장음표시 사용
21쪽
oritate temporis antecedere e siectus, licet talis pr otitas ad rationem causae non ri quiratur, vel prout ilicit formaliter relatio nem praedicamentalcm ad effectum, hoc tinodo est simul natura cum ipso effecturi quia scilicet relati v praedicamentaliassent simul natura: cognitione vel tandem potest accipi causa formaliter prout actu causans, prout tali causatione fundat relationem ipsus causae ad Ccoum,mprout sic sumitur causa. Dicimus quod debet esse prior natura suo effectu . utpote quae ita taliter sumpta habet est scro, aliter id, a quo pendet effectus, in qua quidem dependentia stabiliti solet prioritas, posterioritas naturae. Unde causa reduplicative ut causa non dicit relationem ad effectum, alias dici non posset prior,sed talum importat connexionem, quae quidem connexio cui reperiatur inter prius seposterius aeque ac inter ea quae sunt simul,non impedit quominus causa reduplicative ut causa dici possit prior.
Scienuum is Definiti ab Aristotele causam cssicientem Nn-
. - cipium,unde primo incipit motusta quaeri dem definitio sic este siet is incelligenda,ita quod causa, censit, qua ablolute primo ,
n, id est priusquama qualib talia ex causis sicundis&creatis, iam cipit in executione motus Licet enim inmixus causa finalis , qui est omnium primus oldmctu per se ad executionem, ipse tamen executionis motus, seu ipsa executio incipit a causa effcienti quia enim essiciens sit,iratcria recipit formam, siforma actuat materiam, finis intentus ponitu in executione. Quod autem dicatur natura,subindeque caula materialis formae lis quibus competit rationaturae principium primum motu ,non
propterea id obest praefata definitioni natuae enim non cujuslibet motus est primum principium, sed determinate motus ejus in quo est i cum tamen de ratione siquid ditate causae essicientis
solum sit, quod ab illa primo incipiat motus , sive in ipsa caulae Scienti,sive in alto externo subjecto. Dediui Sciendum ic Circa divisoaes causae essicientis, hanc pii ioAmbrum dividi in in reatam, Vctea tam , dividitur secundaei universa- fg lem siparticularem .universalis est, 'uae est superior ad aliquas ' saltem particulares,concurrendo ad Moprios eorum ess cstus sic Deus, ictae sol dicitur concurret ad productionem equi cum
equo c. causa vero particulatis est ea,quae certos quosdam elifectus propriae virtuti respondentes,sola per se attingit, non au tem sim aliis causis Libordinatis Lita sol ipse dicitur produc re lumen suum tanquam causa particularis. Tertio dividitur caula Sciens in uu vocam,&aequivocam univoca est quae at
tinii tu e us ejus derivaturae: recies, qualis est equus respe-
22쪽
Cruor I utrum materia prima. IIctu equi aequivoca vero quae est diversae naturae a suli effectibus , ut Deus&c dividitur quarto in Physicam WMoralem. Physi est quae per suam agindi virtutem naturalem attingit effectum ut Petrus loquens, uirens,disputans, alium percutiens&c.causa autem moralis dicitur ea,quae vel orando vel conis sulendo,uel invitando movet causam physice effectivam ad dum praestandum siectum,qui propterea: morali causae imp llitur. Item dividitur caulae Sciens in naturalem, artificialem artificialis est ea, quae agit ex idea operis faciendi, juxta praecepta Raedam: naturalis autem agit sine hujusmodi cogn tione aut idea,ut quando sol producit estectus.
De trincipiis intrinsecis entis sit corporis mJbilis senaturalis . sce de materia
AC rupi in secundo hujus h scae unis illis libro de
principiis extrit secis entis, cu corporis mobilis de naturalis,quae sunt ausa H leost causa finalis sidisputatur in tertio de proprietatibus ejusdementis se corporis mobilis sumpti semper ut fu i in colo muniri in hoc propterea hujus primae partis Physicae, seu physicae universalis libro agendum nobis est de principiis intrinsecas eiusdem entissse corporis, quae sunt,ut supra notavimus numero duo,materia scilicet duorma, de qui,
Ramittendum primo,sto declaratione naturae quid ditat materiae,quod materia prima est substantia compicta lariratu lii, tuae formam substian lcmi se tanquam in subsecto
23쪽
xx Liberet. de materia Oforma.recipiens,cum ea constituit corpus eat materi puta nominem equum,nborem, at idem,ignent etem , solem c. dupli aut rar hujus materiae dedui itur xcolligitur dissim tio ex dictis doctrina Aristotelis; u. iii altera est negativaialtera autem a Franari as negativa est,quae nariuam materiae primae explicat per D: gritones; ut cum a i materiam et quair,verbi giatra, honio,
equus,lapis,& . non es quid id st non si hominem, equum rapidim, alia qu, id tenus corpora natu talia,quaestola pio pDe simplicitet appcha itur quia et quia habent quid di Nerviis ei-ientiam completam. Iterii ait, te se illam nou. t M auantam. auteriali in ea tantum inpotentsaarit a quantitatem , aut ad qualitarem.aliaque, et taemia, qtbUS denomin, et a quaara, . ut Ual fri PCrto quasi vis ex hac definitione n garva Dectu at mireri persecte ogno sic secundum id quod est positive nihilomio iis aliqtiatatione cognoscstur , ut etiam notat D.
Augustuus,&cognos i poti narem. ipse Deus a nobis cognosse
clim vi urga cloais, cum afferimus eum non est corpore u .ii fi
Assiimativa aut cm ejus ciem desinit o naturam explicat materiae primae secun sum ut ciuod est post veri evinxtalia dicitur m ueri prima ubiectum primum ei optr ec non e acciei enssi corpus naturale. must jussa is subst .ntiale, ea quidem subjectio quia corpus nutural non constituit, nisi scruio dum sub icti cecipi istis ii serent mam subst. t tia m. Additque Aristoteles cre illud ultimum iis quod abit corpus naturale dum corrumpitu nam vetoi gratia. Di lignu in ignem transmutatur,nihil eius gnorema lucis materia prima Vorro dieitut&dicetur in Auentibus materia pruna, ad notan dum illam hoc loco accipi, considerari nude reticcis et antum secundum propriamentitatem , juxta qua in acception die sol ti&debet matella primari alioqui si consider tui ut as secta est titis dispositionibus in ordine ad f)rmam aliquam ias ieciviendari vocari solit materia se una ad hac ergo nutemri prima, sumpta scilicet praecise secundun, torram inritatem inquatitur lioc loco,& inquiri olet pro ejos investipanda quid-ditate,an se ut est pura potentia physica,nullum ex se includ cnsactum physicula ut ostendemus infra cn- fot mitem qualis est forma subitantialis , nec actum phystium existentiae vel subsistent te, ta&simillic sit pura potentia cla physjca , an veto proprium habeat actum metaphystam . quem sedat supra rariorem communem ubstantiae det per quem l suo is essentia
24쪽
I.ntrum materia primae,. Pramittenatim et una o Pio declaratione Principiorum , ad quae conclusionis verita, reduci deber, quod haec tria sunt a puelo mocsteceptissima, subindeque det vim habitura principii erga concluson m inferendam, puta quod omne ens compestu et e physicumsiti metoph Aum incla ivolentiam pactum e quod omni, posit, a unicas es actus metaph cus in ente cuius es,mias quod te igil ilitas rati.nem habet actus metaph sic Retito autem pilii Leit quia cum omne compostum,h Pnysicum sive metati hysicum,ad dis Tetentiam cotis sive natiuae simplicis stunum quid ex duobus exurgersta, ex illis tantum duobua
possit ita exurgere quid unum , quae se habent ad modum partis partes enim Joc ipso quod . tales , sunt alicujiis unius
attes, consequent cidit , quod in omni natura sive physice sive metaphys cecomposita reperiactu de includant in duo se haberii ad modum partis&compartista jam sic nouod actus solummodori, potentia corrcspondet se habcreiculunt admodum partium alicujus naturae 3 excori ilicet quod illa ign- tum sunt essentialiter incompleta,inquauetum actus ex conceptu suo essentiali non nisi alicujus potentiae istactus , potentia ex
conceptu similiter clientiali est ali usus ocius potentia : ergo vetissima est prima illa propositio , quod scilicet in ori niente sive physi e , sive nicta physi. e composito includuntur actus MDotes ris Quantum vero ad sectandum, puta quod omnis positiae unitas tui actus metaphysicus in ente cujus est unitas, ratio hujus est quia unitas se habet ad eos cujus cst unitas velut asticiens ,
velut denominans,vclut derivans subindeque siquas eductari
velut id quod se habet ut quoad id quod se habet ut quod velut
absti acti m ad Chret uni, q ae omnia sunt propria munera o marive actus formali su ut per se patet: sed tabc praeterea unitas, quod sit niet a b suum quid reum consequatur dens,quod
est obj ctum Metaphysicae,subindequc cant sub consider tione Mista physicaeri Ggo omnis positiva unaas est uetus me-raphysicus in ente,cujus is unitas. Tandem quantum ad tertium n mirum quod intelligibili itastationem habet actus mcta physicisse Vobustis cst, quia intelligibilitas,pta stiti ire in iubstantia non est , nisi de conceptu secundario; cum per se resipi, iatu, trinsecum quid puta intellectum,ne cicissit substatriari curi silens con pictum Labic lutum , per se respicer secundum priri a sum sui conceptam ali quid latrinsecum,addit Terentiam accidentis est igitur irrelliri
25쪽
r . Liberet e materia foretata superad venit cisive se habet quasi superadveniens Iam leel , quod omne quod superadvenit rei habet rationem actus cum se hibeat hoc ipso admodum quasi in imantisi receptibilis; res cui supeladvenit,schabeat quasi receptivum ergo intelligibilitas habet rationem actus respectu illius, usus est intelligibilitas; seu habere non potest rationem actus phylicitatum quia bilum virtualiter distinguitur a re cujus it actus tum quia cadit sub consideratione Metaphysicaea cum fundetur supta ipsum ens quod est ipsum objectum Metaphysicae: ergo intelligibilitas rationem habet actus metaphysici. Hi ergo tribus praemissis tanquam certis Lapud omnes indubitatis principiis,jam pro quaesti resolutione.& confusionis ad eadem prin
CON et1 usiora materia prima non est pura potentia meiat sica se habet exse Osecundum e sumpta actum meta- physicum. Probatur i. Exprimo praemisso principiori omne en composi-iumsveph sice siue metaphe Te includit potentiam S actum i ergo materia prima non est pura potentia metaph sica , sed actum includit metaphysicum. Probatur consequentia matella prima est metaphysice composta mergo hoc ipso quod omne compositum sive metaphysicum sive physicum includit potentiamt&actum; includit hoc ipso materia actum metaphylicum. Consequentia est evidens. Probatur antecedens vel est materia prima metaphysice composita vel metaphysice loquendori solum componens sed metaph sice loquendo non est materia prisma componens ergo debet esse materia prima metaphysice composita a reli evidens cum enim supponatur in materia potentia metaph sica,&potentia sit quid concurrens ad compositionem,evidenter sequitur , esse debere materiam primam vel metaphysice compositam vel Metaphysice componentem. Prob. Minordi esset materia prima metaphysice loquendo solum componens,lis et aliud a materia assignabile,cum quo componeret metaphysice scd non est assignabile aliud quid , cum quo ipsa materia componat metaphysiceri ergo non est materia metaphysice loquendo solum componens Major patet exter minis. Probatur, noro non aliud est affignabile extremum , cum quo ipsa materi secundum se sumpta componat , quani formali ut per se patet cum secundum se sumpta sit solum correlativa aut quasi cortelativa ad formamri sed non potest materia sumpta cum forma compon re Metaphysice cum compositum ex illis exurgeas sit proprie compositum physicum, ergo
26쪽
Qua r. 1 utruxv materia prima fendae haliti quid assignabile , cuin quo ipsa materia componat Metaphysice ergo non est mat cria,metaphysice loquendo, solum componens ergo est materia Metaphysice composita: ergo hoc ipso quod omne compositum sive physicum sive metaphysicum includit potentiam tactum L quod est primum praemissum principium Lincludit hoc ipso materia prima actum metaphysicum, nec dici potest pura potentia metaph sca. Probatur 1. Ex secundo praemisi plancipio Domnu positiva
unitas es actus metaphysicus in ente, cujm est unita ergo materia prima secundunt se lumpta actum habet metaphysicum. Probatur consequentia habet materia prima secundum se ut praescindensa forma unitatem positivam' ergo hoc ipso quod omnis positivatinitas est actus metapli scias in cnte , cujus est unitas , habet hoc ipso materia prima actum metaphysicum secundum se sumpta Consequentia est e vidcns. Probatur antecedens munitas positiva est atri ibuturn transcendentale omnis recujuscumque positiva entitatis sed materia prima secundum se&quasi antecedenter ad formam aliquid importat positivum et ergo habet materia prima secundum se , quas seorsim forma unitatem positivam. Maior est certissima rationem ejus as . signat D.Thomas in .part quest. H. art. I. ad prinium , ubi haec habet, quaelibet res estiana per suam substantiam i enim petaliquid aliud esset una, cum illud iterum sit unum, sic siet unum per aliquid aliud,&ita abiret in inlinitum tande standum est ita primo Haec ri.Thomas,ta quibus evidenter sequi tuae, id quo quaevis positivaeotatas est unum , esse quid transcendentali tetit bibitum ridentificatum cum entitate cujus est unitas. Pro-ιatur Minor materia prima secundum se , quasi antecedenter ad formam, capacitatem habet ad omnes seu plures formas sed capacitas illa est positivum uid ergo materia prima secundum se&quasi antecedenter ad formam est positiva entitas. Major per se patet. Probatur Minor. privatio quam habet materiaitima secundum se diversarum formarum fundatur super ejus capacitatem est enim privatio carentia forma in subiecto
capaei sed id supra quod fundatur privatio esse debet quid positivum Auis enim dicet vel intelliget fundati privationes super aliquid privativum vel negativum Vergo capacitas illa materiae ad omnes seu plures forma sic si positiva ergo materia secundum se siquasi antecedenter ad formam est positivum quid seu positiva entitas ergo materia siccundum e seorsim a t-ma unitatem habet positivam ergo hoc ipso quod omnis positiva unitas est actus metaph ucus iustate cuius est unitas
27쪽
is Liber L de materias forma bouod est secundum praemissum principium Phabet hoc ipta
mate ita prima secundum sc iumpta actum metaphyliciam. P, obatur, Ex triti, praemisio principio intelligibilitas entiar Non m habet ciui meta ergo attria prima secun-gum et ut cono i inci a torma actatu habet metaphysicum. Probatur consequentia liab t materia prima secundum te intelligibilitata mes ut iactum a forma: ergo hoc ipso quod intelligi. t. stationem habet actus M ta hysis , habet materia prima secundum se muccondist ncta a sum actum metaphysicum. Consequentia est evidens. Probatur antecedenses habet materia prima ecundum se proprium dit activum a forma sed propri- uni illud distinetivum est intelligibile et ergo liabet materia se .cundum se intelli bili ut distinctam forma Major est evidens. Probatur Assio iret ab actu ad potentiar valet consequentia sed propii simum materiae,quod a forma distinguitur actu side Leto percipitur consideratur ab intellecturi ut patet in finitivo conceptu quem supra adduximus de materiati ergortopriissimum ilhio materiae, quod forma distinguitur est m-telligibile ergo habet mactaria prima secundum se intelligibi
i rati ita di I nctam forma: ergo hoc ipso quod intelligi licas
rationem habet actus mera physicisquod est tertium praemissuruptiac pium habet hoc ipso materia prima actum metaphrscum secvadum se sumpta seo sim forma iSolarentur objectiones. Obii testimari potest ens quod sit omnino pura potentia ;
Hlan sed illud non aliud ellet quam materia prima ergo materia pri-rur qua maest de facto pura potentia. Miuor paretra nihil enim dabiles 3 est,eui potentialitas sit magis essentialis quam ipsi materiae pri-- M. T. Prpbntur Amior . duri potestens , quod sit omnino puta, ibis lui potentis,si cum hoc quod et ita pura potentia , esset adhucens sed cum hoc quod isset ita pura potentia , staret adhuc ,rum quod eis tens illo dari potestens , quod sit omnino pura po
tentia.Major paret exterminis. Probatur Minor et receptivum
entis no potest non esse sta sed cum hoc quod aliquid essetcnnnmo pura pinentia,adhuc est 'creceptivum, cum hoc sit pro is Pruam poterariae: ergo cum hoc quod esset ita pura potentia adhuc sis cens. Robonae primo, Nisando Malorem omne enim ens, hoc ipso quod cosust si cum affert intelligibditatem tanquam attributum adirsutu consequent&ei quasi superadveniensi atque ita
28쪽
Suast. I. Vtrum materia prima se irita cum talis intelligibilitas ita superad veniens habeat rationem actus, &cadat aliunde sub consideratione Metaphysicae, negandum est per conlequens , dati polle eas , quod sit omnino pura potentia per exclusionem omnis omnino actus metaphytici. Dico autem per exclusionem omnis omnino actus metaphsci; fateor liqui deii dari possierens, quod sit potentia etiam meta- physica . per exclusionen certia ujus actus metaphysici Cmia talis et t. verbi gratia , conceptus communis substantia in materia vel in mima, qui quidem excludit a se conceptum substa'-tiae talis, materialis scilicet vel formalis attamen conceptus ille noes propterea dici potest omnia pura potentia metaphysica, cum non propterea excludat omnem omnino actu ni me
taphysicurn, sed adhuc importet intelligibilitatem, quam non excludit, sed implicite saltem includit imbibit. Unde juxta. hanc doctrinam neganda est mitior tum secundi, tum tertii aiugumenti cum enim intelligibilitas nedum re ps , sed etiam conceptabiliter loquendo, comitetur inseparabiliter oriane ens;
hoc ipso per consequens, quod de aliquo negatur intelligibi litas, negari debet, ratio eatis Iam si et i quod si aliqhidesIetomuitio pura potentia per exclusionem omnis omnino actus metaphysici, tunc abeo excluderetur intelligibilitas . quae est actus quidam metaphysicus ergo si aliquid citet omnino pura potetitia per excitisionec omnis omnino actus metaphysici, cum hoc stare non posset, quod esset ens, nec consequen
Responi eo et Distinguendo majorem sic dari potest ens. quod sit omnino puta potentia, si sermo sit de eotes quod esse possit, Aeta physice loquendo, solum componens transeat spropterea quod , cum una ex partibus componentibus meta- physice sit potentia, abera sit actus, &unx alteram excludat, consequenter fit, quod ens, quod esse potest pars meta- physice componens, possit si iura potentia per exclusionem a tu metaphysici si vero sermo sit de quocumque alio eo teri quod esse non possit pars metaphysice componens, nego, quodens, quo non est, tale esse possit pura potentia per exclusionem uetus metaphysicis ex eo scilicet quod omne aliud ens, quod non est metaphysice componens, esse debet metaphysice compositum , cum supponatur ens metaphysicum creatum, quod quidem vel est compositum vel componens;atque ita cum esse non possit composim in metaphysicesne actu metapinysico, consequenter fit, quod omnet aliud ens, quod non est meta- physice componens , debeat includere actum metaphystcum,
29쪽
non autem esse possit pura potentia metaphysicari cum igitur materia prima non sitens metaphysice componens ex eo scilicet quod id, cum quo materia est componens, es apsa forma sum qua componit physi e non metaphysice , evidenter sequitur, essedcbere metaphysice compositam , proindeque Vin se ha-N id bere actum metaphrsicum. Dixi autem supra transeat; neque enim existimo ego, dari posse ens aliquod, sive sit compositum, sive tantum componens, quod cile possit ita pura potentia, ut omnem ommno excludat actum metaphysicum, propterea quod hoc ipso quod est ens, in portat semper intelligibilitatem, quae est actus metaphysicus quamvis si eme conceda- tui esse componens, dicis: siit potentia metaphysica pcrcxesu sionem certi alicuius actus ni et a physici, actus Dilicet cum quo
In labes Ens dividitur ab Aristotes in actum potentiam:
sed potentialisa inquam dividitur, supponit pro omnino pura pol cruria ergo quomodocunque stens sive compositum,
sive componens, uepotcst omnino pura potentia , quod est, quod gatur in praefatis responsionibus. Probatur Minor est re' dicit ut at quid purum pellio quod nihil habet admixtum de suo contrario sive de suo opposito sed potentia , in qnam divi--dit ut eos in praefata divisione , nihil habet admixtum de suo opposito e go potentia illa supponit pro omnino pura potentia Probat . minor: membrum unum divisionis secundum quod
tale, hil habet adnixtum de alio membro sed potentia illa, inquam dividitutens, habet suum oppositum in alio membro divisionis cum aliud divisionis membrum stactus, qui quid incla id, quod ipsi opponitrum potentiae ergo potentia , in quam dividitur ens in praefata divisione, nihil habet admixtum de suo, Respondeo negando trinorem , cujus ratio; hquidem meo judicio refragabilis est, quia ex hac divisione eratis in actum
reata. potentiam, pari modo se habit, sese trabere debet potentia adesse potentiam, ac se habet actus, qui est alterum divisionis membrum adesse acturru jam sic est, quod actus, in quem ibi dividit ut ens, non propterea est ita purus actus, ut nihil habeat admixtum de potentia, cum concedat ii , quod forma , quae praeci ad intelligenda venit per hujusmodi actum sit compusita metaphysice exactu potentia, si e ex gradu superiori S commi in iubstantiae meae gradu inferiora talis lubitantiae; ergo pati modo philosophandum est de potentia, quae est alte-
in divitionis membrum, dicendum, quod non propterea debet
30쪽
Qua p. I. utrum materia prima isdebet taliter elle pura potentia, ut nihil habere debeat admixtum de actu, per exclusionem scilicet omnis omnino actus metaphysici. Inde ad probationem nego minorem in sensu scilicet mox exponendo , ad ultimum retorqueo sic argumentum et actus est in praes taeniis divisione unum divisionis membrum: sed hoc nou ob te habet actus aliquid admixtum de potentia, cum supponatur metaphystice compositis ex potentia de actu, sive ex gradu superiori inferiori: ergo, potentia quantumvis videatur habere suum oppositum , si ilicet actum in alio divisionis membro potest adhuc habere aliqus admixtum de actu Notandum ramen quod quamvis ibi actus aliquid habeat
admixtum de potentiata potentia aliquid admixtum de actu.non tamen propterea vcrificatur quod membrum unum divisionis secundum quod tale aliquid habeat de alio membro, secundum quod ei opponitur propterea quoi potentialitas, quas . petit ut admixta in actu, tactus, qui reperitur admixtus in pomtentia, non sunt degimere aestus potentiae, quae constituunt praefatad sonis membra; cur ubi sermo sit, ut est in praesenti, de materia&forma, i Factu si tenvita, supponant pro actu repotentia physica , ordinatis ad constandum compositum phys cum ly vero potentialitas, qua reperitur admixta in hujul modiaetu re actualitas, quae repetitur inclusa in hujusmodi potentia,
sint degenere metaphysico supponentes pro tradu inseriori desuperiori,&ordinetiae ad compositum metaphysicum. Obiities et ii includeret materia prinia actum metaphysicum . includete maxime , qui , cum non sit metaphysice componens, debet esse metaphysice composita taed quod sit materia prima metaphysice compositata non propterea facit, nec potest facere , quod actum includat metaphylicum ergo de facto non includit materia prima actum metaphysicum, sed est omnino pura potentia. Probatur Minor quod ex omni ecquavis componente parte est potentiale, potest esse compositum absque eo, quod includat actum sed materia prima ex qua viscoimponente parte, ex quibus metaphysice componitur, reperitur potentialis ergo materia prima potest esse metaphysice corii post absque eo , quod ictum includat metaphysicum. Probatur minores e ponitur metaphysice materia prima ex gradu substantiae, ut si ei in commum hex gradu substantiae talis sed tum gradus substantuae ut sic in cominiani est potentiale quid, ut conceditur . tum gradus substatutae tulis cura per hoc, quod est substantia talis a forma differat, potentialis sit secundum id secu udum quod differt forma ergo mate- d et ia