fit qx vapore qui immediate in aquam convertitur fitque in temporibus & locis temperatis.

C Alamangra visa, sigmini pluviae est. Starnes si mane volaverint coadunatae, mane erit tempestas: si autem tarde , tarde & multo tempore erit tempestas : ct sit revertantur volantes, tempestatem significant.

Sciurus, Germanice eych horn, tempestatem praevidet. obturatisq; qua spirat uxus est ventus cavernis, ex alia parte fores aperit, ut inquit Plin. lib. 8. cap. 3 Sol cum oritur aut occidit clarus, it1 quod non tegatur ab aliquibus nubibus , serenitatem aeris in tali die significat. Si veris in ejus ortu circulus aliquis circa sole apparens diversorum colorum fuerit, vel ad igneum rubore ceclinaverit, aut solis radii per nubes tranicumes rubet fuc

367쪽

uerint & protensi, ita quod videantur ejus radii tanquam

acula, de rubet extra circulum separatim , talea accidentia agnificant ventos fortissimos: cciores namque rubet Mariatis naturam indicant, quare fumos di siccos ventos demonstrant.

Sol occidens ruber, ventosus est: quod ii post occasum lis in occidentali plaga nubes rubeae ut carbones accensi

1pparuerint, certum ventorum signum sunt. Sol sit ruber vel puniceus ante ejus occasum videatur, praesertim per magnum tempus ante occasum, vel per totum diem, dc in occasu appareat magnae quantitatis, Ventos sine dubio nunciat. Sol cum oritur aut occidit, si circa ipsum nubes fuerint nigrae aut virides, aut nigrae cum permixtione viriditatis, ct circulus circa solem sic apparens, aut ascenderit cum nubibus nigris, aut viridibus, aut ad viriditatem tendentibus, aut ab ambabus partibus sol habuerit nubes extensas, pluvias & aerem hyemalem in tali die aut nocte significat: pro diurnis qualitatibus observatur in ortu, pro nocturnis in occasu. Sol si1 magnus exoritur aut occidit, pluviarum praeco est, quia solis illa magnitudo apparet propter aerem cransiorem, atque ita significat, vapores pluviosos inter solem

dc nos intur poni. Halo circa solem cum non celeriter reis

solvitur, nunciat pluviam. Fit enim roridis & pluviosis vaporibus interpositis. Parali alius circa solem unus vel plures, est magnum pluviae signum, eadem causa. Sol concavus aut maculosus , vel sub nube oriens aut occidens, est pluviosus: causa ex praedictis est. Scillae flos, ut Berytius scribit, virgata specie prosiliens modo non celeriter emarcescat, largos frugum proventus signat. Sole descendente si substiterit nubes 4 qua fundantur radii, tempestatis est signum: & quando aestuose occidit

aut oritur, si non fiat ventus, aquae signum est. Sol ubi nascentem maculis varia erit ortum, Conditus in nubem, medioque refugerit orbe,

suspecti tibi sint imbres . Virg. sol

368쪽

Sol oriens calidus & non scintillans , vento sum est signum: & si concavus videatur sol, venti aut aquae signum est. Et si multis diebus calidus, siccitatem & ventos diur nos significat. Signa in sole & luna, nigra quidem aquae, rubea autem veni 1. Sole occidente tempore hyemali, si es arior &rubicundior apparuerit quam soleat , ct tunc Boreas aut alius frigidus ventus flaverit, in sequenti nocte gelu significat. Serenitatis signum est in pluviis, cum splendor apparet

in septemtrione : in austro vero tumor Osa nubes plerunque serenitatis signum est. Senes & alii qui laesa ossa habent, & quartanarii, cum frigore laeduntur, gelu significant. Salsat carnes uberius si humectentur,& sal in vase liquescens ultra solitum, signa sunt pluviae.

Stellae undecunque videantur currere, ventus exinde

erit: si autem undique, ventos multos indicant: nam prius illic ventus est quam apud nos, ab eoque feruntur. Stellaesi in hyeme cIariores apparuerint, magni extat frigoris indicium. Stellae scintillantes hyemali tempore, magnum frigus &gelu demonstrant. Stellae si majores apparent quam consueverit lumine &quantitate, ventum significat. Sterilitatis est signit, si in galla quercus nascatur aranea: est enim aranea frigidum ac siccum animal , quae qualitates generationi omni ac vitae sunt contrariae. Frugum semina clim levia fuerint aut corrupta, sterilitatem meo genere futuram nunciant.

In fructibus etiam illud ferme perpetuo verum est, ut maximam ubertatem maxima sterilitas subsequatur, seu exhaustis arborum viribus, seu quomodocunque laesis

germinibus.

Sterilitatis etiam aut penuriae signum , imo vero causa potius, sunt horrida bella, per quorum deploratam licentiam, de pene dixerim fatalem tyrannidem , armenta arationi destinata passim abduci, horrea compilari, granaria

incendi , aut ab avari. claudi, semcntes everti, ct colonos partim

369쪽

,artim trucidari, partim captivos agi, nemo sine lacrymis k suorum proximorum jactura irreparabili audit , vidit, :xpetitur: qua etiam derepsaltes inquit : Dissipa gentes iure bella volunt. Si in vere sint signa frigoris & siccitatis, in fine verisca set pruina juxta plenilunium , ct erunt paucissimi fructusto anno, vini ferme nihil. Si ver futurum sit siccum, paucierunt fructus & boni,& penuria frumenti. Quod si ver frigidum, fructus erunt serotini.' Si ver & aestas humiditate superflua madebunt, aut caligo vel pruina cum austris pluribus diebus dum omnis

parturit arbos, dum omnis floret ager invalescere deprehendetur, fructuum inopiam illo anno, aut saltem corruptelam valide formidabis, multique erunt morbi. Si aestas sit siccior, erit penuria frumenti, fructus aestiviehunt salubres: pisces morientur: morbi acutissimi. si vero Malidior, erunt & morbi multi, & multa fructuum aesti votum copia. Si frigidior, incolumis annus, fructus seroia uni. Autumnus humidior putrefacit uvas, vinaq; facit quae pere pervertuntur. Si sit ultima parte humidior, sequenti anno erit penuria frumenti. Si siccior in prima parte, erit eo anno milii penuria. Si calidior, erit morbosus atque omninis malus. Si frigidior, autumnalium fructuum fiet

jactura in quanto & quali. Hyems frigida & sicca laudabilis est : frigidissima occidit arbores , maxime quae coelo

calido gaudent, ut punicum malum, ficum, persicum, malum medicum, ut citria, arantia, limuniaque. Si magis saevitem & olivam cerasa &chrysomela. Calida vero, &humida hyems, insalubris & segetibus inimica. Omnis denique immoderata intemperies, mala: 'perversio tem porum etiam mala, vel aequalitas illorum. Ventorum quoque multitudo noxia fructibus est, paucitas segetibus. To-ltius anni tranquillitas de pestilentia suspecta est. Vniversalis temporum divisio est haec : Nostro tempore Vernum aequinoctium est die decima Martii, Solstitium aestivum undecima Iunii. Aequinoctium autumale decima tertia deptembris, Bruma, undecima Decembris.

370쪽

Nives permultae anno quopiam e caelo peropportundescendentes, frugum terrae modo caetera consenserint copiam ut grandines inopiam ) significant, nam cum dibitis temporibus nix accidit, herbas foecundat, ae pabulet femine, materia enim nivis multum habet terrei cali aerei commixti, quod paulatim egrediens bonum praebeseminibus pabulum, unde gignitivum spiritum ex calidillo augent, alunturque terrestri parte cum humido mi ta: foecunditas enim tum ab humore, tum a calore soli fit, unde inutiles fere de steriles in umbrosis locis nascuntur plantae.

Virgilius primo Georg. Sedulus observa cum se nix plurima sylvis

Induet in florem, ramos curvabit olentes, Si superant foetus, pariter frumenta sequentur Magnaque cum magno Veniet tritura calore At si luxuria siliorum exuperat umbra. Ne quicquam pingues paleae teret area culmos. Terrae motus & locustae saepe pestis, frequentius sterillatis causae manifestae & efficaces fuerunt. Piscium abundantia sterilitatem nunciat. ab humidi erum copia fiurpisces,triticum autem ab humido temperato. Sic tritii ubertas ratione contraria, paucos pisces facit.

Eclipses solis praesertim magnae, si in florentem segetet inciderint, eo anno stipulae absque granis colliguntur: i maxime fit illud,si sol exoriens deliquium patiatur: cavsam vide fi vis in Commentariis Cardaniini. De judicii

Avium greges relictis insulis & nemoribus, agros. villas vel urbes frequentare visi, & graculi turmatim sylvi valedicere itidem conspecti, sterilitatem, ac triste nescicquid antiquis semper indicarunt. l

tur, facta a ventis seu vaporibus siccis in terram inclusis, dia calore solis calefactis atq; impulsis. Fiunmagi