장음표시 사용
161쪽
t Hii P P o C R. A PH o R. 4esectus atque inopia alimenti utriusque ratio hesm-pe in illis nutrimus, alimentis praesertim humidis dc liquidis, quae ut statim coquuntur &distributitiir,ita facilς exhalant, efficiuntque ut tape sit nutricndum. Propositis duobus alimentis: vno ., quod sit spirituo . sum, a Cccii, calidum: altero, quod substantia sit duriore& densiore: illi id quidem ut facilla concoquitur,distribuitur, assimilatur, ita celerius dissipabitur & exhaia ibit hoc verb. ut dissi ilitis concoquetur & assimilabi tur, ita assimilatum magis nutriet, firmioremque cor
poli substantiam praestabit: hic tamen polito firmo
ventriculo,& robusto calore nativo. Ob id Hipp. eos alter1t breuioris elle vitae, qui cibis illis concoctu fa-icilibus, & ob id substantiam fluxilem & facile. ex hab labilem habentibus, nutriuntur.Contra longioris essρ. vitae qui . utunturi cibis durioribus ac densioribus: ut quorum substantia pertinacius haereat in corpore,nd. que facile dissipetur: cuiusmodi est bubula , limace &c. Cum igitur duplici de causa in conualescentibus nutriamus saepius, pr esertim alimentis quae celeriter Muniuersim nutriunt, qualia sunt ea quae naturam habent similarem, aeream, de spirituosam: uniuersim quidem nutrilitat, quae semel a natura etaieta breui temporis spatio assimilantur, & totum de se praebent 'rpori alsipentum, 't sunt caxnes suill*: ' nutriunt , quae statim alterantur in ventriculo , distribuuntur, δc assimilantur, ut sunt olera, pisces
saxatile 'Sc.. Quae autem ita nutriunt, celeriter e cernuntur. Quae quidem excretiones non sollim de
iis intelliguntur quae per altium de urinas fiunt: ve. Dum etiam de iis quae sunt per insensilem transpirationem
162쪽
S C HO L I A. Nona cautio re statirandi corporis conualesieritium. Vt conualescentes nec labore, ne nimia ciborsi plenitudine fatigui sic ne is aliment cras Oisidis, solidiorib M plus aquo concoctu dissilibus, tardamq; excretione habenti; e-flciendi veniunt sed iis quaesubsutia, qualitat copia,nlimero, o praeparati ossis nodo, Plerrime con ti,distribuet insubstantiam corporis conuerti, ct excrementa sua facissime ex- pellere ' mi, ne sua mora paulo diuturniore oppressionem
grauitaten in Centriculo, Cenos ger ere ς habisu corporis pariant. Etenim eorum quae omni ex partςsti sela ruter
nutrilist, Ct quasvat uniusmodi, concociis facilia, meabilia, qualis est ptisana, oua,te res gallinacei, is inu, eleres qu/que uni excretiones. I iam contionis, si tributionis, 2 exput'
rerum externaru qualitas exempli gratia ne super osum'ptam cibit hic dormiat,iste Oero migilet. Tales autem cibi licet citi me bires restaurent, non tamen ad rbbariti ultu cρ π κ ut sed eaque siensem , tarde concoquul ur, plura q, ηAtri'lit,ac tarde secedunt. Ita mi inde colligas, ad rasa*yssulis vires opus esse cibis qui uniuersim ac celerite 'Arriant stu quidem et niuersim ita ut quilibet eo qn pari u μlimentu viertatur nihilque excrementi supe sit , qμβm m
sempζη tnes aliqua portiδ, quae in excrem ntum abit qu sontem cibus minus habet excrementi, eo nobis similior existit Ad augendum sero si res, cibis opus est,non celeritor,
Q cnsstrientibus, ct tarde secedentibus.
163쪽
IN acutis morbis non omninὸ certa sunt mortis,aut salath praedictiones.
Galan lib. de natura humana comment. secundo οὐ παμπαν interpretatur μη αν λως, non omnii, b,nsi in totum certae sunt praedictiones: hoc est, aliquando fallunt, sed raro. Hippocrates enim multas sane praenunciatio fies firmas esse dicit, non tamen omne S.Iam
quod ad praesentem sententiam attinet, acuti morbi duorum sunt generum. Nam alij nascuntur ex praecedente aliqua causa mani sesta: alij latenter, sine ulla causa manifesta. Addendum, quosdam etiam nasci
ex latente vitio , accedente praeterea causa externa.
Exempli gratia, duo sint qui in hepate aut liene likbeant abscessum, in altero post tres aut quatuor dici nascitur febris acuta. Haec non est a causa manifesta, diὶm nullum antecellerit frigus,aut aestus,& c. In altero prius excitatur ob sigus vel aestum. Haec febris te& a latente vitio,& a causa externa. Qui itaque mobbi acuti ex aliqua causa manifesta sola coligerunt, ra-
τω praeiudicia falsa: qui vero vitium habent latens Rinternum sunt admodum periculosi, falluntque im-dicos. Abscessus enim illi interni , cuis viscera non sentiant, tape nullum de se signum produnt: adeo ut, dum medicus febrem oppugnat,interim abscessus la tens saepe suppuret & su cet aegrum. Si quidem isthuiusmodi morbis subitae cotingunt mutatione S,hil'
164쪽
morum morbi ficorum naturam sequetes: D praeterea nonnunquam humor noxius ex aliis in alias partes transsuit, ut ab ignobilibus partibus ad nobiliores, &rursus a principibus ad ignobiles. Quare non mirum, falli interdum etiam bonos medico& At in quibus morbis acutis latens est abscessus, quem tamen causa aliqua externa excitauit, sirpe etiam fallimur. Sic inmotbis quoque pestilentialibus saepς fallunt iudicia.
Nam in his videtur aliquando morbus dare inducias nativae'. ex uriniS, pullibus videtur bene habere aeger, qui tamen paulo post interit.C ter hirn quod ex tertia Progia. dicat quidam interpres difficilius esse iudicium in morbis diuturnis quam in acutis , id verum
non est. Illic enim non confert morbos acutos Cum diuturnis Hippocrates , sed acutissimos cum minus acutis.sCHOLII.
ET crisii ruamisi insist ex perturbatione critica
qui nocte precedente cri , moti sitam θιit: ta ensu uta ac temeraria morborum acutorum progvosis esse non debet quia ut plurimum turgeat eorum materia, facit que qui eos committit huinor de parte in partem transfer tur. 2 muis autem morborum acutorum, qui celeriter,
continenter se sehementer mouentur, iue illi habeant; m-ptomaticam febrem . Ut peripneirmania , pleuritis: flueesentialem,υt causas, propria sit crisis: e qua funestus aut salubris exitus musto facilius,in his quam in diuturnis praesagiri possit: tamen quia non omnes morbi acuti sunt bene moraliseneque constituti,neque indecie, neque in indiuiduo,incerti admodum iudici, a salutem aut ad mortem G
165쪽
HIPPOCR. Aprio R. scientu cause naturam sequitur: cuius tanta est inco, ahatia, si de morbis qui inde pendent, nihil litto praesagiripis sit. Namst enui ier'ut ex humoru morbi ci co Vraetione ad locum nobiliore in levo morbusi ingrcuescat ex tracsitu ad ignobilem, sanetur gravissmius. Sunt is alia casse, qua medici etiam do Ii ac periti praesagia interturbanti quales sunt externa fortuitae: non enim prae utio, fulmrorum diutnatio e st,qualem pro tentur ιates fatidici si praesentis con stitumvis cognitio, cujus effectum in posterhia praedicimm. a autem externa sunt,nussum habent in cor pore sua generationis causam, nec igitur praedictionis. Prauterea etiam s humor si mussit, nec rurgea exitud n9nsem-i per praedicendus. Nam licet modo quisat, mox inoueri prus est aliquando nondum ita cum natura conflixit, ut in dicia fictoriae medicus explorata habere queat. QVo tempore sufendendum iudιcim: Ut iuri 'eriti lem formulsi Ia utend nondum liquet. Huc accedit, quod natura quas rviat corpio, ea ipsae' quae canat quasvi informando nAnunqttam errans mons a parit: ita oe in morborum sanatione,q mons asperant minuersam praesagiendi urseus. Obseruato ergo humorum motu . ubi certus iam 9 constans manifes ta ct perfuerantia signa vincentis aut vi te natu ra exhibuerit, exitus certo prasgiri poterit,n secim quam Incta periti host aliquot consticias agnos uni, uter ex luctatoribus ιi turinsit. In erratico hum9rum motu,aut incerta ante puga am quiete, praedic io tegenda est aut disserem D. Sic enim Galenus tuto praediisebat. morborum euentum,mbi con stitisset de morbi specie parte assecta, humorum motu,tri ι facultatum robore,, dierum numeroq
166쪽
OVibus adhuc iuvenibis alum humida est , iis se
nescentibus siccatur. Quibin zero adhuc iuueni bia sicca ejί alum , in senserit ibin humecta , luxuque
In hac sententia loquitur tantum Hippocrates . de duabus aetatibus , iuuentute & senesituit: ut per iuuentutem intelligamus άκμοῦ νβς, aetate florentes Est autem quod hic docet cx eorum numero quae magna ex parte accidunt , & non semper. Quod ostendit huius lib. Aphoris m. s. Quicunque aluos humidas habent , &c. Vestim non simpliciter at uos hirmidos & siccassumere oportet , scd in utra-lque aetate , seruata eadem victus ratione. Porro ut mutationis holus causas quae a Gal. in comment. Iζcensenti it intelligamus , Videndum est dc nos oportet causas tum naturae δ: temperamenti par-itium , tum etiam ventris liqreidioris atque siccioris
itaque vi ab instrum emis nutritoriis incipiamus) l l primam accipiamus os ventriculi. Hoc refrigera plus cibi appetimus & assumimus , quam postlia
mus' conficere. Quare tunc sit humidior alias uus , descenditque celeritis excrementum. Iam sit in ventriculo omnia habeant secundum,naturam,
similiterque hepar tantum alimenti quanto sibi
167쪽
opus est attraxerit , fiet etiam facilis aluus. At si liventi iculus calidior est & siccior, sicciora quoq; eriit
excrementa. Calor enim ciscit, ut & minus appeta mus,& citius impleamur pra terea torret alimeta, ita ut pauciam supersit excrementum, atque id quidem siccius.Contra liquidius erit excrementum, si ventri
culus frigidior sit S humidior. Humiditas enim vim ventriculi retentricem imbecilliorem reddit:at frigia
ditas,qubd non concoquat, plura relinquit excremeta. Verum hoc loco obiiciat aliquis ex Hippocrate in Epid. Refrigeratio excrementa indurat, &asti ingit ea quae circa ventrem sunt. Pr tere, ex tertio Aphor. Aquiloniae constitutiones aluos duras faciunt. Est diastinguendum.Partes quidem externae ab aere frigido refrigerat ,aluos duriores effciunt: internarum vero refrigeratio facit molliores. Ratio autem quare perflatus aquilonios & aerem stigidu dura excernamus, esse potest, quia omnes corporis partes codensantur& constringuntur. Sed ratio haec non lassicit. Nam si propter frigus constringatur cutis, plura in corpore
Coaceruabuntur excrementa,quae aluos lubricas escient. Dicendum ergb constricta cute per frigora calorem internum sertiorem reddi, qui quanto sotatior est ac validior, eb melior fit concoctio, & maior distributio, unde sicca relinquutur excremeta. Altera ratio est, quia per frigora, recti intestini extremum seu podex astringitur: quo fit ut moueantur intestina potius starsum quamdeorsum. Praetereὰ cum sic diutius retineantur in aluo excrementa a robusto calore
exiccantur & indurantur.Quod ubi intelligunt nonnulli podicem uel aqua tepida,aut desinentes eiu dem aquae vaporem per anum recipiunt. Hic enim Vapor
168쪽
vapor dc dissoluit ac humectat siccius excrementum i& durius emollit.Veniamus nunc ad intestina.H c si vim retentricem habeant imbecillam, aut etiam e pultricem fortem facile fluet aluus. C6tra pigra erit, u si nimium sint te siccata vel natura vel euentu aliquo η externo. Vt curato alui profluuio medicamentis ni- mium astringentibus,ita tape astringuntur & siccanatur intestina,vt a gerin duos aut tres dies nequeat e cernere.Tunc autem solui & laxari debet venter,iure
ex decocte ut vocantὶ triparum, vel potionibus, alimentis humidis,&c. Hepar praetere a ubi calidius est & siccius,resiccat intestina, neque haec solum, sed darenes,& uterum ob vicinitatem. Reddit, inquam, e crementa duriora, nis accedat imbecillitas eiusdem, quae est afiigiditate. Tum enim litimida & biliosa earunt excrementa. Si ergo stigidius sit hepar, & ob id ' trabecillius, quia non attrahit, aluum relinquit hae naidiorem in calidius est,maior fit attractio&distria butio in corpus,es siccior fit aluus. Ob quam etiam
ς Vium in conualescentibus solet esse pigra aluus
quia videlicet hepar & partes morbo exinanitae plu-Σimum attrahunt, magnaque fit alimenti in corpus distributio. Quinetiam hepar ut copiosiorem paul cioremve bilem gignit, & ad intestina transmittit ita aluum duciorem aut molliorem reddit. Nam si multa
bilis per ecphysin defluat ad intestina ea aluum pro- , ritabit ad excretionem. Contra, si parum defluat biis litis, fiet aluus pigrior.Nonnunquam via illa ad intesti: na intercipitur , & tunc per totum corpus spargitur ibilis, aut in ventriculum regurgitat, & postea eu mitur. Hi solent esse aluo durissima, fereque posti duos aut treis dies durissima excernere & biliosa se: Dcin xspectandus etiani corporis habitus. Densitas
169쪽
HIPpo Cn. APHost. enim cutis excrementa facit mollia: raritas verb dura& sicca. Atqfii videtur istud illi repugnare quod pati. tb ante diximus, frigus videlicet constricta cute aliatium reddere sicciorem. Intelligendunt a contraitis causis sequi posse eundem effectum, sed diuersa ratio De. Si quidem per frigus ut dixim us calor intro com
pulsus,& validior factus indurat excrementa. Perra-xi eatem verb cstis multa excrementa fuliginosa, & a-Jiquando sero a ut sudores exhalant & dissipanti in
quae excrementa si remanerent in corpore, ad intesti.
na deferrentur, &humidioram facerent aluum. At quibus densior cutis est, ea retinentur , Jc ad vias ex cernendi fugientia deiectionem accelerant .nis fomlior sit calor nativus,&constri eius podex. Postreindhabed a quoq; est ratio alimentorum , & rcru non na turaliv.In alimetis potu praesertim & cibo, spectamus tu quantitate, tum qualitatem. In quantitate, si pauciora fuerint alimenta, tardior erit aluus sin copiosora, citatior In qualitate, si alimenta sint acria, aut etias alsa vel nitrosa, ad excretionem irritant. Sin terrena sint substantia,& erassa, dura, austera,& plurimum astringente, 'aluum astringent. De aere vide lib. 3. Aph. At motus multus re siccat aluum: quies vero humectat. Animi praeterea affectus aluum sepe deturbant: ut in metu apparet, dein ira. In hac enim spe ita commota bilis ruit ad intestina, ut soluatur aluus. Somnus quoque longior excrementa desiccat, praesertim siquis cubet in renes. Item venus aluum reddit duriorem, corpore laxato & rarefaeto. His itaque memoratis causis ventris durioris aut mollioris, quibusi Diuenibus alutas humida est, iis senescentibus siccatur. Nam temperamentum oris ventriculi , ventriculi
ipsius hepatis si igidius & humidivi in iuuentute,
170쪽
eona mutatur in senectute. Si quidem sit adhuc si Igladius,ita ut appetentia deficiat, excrementaque delica centur inopia cibi . Plaeterea fit siccius, ut vis retentiaua ventriculi euadat robustior: Multa item bilis quEventrem irritabat,in tenectute fit pauetor: Quibus vi r b iuuenibus sicca est aluus , iis senescentibus humeactatur. Nam teta, peramentum calidius antea &siccius in ventriculo, hepate, senescentibus commutatur in contrarium:Vbi robusta erat retenti ua , ubi robur erat ventriculi, fit mutatio ad contraria: Antea rariore utis faciebat excrementa dura,iam in senectute den sior facit molliora. Sic denique in aliis causis est disequirenda ι
rum varietate escitur morborum acutorum non tΗ-m omnino praesagitiones esse interitus aut salutis, hoc fata miliari exemplo licet con icere. simbis enim inuenibus fluxit aluminon ob dutu viciumsed ob bilis acerrima copian aluum ad excretionem imulantis, O ventriculi,ex Erdore ninio, infirmitatem:iisdem enescentibus citor': quod bi lis mitesca eissique astus deferuescat: quod item fetus alui infirmitas ab aestu iuuenili contracta temperamenti pertatem mutatione anatur. bus Ῥero in adolescentia corporis raritate; hepatis calore, 9 bilis adsuperiora motu fuit astricta alum in senectutesoluetur corporis densitater inon aliter quam mi ait Histhycrates sectio G. lib. 6 ld.' biliosum corpus si per ratione careat , melancholicum scitur : ct quρcaluum pigram habuit, humidam hab/re ncipit. Eissem quoque adolesiensibis stultur aluus ini nectate ob hepatii remi ρrem calorσm,der de ob moram