장음표시 사용
31쪽
pia ct assectiones per ea,quae consequunturfunt autem eorum ali qua communia,quae in rebus omnibus naturalibus insunt, ut materia, forma, motus,locus, tempus,alIqua uero propria, qua in rebus quibusdam inueniuntur. it Arist.de iis,quae communia sunt,
in libro de phoesico auditu, de proprijs uniuscuiusque in cateris libris philosophiae naturalis, haec pars in alias secari potest, quatenus diuersae sunt res naturales,ut pro harum sectione distribue da sit. idem siluer. sentit cim de ordine in praefatione loquitur. Veta in istorum opinio mihi non arridet. Trimum quoni tm operis diuisionem penes ea accipi oportet,quae principaliter tractantur,ipsi uero exprincipiis di accidentibus eam sumpserunt, quae secundario facultas amplectitur.Traeterea ueluti exsubiecto facultatis di Binctio capitur,consimili ratione ex eodem iumenda es di ributio.ctuare istorum opinio recta non eΩ.Sunt alij ut Them. Simpl.qui totam scientiam de natura diuidentes duas in partes,dixerunt una esse de principi', de iis,qua necessario consequuntur, ut sunt annexa principes, teram uero de iis,quae exprincipi s oriuntur Trima pars habetur in octo libris pus altera in reliquis philosophia naturalis libris, quae adhuc in multas secatur partes, ut patuit ex Ioan gram. Haec opinio licet priori sit rectior, uera tamen penitus non est,nam prior pari penes ea fuit accepta, quae non principaliter infacultate pertractantur, quot fieri non debet, ex subiecto enim fumenda es librorum disinctio.Traeterea diuisio in ea in facienda, quae eodem continentur genere,at principia,O quae ex eis oriuntur genere disserunt,dictributio igitur hora non fuit recta. vos Ars. tanquam faxo adhaerentes alite enthnus, penes tot fieri possit diuision m dicimus quot funt ea, de quibus per se facultas disperit, que cum tria sint,ex his omnibussum ectionem asserimussunt autem principia, ectiones, subiectum,a,quo tamen sectio primum accipienda est ubiectum e B, ueluti di ipsum facultas primum contemplatur,reliqua uero non adeo principaliter. Ab hoc igitur diuisionem accipientes dicimus scientiam de natura duas in partes secari,una eri,quae de nniuerso agi ubiecto,quae octo libris pus comprehensa est,altera, que in reliquis libris complectitur, dejeci bus d putat,qus in facultatis partibus propria uocantu ubiecta, qua adhuc in tot distribuiturpartes,suot sunt species totius subi
32쪽
cti. Totcstfecunda sectiosieri penes Principia,ut una sit pars, uae de communebus basiat principiis, alia de propres, prima conscripta est :n libris p sicorum altera in caeteris libris. Ex assectioni bus e iam licet fumi diuisionem, quarum aliae communes sunt, de quibus in libris agitur pus .alia uero propriae,qua in tu, qui deinceps sunt , libris tractantur, O haec secunda pars dunditur adhue pro vermero diuersarum rerum,quarum assectiones inquiruntur. Distributio igitur totius scientiae ex his tribus accipi pctest, quamuis doctior sit,quae penes subiectum O ciui partes attenditur.
De diuisione libri de Physico auditu opinio Si inplicia,& sociorum Arist.
.R, V salterum aggrediamur, quod magis urget O in hoplures confisiunt difficultates hcc aurcm es de diuisit ne la ripvs ni cuius disceptatione d nostro ccnsueto philosophandi more non discedemus,nt prius aliorum sententias reseramus .in hoc autem omnes conueniunt ut totus hic liber duas in par tes dinidatur,in unam,que est de pristipiis .in alteram de motu, diffratiunt autem ubi de his fiat di tatio. Est prima opinio sociorum infinitio quinti sextiphil refert Simpl.qua ipse Them. in promnio primi pusc. secutisunt, quod quinque priores sint de
principi sitres uero pocleriores de motu .Primum id Simpl.o stendit ex progressu inrist.qui in primo de materiai forma, di de priuatione quaesormae opponitur,agir. Insecundo de causa e ciente Od fine. de casu, fortuna,quae uocuntur per accidens causae eis scitentes.dicentur igitur libri de principiis, in quibtis qui tertiusntincupatur numerari ea intimauit licet in eo de motu disseratur, quoniam cius cognitio propicr eam,quae es de natura, tradita est, ut in principio tertii testatus est Arist. in eodem de continuo dissu- turdi de ionito, quandoq idem motus reni nuus ct diu bilis in infinitum es.Trs terea cum corpora natara ta sint in loco in locoque moueatnr. coramiti raticne de loco in quarto fit sermo, ct chmapud ncnnu os locus esseCFatium uacuum. inter principia pcne
33쪽
Ascani j Comitis Praefatio. s.
retur,ideo in quarto de 'aemo fuit dictum, in quo iliter de tempore actum es , si Midem tempus mollim metitur. Erat etiam operae
pretium pro motu eius Pecies cognosci, O ora uisnes, quas halet ad quietem, asseipsum O quomodo sit tintis de quibus in
quinto disseritur. Cum autem, quacuniae a terato ad sta initim usq; Gumerauimus, propter motum sint tradita,de quo conscriptum es, ut naturae desinitio nite geretur, hi re huius o reliquor ita tractatio uniuersa ad naturam dirigitur , quae cum de materia di forma, quae principiasunt, dicatur, merit) omnes hi libri tali nomine digni istit, ut de principijs nuncupentur. Tres uero posteriores uocantur de motu, quia in sexto de eo sit exordium secundum seipsum, di iuxtassam naturam. Hoc idem Simpl.in initio Diti Arist.tem-monio nititur confirmare,qui crebro quinque priores de principiis uocat,alios uero de motu . nam. 8.phi de trionem motus in tertio traditam accipiens sic ait.incipic mus autem primum ex dcfinitis a nobis prius in physicis .intelligit autem librum tertium, dicuntur enim libri physici, hoc est natura es siue libri de principi', ait etiam in fine eiusdem. Quod igitur in sinitam magnitudinem nocontingat esse,ostensum est prius in phylicis. si iliter intestia gens tertium, in quo de infinito disseruerat.s primo cuili negat dari corpus iasini tu, lase dixisse in libro de principi 'fatetur,quod in tertio pus fuit explicatum. Quod igitur non est infinitum
corpus,pala e ee per ea, quae particularia sunt spcculatibus hoc modo& uitiuerialiter considerantibus , non solum secundum rationes,quae in iis,quae circa principia dicte sunt a nobis, determinatum est enim ev ibi uniuersalitcr prius de infinito quomodo est,ev quomodo non est. Tres uero pocteriores dici de mctu sic octenditur, nam .am .g. caeli liqumis contra antiquos asseram
res magnitudinem esse indivisibilem, ause dixisse de his prius insermonibus de motu innuens sextum librum. De his autem consideratum est prius in iis, quae de motu,sermonibus. nferius asserens multa euertere, qui corpora inditurajlia ponunt, ait se de re hac dixisse in libro de motu ititelligens eundemsextum. De quibus d ustum est prius in iis,quae de motu diximus . Primo etiam eiusdem inquit fieri non posse infinitam magnitudinem pertransiri in te pore finito,ut fatetur se dixisse in bis,qua de motu . intelligens sex
34쪽
tum.Sed illud quidem manifestum est, stiod impossibile sit infinitam pertransire in temporc finito , in infinito ergo, os c lumcnim e luto c prius in iis,quae de motu . Ei primo degen. ct corr. 1 degra.&tradens duplicem causam generatronis,materiam . e ciὴtem,ael LM tega de ca e ciente se prius egisse in sermonib. de motu intelligens octaturam De illa enim dictu inest prius inde motu sermonibus .His ieitur constat totius operis duas ese partes, quianque ser irca libros dici de principi s,alios hero demctu .
i h V EII contra hos bona cum uenia, eorum ; erro res aperiemus deposita amicitia pro ueri inquit rione.ma--h ..ior enim habenda est ratio veritatis quam amicitiae. Trim En autem sic arguuntur. assectiones, ut papim dicium est subiectimer o infacultate considerari est necesse, ergo illius gratia eraη; i.deam mapertractandae nam tesse . e r. alicuius subiecti perfecta doctri rumstrum babet rinisi quae ei contingunt, fuerint cognita, o AD . pra- 'mo post ait, quo cientia demonstrativa contemplatur passiones subiecti. quare obfibiectum deaffectionibus sit tractatio. Praeterea quae de si biecto demonBr.inda sunt, ad principiorum cognitionem non oporter referri,pasiones de fibiecto, ut perspecta notaque fit eius natura,probantur. Deinde, ut iamdudum cictum eli, et principia, di assectiones, partes propter subiectlim considerantur,quare de corpore naturali disciplina fuisset diminuta, si de eo propria accidentia nMfuissent monstrata..Additur etiam quod mocus coli siderandi modo definiendisimilis es, definitur autem motus,ut comporis naturalis est passio,quando dictum est,motus cst actui cntis, , ct ipsius mobilis,quare ut ad corpus naturale Fectat, de eo disseri fitur,id ex Ars.consi matur,qui tertio phetis polluirus in se de his locuturum,ut rerum omnium naturalium sunt accidentia ,sic enim ait. Manifestum igitur est quod & propter haec,& propterea pcunctis sunt communia & uniuersalial sc omnibus,coli deraduerit. Magis est autem putandum ibi de his fuisse per se pertractatu ubi eorum traduntur definitiones, ueluti principsa non dicunture e costderari,quoniam eorum notitia adjubiectum dirigitur, co
35쪽
simili ratione nec affectionum tractatio peraedicenda est, quando quidem ad idem refertur. Abhorret etiam a ueritate eurum opinio cum insecudo libro de fine et efficiente agi opinati sunt,si enim, ut etiam ipsi reflantur, in libris phi de principiis communi imis disseritur, erat necesse de illo fine Oefficiente ibi tractari,qui omnibus sunt communes, quos cum in unum, quem Deum benedictum
dicimus,coire per cuum sit, de hoc tu fecundo disseri erat necesse, uerilim cis de eo ibi nihil disium sit,ut unicuique conflat,d ieerita te igitur alieni sunt. dum de fine ct effiente agi dixerint. Praeterea si eorum uera esset opinio,non magis de his dicendum foret fuisse disputatum, quan de materia forma, de quibus similiter facta fuit oratio,cum earum tradite sunt definitiones,ct de natura dictu es,ibi etiam de quatuor causissam afuitsermo.Si igitur ibi res tractatur,ubi definitur,allimari oportet non solum de fine di effiente Ars disseruisse sed etiam de materia , forma. vec minus sevotum es a ueritate alterum eorum dictum, inseptimo ct octat o tractari de motae sermo enim de motu ibi factus alterum spectat, O non est secundum sui mus naturam,ut male ipsi putarunt , sed ad primum dirigitur motorem,ut paulo infra monstrabitur.Tarum etiam sibi constat Simpi mim in tertio phis com i. dixit de motu se imonem concludi quatuor ultimis libris,quare inter eos quintum con numeravit, qui de motu sunt. Rationes, quas attulimus, facile diluip junt, ct prima ex dictis ruit, nam motus primilem erat ob ipsum subiectum cognoscendus cujus est affect , veluti ex car .c tiendi mus fecundario uero propter vat iram in catus positiis eri definitione, ut mass eo loco rip.rto uerit ordinis rationem reddere, tra clandum autem eraet de eo,etiam si non fucriesumptus in natura definitione, obscientiae necesistatem N iubiecti cogniti tram. Ad ea, quae ex .ari l.afferuntur,facile reson es r cum Ioa gram. in prooemio quod saepe caeris . nomine parcis uiriuersiim opus lige igit,iccirco interdum uocat librum de principes,nonvuxqitam de motu,licet enim di complura alia hic di putentur, ea tamen sunt precipua , ct de quibus semonem longiorem protraxit incrito his duobus nominibus consueuit uniuersum opus uocare nec alui id uisat, in de- notatio accipi positi ab altes,quae ibide tractatur, ueluti tertio coeli sextu pus coim nuncupat de tempore,de quo in quarto dictum ei I.
36쪽
Porphyrij, Et Ioan. grana. Opinio eiusqu e improbatio. Cap. I d.
ORI IITIO VS teste Simpl.in prooemio quinti phas
Ioa.gravi.in exordio totius operis parta a prioribus dis ' sentientes quatuor priores uocarunt de principiis,quatuor ueta pocleriores de motu, eisdemfeta moti rationibus. ait enim Ioa.gram. quod cilian institutum Aristo.sit in uniuerso opere de T soauditu quinque dissutare, nempe materiam, fomiam obcum notum tempus in primo O secundo de materia O forma disserit, licet in primo magis de materia,in ecudo uero magis deforma, quae cum sint principia non iniuria libri de principiis dicentur, O tam motus propter naturam tractetur reliqua propter motum,merito ista ea oratio ad naturae cognitionem referetu r. Quare duo, qui deinceps sunt libri, in quibus de his agitur militer deprincipi s dicuntur.in quinto Arist. inchoauit de motu sermonem, de eoq; fecundis fulipsius naturam agit,pro quo declarando ea omniapraecipit, quae necessariasunt, que ad finem octaui. arist. testimonio id comprobat, qui quatuor priores consueuit uocare de principi', caeteros uero de motu.Horum opinio falsa est, ct summopere Ioagrii m. deceptus est,primum quia solum de quinque in libro physagi crediderit omittens fiam ct efficientcm,de qua re paulo supra eum obiurgauimus,multa enim .vr . dixit in a. de Dedi tex. q. mendit naturam propter finem operari,quare naturalis munus est de eo agere, ad quem Gmiliter de Gnient essectat loqui, nam qui efficientem negauerit, simul materiam di formam tollit quandoquidem efficiens ex materia simam producit. Dixit etiam .ari .eodem libro quod a phystra philosophi naturalis partes funt de quatuor causarum generibus '' tractare. Esset etia diminutus Arist. in hacscietia. reliquisset enim ede fine in resiciente tractationem Nec nonfalsum est Arist.plura de forma dixisse in secundo, nam licet de materia in primo pla ribus egerit ob eius di filiorem cognitionem, ut ipse fuerit primus, cui pland natura materiae claruerit teste inuer. non tamen in fecundo plura de formafuere Tata, si quide mu 'ta de Dect de reliqtiis cauaru mulieribus disputantur. Tosiremtimetia a ueritate adeo abhorreti. Physcd.
37쪽
horret, ut eo nihil absurdius autumare posiimus, in posterior bui nempe libris agi de motu,ueluti nos paulo pos explicabimus.
Opinio Diui Thomae eiusque improba
I V V S Thom. ut co lat in initio primi Meteor. chm prioribus disjribuit Iphimersam opus duas in partes nuncupans Tnam de principes. alteram vero de metu: disntita i e u ab istis quippe duos priores de principes putauerit,quax do-quIdm de materia O forma di de alijs causarum generibtis in illisugitur, reliquos autem de motu . Haec opimo sicuti Pr orcs. hera
non est. tristoteliq; aduersatur siquidem infecundo falsum silesine di effiente haberi disciplina sinis v. ultimusqprmixtim effcici, de quib. agi in hoc libro es necesse, Deus es bene victus, de quo nec in primo nec in ecudo aliquid fuit dictu . Deinde natura eslici lis ibi declarari ex imandum est, ubi cius larginiiturpi adicata, id facit Ariti.in octavo, quando de motore primo ct immobili loqui hir, 't paulo post dicemus, ergo non infecundo, in quo de fine O efficient olim quid nominis halemus,ueris qui sit hic finis aestimus primum rerum omnitim Glicicns, ibi non ea plicatur ,sicuti erat necessarium pro eorum perfecta doectrina. IXecsibi constat Diuus Thoen. quandoquidem in principio octaui dixit intentioncm in eo libro esse agere de primo motore, inter multa alia, quae ab Aristo.ibi tractari arbitratus es. Deinde in reliquis libris non dux taxat de motu fit fermo, uertim etiam de loco S tempore, Tt sunt rei naturalis affectiones, de omnibus enim his erat necesse agi, sunt enIm corporis naeturalis pastiones, de quibus tractatio ad Tnam iste fiat facultatem, quare pars illa non tantum de motu scribenda es, sed etiam de aliis, is abis istote. s. caeli fuerit uocata de
38쪽
V M hucusque quid alii senserint, dixerimus,nunc tem-ζΩ : Di cst,ut in medio no ram pomimus opinionem , semperi re steli tanquamsa ro adhaerentes. Amentimurgrycii totim hoc opus secaripo e duas in partes, unamq; dici de princi piis,quae quatuor continetur libris, alteram de motu quatuor aliis Poluminibus coprehensamn d tamen sicuti Porphyr. Ioa. gram. Ad duos priores, duos ps eriores de principiis,reliquos uer) medios de motui siue de affestionibus. Et ut HicitH; nostra perspema sit optato, nonnulla accipere oportet,vnim est,quod corpus naturale, cuius hic diximus principia affectionesq; inquiri, duobus contingit modis cosiderari, aut dum sit O procreatur, aut dum factiimogeneratum est O cita alia sint, quae necessario requiruntur, Tisiatio alia ut constitutumsit operaepretium erat pro eius perfecta scientia utroq; modo considerari. Et proinde Arist. de eo disserens primum eius principia,ut gignitur, inquirit cum id necessario praecedat, deinceps M actu absolutum est.Traeterca eri sciendum quod licet corporis naturalis, quouis modo intelligatur, quatuorsint cognoscenda principia, ct quae interna o qua externa nuncupantur, criso. tamen de eo, νῖ gignitur, in primo phfloquens ea du taxat principia docuit, quae interna funi, sicut in secundo de eodem QE;, utprodi ctum es. similia tradidit principia. corim autem, qua generatur, sicuti generationis O cuiusin motus,tria sunt principia intrinseca,ut etiam Aura. monuit,materia,forma di priuatio,quorusio ut termini, terum vero ut subiectum ad generationem requiritur.Eius autem ut factum eia duo tantum funῖ principia,materia forma, uippe ad rei consissentiam privatio nihil conducit, qui-nimo ad corruptionem. Verum cum pro si biecti perfecta sesentri omnes causas necessesit cognosci Aristo .in septimo ct octaito u natus est extrinseca principia, eorum protulit praedicata, quod quid est,primam : O commmimmam omnium formam indagavit. mn iniuria igitur quatuor si libri de principi' vocantur. Disputauiet de motu ct de infinito in tertio,in Puarto de loco , vacuo, di tempore,in Quinto sexto iliter de motu,quae cum corporis naruralis accidentia sint, iure de accidentibus librivocaripossunt,aut
39쪽
de motusAb eo, de quo plura dicta sunt, ad quod reliqua fere referri uidentur,velimus accipere nomenclationem. Et Tt qua dixi- Mui clarcunt, eorum omnium quae proposumius rationes sunt vis randae. 'rimum Osicnditur in primophi agi de priaciphi rcrum naturalium, Tifiunt nam tot modis,Mt exae id sciatur,unuquodq; tractaudu cit,quot potes considerari,cum autem corpus na urate Iliuduob. modii concipiatur,necesse erat, ct sit sit di i alium est, de eo disteri. Praeterea,vi saepius diximus,trat fandigenus amouo definiendi capitur,hic Pero principia definiuntur, c corpus naturalei .Phy.tex. fit, tinnimi.n. Aris. materia dixit ese primum ubicctu Tmtatiq;ii, ex quo fit aliquid clim insit,adiecit, heri non ei e, di loqucni uci. phy tex. forma ui formam absentia oepraesentia facere mutationem. Pa-ψ8. tet igitur materiam ct formam fuisse dc rtas, Ni heri di produci corporis naturalis pectant Disium csi ciιam eodem disiercndi mcdo dc priuatione,que rerum, tam fiunt tara m es principeta clii quoque testimonio est Aristi qui tex. 3 q. ollicitus cst principiugenerationis se Penatui tim )oc I rerum dum gignuntur, cuIus Iur- ha haec sunt. sic igitur nos dicamus prunum de omni generatio, phy tex. nc oggrcdi cntes. Opaulo pose epilogum colligens c inquit. Quot g. igitur principia sint rerum naturalium, qui circa generationcm,di quomodo tot, lictum est.si quis igitur cunecta Ari .ucrba in primo phys ammaduerterit satim percipiciscopam tbet esse de principiis rerum naturalium,ut fiunt. consat similiter in secundo agi de causis internis naturalis corporis, ut productum di constitutum est, quandoquidem de materia O forma meminit, e quibus secundum substantiam naturale G rpus d cndre,omittens deprin tione firmonem tanquam nihil conferente ad illius consistentiam, quod innuit Arel.in calce primi libri, ubi miluuit se aggresuram aliud principium sicuti iecit, ctar de materia Oforma xt rei facts sunt principia incoeperit loqunes enim aliud principiit,de quo Titin secundo, ab eo,de quo in primo dictum est,cum istud sit mi gracra .da,id vero rei productae. -dditur etiam P materia O forma subatomine naturae fuere definite,quomodo non sunt principia rei nisi ps, i. v e3Fit nec ecficitio materiae alio modo sili compctit, quando fio. dicitur. uno igitur modo natura sic dicitur, pruna unicuique subiceti maioria habentium in scipsis motus principium N muttioni sa
40쪽
tionis. Verum qus diximus,non videntur prorsus carere difficultate,tunc enim in primo phaseasolis principia essem tradita,que ortui ct interitui sunt iubiecta,Dod nonnullis recentioribus minia me arridet etiam insequentibus opinionem, nempe de omni corpore naturali communiter dissert,eisdemq; ubi rei generabilis di aeteranae principia inquiri.Pro quo astruendo nonnullas attulerunt rationes, prima ex Arist. elicitur,qui in initio operis pollicitus es rem omnium naturalium,in quibus Numeratur corpus calefiesrincipia docere,quare similiter desub anti empiterna habenda eri doctrina.(Traeterea cum dejeciebus alicujus generis analogi tractanduest,prius de earum genere loquendum in at corpus naturali luod de aetemo ct corruptibili dicitur, I anagogia,ergo de eo prius erat disputandum,de eo autem fit fermo is eius traduntur praedicata communia,utprincipia, ct accidentia. Deinde in utroque genere causae deueniendum es ad Namprimam causam, Tipatet a .metaphaguare in genere materiae similiter ad unam primam erat ascendendum quae nec rei coelesis nec rei generabilis sit prima, sed rurique communis,de qua fatendum es Aristo. isse in primo phet. ad .ditur etiam quod de ea materia dictum est,qua fuit definita, miriq;
autem conuenit definitio de materia tradita,cum dictum sit esse primumsubiectum,ex quo sit Tnumquodque,nam quamuis coelum s eundum subflantiam non mutetur,fit tamen secundum ubi, qu se. confirmant id, quoniam eisdem uiis principia corporis coelesis possumus venari,quibus Arso.inuenitprincipia res,que oritur di interit.prima autem Tia ducitur ex contrarietate,quae in omni insmutatione, qua similiter coeli materia cognoscitur, in eo enim reperitur contrarietas penes partes motus,quandoquidem sol ex constra rio ubi in contrarium mutatur, quare ibi materia Osubiectum eo tanquod modo sub uno consiliit xbi,modosub alio.Secunda via ex diuisione accipitur, omnis enim generatio aut plex aut composita est,in utraq; debet unum permanere,quodmota in unum, imterdum in aeterum mutetur oppositum. id similiter in coelo inueniri oportet, siquidem in ubi siue in quale oppositum mutatur, mouetur enim sol ex oriente in occidentem,ct de opposito in oppositum.Qua re veluti in generabilibus ex iis uiis, hissutilibus inquiritur materi consimili ratione ea,qua caeli es meritur. Traeterea non dx F commu-