장음표시 사용
21쪽
i, Ascanij Comit ij Praefatio. r.
sint coincidere,at natura en princincipium in philosophia naturali, pro subiecto igitur constitui nequit,idem enim principium S subie tum esset. nulla etiam demdStiratio a priori in hacscientia daretur, quandoquidem demonstrationis causa fluunt asubiecti principiis, , remio quod nefas est asserere,nam tecte Auer. rifl. in hac scientia vitia ' sc ' tur onmigenere demonstrittionis. Rursus illud uisubiectum ut passim dictum est,cuius principia facultas uenatur, at in hac scientia naturae principia non inquiruntur,cum eius non sint principia,hune disserendi modum mutuamur ab Armi. asserente fieri semonem de ,3 et texis rete,quia entis principia inuestigantur, alibi dixit,orationem ef se desub antis,quia huius indagantur principia, ct proinde cimta. i. '' natura principium sit,subiectum erit,cuius natura eii principium. Lec rationes aliquod habent momentu, in prima maxime deceptus
es homo iste,qui desubiecto fatis esse putauit,si latum si e B cognoscatur,c m ct alterum de eo haberi sit necesse,Tuuta quid est tracte Arist. I .p .quod de natura est ignotum iuxta hnius uiri ferartiam. nee iliud admitterem,omnia ob naturam inquiri,quinimo ipsa alterum respicit,quandoquidem principia alterius gratia indagantur,veluti fricto. initio depurio auditu innuit,ubi de principes propter res naturales pollicetur se tractaturum . non possum n fatis mirari huius uiri leuitatem ., Nec uerum semper est librum a materia inscribi multis enim di sus recepit fieri inscriptionem,interdum ab assectione, ut liber pus de motu,qui es passio,
nuncupatur, consimili ratione degener. corr.nominatus . alia
quando a principiis scuti liber phs dicitur de principijs, ct liber
de anima,ut in se,que sequuntur,latius explicabimus. Concedimus ei subiectum debere esse unum,non tamen quodlibet aenum in f cultate vocatam elisubiectum sed id duntaxat,quod prim) ct per se facultas contemplatur,quomodo non se habet natura.Falsum est etiam prosubiecto constituendo id tantum requiri, eius esse partes O passiones, praeter enim haec oportet principia adesse . praeterea quis se contineret a risu, cum audiuerit motum quietem natura P grum ' esse affectiones e forma est substantia plex, cuius est agere O ' non pati dixit Arino. ergo accidentitas non subhitur , osscrrumui. De ani- etiam Aris tot. allectiones illas , quas putamus esse ipsius an m xv si composito ascribi ad haec si motus nactura esset assectio, de ea
22쪽
mon rari ver retium foret,ciam tamen ia A.6 bs de eo ore ostenderit. Nullus tandem esset pryter lucilium, qui nature Onon corporis auderet pronuntiare motum esse,quamuis enim a natura perinde ut ab efflanteproueniat,non tamen in ea ut in subiecto recipitur squidem motus in mobili di non in mouente locandus est, ut moninauit fricto. remit quoq; a veritate,dum euerterit dis 3.Phy.M3.
ficultatem,no enim fieri potia ut in totamentia si ubiectum quo ' ad utranq; quectionem,si enim subiectum debet esse notis imum,deen nihil in quaerendum,dixit etiam Arist.desubiecto si in, quideri et lepraecognoscendum. praeterea si dictum intentare monBrare naturam in ridiculum, quo modo in quaestio in uniuersa phil sophia e praesertim cum in toto pars complectatur, O cum uniuerasam dicimus mentiam,simul intelligimus quamuis partem ora sum en etiam illa tria idem esse, inferius enim aperiemus, quantum inuicem disserant.
3LIORAM explosis sententi' eam recensere opinio-i nem tempus admonet,quam veram ct Uriclo. esse opina
mur, O proinde dicimus in aeniuersa mentia naturali materiam discopum esse corpus naturale,quatenus naturale , evt hahet in seipsoprincipium motus o quietis,quod idem est.quod rationibus Oauthoritatibus fulcire conabimur.In facultate idponendum in subiectum,cuius principi partes, O affectiones lamgiuntur,naturalis corporis inphilosophia naturali ea inquiri pera Picimus,quandoquidem in libro ph, quatuorcausam genera traduntur accidentia qua communiter insunt corpori naturali, in libris ueroparticularibus deeiusdem partibus fit dis ratio . quare corpus naturale conclitui necesse insubiectum. Praeterea id in uniuersafacultate stabilimGubiectum, quodsuo amplexu continet quacunque in libris fingularibus partis subiecta sunt: subiecta in libris,qui deinceps fura, continentur tantum in genere in corpore naturali.deinde id solum in facultate subiecti conditiones recipit,
quod es compositum, Sprincipia habet, at nihil est praeter illud, quod pro subjectosatuip it,non enim naturas quidem principi i
23쪽
-earet,nec ens, quandoquidem latius patet , superestri sit corpus. r.eml.tex i. hoc idem Aristo. testimonio confirmari potes,qui l .coeli dixit ese tiani naturalem fere plurimam esse circa corpora edi non dixit iam ea retia,aut circa naturam , initio primiph scorum ait princia pia scientia velle inquirere quae de natura es soc es entis naturalis,quod proprio nomine dicitur corpus naurate, ergo corpus naturale es subiectism.modus monstrandi eti ris.dicentis fieri fermonem de ente di de substantia,quia entis di subsantia principia
inquiruntur. pro re igitur considerata sit corpus naturale, adiecinaturale, corpus.n. aequivoce dicitur de Mathematico Onaturali, nullum uero aquivocum pro subiecto accipi debet, e modus co siderandi sit,sive res considerata,per corpus autem natur ementia vocata naturalis non secernitur a Metaphsica ct arte fabrili, qua similiter in corporib.naturalib. uersantur ure igitur fuit adiestum ut naturale,quo dissert a cyteris facultatibus,licet enim in re considerata complures facultates positis conuenire seiunguntur tamen tractandi genere, sicuti in Mathematica ct mentia naturalii ,Phy- tex, menditori o.utraq; enim desuperficie Osolidis disserit,diuerso i Ethid e, tamen modo, O primo ethic. dixit geometram ct fabrum rectumpi. r. considerare ,hunc uero propter opus,illum mentis causa. ob id adiecimus ut naturale,quandoquidem eo philosophia naturalis a caetraris facultatibus secernitur, in quibus interdum de naturali corpore disputatur,in illis enim non habetur doctrina de eo,ut habet in seipsi principium motus o quietis,ut in mentia naturali usu venit.kt .Phy.tex. circo Armo. tam voluerit docere discrimen inter ea, qua arte rat ' er naturalia, ait naturalia habere in seipsis principium motus Of. Mettex. quietis,qus vero arte fiunt eo carent principio,quod idem 6.meti
ii sibi , Det testoralest, chi dixeri Hentiam naturalem circatale res uersuma. cap. fari,quod tale complectitur principiumoe alibi ait quod omnis in I. tentio naturalis es circa ea,quae habent in se principium motus oequictis. Quare non sumpsit mobilitatem,s ut latini arbitrati sunt pro considerandi modo sed illud potius quod eius en principium, si quidem considerandi modus magis prioris quam porterioris habet
rationem. Ab hac opinione uiri eruditi. sto.interpretes non recedunt,graeci ct Arabes, fuer.in praefatione I .phsai ubiectu
philosophia naturalis esse rem sensibilem ut habet in seipsaprincipium
24쪽
pium motus o quietis, intelligit autem per rem scibilem corpus natur age,dixit uero sensibile,ut ostenderet philosophum naturalem solum ea contemplari, quae sunt in materia sensibili, non ut a materia abiunctastini,corpus enim naturale tantum in seipso habet principium motus o quietis. Huius etiam opinionis fuit Them. qui in prefatione eiusdem libri sicet eam Simpli.esse putem intentionem esse ait agere de rebusnaturalibus,qua naturales sunt, quid per res naturales in ellexerit explicans, quas pro re considerata accepit,addit,idem es autem O corporeas dicere O naturales,uc igitur res naturalis est res habens naturam, que o corpus natura leproprio nomine nunctipatur,quod ut naturale cosideratur, quod idem asseruitSimpl. Puamuis autem corpus naturale dixerim esse subiectum, eorumque sententias abiecerim quiens mobile aut corpus mobile esse putauerint, dicimus tamen re haec omnia convcnire , ens scilicet mobile , corpus mobile, res naturalis,res sensius, ct corpus naturale, ratione vero tantum differre, eluti ens risibile,ens rationale,ra animal rationale, licet enim Tnoquoque eorum idem significetur, quippe homo, id tamen diueran ratione fit, quandoquidem alia d pocleriori hominim denotant veluti ens risibile in corpus risibile,es enim risibile hominis acci-
dens,eoq; natura posterius, alia uero a priori ,sicuti ens rationalera animal rationale quidem rationale principium illius est, ct eo
antiquius,es etiam res genus remotius.Si igitur,ut omnis enitetur
error,subiectum es describendum,illud sumendum es, in quo digenus accipiturpropinquius iudi ratio principii spectatur, secuti in eo quod nos protulimus, apparet. es enim omnibus prius illud, quod
ocauimus motus di quietis principium,nanque ad id di mobilitas insensibilitas reducuntur, proximius etiam accepimus subiectum quandoquidem in corpore motus oe eius principium inuenitur primum, id autem materia di forma constat, quarum una Tt materia principium motus passuum est, altera uero activum. haec dicta
25쪽
Ascanis Comitis Praefatio I. De subiecto libri physi opinio aliorum.
XI LI CATO totius philosophiae naturalis subie GUM transeundum modo est ad partis subiecta, emcrutemur-D-que materiam libri de physico auditu,in cuius disputatione non discedemus a no raphilosophandi via, ut prius de aliorum
placitis disseramus,mox eam,quam putamus esse ueram, abferemus sententiam. Iprima fere omnium graecorum opinio Them Simpl. Ioagram. qui in initio primi phas.concordes dixerunt intentionem O propo itum AriB.esse de es,quae communiter consequuntur omnes res naturales. Vere,peculiaria enim singulis rebus in libris, qui post hunc sunt, tractantur. Ver quaesint haec, quae uniuersdres Omnes naturales consequutur, vario modo intelligitur iuxta eorum sententiam. Ioa.gram. quinq; esse haec arbitratus es,materia, formam,locum, tempus ct motum. Them. Simp. quorum eadem
ei praefatio,v uspicandumsit aenum alteri eripuisse, aut quod magis probo, quod ab aliquo aut impressoris incuria fuerit adscripta
Them.non enim Them.paraphrasim redolet, Omodum eius intem pretandi, addiderunt praeter ea finem O efficientem, veluti ipsi id uidentur indicare dum propriam explicant sententiam: O quid per communia omnibus rebus naturalibus sit intelligendum, aperiunt, aiunt quemadmodum funt principia ra quae principiis sint annexa intelligentes per principia,quae causae nuncupantur,ut finem ct eis ficientem,simul ct concausas,ut formam ct materiam, per annexa vero motum, locum, tempus ..ab istorum opinione non Misus recessisse Aueriintentione huius libri asserens esse cognoscere causas communes omnibus rebus naturalibus,ri materiam, se metam, fico . nem, efficientem,ct accidentia communia, huius simile g. p f. protulit. Simpl.testimonio Ariclo.nititur Upersuadere, qui in initio operis proposuit se tractaturum de principiis, quae communia sunt rerum omnium natura iv,ut de eo in facultate disseratur, quod in prooemro proponitur. cymi igitur instituta sint communia principia,hec erunt materia, subiectum operis. idem in intelligedum
de communibus accidentibus, de quibus similiterfuitproposita in-
26쪽
tentio tertio illius operis. idelm Auer. alia ratione molitur, ut id g.Phr. rex. sit necesse esse iubiectum, qiιod definitur,c- uero principiorum ci accidentium tradatur definitiones,merito easesbiectum fateri opor iret. O addit, P corpus non definitur hic ob id quia non es subiectum ted magis in libro de cyto,in cuius initio dixit s liber de coelo es primus,in quo Psermo de partib. subiecti totius,Micchic o ibi fuit definitum corpus, quoniam est communesubiectum in tota scietiade natura, ct id erat necefarium,prius inquam definiri subiractum totius,antequam de partibus fiat sermo. monseratur huc idem iis, quae Aristo.reliquit in principio primi meteor. ubi epilogo collia . .... ad gens qua dixerat in libro pus .ait se locutum esse de primis causis naturae ct de omni motu naturali: cum id, quod epilogo colligitur, sit tractatum in narratione, merito principia ct accidentia accipi
oportet pro subiecto praesentis libri.
his plurimum debeam, eosq; caeteris omni- bus Aristo. expositoribus praesare putauerim, frict.ta men O veritati magis debere sentie, quibus nihil est praferendum,ideo pace eorum dixerim,in hac re eis non est adherendum,non enim temper in uerba expositorum es iuradum, quassemper bene di nunquam male sentire possint,in ueritate enim inues ganda no magis autoritatis quam rationis momenta quaereta 'nt, nec fatis probare soleo,quod de P thagorers dicitur, quos ferunt, si quid affirmarent in disputando, cum ex eis qureretur, quare ita Uet,rejoder olitos,ipse dixit: quinetiam plerunq; nocet hi,qui discere uolunt,avtoritas eorum,quos insequuntur. iccirco nos clorum periculo decrevimussisim Aristo. insequi, nec sinere alloi umsuasionibus nos decipi, una chinatus in multos delabi errores. Primum igitur in hos sic inuehimur ex subiecti conditionibus argumentantes,inter quas chm haec una sit potior,ut principia habeat, ex quibus de eo monstrentur passiones, consat veram non esse sorum opinionem,siquid, principiorum non sunt principia, ct si cum
his accidentia connumerabimus, tunc accidentium esse accidentia D et oportebit. Dicitiam by Cooste
27쪽
oportebit.Traeterea de tali fιbiecto halita notitia scientia dici ven poterit quandoquidem per causas comparari nequit scire uero per causam fit. dditur etiam quod principia,accidentia disdiectum essent idem,pro unoq: ponerentur,quod valde est alsurdum,nanq; ea in facultate mutuo secreta sunt.deinde ciem haec plura di non unum 't. scientia non dicetur aenascientiae enim unitas ex subie
.cti unitate oritur. Praeterea ut Aristo. argumentandi modo utar,
illud est subiectum, cuius principia facultas indagat , sic enim ipse octendit de rate di de substantia haberi doctrmam quia eorum qus' ratur principia,c n autem principiorum quaeri non possint princia pia,iuia infacultatesubiectum ese non possunt. Additur etiam, illud in subiectum, cuius gratia omnia trasantur,ad ipsum; omnia diriguntur, O quod alterius merito non invectigatur, uerum principia ct accidentia semper ad alterum referri est necesse in iatuit. n. cristo.in principio lib. DU. se largiturum principioru cognitionem,ut rerum naturalium scientiam adipiscamur, di g. eiusdem dixit se uelle agere de accidentibus ut earundem funt affectiones. Sigillarim quoque aduersus hos possumus argumentari, primum contra Simpl.dicentem hic de principiis agi,ct de iis, quae sequutur principia, e de annexis principi', intelligentem per annexa principiis accidentia,nempe motum,locum,di tempul,quodprorsus uerum non es,licet enim haec sint accidentia,non tamen principiorum sed rerum naturalium.opinatur etiam de iis tractari propter principia,quod similiter in D um, xt cum de diuisione loquemur fiet
perspicuum. eprehenditur quoque Dagram.qui duntaxat quinque esse putauit,quae communiter consequi dicuntur omnes res naturales , O omisit eo efficiente,quare eius expositio es diminuta. Hi igitur dum haecprofitentur, d veritate O d mente rip.r moti sunt, ideo eorum opinio dimittatur. Sunt O alij, qui aliter statiunt,ut Diuus Thom. em mobile uniuerse affirmans, ct in bertus corpus mobile, uertim quia falsitas opinionum patet ex diactis, um desubiecto totius locuti fuimus,non in necesse ut pla ribus in hos agamus, ed rei veritas aperiatur.
28쪽
In Lib. Physic. I sPropria opinio. Cap. II.
i S T autem no ra opinio, a qua non recedit Alex.referenite simpl.qu)d in libro pus subiectum sit corpus naturali,
ut naturale,quod etiam posuimus in tota scientia naturaliquod sic ostenditur. Id est subiectum,ut frequenter diximus, cuius facultas principia oe affectiones uenatur, in hoc uero libro pes eram es principia S passiones corporis naturalis inuestigari, ut quati or prima genera causarum,di motum,locum, O tempus.Traterea es cristanos in principio uniuers scietiae, ut prius de uniuerfosubiecto loquatur,antequam de eius oeciebus uerba faciat, c autem in totascientianaturali sermo fiat de corporis naturalis Jeciebus t dixerit in prooemio Ioari gram. Trist. complures naturales libros conscripsisse, O multitudinem librorum suorum omnibus rebus naturalibus distribuisse,ueluti in libro de cylo locutus es de eorporib.simplicibus,in reliquis de mixtis imperfectis Operfectis,
inanimatis, mimam habentibus,ergo oportuit de genere utputa de corpore naturaliprius fuisse dictum. Deinde corpus naturale bifariam potest considerari,aut absolute ct in seipso,aut ut in suis Feciebus habet conrumentiam fecundo modo de eo fuit tractatum in libris particularibus,superat ut de eo quatenus in seipso considera tur,alicubi dissereretur,alioquin nonfuisset exacta de eo scientia. Et tandem cum nulli alteri subiecti conditiones accisodari queant
quas saepius ad subiectum requiri Batuimus, nisi corpori naturali, merito illud pro subiecto stabiliendum est.Verum oritur dubitatio, paulo enim supra hoc idem in uniuersascientia natura i cofessi fuimus subiectum,quare subiectu totius Opartis erit idem. Diluitur, nullum est absurdum idem uaria ratione in diuersis facultatibus esse subiectum, ores enim de corpore naturali duplex fieri co eratio,ut dicta est, rut c uniter quoad ea,quae ei uniuerse insunt,ut principia ct accidentia communia, aut quoad ea, qua sibi propria sint,primo modo consideratumpraesentis libri est materia discopus si uero utroq; modo illud attenderimus,la tota scientia essubieita. Rationes
29쪽
i 2 soluendae rationes sunt opposita opinicnis, prima euertitur, si prius quot modis intentio accipiatur,expli- - cmus. Est enim duplex,primaria ct secundaria,uocatur primaraa,quae cumsubiecto coincidit, ab eoque non dissere,quandoquidcm quod principaliter in facultate intenditur es subiectum, cujus gratia caetera tractantur, ad quod etiam perinde ac ad principalem scopum dirigi omnia necesse est, reliqua uero secundario cognoscuntur, ut principia, partes, O passiones: nec quis putet haec pcr accidens considerari licet dixerimus secundario, per se enim tracturi putandum est, quamuis non primo. Secundaria igitur intra uo claudit principia,partes, affectiones: d iteritate igitur alieolii sunt, qui intentionem scopum aflibiecto differre opinantur , di ex hoc uolentes ad bonum sensum sententia'ecor m redigere,ur de intentione ira non de subiecto eorum opinio sit intelligenda,intentio enim subiectum idem est, si de ea loquamnr, quam prima clam uocauimus,quod enim primo di per se in facultate intenditur est subiectum,quare scopus S intentio diripotesti ct taceant aliter Isimielites, quos uelim eos consulere de rebus in philosophia, qui subtilius O exactius rerum naturas perscrutantur. Dicimus igiarur quὰd uertim es . aris.in initio lib. p f. proposuisse se locuturum de principi sista id non propter se uerum ob res naturales, qus principaliter intem ritur , ct quarum etiam principia oecausas erat inuectigaturus,despexit autem primariam intentioncm, quoniam erat persiicua..ad id de accidentibus similiter regiondetur,suerum est de eis fierisermone, uerum ob res naturales, ut Trip.dixit. Ad rationem Auer. bi ariam possiumus respondere, primum
quod falsum est de subiecto semper ese praecognoscendu ipsum quidi. post. tem quando mim id fuerit notum, Jernitur, ut eris. monuit, ars en mete, in difficilibus uersatur; Dicimus etiain quod corpus naturale fuit .phy te , definitum ab Aris. a. pus cum dixit, quae nasura sunt omnia ui-PUT' dentur habere principium motus in quietis, id enim es corpus naturale, definiuit etiam corpus naturale dum ait, habent naturam
30쪽
enacoque habent principium in seipsis motus er quietis, hac enim , .phrstex est corporis naturalis definitio, ut etiam ueritate coactus ibi fen- . tu uer.tanta hin uis ueritatis,quae praeter id, quod ingenio cuiusquam hominis aut artesduerti non potest, etiam aliquando cogit homines sibi contraria dicere. Vcta in quis posset ambigere.tunc in i .crii Arist. fuisset iuperuacaneus, in quo iliter definiuit compus naturale. re citur dubitatio, quod alio modo hic di ibi de cor pore fuit tractatum,nonsecuti nonnulli putant in primo celi definiri corpus Mathematicum, fuisset enimfactus transitus artis, ubiq;de corpore naturali disseritur, uerum in libro vii considerari ut tres continet dimensiones,nec sic subterfugit considerationem naturaee,in magnitudine.n. dimensionib.ut naturalis corporis sunt,inqbus etia uersatur philosophus naturalis,ut testatus es Ars. et . . pus primo ce .ut uero capit materiam ct forma,qIta motui ct i,. quietis sunt principia,fuit definitum in pusicis. Quare magnope- 1.cili tex.i. re iacuer.deceptus est,qui corpus naturale fuisse definitum in pri mo vli opinatus est,ut in philosophia naturali hin subiectum. Ad id, quod poseremo fuit actatum,ressondemus ibi Ar .solum epilo go collegisse principia ct accidentia naturalis corporis, ex his tamen simul corpus naturale infertur,quandoquidem dictum es principia oepciones subiem merito trafIari. Haec hactenus de libripvsicorum materia.
De diuisione scientiae naturalis . Cap. I S.
UUM de subiecto ea omnia dixerimus, quae ei necess)ria
erant, nunc ad id, quod fecundo loco iustituimus, trari seundum est,in quo polliciti fuimus de diuisione loqui. Verum quia propria recte cognosci non possunt,n prius, quae sunt comunia intelligantur ure decrevimus,ut idem in superiori quaesito feruauimus,prius de totiusphilosophis naturalis diuisione loqui, de , biceps ad ea deueniemus,quae e Uentis uesuminis.Se offert primum opinio Ioa.Gramqui totam philosophiam naturalem in duas principei pretes distribuit penes ea,quae consequvntur res natura es, aitque esse nonnulla,quae communiter res omnes naturales consequvntur,alia ueta,quae aliquibus rebus sunt propria intelligens princia