장음표시 사용
61쪽
dom. , quem textum lath explicassiariolus; a via aduerte, quod quamuis ibi videat in via alia textus intelligendus,quando sumen tota-
um, ille alueus fleveresictus rion
quia, eae liter dereliquit per ly, quod si in toto, nihil- - ominus etiarnu aliqualiter in eodem alueo aquae fluminis ingrediantur, textus habet locum, quia non amplius inseruiunt usui publico, nec aptae sunt ad ea onera, ad quae Emul cum flumine ordinatae erant. Ratio autem, cur alveus derelictus cedat dominis praediorum adiacentium,ex eo desumitur, quod alueus dicitur publicus ratione occupationis, & incumbentiae aquae publicae, ergo, si aqua publica ibi cessat sue-X T- re, cessat & alueus esse publieus; unde congruum est, quod si aqua publica alitia. Deit fluens,locum , in quo nouum alueum con--Micu, stituit de priuato facit publicum, ita eum, quem derelinquit de publico faciat priuatum I Ex eo autem fit dominorum praedio-er viata rum adiacentium , quod sicuti illi sustinue- runt incommoda, dum flumen per pri rem alueum decurrebat,ripas muniendo, corrusiones sustinendo, & similis,ita aequuest,ut commoda percipiant in acquisitione eiusdem aluei, quem certe iure etiam pol scisionis acquirunt sine alia apprehensione, eo quia non est nouus ager, seu nouum
et praedium, sed pars prioris, quae proindes s -- eodem iure possidetur ; Neq; obstat, quod
illae aquae per rivulum illum decurrentes in flumen cum illo communicent, adeoqi
sicuti numen est de regalibus, vel publici
iuris, sic etiam illa: aquae communicantes sint de regalibus, ta proinde etiam alueus, in quo dictae aquae existunt; non obstat,in quam quia hac ratione, etiam aquae missa rum particularium deseritientium ad priuatos usua, quae, ut plurimum, in numina exeunt essent iuris communis, quod nemo asseret; non lassicit igitur quicunque det suxus aquarum in sumina publica,ad hoc ic ira ut illae ita dicantur communicantes s ut in duam rationem publici iuris, sed ita cle- - bent communieare, ut simul cum sumine deserviant ad usus publicos, ut ex numine in ipsas, re ex ipsis ex utraq: parte in iluismen munera publica valeant exerceri .
Respondeo quinto ius piscandi in illo alis Deo derel o ratione aquarum in eodem stat entaum, vel sorth derelictarum ab ipso flumine in recessu esse penes dominos praediorum adiacentium, penes quos est idem alueus. i. Divus f de fervitur. raestim pristorum, et in specie aret. In L 3.S. Herua m Hr. nox. g. de acquirenda posscsone . Pro- - , S batur primo, quia aquae, & pisces in eo. dem existentes sunt fructus eiusdem aluei, IMMI ergo cedunt domino eiusdem, sicuti caetectu' ' ri fruct us cedunt domino fundi. Secundo, quia eius sunt aquae,cuius est alueus, dejfluo . conuerso, quod deducitur ex superius di ctis nam si exeo,quod aquae sumanum publicorum transeunt ab aliquo naturali al- Ioplius publicus , sed fit publicus ille, per
quem de nouo transeunt, ergo alueus se- Σ -- uirur naturam aquarum, adeo ut si aquae
sint publicae,& alueus sit publicus, si illae se itis priuatae, di iste priuatus, ergo etiam cum sint minille alueus dicatur priuatus, ideo dicitur talii, quia aquae in eodem existentes sunt prhiati; ex quo ulterius infero, ergo si ius is aquae sunt dominorum priuatorum habem, elum praedia adiacentia, ius etia in illis pio candi erit ipsorum. Dices primo , quamuis ferae sint in tuo
praedio existentes, ius tamen illas venandi est commune, ta non penes te solum, ut supra probatum est, ergo etiam quamuis pisces existant in tuo alueo ius tamen piscam nise edi erit eommune, de non penta te solum,3--- quia ius venandi, & piscandi parimrmiter . s. currunt. Sed contra ex superius dictis pa- turno antet disparitas, quia pisces non solum in tuis aquis pascuntur, sed etiam ex eisdem gignuntur,viae sunt fructus ipsarum ianima.lia autem licet in tuo fando exitiant, non natis. tamen ex eodem gignuntur, nec sunt Euctus ipsius, sed per accidens in eodem reperiuntur. Deinde, dum pisces in tuo alueo reperiuntur, intelliguntur etiam in eodem conclusi,dc proin id quasi sub tuo dominio; animalia aut em non simponuntur ibi conclusa, adeoq; sunt sub sua lioertate, & omnibus communia quoad ius illa acquirendi . Dices secundo ex L I. g. de aquirendo reis rum dominio, ubi habetur, quod in aquis , quae sunt iuris priuati pisces capti essiciuntur capientium, ergo ius illos capiendi est commune, & non solum penes dominos earundem aquarum priuatarum. Sed contra huiusnodi lex solum intelligenda est, quando dominus aluei, & aquarum non curat de piscibus, illosq; habet prodereti ctis; tunc enim iuxta regulam generalem fiunt primo occupantium; secua autem , quando dominus illos possidet, ut suos cum
animo illos capiendi , vel ius piscationis alius locandi, quod euincitur ex eo, quod potest Dominus rivi, lacus priuati, & st gni prohibere piscationem in eis, & impetrare mandata pinalia prohibitoria ex LDiuus I racitata, quod nequit in alio funis dari , quam in iure piscandi, quod habet idem Dominus. S. IX. De Dolo, metu , vi, & ignorantia
in contractibus. SUM M ARIUM . Proponit statui quaestionis. r. Quid, et quotuplex st dolus,metus,vis. 2 Dupliciter dolus ,metus, Pu Cciunt contractus, inexplicatur Dalaia
62쪽
De contrael. ut sic. Disquisit S IX. ga
notat antecedent ei res substantiam contractus ipsum thso iure reddit irritumsi fuerit
contractus bina fidei. q. Si νψδ sit stricti iuris per excepitonem, di
cognito dolo in deceptus velit stare contractui etiam si sit bona fidei, tenet. s. Dolut antecedens non pertinens ad substantia, sed ad qualitatem contractus noa reddit ipsum ipso iure irritum. 6.rire itemsi sit dolus concomitans. Ibid. Limitatur in casu, in quo dolus circa qualitatem esset causa consensus ad substantiam. T. Metus grauis circa sub antiam aliquorum contractuum irritat ipso facto, non se ei ea substantiam aliorum. 8. Explicantur in particulari contractus,qui irso iure linitantur. P. Huiusmodi contractus non solum iure natura,
sed etiam positivo sunt irriti. Ibid.
Metus levis in foro externo,nee irritat acti
nes, nec exceptionem parit. lo.
Ignorantia antecedens quoad substantiam inualidat contractum , non siis subseqaena ad ipsam. II.r T, I uisitio nona. Sempronius contrM CR xit contractu a iure permisso. Ec ex se valido cum Francisco , sed in tali contractu interuenit in altero contrahetrare dolus, metus, vis, Unrantia &c. Quaerimtur,andoIus, metus, vis,& ignorantia
&c. inualident ipso facto contractum, an vero dent solum actionem ad quaerendam inualidationem, & minam concedant i cum paenitentiae ad recedendum ab eodem contractu . Hanc dissicultatem attigi su-Ex metrum pra , fib hoe tit. contractvs i .pranor. .asserto s. vers. quarta creditis, sed quia ex varietatei ., et contractuum varia potest esse ratio dubi- tandi, & pro varietate doli, metus &c. quandoq: imi alidari ipso facto, quandoq; non , ideo uberiori doctrina cum suis distinctionibus hic ex professo examinamdam assumo . Pro clariori notitia Aduerte prineo, dolum esse simulatione quandam , ct machinationem ad aliquem decipiendum l. i. s. dolam isde dolo,quam uis quandoq; sit talertia ad se seruandum indemnem, & bona sua ab hostibus I. I. s. t non fuit autem de dolo; Malitia doli potius
pertier - desumitur ex peruersitate decipientis, qua rate dem ex quantitate pret ij, quamuis ex obiecto cibum in hoe etiam consistat l. dolus c. de rescin- et denda, opponitur praecipue bona
X.,. ' A fidei mora in I. i. f. de fidei Fone. Metus
r. d. -- vero dii instantis, futuriq; periculi causa in p. mentis trepidatio I. i. g. de eo quod met. ea . Duplex est liter grauis cadens incinnantem virum , alter leuis, & solum cadens in meticulosum . ille est,qui oritur exserti, ta clara apprehensione ingentis mali ; isteHui ex leui, de confusa apprehensione, vel mali ingentis, vellauis. Via est
maioris rei impetus, qui repelli non potest l. 2.F de eo qhod merati cavsaia lia est facta in persona in , alia in remi Ad primam spectant iniuriae,contumeliae, vulnera, hombeidia, & simi lia: Ad secundam reduci ut furtum, deturbatio possessionis. Aduerte secundo; dolum, metum, seu 3 vim in proposito dupliciter posse interuenire in contractu, vel primo, quatenus assi- .eiant substantiam eiusdem contractus, vel inuis, secundo , quatenus afficiant solummodo tirae,rea eiusdem qualitatem, sicuti etiam error, qui frum au- potest interuenire in contractu, vel potest pertinere ad substantiam, vel ad qualita i ,..tem. Porro dolus, metus, dc error, vel potest esse antecedens, vel concomitans, vel subsequens contractum . Primus est, qui antecedit omnem actum voluntatis, l&est causa contractus, seu dat causam cou- trahi, non quidem positiud , sed remo- ρώ-uens id, quod prohiberet contractus cele- cedear, brationem, si ipse dolus, vel metus non in. vel com terueniret . Secundus est, qui comitatur actum, qui fit;non est tamen causa illius , h. quia etiam si contrahens habuisset cognitionemri oppositam dolo , contractum iniisset. Tertius est, qui actiun voluntatis ,
quo celebratur contractus. consequitur,
qui propterea etiam si talis dolus non interuenisset fuisset elicitus,& in suo esse subsistit,cum iam suu esse habuerit antecedenter ad dolum oppositum . His suppositis Respondeo primo dolum antecedentem 'circa substantiam contractus ipsum ipta iure reddere irritum. & inualidum si conistractus sit bonae fidei l. di eleganter T. Odolo, si vero sit contractus stricti iuris non annullare ipta facto, sed per exceptionem,& actionem corrigi l. dolo c.de inulti. stipui. Probatur prima pars, eo quia non subsistis in sua substantia contractus, quando deficit substantialis consensus ad ipsum requi- '. situs, sed quando interuenit dolus anteis . eedens ad substantiam contractus, de ad ea sub ipsam substantiam pertinet, deficit sub- flamis, stantialis consensus, ergo non subsistit, sed est omnino irritus. Minor probatur, quia si v. g. in contractu venditionis venditor , Da vendat vitrum pro gemma emptor non praesumitur consentire tali venditioni, dein tantum consentit, in quantum putat esse gemmam, ergo non consentit in vitrum. Illud tamen hic admonuerim,quod qua- suis cotractus bone fidei, cui causa dedit d lus antecedens sit ipso iure irritus, hoc tamen intelligatur sub tacita conditione,nisi deceptus cognito postea dolo adhuc comsentiat, nam tunc fictione iuris, qua conis sensus de nouo praestitus retrotrahitur ad tempus celebrationis eiusdem contractus bitur. reualidatur, quod sic euincitur; nam decipiens in paenam doli remanet obligatus, si deceptus velit, ade , moraliter pers uerat eiusdem consensus, cum autem intelligatas ctiam moraliter reuo Salii consen
63쪽
tus deee I,&ydori decipientis accedere.
habetur quidquid ex utraq; parte requiritur ad validitatem;& hinc optime respondetur ei, quod opponunt Medina,o conra.dus epud Molinam disp. 33a verse. ex probatione . scilicet cum contractus ex sui sub. stantia sit vitro, citroque obligatorius, quando ex parte unius non consurgit obligatio , neq: consurgere ex parte alterius, adeoq; si est irritus ex parte decepti,etiam esse irritum ex parte decipientis, adeoq; ad ipsum reualidandum requiri nouum utriusq; consensum, nec susticere illum de-eepti ; optime, inquam, respondetur, nam, ut dicebam, in paenam doli consensus decipientis moraliter perseuerat, quo usq; deceptus velit, vel nolit consentire I. dolo, vel metu c. de mutiliae stipulat. iuncta glos in
eodem ture, cum autem accedat nouus decepti consensus, fit ultro, citroq; obligatio , adeoq; &c.,& licet pro tempore, quo
deceptus non cognouit dolum,secundum sui substantiam contractus non teneat, ob defectum consensus alterius, non propterea eximit decipientem ab obligatione persistendi in contractu, si deceptus cognito errore velit per nouum consensuin contractum consistere. Probatur secunda pars ex I. si quis eum aliter T. de aper b. oblig. l. eum postea tis de pactis Inssit. de except. in princip., ubi legitur , si metu coactus, aut dolo inductus, aut
errore lassus stipulanti Titio promimi, quod non debueras promittere, palam est iure ciuiti te obligatum esse, et actio, qua intenditur dare te oportere,essicax est 1 ubi per ly, Titiosi palanti, venit contractus stricti iuris. Hoc autem genus contractuum stricti iuris inductum est ad tollendas occasiones litium, quae ex facilitate resiliendi a promissionibus oriuntur, unde ius ciuile ad firmanda' huiusmodi promissiones, ne amplius debi litarentur, statuit quandam verborum formam per stipulationem scilicet, qua
posita ius ex promissione ita firmaretur, v non liceret amplius ab illo recedere, nisi per exceptionem eoram Iullice enim ius ex una parte occasiones conere non frequenter restandendi contractus dum firmatos voluit. stipulatione , ex alia prouidit indemnitati deceptorum, ut vitia tollerentur per Iudices, ii quae irreperent, quod fit potissimum per exceptionem. Ibiees non minus requiritur consensus in
contractibus stricti iuris, ac requiratur in illi, bonae fidei, siquidem consensus est for rea substantialis contractuum omnium sed talis consensus proprie tollitur per dolum
antecedentem dantem causam contractui, quod etiam verum est, dum stipulationestinatur contractus; nam stipulatio firmat solummodo contractum sub ea ratione,
sub qua initus est, nec tollit errorem, si qui est, sed eundem sequitur, prout accesio-
rium sequitur naturam sui principalis, eret
go nec contractus stricti iuris validus est quando dolus antecedes ipsi causam dedit. Sed contra, fateor equidem in conscientiae tam nec subsistitere contractu sit icti iuris, quando dolus ipsi dedit causam, siquidem sicuti deceptus non consensisset promissioni,si dolum i n cel ebratione contractus cognouisset, ita nee consensistet stipulationi, per quam firmatur, si etiam talem dolum
cognouisset. Iura tamen hoc in L. ro exte riori statuerunt, ut nonnisi exceptione in . firmentur , quando in eodem foro appa. e re reae contractam non solum cum consensu initum esse, sed etia in cum ulteriori con. sensu firmatum, unde ad ipsum infirmandum voluerunt, ut deceptio non quomodo
cunq; innotesceret, sed coram iudice, ne tibtulus deceptionis minis alijs deceptioni-bas allegaretur, ubi non est. Quamobrem iure inerito, per eadem iura inductum est, ut ille dolus, cum sit res turpis,non praes matur, sed ipsum allegans probare debeat I. quotiei s. qui dolo F. de probat. , nec ex eo datur actio, nisi ex magna causa, & cubdenti calliditate i. dolum S. finali C. de dolo. Urgebis locratione etiam contractus; bonae fidei non deberent infirmari, nisi per exceptionem, quandoquidem circa ipsos etiam posset esse dubium de ficta alleg tione doli, ubi non est. Sed contra adhuc, quia in huiusmodi contractibus facilius praesumitur dolus, qui vel ex re ipsa,vel ex maiori pretio, quam res ipsa exigat manifeste deducitur; unde iura ex maiori facilitate doli, & ex maiori delarinitate in contractibus bonae fidei, cum non ponit elle ita plena aduertentia, sicuti prae tamitur esse, quando stipulatione firmant ut statuerunt ipsos ex se infirmari, quo lex AAhau specialiori iure praesumpt* maioris aduer- Distentiae non statuerunt infirmari, quando tiones,
stipulatio accedit, & iic quamuis utrique contractus in m ro conscientiae irritentur Ur defectu requisiti consensus realis, illi ta . -
menstricti iuris in meo externo approbam itu, Disatur ratione praesumpti consensus. Respon-- ps
deri insuper potest iura voluisse prouidere facto -- de maiori , magisq; praesentaneo remedio in contractibus bonae fidei, quam in illis stricti iuris, eo quia illi frequentiores sunt, ctis, AE M& ad conuictuin humanum magis neces la- cti . rh.rij, adeoq; in illis supposito dolo nullitate prouidit, quod fit expeditius; in istis vero exceptione,quod non fit ita expedite. Dicitandem posset, quando etiam in contractibus bonae fidei posset esse dubium de dolo, quod pinsit etiam esse exceptio de dolo, node validitate contractus, quatenus possie dari actio,& debeat ad probandum dolum quo probato non datur postea exceptio ad ipsum contractum, cum ipso iure sit nullus sini: iudicis ministerio . ex quo Patet discrimen in ordine ad contractus stricti iuris, in quibus non solum dat ut actio ad
dolum, sed etiam ex iuris dispositione adipium
64쪽
De contract. ut sic a Disquisi V LIX. gr
ipsum contractum, ad quem inualidandum destructa substantia ruunt accidentia circli requiritur praeter dolum iudicis minastes rium.
Respondeo secundo, si dolus fuerit an tecedens,non pertinens tamen ad subitantiam contractiis, sed ad qualitatem ipsius non reddit ipsum ipiti iure irritum, siue contractus fuerit stricti iuris , siue bonae fidei , si vero dolus fuerit concomitans momeo supra explicato ipso iure contractum non irritat in quocunq; genere ille sit. Probatur prima pars, quia quotiescunq; dolus non est circa substantiam rei, sed solum circa pretium , vel quid simile non O... . Pertinens ad eandem substantiam contra- . ., h, nc ' deceptus dolo in eandem substantiam
' A ia consentit vere,ergo contractus secundum 'ui ,- sui substantiam subsistit. Hoc unum tamen aram ton aduerte, quod ,si illo dolus,quamuis perti- , oui Mn 'qualitatem esset in causa, quod contentiret in substantiam,citi non consen-- - iaret, nec consensisset deceptus, nisi ille im, brana terfuisset certe in foro interno consilentiaeriam. utrumq; contractum,tam stricti iuris,quam
bonae fidei irritaret in foro externo illum bonae fidei, licet non stricti iuris modo quo supra, & ratio euidens est,quia in data hypothesi non consentit absolute in subis
vivi.un, sed sub tacita conditione, si illa res talis sit, qualis rapresentatur, vel sit tanti valoris, qu anti describitur, ereo cilla conditio non raprificetur,non iniel Dei. etiar adesse consentius, adeoq; neq, subsistere contractus. Haec in uniuersum locum habent; limitan sum tamen est in contra-
u matrimoiiij, inquo, si quis per doIumdantem causam contrae uictim aliqua co- trahat affirmans se,csse diuitem, seu nobi- teiu,ta habere alia, qualitates, quas re vetis EsisFe- ra non habet, non irritatur contractiis, . ta dummodo non sit error in pertana, & hoc
..., , propior naturam . indisolubilitatem, u . priuilegia eiu item contractus,quod tamenstri uisu , intellige, nisi id, circa quod fit dolus, aut
raptis adesi error,appomtila per modum condi 'eur. tionis expces,e in ipsa celebratione contractus, ut v desimus, tum de matrimonio. Probatur lincunda pars, quia ille dolus non fuit c uti contractus simpliciter, sed tantum secundiam quid ,& non induxit ad consentienduin contractui secun usi se,
, sed ad illam qualii item,seu maius pretium
quod rapresentat per dolum rei conti . nire, ergo in ordine ad subitantiain comtractus habetur qui Moid a l iesiam requi-r tur,nempe cyn Osiri qx utraq; parte,necliuialidatur per desectum contensus ad qualitatem ratione doli, quia utile per inutile non vitiatur ret. utile de reg. iuris in sexto, quod praecipue verificatur, quando k.ra, .. v i iecit principale, hoc est pertinens ad uis kx- iubilantiain, inutile autem accessorium, cessum A hoc est pertinens ad qualitatem, ita ad de
ii ructionem principalis, ut plurimum de- struitur acceuorium, non e contra , ta sic ipsam v ersantia, di in ipsa fundata, non sic
destructis accidentibus ruit siubstantia. Hoc unum latum monerem, quod deceptus in hoc casu posset agere ad repetendum a d
cipiente id, in quo per dolum fuit damnificatus Glo a C eum dilecti de emptione, o vend. iuxta textum ras l. Iulianus S si venditor st. de actionibus empl. o I. si quis Hirma uerit T. de dolo, dc ratio ex eo deducitur , . quia dolus, licet non fuerit causa contra
eius, fuit tamen causa consciuus in illam qualitatem, & in excessum maioris preti , ergo potest excipere de dolo in ordine ad illam qualitatem; nam sicuti,si doliisivissct n. . circa substantiam contractus stricti iuris .f. aretur exceptio in ordine ad reparationem damnorum ex ipso prouenientium , ita cum dolus sit circa qua litatem danda est exceptio ad illa reparanda; Haec dam- na attendenda sunt iuxta valorem rei , taiuxta rigorosum pretium , quo venditor ita. praecisa illa qualitate, in qua decepit em-Ptoress , erat rem illam secundum se ve
Reipondeo tertio,si mctus glauis sit circa substantiam contractuum , seu . . Suasi contractiliun, ta actionum, quae exigunt omnimodam libertatem, ip si contractus, seu quasi conti actus, leu actiones ipso iure naturae irritantur, secus vero si si circa contractus,. & actiones, quae nou exigunt
talem omnimodam, & perfectam liber
Probatur in uniuersum,quia metus, ut ssupponse ex quassionibus de ambus humanis, sub tic ctus humanus, licet non toli t ratione voluntarii simpliciter, constituit tamen inuoluntarium secundum quid, sed id, quod constituit inuoluntarium secundum quid minuit secundum aliquam rationem vim libertatis , ergo ea , quae exigunt omnimodain libertatem erunt irrita, si fiant cum metu, sed multa sitiat, quae exigunt perfectam libertatem, alia non,e
co&c. Maior ex ibi dicendis patebit Asbnor probatur, quia denegari non potest, quin metus minuat, vel propter displicentiam, vel propter aliquid aliud illam inclinati nem , secundum quam voluntas secundum se suinpta ferretur, potius in unu quam in alterum actum, Minor subsum- rhuis pia probatur inductione discurrendo per OMufli pultas actiones' contractus; sic donatio. contranes ut non sint irritae debent esse omnino
liberae, e6 quia debent ex mera liberalita- te, de beneficentia prouenire, quod esse ' - -
non potest, ubi interuenit metus in ordine m. viisa feodsensiuin extorquendum. Exemplum tr--- sit in eo, qui dat centum nummos aure sicario propter metum vitae, ne scilicet in
tam occidat, tunc talis donatio irrita est, Deo quia non libere omnino volita, & danar itione libertatis violatae propter metum
non Prusumtur intendisse in latronem e
65쪽
Clio, quarum nomine non venit quaelibet Iolii blata, quia haec non est venditoris rei translatio , nec quaelibet acquisitio, sed illius nomine translatio rei secundum omisue suum esse, hoc es , tam secundum proprietatem , quam secundum utan, vel quod idem est secundum dominium directum , & utile , istius vero appellatione acqai sitio secundum utrumq, d minium; sic etenim accipiuntur communiter haec nomina in iure, & per has particulas contradistinguntur emptio , de venditio ab emphythmis, simplici locatione , & conductione , & a commodato, in quibus res non transferuntur quoad proprietatem, sed tantum quoad usuin, & vsufructum , quod idem dicendum est de pignore,aliisq;
similibus, in quibus tantum res traduntur in assecurationem, non autem transferuntur quoad proprietatem , & quandoque etiam, nec quoad usum. Nomine item distractionis , ct contractionis non venit
ipsa actualix iranslatio , & acquisitio utriusq; dominij , sed obligatio orta ex
conuentione ad transferendum, & acquirendum iuxta modum superius explicatu in definitione contractus in communi s intelligitur enim, prout ibi explicabamus, completus quoad substantiam contractus ut e . emptionis, & vcnditionis etiam ante actualem traditionem rei, vel precij Deilli, luamobrem hic ponitur ei rectus ad indicandam radicem, seu rationem sor
Dicitur ei, per quam partieulam indis datur materia. contractias emptionis, ecveditionis, quq est omnis res pretio sitima
bilis, quae sub commertium hominum cadere potest,dummodo aliquo iure vendi noprohibeatur ; sub hac coli sideratione veniunt omnes res exteriores mobiles,' im mobiles, actiones, & iura, quae pecunia Milimari,& comparari solent; item om nia bona praesentiq, & futura simul sum Pta, quae possunt uno actu vendi, ut ita betur ex L stipulatio hoc modo acceptali essed temper clamat pro domino. Sub exclusione conditionali veniunt ea omnia,qvio pollunt habere aliquem usum indisserentem, scilicet bonum, & simul malum, di venduntur sub ea ratione, qua ordinantur ad .finem malum, huiusmodi pos Iuni esse arma, & venena, fuci &c. Sub exclusione defectu solemnitatis a iure requisitae veniunt omnia bona Ecclesia ilica, siue immobilia, siue mobilia pretiola, quae seruando seruari possunt, prout late sub tit.
Itenatio, et in Extrauet. Pauli II. incipient. Ambetiora, item fundus dotalis, bi
na fideicommissaria , seu Ialia, pupillo
rum &c. Dicitur tandem pro pretio, cuius nomine veniunt solum numini,seu pecuni* pr*cise ad excludendas alias permutationes, in quibus datur res,vel eiusdem, vel diuersqspeciei pro re, no pecunia, unde ante usum nummoru nouerat emptio,& venditiosed tantu comutationes ut patet ex l. i.fde comtrahenda emptione; Hoc autem pretium, seu nummus d*bet esse ad aequalitatem csm re, quae vendi ur, vel emiturieli enim emetio, Sc vendito actus commutati
iustitiae, quae seruat aequalitatem inter datum , & acceptum, seu inter passum, &contrapassum, uti loquitur ara toteleg r. Potaicorum, ET F. Uo eorum cap. T. Porro
haec aequalitas, quae attenditur in emptione, & venditione, inter datum, & iccep tum, hoc est inter rem, & pretium,duplex esse potest . altera taxata vi legis,vel Principis, vel personarum habentium publicam auctoritatem, ela hoc consistit in india uisibili, hoc est in illa quantitate sic taxa ta, adeo ut si excedatur, vel diminuatuc non dissoluatur quidem contractus,sed detur actio ad aequalitatem tollendo incrementii millud, vel decrementum; altera est taxata per consuetudinem, vel hominum conuentionem, quae non consistit lil
indiuisibili, sed patitur latitudinem, unde
1Zme diu quod huiusmodi alia est a qualitas secundum pretium in
res debeant esse pretio aestimabiles excita alla sectinaram india iram ali iduntur dona gratiae, tau superiraturalia, quR Pecunia aestimara non possunt. Ex eo ixum, quod dicatur, dummodo aliquo iure Fendi non prohibeatur, 'cluduntur primo, absolute aliqua, alia sub conditione, alia nonnisi cum certa Iuris solemnitate. Sub e xclusione absoluta cadunt mala opera , ut homicidia, tarmcationes, & furta, O his similia , & ea , quorum usus non potest esse, nisi Peccan olus, item v sa Lacra adhuc integra in Ordane ad Vicos l. sancimus c. de sacroso cta Eccl., &quodcunq;genus armorum in ordine ad Saracenos, de Turcas, prout habetur in B Ilacaeis his; item haereditas nondum delata, sed,
quae expectatur ab homine adhuc vivente, ut patet exl. i. de h redit. et actione ven-rnum, alia secundum medium,alia secundum suminum; Prena est,qua pretium rei venditae est octo v. g. , secunda, qua nouem, tercia, qua decem; vel, v t exemplificat coarruvias Lb. 2. variari n. i., qua infimum pretium est nonagintaquinq; , mediucentum, supremuiu,& rigorosum centum,
di quinque; ex quo deduces, quod ratione rei, vel maioris, vel minoris valoris secuti. dum se prctium medium habeat etiam sua latitudinem, quod dicendum qum: est de
infimo, S lupremo. Haec autem preti rum taxatio adcendenda est iuxta varietatem regionum, & circunstantia ruin, secundum quas, v es res cret cunt, vel decrescutit, , rationem ipsarum rerum, quarum , vel est copia, vel inopia, vel nece Ositas, vel superfluitas, item iuxta qualita- . it. item res quaelibet vitiosa, hoc est faret rem vendit cum, ut si nimis laborauerint.
66쪽
expenderint, pericula subierint, damna perpessi fuerint in acquisitione inerctu, &etiam circunstantias emptorum v. g. si multi fuerint, vel pauci, & conditiones temporum, in quibus homines premantur penuria , vel gaudeant pecuniarum multiplicitate. . Astertio II. In contractibus emptionis,& venditionis necessario seruanda est alteritas ; non enim eiusdem ad se ipsum poetest esse proprio contractus emptionis, tavenditionis. In hanc assertionem propem dent omnes fere, quos viderim. Probatur primo. Ad ratione emptionis venditionis necessario requiritur translatio dominis rei venditae in vendente, taacquisitio in emente, sed, si non daretur al-aeritas in contrahentibus, nulla ponere tur translatio dominis, nec acquisitio, immo nec obligatio ad transferendum, erso Decelsario requiritur talis alteritas. Maior isti, Pax t Si deifinitionibus emptionis, de ven- ,.. h. . dicionis. Minor probatur. quia emens nil flia D noui acquireret, cum res illa iam esset suba r ipsius dominio. Ex quo etiam deduco, nudi ia alteritatem non solum debere esse rei ad pretium, adeo, ut haec duo essenti t. liter inter se dii ingliamur ed etiam debe-
m. re esse Personae contrahentis ad aliam di . uinctam, eo quia ad essentialem rationem contractus requiritur mutuus consensias , Non est autem mutuus, ubi est unius tan .
, Ex quibus nonnullos infero casus in particulari. Primus est,quod inter Patrem, di filium non pollit proprie esset contraetus emptionis, & venditionis in ijs actionibus, de rebus,in quibus se habet formali-ur, ut Pater, de filius, bene tamen inius, in quibus considerantur ut duo homines, di si ijs rebus, in quibus silius est emanci . Patus a Patre , ta Pater nullum habet do. minium, nec administrationem, ut bene d
n s i. Ratio primae partis desumitur ex L MXM fhali c. de impub., ct aliis substit , ubi dici tur , quod Pater, & filius reputantur una,& eadem persona, quod commodius non videtur liuelligendum, nisi in iis actioni.bus, de quibus hic loquimur . Accedit,quia
ex I. a. s. de contrahenda emptione, di ex I. sua rei eodem tit. bona filis putantur bona
Patris, & bona Patris bona silii, emo in ijs
non potest esse contractus inter ipsos,cu nost requisita alteritas. Ratio secundae partis est, quia in iis, in quibus considerantur ut duo Reipublicae caues Pater non communicat cum filio, nec e contra, & filius habet dominium independenter a Patre, puta in bonis castrensibus , de quasi castrensibus; nec obstat id, quod adducit caietanus in a. . quast. Sp. art. q.quod quam uis considerentur Pater, de Filius in ijs ac
tionibus , ut duo Reipqblicae ciges, inlut
minus communicent adhue ad inuicem per Suandam mo lificationem consistem rem in hoc, quod unus sit pars alterius; quomodocunq: enim considerentur , perfecte non lunt supposita distincta I non Q. stat, inquam.quia adsumurum valent quocad naturalia illa, in quibus considerantur formaliter, ut Pater, de filius, non autem quoad ciuilia, in quibus in ordine ad Rempublicam se habet ut distincti,& in genere Qu.d ita earum rerum, in quibus fieri debet contra ctus unum non spectat ad alterum, neq; D P enim bona unius sunt bona alterius; quod deinde filius sit pars Patris omnino impertinenter se habet in ordine ad tales actiones,cum unus in illis non communicet cum
Secundus est, quod inter Dominum , dc cseruum in ijs, in quibus considerantur mr- maliter ut tales, non possit esse contractus perfectus emptionis, de venditionis, bene tamen in ijs, in quibus considerantur, v x M-- duo homines; Nomine serui intelligo eum, , qui iure seruitutis proprie est addictus Do- ..hii A.
mino, cui ex vulgatis iuribus omnia acqui- me rara rit, non eum, qui simpliciter mercenarius rim.cst. Ratio primae partis est, quia imitis no est proprie alter a Domino, quia, ut be- , t st nE Aristotiles asserit, & cu eo D. Thomas illessemus est instrumentum Domini, instru D. Thomentum autesn nos est aliud perfecte a suo m-
principali, & in hoc fundantur omnia ea iura, quibus asteritur, quod quidquid acquirit lemus, acquirit Gomino. Ratio secundae partis ex eo deducitur, quod si se uus haberet aliunde aliquid aliud, ex eo certe posset cum Domino contrahere, 'uia in ea parte, in qua haberet quid proprium esset liber, & non contraheret formaliter, ut seruus, sed ut homo.Probatur secundo eadem assertio, quia
emptio, & venditio sunt actus commutatiui iustitiae, sed de ratione commutativae iustitiae est, quod sit ad alterum, ut bene docet D. Ambrosius lib. I. Cicior. cap. Dro. asserens iustitiam alin potius natam esse, biosiusquam sibi, et cicero lib. a. de RepubL IUι- Cicero.
tia prater cateras totam fe ad alienas Militates pomigit, atq, explicat .aequum vero alta rvina virtvium rectum facit hominE in ordine at,
ad D, ergo emptio, de venditio, quae sunt ramina actus eluidem commutatiuae iustitiae debet ex suo conceptu esse ad alterum. 2 ' Assertio III. Ad emptionem, & vendi. 'tionem requiritur etiam essetialiter aequa- plitas. Colligitur ratio huius assertionis ex his, quae dicta sunt in prima Certione huius rupraenotionis S. dicitur tertio pro pretio, nam a Mnest actus commutatiuae iustitiae, quae reia t-- D picit aequalitatem inter datum, de accep- erit tum , seu inter merce in , de pretium . Haec
aequalitas duplex est; altera Arit methica, quae etiam ab aliquibus dicitur entitativa, . di confistit in omnimoda habitudine rei
ad rem, adiuvi tantum detur, quantui
67쪽
no debet expendi iuxta voluntatem illius, si non rea leua , cum haec non innotescat, saltem praesumptam rationabiliter , sed semper praesumendum est rationabiliter, quod eius voluntas sit, quod bona,quae pro se chimant,expendantur in propris animqvtilitate potius,qua in comodu inventoris, ergo ex praesumpta domini voluntate po- . tius expendenda fiant in pios usus subleuationis pauperum, reparationis Ecclesiae, vel splendoris eiusdem,quam in utilitatem inuentoris; eo quia illa cedunt incommodum animae propriae, non sic ista. Confimmatur, quia praemoriente aliquo, & -- terminat. de rebus suis non disponente, sed dumtaxat dicente amico.Fae tu de bonis Uvuse meis,quod facerem no potest hic de talibus suisque rebus disponere,nisi in causas pias Innocen--. - n rumiter Abbas in e. si tibi de testamentis Bali
cliu etiam refert clanimbricae vitum ditissimum in suo testamento ficd osuisse. Dereliquis meis bonis Deiani tes amentar j mei, Baldus quod ego facerem ubi decissim fuit bona esses, bosi ei pend*i xla dumtaxat in causas pias,ergo Fixunia bona,quorum domini non extat no- dea. titia sunt expendenda dumtaxat in usus mos pauperem et Eceteri .llae conse
quentia probatur; tum quia non minus illa bona relicta illo pacto a testatore sunt incerti haeredis, ac sint incerti domini bona inuenta a Sempronio: tum quia illa hona sic relicta i testatore ideo sunt expendenda in usus pios, quia talis praesumitur voluntas tenatoris voltatis potius, quod propria bona cedant in fauorem animqpropriae, quam aliorum,eo quia illam cum elis rebus, O personi; pdferre preluinendus est Crequisistis de tectam. c.anima defun-LIorum M. qua l. I., sed talis etiam presumi debet voluntas domini crumenq amissonam si interrogaretur , an vellet bona amissa expendi in bona propris animq, an vero in utile inuentoris, certe prisumeremtur respondere exposcendo bonum animq, Non est ergo &c. Confirmatur secundo, quia illa rU-- crumena non est prisumenda pro dereliberi a domino, eo quia nemo p sumaturres pretiosas abiicere, vel negligere rem perare, si posset, ergo in rigore non fit prim imi ementis, ergo de illa disponendum iuxta rationabilem, piam, & interpretatiuam eiusdem voluntatem. Probatur secundo, ex Authera. omnes Muth. peregrini c. comm. de successoribus. Si p
moriatur Peregrinus, & adhibita debita diligentia non inueniatur ipsius legitimus risui se hires sunt distribuenda per Episcopum ip- is, . siua bona in pios usus Pauperum, & Ecclesiarum, ergo hoc idem dicendum est de honis,cuius legitimus dominui non repe
Dixi, nisi ipse inuentor suerit pauper,
quia ex una parte, tunc per detentionem
totius, vel partis iuxta consilium prude iis confessarij, non egreditur . pr sumpta domini voluntate, que est ad subleuandos pauperes non potius hos, quam illos, quinimmo, si quis disponeret de bonis suis, vuin pauperes erogarentur non determinans in particulari,possent testamentarij,quibus vellem applicare, ergo iple inuentor in defeetum testamentariorum, cum debeau ex praesumpta domini voluntate rem inis ueniamin pios usus erogare, poterit vel in subleuationem pauperum, vel in Ecclesiarum splendorem pro libito disponere,& si ipse in paupertatis statu reperiatur sibimet ipsi applicare; ex alia parte, cum Per sv D' inuentionein ipse aliquale ius acquisierit non quidem quoad dominium . sed quoad facultatem distribuendi, & magis erga se isi duata
ipsum teneatur, quam erga alios non a re tu, diacta ratione recederet, si subleuamini pro- striam gyris paupertatis applicaret .
Contra nostram responsionem non ob- 3 stant,quq inonnullis contrari; opinionia assertoribus adducuntur, vel fundata imis cm, quod res, quarum non extat dominus de iure nature, Ac gentium fiant primis occupantis, nisi , vel ius ciuile, vel cano Dicum aliter disponat, quod nil ibi repe
ritur i rerum autem amisIarum propriis non extat dominus, vel in eo,quoci huius
modi res pauipolleant thesauro, eo quia, sicuti in hoc antiquitas est certum fundamentum illius dominum non inueniri, vel saltem non apparere, iti in illis diligens inquisitio est sufficiens argumentum pr*sumendi dominum non poste apparere vel in eo quod D.Thomas agens de huiusmodi co te inuentis doceat inuentore, si bona fide habeat huiusmodi res pro derelictis, ea sibi Hi esuis.
retinendo non committere furtum; Non ive. obstant, inquam; non primum, quia liceddominus non appareat inuentori, re tammen vera extat, neq; debet prssumi, quod rem habeat pro derelicta, cum res pretiosas nullus presumatur negligere,vnde,cum res semper clamet pro domino, non potest
fieri ius id primo occupantis , Non securi dum, quia iura in thesauro statuunt ipsium fieri inuentoris, quia ex diuturnitate temporis , quo dominus desijt possidere suae ponitur a dominio decidisse, adeoq; iura quoad hunc disposuerunt; cum autem ex amissione rei, neq; fictione iuris, neq; ravera pr*sumatur res amissa a dominio, seu potestate veri domini recessisse, ideo nihil quoad ipsam iura disposuerunt, ,Π-- sed dominum in suo iure repetendi re-
liquerunt i ex quo aliud patet discrimen elamat . inter thesaurum inuentum, & rem amis praeo sissam, quod in ordine ad ipsum cum pro nullo clamet, nulli datur ius repetendi, in et ' u ordine ad hanc vere datur, cum semper clamet pro domino. Non tertium, quia
68쪽
De contrast ut siet ' Disquisit 3 s. UII. ro
D. Thomas supponit rem amissam haberi fundo, vel ex pinguedine terrae, vel alio Pro aerelicta, quod re vera in nostro casu quocunq; modo etiam non concurrente P umendum non est , quia,ut petismatur industria domini semper sunt eiusdem do- uerelicta debet presumi animus dere- mini, quia quae nascuntur in fundo fiunt inquentis non repetendi rem etiam si pose domini landi, de sicuti si quis seminaret in o . repeteres nullus autem pdsumitur non alieno agro. seminaret domino agri, & II, 2 ... imum ruet vi rem pretiosam, fructus fierent ipsius ratione proprieta- ., D. iis, quamuis dominus nulla apposuisset in- sunt re-dustria, ita, quae nascuntur in fundo rati, g I. De Proprietatis, etiam si nulla apponatur Om ' industria ex parte domini fiunt domini ''-iundi. Resipondeo secundo iuxta leges particu- 3 Iares Regnorum, &praecipue Hispaniae,& inductam modo consuetudinem omnia mineralia metallorum ubicunque inueniantur fieri Principis Colligitur primo ex O natam
Iib. 6. ordinat.ret. nova copitiationis tit. 13.
. I. Secundo huiusinodi leges fandantur in quadam aequitate sita in eo, quod sicuti P , A. Princeps destinatur ad defensionem terrae, ita extraordinarij eiusdem terrae fructus eidem debent de linari ad publicos scum Pius pro eiusdem terra; defensione.
consuetudine fiunt Principit. I. Tri I uisitio septima.Titius in suo fundo
iuuenit mineralia , venas auri, ocarnemi,alterivique generis metalli, cumrque controuerteretur, an ipsi cederent, aucrincipi,inquirebat quid iuris i Hic obit ex etiam examinabimus, quid iuris, etiam si a Sempronio inuenta ntur in fundo Tich. Respondeo primo sistendo in iure gentium huiusinodi mineralia, siue inueniantur a Titio in proprio fundo, siue a Sempronio in fundo eiusdem Tiras cedere domino fundi. Probatur, nam ius gentium diuidens bona immobilia inter communi.tates, ta personas priuatas singulis ea b na tribuit secundum suas concingentias, de partes eisdem fatidis, seu bonis immobilibus ingenitas a natura, licet non appositas ex arte, sic industria humana; sed minera-IIa , dc venae auri, de argenti sunt partes a natura ingenitae tali fundo, non iam ab extrinseco appositae, de ex industria humana, ergo de iure gentium in distribiatione honorum immobilium facta singulis eum eisdem bonis intelligutur distributa huiusmodi mineralia, tanquam partes naturam liter inditae eisdem bonis. C firmatur, quia mineralia sunt fructus terre in eadem, dc ex eadem progeniti virtute solis attenta temperie qualitatum in eadem terra, sed fruetus terri in eadem,Sc ex eadem progem niti virtute causarum uniuersalium cedunt domino eiusdem terrae, ut videre est in omnibus alijs fructibus, ergo dec. Neq; dicas alios fructus cedere domino fundi, quia ex industria eiusdem domini, vel per se, vel Per suos conductores
. s. UULNonnulla ad alluvionem spectantia.
SUMMARIUM. Multiplex dissicustas simul iv d quisitio s
Flumina alia navigabilia o alia non . a. Subdiuisio non nauigabilium in publica , et priuata . 3. Incrementum infensibilitisfactum tuo fundavi alluuionis si tuum . q. Sensibiliter , in patenter factum remaneo prioris domini, evitis orat. Ibid. Iastita apparens ta media fluminas aequi ex
te a ad diuamq; partem fit Minti aliter rutriusq; domini habentis pravia colui-
Secuis sit ex parte tantum unius , cuius pro pterea tota fit. Ibis. Si nata st . parte νnius, o ponea erescat ex parte alurias tota fit primi. G. Incrementum latenter factum in fundo em phytheutico fit domini fundi quoad proprietatem, et emplatheuia quoad utilia
Acquaritur hine mla apprehensione. s. Alaeus derelictus a flumine fit dominorum circumsitorum. s. Amplia etiam se extent aliqua aqua in ipso alueo. Ibid. Ius pisandi in alueo derelicto est penes dominos pradiorum adiacentium. imserentis,
colentis, dc irrigantis gignuntur, quod secus euenit in mineralibus, quae nulla m- Isquisitio octaua. Prope Agros Titii dubia humana producuntur,conir a enim Le Flumen decurrebat publici iuris, qui
69쪽
phy theusim traditi. Flamen successita de- Bartolo in L quominuis definia. e . t.
currens insensibiliter quidem incremem tum eisdem agris adijciebat, quod tamen inerementum licet successivo factum insensibiliter,tractu tamen teporis in magnu, taeonsiderabile euasit; Postea in medio fluminis nulla hominum industria apparente, Insula quaedam apparuit, quae aequEG utriusq;ripae partes se extendebat.Tan. dem flumen mutato naturali cursu alueu,rer quem decurrebat totaliter derelinquit de alio suere incipiens nouum sibi alueum constituit, qui nouus alueus nullo paeis communicat cum antiquo, cum aquae ninminis nullo modo amplius antiquum alueu. ingrediantur, quinimmo alueus antiquus in illa parte,quq est prope alueum nouum, de aquas fluminis totaliter exsiccatus est, de in ipso multae arbores insurrexerunt, licet postea post partes aluei exsiccatas aquq erumpentes h mntibus, vel in ipso alueo existentes, vel prope ripas stagnum magnum costituant,quod in latitudine extenditur ad decem mensuras vulgo, Trabum chi, in Iongitudine musq; quo extenduinetur praedia eiusdem Titia, quod est per spacium quinqueeentum pr*dictarum mensii- rarum, & tandem aquae illae erumpentes hsontibus in alueo per exiguum quendari
rivulum defluunt innumeruCirca hoc qua Non nauigabilia quandoq; sunt etiam pu- gblica,&da regalibus, quandoq; priuatas Nauit de iuris alicuius determinatae personae, tiablica sunt,quae perennia sunt, te continuo faene si suunt, priuata autem sunt,quae non conti mo fluunt l. i. S. fluminum I. quominus T. de miminibus ,exander consi. I col. t. lib. 1. Porro etiam priuata dicuntur, quae seclua nascuntur in alicuius fundo, de dictventic Lepcoae .
per ipsius praedia in mare, vel in aliquod flumen publicum dilabuntur . Ex quibus Iicet deducere, quod alueus fluminis eiussit, cuius est flumen, si hoc priuatum si ,- vii ille erit talis, fi hoc publicum, de ille erit . a Publicus, textus in I. i. s. ille indeflvmini- samemseus, quod tamen de alueo publico intelli gendum ell,quandiu flumini deseruit. Hinc Respondeo prta si incrementum illud, quod per accellionem adijcitur alicuiustando vi fluminis factum fuerit latenter, Minsensibiliter iure accessionis acquiritua domino fundi, cui adijcitur, si vero incrementum illud sit patens, de sensibile, at nas de repenth vis fluminis detraxit abalieno fundo partem aliquam, & tuo fumdo adiecit, tunc p1rs illa adiecta non acquiritur tibi iure accessionis , sed remanet
Prioris domini. Prima pars colligitur ex Dritur primian incrementum illud,quod vi praeterea linit. de rer. diuis I. adeo I. E. de
fluminis factum iuit fundo Tith ipsi cedat, aequirendo rer. dom.de fundatur in hare geman alteri , Secundo ex suppositione, quod itum l. adeo se praterea eodem ti qma a proprietas illius incrementi ipsi, cedat, an utilitas ratione eiusdem incrementi pro empore , quo durat Emphytheusis cedat. Emphytheuis , an vero domino proprietatis Tertio, cuius sit illa insula in medio Iriminis apparens, an Principis, in cuius territorio dii flumen, an illorum, quorum bona est cunnant numini . Quarto, an ab heus derelictus a numine fiat dominorum, quorum bona circunstant ipsi alueo, an Iuuio vicem gerit censitorum, idest Iudicu
minio, dc sicuti sententia hominis si fit lata iuxta leges, canoneri; irrevocabilis est. I. sitor epes eaquam F. de re iudieata . ita a tartiori irrevocabile eli ius, quod acquiritur per alluvionem, quae auctoritatem sortitur a M. iure gentium Iason cons i 26.co r. b. .ex mis quo desumptum est, ut in iure ciuili inere. mentum, quod acquiritur per alluviolum patiae fiseus Principis non occupet, nec vendat,
pis, cuius erat flumen . Tandem, an ius L i. c. de allanionibus. Ratio secundae par- piseandi in illis aquis e tantibus prouenientibus in ipsum alueum, vel relictis a numine nat dominorum prope dictum alueum habeatium praedia, vel remaneat penes Principem, vel communitatem. Pra solutione Aduerte sumina alia esse nauigabilia alia non; Nauigabilia praecise non sunt,per suae naues exiguae natare possunt, vel ad piscationem, vel ad recreationem,sed que apta sunt ad merces transferendas ab uno in alium locum , cemimq; habent exitum, di introitum,&inalia fiumina, vel mare defluunt , non nauigabilia, que diuiusmodi carent conditionibus, licet quandoq; naues exiguas admittant. Nauigabilia esse
de regalibus, adeoq; vel ad Principes quoad proprietatem pertinere licet quoad via communia quandoq; sint, est manifestum ci constat ex c. i. tu,qua I Regali et Uctis deducitur exd.L adeo l. i. oetis. c. de tam facta, Iuuion. di d. s. praeterea, & ratio in eo fumdatur , quia incrementum per alluvionem
ideo acquiritur domino fundi, cui adiicit quia quasi naturaliter adijcitur, & imitatur ordinem naturae, quae paulatim crescit. ut videre est in rebus animatis,quae de momento in momentum iniensibiliter crescunt, sed quando incrementum illud sit ex parte aliqua sensibili alterius fundi sensibiliter traiecta ad fundum tuum non imitatur ordinem naturae,ergo &c., Ex quo ibeet deducere,quod quamuis incrementum
illud, quod latenter . de infenfibiliter fit ex multiplicatis adiectionibus factis succosiuo fiat sensibile, adeo ut computato termino, mi incipit fieri adiectio,appareat post longum tempus magna pars acquisita; nihil minus cum facta fuerit latenter illa acqui- Pio, de de momento in momentum inteli Dic
70쪽
ligitale facta quasi vi naturali. adeoq;sem- '. per cedit domino, cui facta fuit illa adie- .
Ah sim, nam illa prima pars insensibilis, quae
primo fuit adiecta extra dubium certe fit m d; ., domini fundi,quia ad citur fundo proprio sensi I.- ipsius, sed quando altera isti, quae fuit Prici e adi*cta adiungitur, adiungitur etiam I fundo proprio ipsius, quia ista facta fuit pars eiusdem fundi,ergo dec. s Respondeo secundo ad secundum, si Insula appareat in medio fluminis, adeo ut aeque extendatur ad utramq; ripam pro medietate acquiritur utrisq; dominis ha-ii, ,-- bentibus Praedia contigua ipsi flumini, du- Nun modo hoc sit publici iuris, siue nauigabilesiue non; si vero ita appareat, ut alteri parti proximior sit, acquiritur tantum ijs, Qui ex eadem parte praedia habent contigua . Ratio huius responsionis potissimum
deducitur ex l. adeo S. infula I. ergo S.tribus I. in agris F. de ac airendo rem dom. I. I. S i
infulas de fluminibus. Dices ex superius prenotatis , dc ex I. I. S. ille g. de fluminibus; impossibile est, ut alveus fluminis publici, non sit publicus, adeoq; non sit principis, vel communita is, & sic alueus ipse est fundus Principis , sed quod oritur in alieno fundo est domini
uua,n- eiusdem fundi, ergo insula, quae oritur in aquis alveo fluminis fit domini eiusdem aluei, adeoq; Principis, vel communitatis cum praecipue Insula, ex Bariolo in tract. O Inmfula in principio, si terra apparens aquis vim i clausa,ad quam non nisi per aquas patet aditus, unde cum aquae circumam. bientes fini Principis videtur eiusdem etia, . . t quod cucum ambitur. Sed contra, nam al-D,. ui est publicus propter incumbentiam, de occupationem aquq publics, quotiescunq; autem aqui cellam,in ea parte, quacessant, cessat etiam ipse esse publicus, dccedit priuato, de sic alueus a flumine dere- Iictus publicus non est ; cum autem in ea parte, in qua insula surgit non sint aqvs, deo in ipsa cessat ratio publicis Neq, re
sit,ut si patiuntur incommoda ab aquis,an eisdem sortiantur Sc commoda, quod ita simili casu explicat Bartiatis ex Ls Iocus S.
Desi g. quemadmodum seruit. amittantis
quando interpraedia, de id,quod acquirit
per alluvionem mediat via publica; tunc enim vult, quod per alluvionem acqu iratur dominis praediorum, quamuis intercedat via, quia onus est eorumdem dominorum habentium prope praedia vias repara di, quod non euenit,quando interuenit Iocus sacer, aut maenia ciuitatis dcc.
Ex his fas erit deducere, quod,si Insula Gnata sit primo a parte unius, & postea ita
crescat, ut accedat etiam ad partem alterius , non propterea pars illa, quq acrescit, fiat illius, versus cuius partem crescit, sed tota sit prioris domini, in cuius parte pri- . . mo nata est. lRatio deduci potest ex co, listi is quia illud incrementum accedit Insulae, de q/ a sicuti iure alluvionis illud, quod adiicitur fundo alterius fit illius, ita quod accedit alterius Insulae fit domini illius insulae, eo ,- H, quia haec supponitur, ut fundus illius; ad quod ratio potissima accedit, quia illud, erati quod adiicitur nullius est: id aute,quod per I
alluvione adiscitur alterius fundo supponi
Respondeo tertio, quod quando in al-
Iuuione incrementum latenter est factum, . hoc non solum cedat domino fundi, quoad proprietatem, sed etiam usu fructuario, Emphytheutae, & laudetario quoad utilitatem, quousq; durat .Emphyleusis , seu
quod non solum verificatur iure proprietatis respectu domini, dc iure utilitatis respectu usu fructuarii, sed etiam iure posse sonis, adeo ut non sit opus vlla apprehensione, quia quod accrescit non est nouus et ager, sed pars veteFis,quae proinde eodem
iure possidetur , ae ager vetus i. I. in prin-eipio F de acquirenda posscssione Iason cons eo mi I 26. col. 2. RiminalduI iunior. consa 3 .n. s. tute e
Petas , quod dato etiam, quod propter Ratio est,quia usu et uarius,emphytheu- in insula ipsa cesset ta, de studet artus rapresentant personam
aquarum cessationem esse publica , nihilominus non appareat, quomodo fiat circumsitorum, eo quia inter ipsorum pridia, de insulam mediant aqui circumambientes, eo modo, quo non acquiritur per alluvionem alueus, qui derelinquitur,li inter ipsum, Ac pr dia alicuius determinate persons medient locus sacer, mgnia ciuitatis, de castrum; nam in eo
casu acquiritur, a primo occupanto,ut Baldus in capit. i. S. A quis de manto n. sto. subiit. de controu. per tellium in I. si prius S. Dcro f. de aquis pluuial. arcen. Contra enim
adhuc impugnaberis, nam non obstantibus aquis obsidentibus in iure conceditur insula habentibus pridia vicina, eo quia ipsorum onus est reparare damna, que ex aquis oriuntur, dc subiacere damnis ab eis.
dem aquis illatis in sua pr sdia, cum ivum
proprietarij, dc quoad dominium utile proprietario aequiparantur , ergo quid- Iason quid ratione fundi accrescit domino pro- Rimbprietatis, debet ratione utilitatis accrest du re his, qui habent dominium utile talic ivniiax fundi. Dixi,quando incrementum latenter est factum, nam sicuti quando fit sensibiliter proprietas non acquiritur domino proprietatis, nec utilitas acquiritur usu-
Respondeo quarto alueum derelictum a
numine fieri dominorum, quorum bona circunflant ipsi alueo,etiam si in eodem extent aquae, vel derelictae ab eodem flumine in recessu, vel scatentes e fontibus in eodem existentibus , & etiam si ae dem aquae per rivulum suant iterum in flumbnc. S. quod senaturati Isit. de acquirenda