장음표시 사용
191쪽
QValu adhibenda detrim,qua in diebus contemplar
rau apparere flant,oe qua crisis antecedui .Pua haut cona menter leuantsine causis criticis, nec ulla c conseniaranea,neqμe iusia ιnstecie,materia subiecto tu nu Modo acquisendum: quodstacta naturae oe est ii caloris nati uisumst amomi congressus Neque admodum verenda sunt 2 ter ratiovem apparent cuiusmodi sunt ruptomat perturbatronis critica,ctsignasutura crifieos, quae vulgo sinistra iuriss metum ad erunt:medicos vero do Jo cons Iantur:quatiasum delirium, disten o hypochondrinum,lacrymarum profusio.Horum enim plurima sint fu acta causamque non habent bilem.Idem propemodu Hippo in CVM su a. mae insignis prauis leui in habent, quique in boms non uni meliu disciti moribo laborant. Hinc ero collim nousemper gmi coctionissdendum, nisi ea quae exeunt vere cocta sint,ct ab eo humore secreta qui morbum committit, O
gradatis,ordine ct sine intermisitone talia appareant, temm m male ta maequest,aut vitio partium cocta,coctio nem tantum ostendunt in his,ex quibus ecretasunt. Proinde AEamnantur ab Hipp.in prognost.ὀrina, quae repente O pars coctaesent . qua item intersi rin id. quae ex pernicio tumis Dbuum,mel ore sunt mutatae. Natura raram parti Elatini quatitates miroducit neque quicquam repentinβm vespatitur vel molitur per media namque sit motus ad extrema Hina ordinis omnium. Ergo
'I. XIV, et ii Zjoribus mouet, diebus criticis quod
aut profert,aut excernit. Huius strianis mutatio, materia vim malignam ostendit, cui dominari natura non aut errorem aliquem agrivel medici aut partis mom
, is . remite 'tur, calore naturali extim v. Hesmam mi interdum natura exirmo; conatus e dente:
192쪽
SEC Tio s p c v N D A. 8s dente interdum eadem cessante, qua prae infirmitate non . gitat materiam cuius interim vis malefica augasiit paulatim,ac dis lutaret que substantia natura contraria, vel mediocriter habentem necat. A P Η Ο R. XXVII L
COVlis eorum qui non omnino leuiter febricitant, flki consare nec minus, aut etiam plus aequo cogiquefieri, multam hoc quidem sirium imbecillitatem: illud , morbi diuturnitatem segnificat.
Duplex huius Aphorismi fructus est, ad progno
sticon, thera petulcon. Ad prognosticon ibi, diuturnitatem morbi aut imbecillitat significat. Ad therapeuticon, quia viri usque causa intellecta facile curabit nus & quibus remediis sit pugnandu sciemus. Proponemus ergb duo genera febrium,ut Aphori .
facilius intelligamus. Vnum, in quo corpuS nouem a elatur nec extenuatur: alterum , in quo praetor ratiori nem emaciatur & comminuitur. Prima febris non
vehemens est, sed leuis, solet iis accidere qui ocios e& voluptuose vivunt, praesertim autumno. in haul autem non extenuantur aegri, primum ratione febrist quae leuissima est deinde ratione constipationis & materiae crudae ac crassi , atque adeo difficultor resolu bilis. Videndum tamen es an corpus non minuatural non ratione materiae crudae glutinosae ac constipa-xionis pol 'rum, sed potiris quia aegri nimium nutriu-xur: quod saepe experiaris his in regionibus. Verum hoc febris genus non solum generatur autumno, sed
193쪽
H1 P v o e R, A P H o R. colleistus est multus humor crassus& vi sic ictus & vere ipso, eb quod colligiltur multi humores crudi in vetu illo imbecillo duabus de causis; tum ob calorem etiternum & inusitatum,& tum etiam quia multa ingurgitamus, quibu Mancoque is est impar. Sed hae refrei 1 olet este breuia es quὲm autumnales, quia eo tepore ferὰ multo materiς resoluitur. At in autumnalibus ςopiosior materia per aestate du refiigerari lib.& humectantibus immodice dc intempςstiue utimui)collacta putrescit. neq; tatu resoluitur ob id sunt logiore;. Alatera porro febris est vehemetissima, quae corytas colluquat & comminuit primdm ratione sui, deinde etiam quia est & tenuitas humor u & cutis raritas.Tertiu genus febriu est mediocre inter vehemetissima videlicet
febrim.&leuissima de quo genere hoc loco agitur. E- 'rum igitur qui non omninb leuiter febricitat, corpui in eodem statu permanere, & nihil comminui, maluest.Nam & ratione febris qtis nihil resoluit,& ratione Inateriae crasIae ac glutinos, ,& ratione constrictioni pororum iudicatur morbi longitudo: nisi ut diximus
corpus nimiu nutri tur . uare materiae ipsius cauissa mediocriter calefacientibus, incidentibus,&attenu, tibus utemur .Mediocriter dico: si quide si valde calfacietibus uteremur,febrem augeremus. Praeterea peri
culti Gret, ne humores intempestiue liquati, atque ad neruos translati paralysin essicerent: aut a poplexia misi in cerebrum aut si in thoracem, aegrum d crepente suffocarent. Deinde quia sunt densati pori, 'te 3du erit laetatibus, ut igni luculet rictionibus moilibus multis stragulis c. Porro malu est etia corpus praedict
febre quς levicula est affectu magisqua ratio postulat
extenuari.Signum est imbecillitatis virium: praetere interdu raritatis poroiu,&tenuitatis humorv.C terq
194쪽
SECTIO S ac UNDA multis, causis extenuatur corpus. Extenuatur enim quia calor est laguidus imbecillus. ut in iis qυς non nati tutur. Extenuatur do statim in sanis qui sui opem pati v cur, quia statim spi litus diffluunt: imo aliquando sine sensu exsertiuntur prostrata retentrice facultate smaciatur praeterea ob magnitudinem in bris, morbi diuturnitatem, regionem,anni lepus.lte ob qtate, ut in
pueris & decrepitis: s ed in illis quia sui calidi humidi,&duxili substantia in his propter viri u imbecillitate.
C0ntabescit etia corpus& comminuitur ob sensibiles edas uationes ut profluui una sanguinis multu, ludores plurimos, urina copiosam, vomitu, alui excretione. His accedunt vigili immodicae, dolores, curq, inedi ,mo tu complures & vehemetes. His aut ςm omnibus sublatis, si corpus praeter ratione collabatur & marcel-cat, significatur viriu inibecillitas, & praeterea alia di-lpositio quae aut hore Gal. causa est extenuationis in febribus: nempe humorum tenuitas, & cutis raritas. QR propter ubi ita in febre exigua levicula conta helcet corpus, vires collabetes reisuebimus mulxis doribus tu naribus admotis,tum etia in modii e pitne m/tu applicatis e regione cordis, aut oris ventii culi. P Sterea ut e naurali metis no quid ζ actu calidis liqcenim rarefacitit,& facile distoli utur, sed frigidis a W, qxi r praeterqua quod refrigerat, habeat aliquid le-x0rra, cuiusmodi & gelatina . Valent & hic destillat , 'Ribus miscere poteris syruptam delinionibus, uec aliarius 'di, si velis ut ea non tam cito resoluantur S C Η O L. I A.
litas in febribus non admodum leuibus, explicatur. Stio febre non admodum leui corpus nihil concidat in mole,cγιρre o charactere aut etiam plus a qui exten etur, ut al-ῖς sacies ilia Hi ycratica narium acutara, oculorum
195쪽
H 1 P P O C R. A P H o R. concastorum ct co apsorum temporum, calamitoum id est nam corpus insito statu manere, diuturnum morbum ruficat ob materia contumaciam, oe meatuum densitatem: ta
QVνm morbi incipiunt i quid mouendum Sidetur maue. u in vero conseisunt se urgent, quiescere Me
Iius est. APhoris . hic est de occasione vacuationis & putigationis, in morbis praesertim acutis. Propoli xo itaque morbo acuto, primum intelligere debemui an sit mouendum deinde si mouendum sit,id secten. dum esse initio,quo parte materis detracta reliquum possit facilius concoquere natura. Per principium autem morbi inaudiendum venit uniuersale &tote illud tempus quo morbus crudus est. Per κινεειν verbintelligit praesertim phlebotomiam & pharmaca. ponamus ergo morbi initium hoc est, crudum esse humorem primis quatuor diebus , videndum est an sit aliquid mouendum, nec ne. Si humores sint fixi,&aliqua in parte haereant nondum concocti, nihil mo. uendum. Sicubi desperata est salus. At in morbi si
quibus speramus aegros conualituros; mouendum initio purgantibus medicamentis,ubi materia turget.
Vbi verb videmus eam parte aliqua desediisse, adhi-boiada phlebotomia. Caeter dira Galen .lib de optima sista asserit sententiam hanc, consilium habere tra katum non ex tempore morbi , sed ex vitibus praesertim
196쪽
sectim animalibus, quae sunt initio robustae. Qubd si
vitalis & naturalis sint imbecillς & debiles, id hi im- propcle, per viam vidclicet aggravationis: hoc est, qui ppreta sunt multitudine materiae. Nam debi-
η te, duoque sunt aliquado vires proprie, quando di - solii est substantia , in qua consistit animalis facultas.vitalis,&naturalis.Porrb quu morba consistunt Mi viget,quiescere melius est, & abstinere a venae sectio ne dc medicamentis,tribus de causis & rationib*.Pria I ma reddetur Aphor.sequenti.Secunda est,quia inviast store defatigata est magna ex parte Virtus animalis: lin eet aliae duae, vitalis scilicet dc naturalis, sortes persta stant,scd non ta series qua initio Aut sit stat fortiore i intelligendu est,quia liberius agunt,no grauatς mul- utudine materia: Tertia ratio est, quia Virtutes natuἀ- ralis & vitalis in coquendo morbo sunt occup tτ.
ΝOηstum purgandi locus est ad cacochymia susee stitem ut sic sentem, huius miriviue diago ' ineundam pracepimus ex signu antecedentibus, adnatis O
sequentibus tem ex cainarum ct temporum craticorum
197쪽
cissi ari periculosum P reuessatur: impedimentum no is partis tollatur: doloris acerbitad leniatur: materiae nimi pepasmus, ct excretio procuretur: corpore facto perstirab Ii per vena sectionem , prima regio corporis expurgetari Quando autem viget morbi,fmptomatumque summassilis omnia,quisere praestat: ubi enim fames, laborandum noli est,sphorim. 16 lib. i. Adde quod animalis facultas, qua mna ex' reliquis facultatibus vim ct motum medicamento rum regit,iu υigore fatiscit ob nimium calorem morborum acutorum, qui omnes 9 caussa of tomatibus calidi misurit. IpΗ st. XXX.
CIrca iuitiactyneni morborum remissora sunt omnii;
H Ic Apho praecedentis ut diximus rationetii exaponit. Per omnia autem intelligit& morbum S propria eius symptomata .ut sunt accessiones,vigiuliae,dolores,inquietudo, sitis. Qui omnia sunt leuioara drinitio morbi, quia nondum natura aggressa est certamen contra morbum: & in declinatione, quia iam victoria est naturae: At in vigore omnia sunt vehementissima, quia vehemens est certamen naturae cum morbo. Caeterum ut sententia superior de generalibus ac uniuersalibus morbi temporibus&miniatne particularibus est accipienda : ita etiam
198쪽
5EC Ti O NE curio A. SCHO LIA. Ratio sphor pr/cede tis si quidem mouendum in morabis acutis, mouendum in principio, quiescendum ver. inflatu. sima inchoatis vel assectis iam morbi . caniscilicet natura morbificis causi opprimitur potius quam fm romatum vehementia, adesque humorum cruditas: set etiam editis pepasmi signu, sublataque phlegmasia, O inchoata crisinon autem perfecta, sempto tum omnium viss tormior: si quidem ineuntibus morbis nondum irruaras natura,nec subest adauc consumata putredo nec in o . pepasinam: Uigentibuε vero morbis semptomatum summa sunt omnia : irritata natura e consummata putredine, inchoato pepasmo: quia dampus conficitur , maiores fiune dolores , febres , quam pure confecto : Fortasse autem Hippocrates omnia ce fuit insinufleri graui nia, quum curatio tota natur ominittitur,uniuersaque morbi materia reseruatur in crisini extremam. Tum quippe ratione optima ct orbis ipsa vehementi perturbarione Arofla us quoque cri praecedens vehemens existit: qua qua initiis morborum, non parum materia morbi coepurgati ne 9 missone sangΗinis subtraetum ante cocti
199쪽
Η Ec sententia est de conualescenti bus . iamque exposita est 3. Aphorism. huius sectionis. illie
Hippocrates causam Ichrebat,quare non corrobora rentur conualescentes, etiamsi cibum caperent: quia videlicet copiosiore alimento uterentur. Ergb ut col. 1igamus causas cur non recorporantur aegri, neq; priastinas vires recipiunt, id fit vel quia alimento copio si ore aut quantitate aut qualitate utuntur: vel quia inventriculo reliquoque eorpore copia est malorum humorum qui alimentum quamuis bonum corrum. punt. Partes igitur hunc succum vitiosum non attra hunt,&si attrahunt,non nutriuntur. E- οm: au. xem dicuntur,hoc loco τροφὸν
hoc est qui bene appetunt, oc cibum haud exiguum
capiunt. Porro non mirum est,ala quem bene appetere,& no
proficere corpus: siquidem fieri potςst, ut ventric illorificium sit incolume &sanum, obiaque bene appetat,venae aute interim abundet vitiosissiiccis, qui. hus non possunt nutriri partes. propter ubi vide. bimus conualescentes non recorporari, neque pristi aias vires reciperc δώδον is enim non solum ad molem corporis,sed etiam ad eiusde vires debet reserri quae. rsnda nobis causa. Nam si sit peccatum in quantita, te alimenti,nutriemus: si in qualitate, mutabimus,&boni laeci eibos offeremus. Si est imbecilla nutritoria facultas,corroborabimus si vitium est humorum, paulatim vacuabimus, atque temperabimus alimemtis euchymis.
200쪽
Esdem propemoilum sententia cum ea qua upbori hooctauo , de conualefientibus restausandis siripta est. Nisi quod hic quidpiam ma vi ac deterius vi etur non pro- sicere quam illic non corroborari: quia non corroborari admires infirmat non proficere , ad vires, carnem 3 colorem in characterem,qua quatuor in morbis deperire sudent, referiatur. Adde quod alterum alterius signum,alterum causa est. Nam quod corpuι proficiat,robur potentia in cosa si quod potentia corroboretur, promotio corporis prasens signum est. Si ergo conualescens cibum appetati, ac larga manu sumata nec tamen edendo quicquam proficiat, in corporis characte re,colore,carne, actione 9 motu, malum est.: idque triplexi duplex quidem quod Aphor.s. explicatum est: unum quod conualescens lus cibi ingerat quam possit conficere deoque eius demendam esse copiam: alterum, impuritatem subus in corpore, ideque opus esse vacuatione simplex vero Aphs-rismosequente, quod conualescens eὸ tandem deuenit, si ni
hil penitus 'perat. Adde ct quarturus sis, quod excitatosamonis se fui non sit analogia suctionis, ob vafrum impu
ritatem, quam omnes carnes respuuut. per Aphor.M. partici
lib.6. Epid. usi calido υentricula praediti sunt , frigida habent carnes,lenu seque existunt, conse M denique munentesque venas obtinentias iracundiores sunt.