장음표시 사용
31쪽
ANTE cI A M ad rem accedamus, videndum quid, dc quot lex sit
Traditio. Nomen Traditionis,generse est, &significat omnem doctrinam, siue scriptam,sive non scriptam, quae ab uno alteri communicatur: Scribe hoc ob misi--ntum in libro,or trade in auribus Iosue. Et lex Moysis in ipta vocatur traditio: Audiuimineam iacentem, quoniam Iesus destruet lacum istum, o mutabit traditiones, quas tradidit nobis Moyses. At ibi: Ego enim accepi a Domino, quia θ tradidi vobis. Traditio,vocatur doctrina viva voce expressa. Et ibi: Tenete traditiones, quas didicissis, siue per siermonem. iue per epistolam. Tamen hoc ipsum nomen accommodatum est a Theologis ad lignificandum tantiim docti inam non scripta. Vocatur autem doctrina non scripta, non ea, quae nusquam est scripta; sed quae non est scripta a primo auctore. Paruulos baptizandos namque, non in uenitur scriptum in ullo Mostolico libro, tametsi scriptum sit in libris fera
Prima Traditionum divisio est penes auctores traditionum. Diuinae. Traditiones, aliae sunt. . ς Apostolicae. Ecclesiasticae. Diuina dicuntur, quae acceptae sunt ab ipso Christo, Apostolos docente, Mnusqtiam in diuinis litteris inueniuntur.Talia sunt, quae ad materiam, & formam Sacram .pertinent .pauca enim de his habemus in diuinis litteris, & tamen certum eli Sacramenti essentiam non potuisse, nisi a Christo institui. Propterea Apostolus,loquens de Sacram.Eucharis .dicebat: Ego enim accepi a Domino,qaod θ tradidi νοιιι. Apostolica sunt, quae ab Apostolis institutae sunt, non tamen sine assistentia Spiritus sancti, & nihilominus non extant scriptet in eorum Epistolis;ut est ieiunium Quadragesimet, & . temporum,&c. Solent tamen diuinae traditiones diei Apostolicae,&. Apostolicet diuinet. Quomodo omnes epistolet Apostolorum dicuntur diuina, &Apostolica scripta, etiamsi qusdam sint in eis prqcepta diuina,&qugdam proprie Apollolica. Vt patet ex illo: Pracipio mas. Cor. ego, stu Dominus Et postea: Dico ego. non Dominus. dicissi sic Ecιlesiastica proprie dicuntur,consuetudines quςdam antiquς,vel 1 Prgla-tis,vel a populo inchoatq, qui paulatim tacito consensu populorum vim le- sis obtinuerunt. Et quidem Traditiones diuinet eandem vim habent, quam diuina pretcepta, siue diuina doctrina scripta in Evangelijs. Apostolicae traditiones non scriptae eandem vim habent quim Apostolicae traditiones scripta. Vt in Concu.Trident .asseritur. Nam verbum non est tale, nec habet vllam
32쪽
Iam aucto itatem, quia scriptum est in membranis ; sed quia dia Deo profectum est, vel immediath, ut sunt sermones Domini; Vel mediantibus Apo--i,.stolis. ut est decretum Apostolorum. Ecclesiastice traditiones eandem vim habent, quam decreta, & constitutiones Ecclesie scriptae: nam etiam in Rep. ciuili eadem est vis consuetudinem approbatarum, & legum scriptarum. M- , tera diuisio est penes materiam, d. risbaia. Traditiones,
aliae sitnt. De fide. De mori- sPerpetua, sVniuersales, s Necessariae. bus. LTemporales, LParticulares, i Liberae. Traditis de fide est, quod B. Maria semper fuerit virgo, quod quatuor tan- Υ tum sint Euangelistae: Traditio de moribu, est, quod signum crucis in fronte pingendum sit; quod Damors, .
certis diebus ieiunia, aut festa celebranda. Traditio Perpetua, quae instituitur, ut semper seruetur,vique ad mundi consummationem. Vt pr dicta exempla. Temparalis est, quae instituitur ad certum tempus. Vt obseruatio legalium r quarundam cetremoniarum, quae seruanda erant vique ad pletiam Euangelii promulgationem. Traditio iniuersalis et, quae toti Ecclesiae seruanda traditur; qualis est Pas. Uriuos B, chalis, Pentecostes, &c, Pariisμνα Particularis,quq uni tatum Ecclesiae traditur,aut pluribus. Qualis erat tempore Augustini Ieiunium Sabbathi, quod Petrus Roman. Ecclesiae tradiderat, & ab ei sola, & quibusdam alijs seruabatur. Traditisnnesaria. quae traditur informa praecepti, et celebratio Paschae die Domlaico post i . lunam Martii. Libera. quae traditur in forma consilii; ut aspersio aquae lustralis, &e, tuis. Cotrouersia igitur inter nos, & hqreticos in his consistit: I.quod nos asseramus, in Script. non contineri eXpresse totam doctrinam necessariam siue de fide, siue de moribua: εc proinde prster verbum Dei scriptum, requiri etiam verbum Dei non scriptum, id est, diuinas, & Apostolicas traditiones. At ipsi docent, in Script . omnia contineri ad fidem necessaria, & mores; ecproinde non esse opus ullo verbo non scripto. Deinde: Illi existimant, Apostolos quidem quεda instituisse priter Script. quae ad ritus, & ordinem Ecclesiae pertinent; quae tamen non sint necessaria, nee prscepta: sed libera. Nos autem agnoscimus traditiones Apostol. omnium generUm.
Denique: Illi putant, traditiones Apostolicas, si quae fuerint, nunc non extare, id est, non posse certo demonstrari aliquam Apostolicam traditione. Nos asserimus, non deesse certas vias, & rationes, quibus Apostolicae traditiones ostendantur. Nos itaque tria demonstrare conabimur. Primum, Script. sne traditionibus nectitisse simpliciter necessaria , nec sussicientes. Necessitas igitur traditionum prob. I. exorijs aetatibus Ecclesiae. Nam P .L Lab Adam usque ad Moysen fuit Ecclesia Dei aliqua in mundo, & colebant homines Deum fide, spe,dc charitate,& externis ritibus: ut patet ex Gen. -' --
33쪽
&alij iusti; At nulla fuit Scriptura diuina ante Moysen: tum, quia omnium consensu Moyses&primus scriptor sacer; tum, quia in Gen. non fit mentio . it. do strinae scriptae, feci solum traditae. Scio, inquis Deus, quia Abraham praceptu ναμ iijs suis, ct domui suae post se. νt custodior viam Domini. Ergδ annis bis mille coiiseruata est religio cita traditione. Deinde; a Moyse usque ad Christum, per alia duo annorum millia, extiterunt quidem Scripturae; tamen eae solae erant Iudetorum: reliquae autem Centes, in quibus etiam erat apud aliquos vera religio, & fides, la traditione non scripta vivebant. Nam prςter Iudi os multi alij ad Ecclesiam pertinebant, ut patet ex Iob, & amicis eius. Et in ipso populo Dei & si Script. extarent, tamen magis utebantur Iudeti traditione, quam Script. et patet ex illo: Narrabullio tuom illa die, dicens; hoc est quod ecit Dominus, dcc. Et: Interroga D.M. , , tuum, ct an unciabit tibi, maiores tuos, ct dicent tibi. Et: Interroga genera- ω. s. rionem pristisam, o diligenter investiga patrum memoriam. Et: Vbi sunt mirabilia, ιο- qua narraverunt Patres nostrid Et: Dein auribus nostru audiuimus, Patras nostri annunclauerunt nobis, dcc. Et: Quanta mandauit Parribia nostru nota eafacere filiis suis, riti.ici' cognoscat generatio altera: fil3, qui Os entur. 9 exurgent, ct narrabor ea filiit suis. Et: Non te pretereat narratio sieniorum: ipsi enim didicerunt a patribae suis. Et tamen fuit Ecclesiasticus ex ultimis scriptoribus Testamenti veteris. Causa autem cur uterentur Iudeti magis traditione, quam Scriptura,est quia usque ad tempora Esdret, Script . non erant redactae ad formam librorum,ut facile,&commode haberi posse1u; sed erant disper in variis annalibus, & chartis; Minterdum ex negligentia Sacerd. longo tempore non inueniebantur ut patet 4 u. a. eX eo , quod narretur tanquam nouum quid, quod in diebus Iosiae fuerit inuentum unum volumen legis Domini in templo: Esdras autem post captiuitatem omnia collegit, & simul in unum corpus redegit, addens in
Deut. vltimum cap. de vita Moysis, dc quetiam alia hinc inde ad historiae
Porro a Christi aduentu per annos multos fuit Ecclesia sine Script. ita rizib.3. . . adlaucio tempore scribat Irengus, fuisse gentes Christianas, quae Golis traditionibus sine Script . Optime Viverent. Hetretici autem aperte dicunt, totum canonem Script. esse necessarium ad. hoc, ut silmciens doctrina habeatur. Contra: Multi libri vere sacri, & canonici perierunt. Ergo non habuimus a i6oo. annis sincientem doctrinam, si tota sita sit in Script . Esdras nanque non reparauit libros perditos , sed emendauit, & collegit eos, qui extabant. Gesta autem Dauid,inquit, priora, st aru . nouissimasινθιa sunt in libro Samuel videntis, o in libro Nathan Prophetae,arque in vo-j lumine Gad videntis. Et: Reliqua aute opera Salomonisscripta sunt in verbis Natha Pro- '' pheta.ct in libris Abia Silonitis, in pistone quaque Addo videntis. Et: Locutus est Salomons. Ru. .. tria mitia parabolaru, o fuerunt carmina eius quinque o mille. Vbi na sunt hete omnia'Ex Testam . nouo certum est periisse Epistola Pauli ad Laodicenses,cuius ossPν. meminit. Et forte aliam ad Corinth. cuius mentio fieri videtur in illis verbist Scripsi vobis in Epistola/Et facile potest fieri adhuc aliqua alia periisse. Prib. a. Secundo prob. ex discrimisae inter Pridicationem, & Script. Apostolorsi Nam Diuilirco by Gorale
34쪽
LIBER PRIMvs Nim, si Christo, εc Apostolis fuisset propositiun verbumDei eoarctandi, de
restringendi ad Script. in primis rem tanta momenti Christus aperte praecepisset,& Apostoli alicubi testaremur, se ex Domini mandato scribere:quemadmodum ex eius mandato in toto orbe docuerui. Deinde; ad pridicandum viva voce non expectarunt Apostoli occasionem, vel necessitatem,sed sponte sua, & ex proprio instituto perrexerunt: at ad scribendum non nisi neces strate quadam coacti animum applicuerunt. Matthetum scribit guseb. eaoe- L . 3-- casione scripsisse, quia, clim praedicasset Hebraeis &ad Gentes ire pararet, Θ'φ' stile iudicauit, si eis, quos corpore deserebat, aliquod memoriale doctrinae suae, & proicationis relinqueret. Marciim refert idem nec silia siponte, nec ra , . .
a Petro scuius discipulus eratin iussum, sed conisulsum precibus Rom. scripsisse Euangelium. Lucam idem tradit ideo solum scripsisse, quia viderat D. 3
multos alios temere praesumpsisse ea litteris mandare, quae non perfecte nouerant; ut nimirum eos abstraheret ab incertis aliorum narrationibus.
Ioannem scribit ibidem usque ad extremam senectutem sne ulla scriptura Euang. dicasse: & addit Hieron. tandem eum compulsium fuisse ab Asiae Episcopis Euangelium scribere, propter Ebionitarum hqresim tunc. exO- ιks
Preterea: Si libros sitos ex professo litteris consignare voluissent, certe 'Catecnismum, aut similem librum confecissent. Denique vel singuli Apostoli edidissent scriptam doctrinam Euangelicam, clim singuli haberent curam
alicuius Prouinciae ; vel certe omne, simul congregati antequam discederet in suas Prouincias, communem aliquem librum edidissent, sicut constat eos communiter Symbolum fidei composuisse, quod tamen non scripserunt, sed viva voce tradiderat. , Prob. tertio ex multis, quae ignorari non possvnr, & tonen in Script. no em 3 eontinentur. Primum,tempore I estam. Veteris sine dubio non minus neminet, quam viri remedium aliquod habebant, quo a peccato originali purgarentur; Sc tantum pro masculis instituta erat Circumcisio,secundum multorum opinionem : quid autem esset pro foeminis, nusquam habet Script Deinde, eo tempore non est Vllo modo credibile, non fuisse remedium ullum pro masculis morientibus ante octauum diem, quo lo poterant circumcidi, & tamen nihil extat de hac re in Scriptura. Tertio, multi Gentiles saluari poterant, dc saluabantur temp. Testam. Veteris, Sc vere ad Ecclesiam pertinebant: dc tamen nihil de eorum iustificatione a peccato Script. habet. Quarto, necesse est nosse, extare libros aliquos vere diuinos: quod ex Script. haberi non potest. Nam etiamsi Script. dicat, libros Prophet. &Apostolorum esse diuinos, tamen non certo id credam, nisi prilis credidero, Scripturam, quae hoc dicit, esse diuinam. Qtiinto, necesse est, non soliun
Script . posse legere. sed etiam intelligere. At 'pissime Script . est ambigua, & peiplexa. & nisi ab aliquo, qui errare non possit, explicetur, non posset intelligi. Nam squalitas Per narum diuinarum; processio Spiritus Sancti a Patre, & filio, Mab uno principio, peccatum originis; descensus Christi ad . inseros; & multa smilia deducuntur quidem ex ncris litteris, sed non adebiacile, ut si solis pugnandum sit Script. testimonias, nunquam lites cum pro
35쪽
teruis finiri possint. Sext b, credendum est, B. Mariam semper fuisse Hrginem contra errorem Heluiὸii, ut semper tota Ecclesia credidit: & tamera nullum de hic re in Script . est testimonium. Septimo, credendum est , in nouo Testam. Pascha esse celebrandum die Dominico : tiam hqretici habiti
sunt ab Ecclesia antiqua dii artadecimani. Octavo, credere oportet, Baptismum paruuloriim esse ratum. Qi:ae omnia non habentur e Script . Sicut esse purgatorium asierit Lutheriis non posse probari ex sacris litteris: quod tamen esse credit. Cred ut omnes Hetretici huius temporis, nullum esse verbum Dei, nisi scriptum: at hoc certe in Script . tota nusquam inuenitur. Ne que ibi: Non addetis ad νerbum quod robuloquor, nec auIeretu ex eo: MOyies, ex Verbo seripto, dicit ; sed, ex verbo, quod loquor. Secundo demonstrare conabimur Traditiones Apostolicas non solum de fide , sed etiam de ritibus reperiri. - Itaque esse aliquas veras traditiones ostendi potest, primo. Multa habes .a, nari dicere, sed non potestis portare modo. Et: Sunι autem'alia multa, qua fecitiis-. Iesin: qua, si scribantur per finiuia, nec ipsum arritror mundum capere possie eos, qui si scribendi sunt. libros. Illa, quae promittebat Dominus priore loco, dixit haud ' dubie post resurrectionem suam, ut Lucas testatur: Per dies q. . apparens erict loquens de regno Dei. De gestis autem post resurrect . paucissima scripserunt Euangelistae. Constat igitur multa Dominum fecisse,& dixisse, quae non
di in Ecclesia, alteram de modo sumenes Eucharistiam ,rimam exorditura traditione: inquit, vos, quod per omnia mei memores estu, ct cui tradidi vobis, praecepta mea tenetis. Ista pret cepta nusquam scripta inueniuntur. Deinde, quia adhuc aliquid deerat pretceptis traditis, addit, ut etiam hoc seruent, Vt viri in Ecclesia orent capite orto, mulieres capite velato. Et concludit 2 Sia quis autem videtur contentiosus esse. non talem consuetudinem nos habemia, nec Ecclestam Dei. Vbi reprimit contentiosos ex Ecclesiae consuetudine. Alteram qu stionem exorditur etiam a traditione: Ego enim. inquit, accepi a Damino, quod θ tradidi vobis. Et concludit: Catera, cam venero, disponam.
tenete traditiones, quas accepissu. siue perstrinonem, siue per epistolam nostram. Ad hunc locum respondent Kemnitius, & Hermannus. Primo dicunt, Aposto i tum eadem tradidisse, prilis sermone . deinde epistola, & idcirco non loqui de traditione non scripta. At ridicula est expositio. Primo, quia illa particula disiuia istiua, siue, aperte indicat, diuersa esse, vae tradiderat, & quae scripserat. Secundo, quod si ita esset, deberet Epistola una ad Testat. continere omnem doctrinam, quam illis Apostolus prςdicauerat. Sine dubio autem totum Euangel. plene illis pret dicauerat, ut colligitur ex cap. l. dc . priori si epistolae. Deberet igitur complecti totum Euang. Attion complectitur centesimam partem. Secundo respondent, Apostolum hic loqui de sermone, quem Ore pronunciauerat, Sc quem ipse non scripserat, sed qui tum scriptus erat, Vel ni it postea ab Euangelistis. At contra. Primo in hoc ipso cap. Apostolus dicit, se illis pretiacasse de Antechristo, &prqter alia docuitia, quando esset venturus: EDiunc, inquit, quid detineat , scitis. Et: Num ruistis, quia, cum
36쪽
lieet Antichristus esset venturus. Praeterea; siue scripta postea fiterint, siue non, quae Apostolus docuerat,
non multum refert,quantum ad argumentum nostrum. Iram Apostolus non
promittit se,uel alium ea scripturum,quae ore tradiderat,sed simpliciter praecipit,vi non miniis observent, quae acceperant sine scripto, quam, quae per epistolam.Et hoc modo hunc locum Veteres intelleXerunt. Quarto, Ori. i. . vis.' nisthea, positum custodi. Eri Formam tabe sanηum nrborum, qua a me audisti. Bonum depositum custodi per Spiritum soctum, qMhabitat in nobis. Et: Tu ergὲ.fli mi, confortare ingratia , qua est in Christo Iesu: quae audisti a me per multos testes, hae commendastilibus hominibus, qui idonei erunt θ alios docere. In his locis nomine
Do ii non potest intelligi Script .sed thesaurus doctrinae, intelligentia dogmatum diuinorum, id est tam sensiis Script. 'uam aliorum dogmatum, qua totam doctrinam propagari volebat per traditionem,ut explicant Chrysost.&Theophilaistus. Et facile ex verbis ipsis colligitur. Nam, si loqueretur de
verbis scriptis, non tam anxie commendaret depositum. Script . enim facile conseruantur in thecis, & a librarijs .Apostolus autem vult seruari in pectore Timothaei r Spiritum sanetiam .Et deinde,non adderet; Hac commenda si eis tibin, dcc sed diceret: commenda librariis, Ut alia multa exempla transscribant Nec diceret: Qua au illi a me permulimustra: sed, quae scripsi tibi. Itaque non verba solum, sed etiam sensum commendat, ac, Ut per manus tradat successoribus suis, iubet. Ultimo; Isultababens scribere vobis, nolui per cbartam, o a. toan. atramentum,&c. Ex his intelligimus, multa ab Apostolo disti esse discipulis,& per discipulos Ecclesiae uniuersae,quae tamen non sunt scripta.Idem ostenditur testimoniis Pont.& Conciliorum,dc Patrum. Prob. etiam argumentis aliis. Nam id ipsum etiam suadet consensus hae- reb. 2.
reticorum in traditionibus contemnendis. Vt enim ex communi conseii '3.SS. Patrum,omnium aetatum, recipientium traditiones colligimus, eas esse recipiendas: ita ex communi consensu haereticorum, omnium aetatum, reiicientium traditiones, colligimus,eas non esse reij ciendas. His adde morem omnium sentium. Nam Iudaeos habuisse aliquas traditiones extra Script . docent aliqui Patrum: non enim omnia sussicienter continuit lex vetus scripta,& multo tempore populus ille, etiam post Moysen natum, sine lege scripta vixit. Deinde; omnes profanae Resp. magna ex parte legibus non striptis reguntur.
Pericles apud Thusicydidem partitur ius Athenarum, in scriptum, dc nos
scriptum.Aristoteles partim optimis legibus, partim arbitrio optimi viri, ci- tib 3. tot uitatem regendam esse statuita 8c iudicem, siue arbitrum, ius animatum vo-
cat,quisd videlicet aliud quoddam extet ius scriptum, veluti mortuum. Praeterea; Lacedaemoniis Licurgus nullam legem scriptam dare voluit, sed selis traditionibus vivere, quo essent in agendo, qu in in legendo, diligentiores. Idem placuisse Ciceroni, fui sapparet ex libro primo de legibus. Et idem de Sapientibus Gallorum scribit Caesar. Nobilissimi Philosophorum, Pythagoras,&Socrates, clim plurima docuerint, nihil tamen scripse
37쪽
Denique; in Iure ciuili, & canonico,eade auctoritas tribuitur Ie sct Iptri
Sc consuetudini non scriptae. Itaque natura ipsa quodammodo clamare videtur, traditiones non scriptas, vel necessarias, vel certe utilissi mas esse. Accedat Ecclesiae Catholicae algi itas. Nam, ut olim Iudaei excellebant omnibus nationibus, quia credita illis erant eloquia Dei: ita nunc praestat Eccle-sa Christi omnibus sectis, quod ipsa sola, quippe quae siponia Christi est, nouerit omnia mysteria verae religionis, Sc conscia lit secretorum sponsi, Mpropterea appelletur Calumna, σ sirmamentum veritaris. At, si omnia essent scripta,&apertissima, ut haeret. dicunt, nullum esset priuilegitim Ecclesiae: nam nihil minus scirent haeretici, & Pagani, & Iudaei de mytterijs fidei no- strae, quam nos ipsi, atque Antistites nostri sciunt. Accedat postremo dignitas mysteriorum multorum, quae silentium requirunt, nec decet, Ut in Scriptis quae toti mundo leguntur,explicentur. Si enim ad videnda tremenda mysteria Μissae non licet admittere ullos non baptigatos, quomodo eis licebit e dem scripta traderet Hinc Dominus leorsim discipulis interpretabat iu parabolas, quas populo locutus erat. Et Apostolus ait: sapientiam Io Iruinur inieνm 'passim veteres, clam de Sacram. Eucharistiae loquum ur, dicere solent: Norunt fidelis, norunt initiati. Terti b, demonstrare conabimur non deesse certas Vias, & rationes, quiabus Apostolicae traditiones demonstrentur
I. Regula est: Quando uniuersa Ecιlasia aliquid, tanquam idei dogma, amplectitur. quod non inuenitur in diuinis litteris, necesse est dicere , ex apostolarum traditione ij defendis. Ratio est, quia, cum Ecclesia uniuersa errare non ponit, cum sit Cosamiis. ct firmamentum reritatis. de clim de ea dictum sit a Domino: Porta inferi non ρυ- Certe, quod Ecclesia de fide esse credit, sine dubio est de fide. At nihil est de fide, nisi quod Deus per Apostolos,aut Prophetas reuelauit, aut quod euidenter inde deducitur. Non enim nouis reuelation ius nue regitur Ecclesia, sed in iis permanet, quae tradiderunt illi, qui ministri fuerunt sermotiis:&propterea dicituri AEdi ara est supra fundamentum Apostolorum .er Prophetarum. I gitur illa omnia, qua Ecclesia fide tenet, tradita sinit ab Apostolis, aut Proprietis, aut scripto, aut Verbo. Talis est perpetua virginitas B. Mariae, numerus librorum Canonicorum,& similia II. Regula: inando uniuersa εcclesia aliquid struat, quod constituere nemo potuit. nisi Deus.quod tamenn quam inuenitur scriptum. necesse est dicere, abi a Christo
Ratio est similis sit periori. Nam Ecclesia uniuersa non Rim non potest errare in credendo, sed nec in operando, ac praesertim inritu,& cultu diuinor recteque S. Augustinus docet, insolentissimae insaniae esse , existimare non redie fieri, quod ab uniuersia Ecclesia fit. Ergo ea, quae E cclesia non potest recte seruare,nisi a Deo sint instituta, & tamen seruat,necesse est dicere, a Deo instituta, etiamsi nusquam id legatur. Tale est Bapti simus paruulorum; &, Baptismum haereticorum ratum esse. Nec enim potest Ecclesia Baptismo dare auctoritatem, si eam 1 Christo non habet.
38쪽
silui. Tale est ieiunium Quadragesum . . 'I V. Regilla: Ckm omnes Doct. Ecile' communi conssensu docent aliquid ex Aposto. Ina traditione descenitere, siue in Concilio generali congregati Describemesseorsim in libris,illud cre sentum est, s ostolicam esse traditionem. Ratio est, quia, si omnes Dodi. Ecclesiae, cum in aliqua sententia conueniunt,errare possent, tota Ecclesia erraret, quippe quae Doctores mos sequi tenetur,&sequitur. Exemplum primi est imagulum veneratio, quam esse ex Apostolica traditione, asseruerunt Doch. Ecclesiae congregati in Concilio Niceno II. generali. Exemplum secundi vix inuenitur, si debeant omnes penitus Patres, qui scripserunt, expresse aliquid dicere: tamen videtur sum cere, si aliquot Patres magni momenti id asserant, & ceteri non contradicant,cum tamen eius rei meminerint : tunc enim illa esse omnium sententia non temere dici poterit. Quando enim in re graui aliquis veterum errauit, semper multi inueniuntur,qui contradicunt. Hac regula probamus Apostolicam traditionem esse, ritus, qui seruantur in Baptismo: quod nimirum,qui baptiZatur,bapti Zetur aqua prius a Sacerdote benedicta; qubdiubeatur abrenunciare Satant,& pompis eius; quod fignetur signo crucis; quδd ungatur oleo benedicto, dcc. Item,Quadragesimam diuinam esse,vel Apostolicam traditionem. IV. Regula: Id ine dubio credendum est ex Apostolica traditione descendere, quodprotali habetur in illis Ecclesiis, ubi est integra, ct continua successo ab Apossolis. Ratio est, quia Apostoli tradiderunt successoribus suis cum officio Epincopatus etiam doctrinam religionis. Si ergo in aliqua Ecclesia, ascendendo per Epist isos sibi inuicem succedentes, pmeniamus ad Apostolum alique,& non potis it ostendi, qu bd ullus eorum Episcop'rum introduxerit nouam Hoctrinam, certi sumus, ibi conseruari Apostolicas traditiones. Et quidem olim inueniebatur successio non interrupta, non solum RoΠμ, sed etiam Ephesi,Corinthi, Antiochi , Alexandriq,lerosolymet,&alibi. At nunc desecit certa successio in omnibus Ecclesiis Apostolicis, praeterquam in Romana: &ideo ex testimonio huius Ecclesiet ibi ius sumi potest certum argumentumad Apostolicas traditiones; ac tum potissimum, chm doctrina, Vel ritus earum Ecclesiai um a doctrina,& ritibus Ecclesis Rom.dissentiunt.
39쪽
I A Nobis hic probanda int. Vitam esse numero Veram diuinitatem , siue unum istum esse verum Deum. I. Christum esse illum ipsium verum Deum. II. Spiritum sanctum eise illum eundem verum Deum. in cenim sequitiir, Christum esse unum numero Deum eum Patre, & Spiritu sancto. Nam, quod Pater sit verus Deus, omnes fa
Quantum adprimum, prob. Vnitas numerica Dei primo ex Script. In Ie- m ge: Dominus ipse e Deus,or non est alius prater unam. Et paulis poli: scito ergὲhodie. o.. quia Dominus est Deus susum, δ in terra deorsium, o ηοηfit .:. alius. Et: Au Iprael, Dominus Deus noster. Dominus mus est. Et: ridet quὸderos mau. 3 3. serus,ct non est alius prater me. Nec possunt haec reserri ad unitatem specificam: nam qui loquitur in Script .non est Deus uniuersalis, neque sa species Dei: sed est Deus quidam singularis,ut patet, cum sola singularia uni in re, & loquantur,atque agant. Isem,ex libris historialibus: υι est Domi, nus. neque enim est alius extra te.Et: Dein Istaei,mn est milh tui, Deas. in caela defuster. neque in terra deorsum. At, lirare Deus I sirael non habet sibi similem, si sint duae as.. i. aliae indiuiduae naturae sub eadem speciei Irem, ex Prophetis: Ante me naues formatus Deus,ct post me non erit. Ego su ego sum Dominus, ct absque me non essμIU s. vator. Eta. Ego Dominus,or ηιm est amplius, extra me non est Deus. Et infra: Nunquid non ego Dominus.ct non est Pltra Deus absque mel Deus iussus. Osaluam non est praterae Similia panim docent omnes Prophetae. n. ι , prob. ex Psalmis: Qμis Deus prater Dominum, aut quis Deus prater Deum Eap. a. nostrum 'Et: Tu solus altissimus in omni ter a. Et: Tu es Deus solus. Item ex Sapie P si . tialibus : Non enim est alius Deus. quam tu. Et: Unus est altissimus. Idem patet ex
. . Euai stelio: Dominum Deum tuum adarat is,or isti soli seruies. Eta Vnus est Deus. o noua.... . 1. est alius ater eum. Et: Et cognoscant resolum verum Deum. Est enim sensus: Tu habes Disitirco by Corale
40쪽
-O3ER SECUNDUS. 33 habes Deitatem, quae sola est vera Deitas: non ergh inuenitur Mia Deitas. Denique ex Apostolo : Scimus est Deus, nisi m. Ibidem: Nobis unia
est Deus. Et: Mediator et nius non est; Deus autem unus est Et: Vm Deus, ct Pater i Irim. p.
omnium. Et: Vnus Deus, unus o mediator Dei, o hominum. Et: Qui solus est pot/ns, . -- Rex-9-Porrb ex his omnibus, & singulis locis aperih colligi, unum numero esse erum Deum, non unum specie, csimilibus locutionibus potest intelligi. Non enim de Uno aliquo homine recte diceremus: Iste est Ius homo; iste est ibius Verus homo ; aut, pretier istum nullus est homo; aut, isse est homo, & nemo alius. Cuius rei non potest reddi alia caussa, nisi quia natura humana non est in uno sollim indiuiduo, sed in multis. Recti sit me autem de Sole, cui una tantum natura itidiuidua est,dicimus: Iste solus est verus Sol ; Vnus est in mundo Sol ;Prqter eum non est alius Sol. Prob. I. veritas ex Vatribus. Ac primum omnes Patres passim dicut , esse R. Vnum Deum. Sed quia posset responderi, eos loqui de unitate specifica, adeo
ostendemus ex iis, unum esse numero Deum.
3. Si multa essent indiuidua diuina, possent quidem illa dici unus Deus, id est, una species diuina; scut Porphyrius dicit: Plures homines sunt unus ho- cv 'mo, id est, Una species humana.At non posset tamen negari, quin etiam recte dicerentur plures dij, sicut recte dicimus: Adam, Abel,& Cain sunt tres homines. At Patres perpetiab negant tres personas esse tres Deos: unum igitur
2. Patres negant numerum inueniri in diuinitate, & Isim in proprietatibus per natibus eum admittunt. At certe, non posse diuinitatem numerari, esset falsum, si diuinitas non esset Una numero. 3. Patres saepe vocant Deum singularem, aut naturam eius indiuiduam. . Patres non semel negant, Deum esse unum specie. s. Patres dicunt, esse mysterium ineffabile, quomodo tres er natat unus Deus: at,si esset unus Deus specie, nullum esset mysterium. o. Patres dicunt, Sabellium ad ludetos. Arium ad Paganos pertinere; Eeclesiam veth mediam viam tenere, quae nimirum nec nam personam credat cum Iudetis, nec plures naturas cum Gentilibus. Adde, quod Patres docent, Centiles , etsi vulgo plures Deos colerent, tamen naturaliter unum Deum
cogitoscere potuisse; sicut reipsa Philosophi unum Deum cognouerunt, dc ea ex parte quasi naturaliter Christiani fuerunt. Prob. 3. Rationibus. I. Ratio: Deus est summum eius: Da sium, qui sum. Igitur est sitim in nus. Nam unum est passio elatis, dc proinde, quo aliquid ε ἡ ζ' est magis elis,est magis unum. Item ;Quo aliquid perlectilis habet esse, eblongius abest a non esse, & proinde a diuisione, quae est via ad non esse. Ergo Deus est summe unus non specie, sed numero. Nam l c est maxima unitas, quae nonest viterius diuisibilis. a. Ratio: Deus est tum esse , ut patet, tum eae eodem textu; tum etiam, quia Deus omnium cosensu caret omni compositione. Ergo in Deo idem est,
esse, dc essentia.Ergo Dei natura non est multiplicabilis, ic diuisibilis in plura indiuidua. Nam esse proprium vivus non potest ullo modo diuidi, ut con