Institutio astronomica iuxta hypotheseis tam veterum, quam Copernici, et Tychonis. Dictata à Petro Gassendo ... Eiusdem Oratio inaguralis iteratò edita

61쪽

ΑsTRONO Micr. I; a Sarcus El, cum toto reliquo hemisphaerio ad usque dodrans scilicet, seu gradus 27 o. Dicitur autem Ascentio Recta, quoniam ubi est horizon obliquus, Ascensio quoque obliqua est neque illud idem AEquatoris punctum, cum designato caeli puncto, Sidereve oritur amplius , sed aliquod

aliud prius, aut posterius. Ex quo efficitur, ut AEquatoris arcus hisce duobus punctis interceptus Ascen sionalis disserentia vocetur. Sic in lac Vrbe, exempli gratia, lisserentia Ascentationalis Initiorium 3 4 est o graduum quia Initium posterius, Initium 3 prius, qllam punctum Ascensionis rectrae oritur fit, ut Ascensio obli

qua Initi Q sit Parisiis i zo graduum viciniti Lquod idem proportione intelligendum in Stet lis est Latitudinis circuli ij sunt qui per Polo Zodiaci,

seu Eclipticae ducti Eclipticam secant ad angulos re istos. Cum enim Siderum Latitudo ab Ecliptica com putetur, perspicuum est Latitudinem nihil esse alluc quam cuiusque horum circulorum arcum qui inter Eclipticam. designatum Sidus aliud-ve ces pulmistum intercipitur. Constat vero similiter Latitudinem esse duplicem, aliam Boream, aliam ustrinam, prout Sidus ad Boream, Austrumve Eclipticae est. Sic in praemisso schemate, cum M sit Ecliptica; polus Eclipticae Boreus, 'Austrinus , O N PM idem Solstitiorum Coturus , Erunt tam ipse Coturus,

quam punctati circuli. QP, O RP, OS P. Tri

62쪽

O VI Latitudinis circuli; ac Stella Κ Latitudo is

Borea quidem)erit arcus V K; Stella Latitudo)&Australis quidem farcius L.

Notandum autem costilari heic quoque cum Latitudine Longitaidinem, Ita enim appellant Eclipticae arcurra, qui ab initio , ad punctuna usque, quo circulus Latitudinis Ecliptlaam secat, intercipitur. Sic Longitudo Stellae Κ, erit arcus Eclipticae SV: Stella L, arcus S T. Ac pari modo Solis exsistentis in principio Longitudo erit arctis LM in tuadransicilicet, seu gradus 9 O , exsistentis in principio , idem arcus, cum toto hemisphaeriore iduo, ad foueN dodrans scilicci, seu gradus 27 o. Praetereo porro perspiculina esse, Quod Sidus est in AEquatore, Carere omiti Declinatione i&quod es in

Ecliptica, carere omni Latitudine ac praeterea, tam

Declinationem, quam Latittidinem ion posse excedere gradus o e quadrantem circuli; tiod virά-que terminetur heinc inde ad oppositos polos, cum tamen tam Ascensio recta, quam Longit id excurrant ad usque 36o videlicet secti irdum totiam tam A.quatoris, quam Eclipticae ductum, uousque dis

cestione tacta ab initio , ad idem redeatur Praetereo item facilὸ caucri aequivocationent, qua Geographi voces Longitti limS alitii imisque usu

panti, quippe aduertendum solummodo es dum ipsi quoque in Teria quatorem, Meridianos seu circulos transeunteis per polos designant, Longitudianem ab i)s dici, quam hei Ascelisionem rectam dic mus i Latitudinem, quam Declinationem.

63쪽

Ex ora leti s hactenus Sphaerae circulis, sequitur paucis attingamus quod iam semel, ac ite rum circa Horizontem insinuauimus cuiusmodi sint positus, iuxta quo Sphaera Recha, Obliqua, Parallela stantitur, ac potest idem p portione intelligi in ipso Mundo. Itaque Rect a dicitur Sphaera, in qua Vtroque polo horizonti insistente, Sidera oriuntur,4 occidunt recta siue ascendunt descenduntque, factis angulis ad horizontem rectis; unde in tali situ Horizon Rectus dicitur. Obliqua, in qua altero polorum supra horizon dem elato, altero infra depresso, Sidera oriuntur,occiduntque oblique .siue ascendunt. descenduntque factis angulis ad homontem obliquis; unde inta-li situ 1 origo dicitur Obliquus Parallela in qua altero polorum constituto ad Ze nith, altero ad Nadu, Sidera neque oriuntur, neque occidunt, seu neque ascendunt, neque descendunt; sed mouentii motu ad horizontem parallelo, unde ' in tali situ Ho1igon Parallelus vocatur.

yotest triplax situs sic repraesentati.

64쪽

In pliaera Reela, omnia Astra oriuntur, d, occidunt. In Obliqua, aliqua oriuntur, iccidunt; alita qua nunquam Oxiumviri, sed sub horizonte semper delitescutit aliqua nunquam occidunt, sed perpetuo sunt supra horizontem. In Parallela, ut iam dictum, nulla neque oriunturi neque occidunt, sed pars lem per supra pars semper infra tori ontem sunt nisi quod AEquat're coeunte in exindem cum Hos letonte circulum,&dimidio Zodiaci semper elato, di inidio semper depresso, ea, quae percurrunt iidiacum di-

65쪽

A o mo a C M. Lib. I. 43imidio decursus cospicua, dimidio in conspicua sunt. In Recta sunt Sphaera, qui directe sub AEquatore habitant, in Parallela, qui directe sub poli, in bl qua, qui degunt in locis inter aequatorem, alter utrirem polum intermedijs. In Recta perpetuum equinoctium est, seu tam dies, quam nox est semper 1Σ horarum, quod sol ubi

cumque in Zodiaco sit,tantum temporis stipra, quantum infra horizontem morecur, ut pote omnibus eius

circuitibus siue parallelis quasi circulis sab horizoibre constanter bisectis. In Parallela dies perseuerat totos sex mens eis continuos λ nox etiam continuos sex quod sol, ut supra AEquatorem ita supra horizontem totos sex mens eis maneat idque dum per reis gyrando ascendit , per treis descendit ac infra cons1militer. In Obliqua, inaequalitas est dierum, noctium; quod abusque Equatore versus polum eleuatum, arcus diurni Solaris motus i nempe qii sunt supra ho-ristontiem sint semicircisso majores in nocturni ver ius depressiim, Dainores. Atque ita quidem, ut citra v. c.' AEquatbreni, tiralamus dies oui contingit Sole exsistente in principio ae euadat sensim, tendendo nos versum, horarum 3 i . insitque heic Parisiis 16.

ac porro pergat fieri 17,i8,inc quoysque degentibus si Polari circulo ubi ipse Tropicus 3 est apparentium maximus, horizontemque adeo stringit sit horariti S . unam exinde procedendo mora Soli Isupra horitantem plurium pluriumque dieruit, a

66쪽

- INsTIT, TIONI α quatuor, & quinqtre, usti polo denique sex. Quod eodem proportiove modo concipiendum est circa noctem, exsistente Sole ultra Tquatorem. Vbi illud est consideratu dignum, nullum esse in

terra locum, cui intra annum integrum non sit ut diurnum, sic nocturnum tempus sex mensium quatentis in Sphaera quidem Parallela, utrumque tempus est continens , in Recha , dietam per alternas vices aequaleis distribuit; in obliqua, prolixitas dierum, de breuitas noctium per aestatem, compensatur cum breuitate dierum, prolixitate noctium per hye mena. Et quot per aestatem sunt continentes ultra Polarem dies, tot per hyemem sunt continentes noctes,

CAPUT XUI.

ovis ac Me de Ventorum Plagis per Paragesis Sphaerae circulos designavis. cohaerens es , ut dicamus de Zonis, seu ingentibus quasi fascijs , quas per descriptos Sphaerae cuculo Parallelos descriptas antiquissinium si in caelo agnosci, iuxta illud Virgilij,

uinque tenent calum Zonae, Parum una cum Semper Sole rubens, me. Fuere autem semper quinque habita: una scilicet media, appellata Torrida, inter duos Tropicos conaten a duae extremae, xigida vocatae, ac inter Pola reis, vicinosque Polos comprehensae duae heinc in

de Temperatae dictae. Tropicos inter Polareisque

67쪽

AsTRONOMI Caeci Lib. I. 43 interiectar. Ac Polybius quidem Torridam in duas, aquatore medio distinxit , verum sectatoribus ca

ruit.

Notandum vero, cum ab usque Thalete, Tempe , a rigidae separarentur per Polareis , quales sunt Liperius descripti , iuxta Veterem primum memorari Posidonium, qua separari per Polareis, quales in Sphaeris iam habentur 41cque eas fecerit constantei, cum prius, prout varia erat Poli altitudo, aut

dilatarentur, aut contraherenturi

Cum ipse porro Terrae globus caelo subiaceat undique idcirco sunt eaedem Zonae ipsi Terrae attribu-aeae, iuxta illud Ouidij, V tau dextra caelum, totidemque sinistra Parte secunt Zoxis , inta es araenuo illis:

Sic onus incusum σῖQuin etiam Zonae Terrenae sunt, quibus proprie competit, ut Torrida, ac Frigidae, Temperataeque nominentur cum terrestris Torrida sit, quae cre- .dita olim inhabitabilis fuit ob nimium feruorem,exradus Solis ad perpendiculum immissis creatum; prigida sinii liter ob algorem nimium , ex oblique nimium appellentibus radiis Tametsi filere non ita pridem tam in Torrida , quin in Frigidi s sed in Torrida maxime numerosissimi reperti Qu modo autem terrestresZ0nx respondeantipsis caelestibus iidetur non incommode intelligi ex se quem Figura.

68쪽

Caeterum, si quem interiorem circulum repraesentare Terram vides, quasi Horizontem cuiuslibet regionis habeas; praeter punctum B quo intersecatur a Meridiano ad Boream, o punctum', quoad Austrum, adnotes decem alia puncta, quinque vide licet ad ortum, 'uinque ad occasum, ut puta C CF, GH, IK, L M, quibus intersecatur ab A quinoctiali, Tropicis, lolaribtis ac tum ex his duodecim i unctis are concipias totidem ventos verius

69쪽

'unctium horizontis umbilicum, ipsiusve specta toris locum,intelligere exinde licebit quomodo Antiqui plagas caeli determinarint, ex quibus venti adiauentarent nisi quod puncta designata a circulis Polaribus fuere primitus propter causam iam declaratam inconstantia.)Nimitum a puncto Bissantem dixere tentrionem a puncto A, Austrum o puncto C,

iG, ευρον Vultur m a puncto H, Aica, A ricum a pun- Et Nuσσην, quibusdam Boream , quibusdam Aquilonem, quibusdam eciam in puncto Θεμαχίαν aliquibus Corum: iunci ossi, Φον- ω, ευμ νοην, aliquibu maturnum a puncto cόνορον Asianum. Praetereo autem ,Vt recentiores,ac Nautae praesertim distinguere soliti ventos numero 32. horizonte nem

pe in partei 3 ι aequaleis diuis, non alia curent ex his punctis, quam quatuor Cardinalia nominando Ventos, qui ab ipsis fiant, in mari quidem Mediterraneo , ramontana , Aro, Leuante Ponente: in Oceano vero, Nota, Sud, G, Ous de fianteis a punctis inter ipsa mediis, in Mediterraneo quidem, Greco, Maesti 'Sirocco, Garbino alias Lebecbio in Occata in Vero, oris, Nord Ous, Sud-est Sud-ous ac fia- teis rurs is a punctis intermediis, compositis vocibus,

norte R. rLnoris ous, oec incipiendo semper ab iis,

qui flant a punctis Cardinalibus fianteis denique a

70쪽

rd n σα incipiendo semper ab iis, qui flant ab octo primariis punctis.

CAPUT XVII.

De C utibus, deque varietate Incolarum Terra, . propter Parallelos. .

CV, Zonarum porro distinctio antiquis non

sussicere , ut varietatem situs regionum citrari quatorem notarent , idcirco adhibendos esse plu- reis parallelos censuerunt, quibus quaedam veluti Zonae mitiores subdistinguerentur, eaeque Vocatae. Climata, quasi dicas Inclinamenta, siue deflexiones a Sphaerae rectae situ. Cum viiii in quod ille autem Clima ita limitarent duobus parallelis initio ab AEquatore ducto , ut iii remotiore ab AEquatore maximus anni dies esset horae dimidio, quam in breuiore prolixior non habuere tamen lationem primi Climatis, in altero cuius extremo maximus dies esset horarum Q. cum semisse quasi illud foret prorsus inhabitabile verum habuere quasi primum illum , in cuius altero extremo dies maximus foret tredecim horarum , quasi ii leic Torrida Zona propius accedens adTemperatam, habitari inciperet. i

Non fuere vero liti inguere plura Climata,