Nova methodus medendi ... lectionibus publicis explicata, et recens suis locis capitibus distincta / [Girolamo Capivaccio]

101쪽

dim de consuetudine,cle aetate, atq; de aere. Propter iuniores do exemplum, temperatur' natiua frigida, sicca est signum virtutis de bilis, calida virtutis robustae praeterea si alia quis assuetus est perferre uentisectionem,liscconsuetudo est signum uirtutis robustae, ad eundem modum aetas, uerbi gratia, puerilis est signum uirtutis debilis, de proinde prohibentis.ad eundem modum aer impense calidus siccus est signum uirtutis debilis prohibentis.quare hoc est perpetuae ueritatis, ut unicum tantum sit indicans, unicunt tantum prohibens, atque si Galenus plura proponit, in signa, sunt indicantia.Cum igitur statutum sit tria tantum est indicantia ,hoc est, Indicans curatorium, praeseruatorium, ii tale expedit ut in praes entia sigillatim circa

haec tria discurramus. DE IN Dic ANTE CvRATORIO,ac Indicato.

P Rimum quod ad Indicans curatorium hoc nihil aliud est qua inorbus, horbus nihil aliud indicat quam quid agendum

usum, hoc est, rectam administrationem materiae,ne fiat confusio ostendere in prunis Oportet, quomodo se habet morbus ad iniis candum quid agendum,secundo autem loco ad indicandum usuim.

102쪽

ra Deo ethodo Messenii H modo morbus indicet quid agendum .

Vantum atti sic ad primitia , morbus inclicat quid agendum, quod communiter potest vocari indicatum iuuas praesidium, at magis proprie Vocatur reme

diu, d hoc vobis explic ut ex vobismetipsis, de sciatis loqui,e, sciatis intelligere,quando culenus, vel proprie, vel improprie loquitur, per remedium cia Galeno in lib. ad Thrasyb. A Thra cap. g. intelligimus remedium ad differentias b, 3 alimenti,nec praeter rationem, quia ut suo loco cognoscetis alimetum nequaquam est in dicatum curatorium, sed tantum vitale, ut a virtute bla indicetur, contra remedium est, quid agendum, quod indicatur a morbo.Digerentjam inter Remedium,& Alime tuna colligere licet ex Galeni loco citato, re medium es silla materia , quae agit in corpus: verbi gratia, febris indicat frigidum, froinde remedium, quia huius materia, ut verbi gratia, Endiuia agit in corpus,refrigeratio Pus,contra alimentum est quid gendum, cu ius materia patitur a corpore, ut verbi gratia, virtus indicat alimentum, cuius materia est caro pulli, quae caro patitur, nutritura corpore. In pri sentia igitur per quid agendum,nori intelligimus alimentum, sed remediunia.

103쪽

D conseruans, vel auserens.

REmediu igitur dupla esse potest, aliud

auferens,aliud conseruans,in prisentia non intelligimus remedium conseruans,quoniam remedium conseruans indicatur a sola Tirtute,di in pr sentia supponatis, virtute,ab indicante vitali indicari no modo alimentia, sed etiam remedium, sed remediu conseruas, quare ins sentia nos per remedium intelligimus remedium auferens,non conseruans. REMEDiu AvFERENS DvPLEX.REmedium autem auferes potes esse duplex, namque aliud est remedium auferens morbum, aliud est remedium auferens causam, nos in pr sentia intelligimus remedium auferens iamrbum non causam,qui sermo non est de indicato curatorio, quod sumi, tu tantum a morbo,remedium aut auferenet causam est remedium praeseruatorium, quod indicatur tantum a causa, dede hoc suo loco. Nunc igitur per remedium intelligimus remet iuna auferens morbum, ad quod respiciens

Calenus in st).ad Thrasyb.cap. 8 dicit asse. Thra dum solum morborum expulsione indicare, ratio patet,quia cum proportio esse debeat

inter indicans indicatum, si indicans curami una, di indicatum ex necessitate habet sic curatoruim

104쪽

De Methodo Medendi

a. Ma. id dubitatio est, qtii Gal. 2.M. I in quit, O quae curationem inclicant si in duo diui-

dantur morbus, steniperatura quare indicans curatorium non modo erit morbus, sed etiam temperatura Indicans curatorium est tantum morbus, quare Galenus loco citato teperaturam accipit in ratione signi, ut temperatura significet gradum morbi, a quo gradu sumitur indicatio,non sumitur indicatio a teperatura, sed a gradu morbi patefacto 1 temperatura, Mob id subdit Galenus illo a.M. I. laborantis temperaturam una cum morbi cotrarietate mensuram definire quide indicatset quid est indicatum' quid est definitum' est: mensura,hoc est, est remedium determinatur verbi gratia remedium rigidum in secundo gradu, hoc est remedium,haec est mesura, quq proponitur a Galeno cum haec sit mensura, o hoc si remedium determinatum verbi gratia,frigidum in secundo, a quo indicatur dicit Calenus indicari, definitia laborantis

temperatura una cum morbi contrarietate

proponit laborantis temperiem, umorbi co-trarietatem,si est unum indicatum, lebet esse unum indicans, quodnam erit hoc unum indicans i quis est ille tam ignarus, ta pertinaX, qui uideat indicans esse morbi contrarietatet, hoc ostendo propter iuniores verbi gratia, in febri in corpore, e temperameto,uel tem

105쪽

peraturae calidiinclicatum est frigidum, si ii dicatum est frigidum, ergo a sola febre indicatur, quia febris, ut calida indicat frigidum, quod frigidum, potest indicaria temperie,

non potest indicari a temperatura calida .

PRima dubitatio esse potest ex dictis G leni in lib.ad Thrasybul.cap.s ubi dicit A Thra

ab affectu conserentia non indicari, haec authoritas ab omnibus no intelligitur. licit Gal. ab affectu conferentia non indicari, per affectum nil aliud intelligit, quam indicans in genere, secundum essentiam genericam, ut ue bi gratia, tum accipimus morbum,febr I,Vt est quid preter naturam, per affectum intelligit Galenus indicans secundum essentiam genericam, Per conferentia autem intelligit indicatum specificum est notissimum indicata specificum non indicari ab indicante gener co,qui semper seruatur proportio inter indicans, indicatum,unde indicans genericum indicat quid agendum genericum, indicans specificula indicat quid agedum specificum: merito igitur dicit Galenus ab affectu conferentia non indicari, hoc est, ab indicante generico non indicari indicata specifica, ad quaveritatem respiciens Gai clicit eodem lib. ad Thraiyb cap. 23. indicationem non sumi ab affectu, quod dictum nisi reche intelligitur, satis lubium est . Indicatio estina sumitura

morbo,

106쪽

m De methodo tramenet tmorbo, ab affecturi uoluit igitur siginificare Galenus indicationem utilem no sumi ab ac istu ab indicante generico, ideo quandoq; neque sumitur indicatio ab indicante subalterno seda specifico tantum, Exempli gratia, Adrara ait Gal.hb ad Duas b.cap.rs si fuerit inflat . ii matio, luitollitur sanguinis euacuatione, inflammatio non indicat utile, tui id quod indicat est materia est sanguis, ut sit indicatio

Praeseruatoria, non curatoria,&c.

V, tria sint latum indicantia cepimus circa unum indicas curatorium digredi, quod nihil aliud est quam morbus, atque cum indiceta quid agendum Sc usum, quatum spectat ad quid agenduim,est remedium

auferens morbum, hoc a nullo alio indicatur quam a morbi essentia, morbi aut cssentia est uel generica uel specifica, quemadmo- iovia dum colligere licet ex Galenitio Met Io ubi habet propriam indicationem, hoc est specificam indicationem,quae supponit geneticam indicari a quocunque affectu a determinato affectu,ut etiam subdit ale.noscere oportet ad unguem cuiusq; affectus essentiam , quia ab essentia sumitur indicatio, propterea idem Galen. II. dicit praesidiorum sormulam des imi indicari ex affectus natura ,

hoc est, ex esseti specifica, siquidem per p sidiorum formula nihil aliud intelligeret

test

107쪽

Hieremini Crum uacce et test quius praesidium, remeliam specificum, unde etiam idem Gai inlibsad Thrasyb.c. 8. Thradicit ab affectu indicari solum morborum ex Iob. S.

pulsionem , quibus autem expellantur morbi ab alio sumi, quae verba ita sunt intelligenda, ut morbi expulsio, hoc est quid agendum ge nericum indicetur ab affectu, ab essentia generica, tum uero subdit,quibus autem fiat expulsio, significat remedium specificum, quod indicatur ab alio,hoc est, ab alia flentia qui ab essentia generica, quia scilicet indicatur a specifica. Vnde his expositis propter iuniores duo sunt declaranda,alterum quid statuendusit de remedio valido,reliquum,quid statuendumsit de remedia vehiculo, potissimum haec duo sunt declaranda Praeterea neutrum pertinet ad usum, ad rectam administratio

nem materiae .

debili.Vo ad primum admoneantur iuniores remedium siue ualidum siue debiliano tantum est e curatorium de quo in pr sentia est sermo, verum etiam, seruatorium, d vitale, hoc in loco licet nostrum

principale institutum dirigatur ad prisidium

uehemens curatorium, ita tamen loquemur breuitatis gratia, ut appareat etiam quodnaut renaedium uehemens, pr seruatorium, uitale,quia nanium est eadem ratio. In primis

108쪽

De Methodo Medendi

mi igitur ne contingat deceptio ob nominis ignorationem sciendum fuisse Galeni sententiam lib.ad Thrasybul.cap. omnia auxilia esse cum magnitudine, ut quodlibet remediupossit uocari magnum,uehemens. Verum cuin magnitudine detur latitudo medici auxilia,quae sunt magis uehementia vocant uehementia, quae sunt minus uehementia solent appellare debilia, sisecundum hanc ratione nos in presentia accipimus . Quantum ergo ad auxilium uehemens indicatur ab essentia vehementi indicantis,quia semper debet esse proportio inter indicatum, de indicans,quam virtutem cognosces Gal. .M.6. dicit in omni

morbo spectandum esse scopum a magnitudine desumptu,unde extrenais morbis, extrema remedia competunt. Vnde etiam cum Gale. loco citat, . M. 6 in sanguinis redundantis concursu non necessario secanda uena, nam

alijs satisfacit uel balneu,uel frictio, uel aliquid consimilc, hii uerbis significans Gai

aius, dum adest sanguinis redundantis concursus, si in sanguine peccatum est uehemesu opus esse uehementi Desidio, cuius materia est uenae sectio, si autem cotra sanguinis peccatum non sit uehemens, opus est remedio debili, cuius materia uerbi gratia est frictio , est balneum,praeterea dixit Galenus 3.Meth. ultimo magna ulcera curari his quae ualenter siccat,parua autem ulcera curari his que moderate

109쪽

derate siccant, quibus morbis nihil aliud insinuat nisi remedium uehemens indicta labellentia uehementi,remedium debile,hoc est moderate siccans indicari ab essentia debili, sed nolent iuniores ut recte dc non in cortic intelligant Galenum perpetuo auxilium uehemens indicari ab sientia uehementi u rum non credatis dum Galen. hoc loco proponit magnum ulcus d paruum ulcus, haec esse indicatia,qui in cortice in superfici uolunt Galenum intelligere,testabuntur, assi,mabunt remedium uehemens siccans indi cari ama 'o ulcere, lebiliter siccans a paruo ulcere,s ed utrunque est falsum, nam ulcus i ii magnum siue paruum ulcus,inquam,qu modocunque acceptum est morbus, si mo bus ergo indicans curatorium, quare dc medium curatorium, remedium siccan ii ulcere sine intense siue remisse, non est cur Ptorium,neque puer hoc dicerent, est praese uatorium, propterea quod remedium siccaurespicit excretum tenue ulcus, excretum est illud quod indicat, excretumisi est morbus, est causa morbifica est indicans praeseruat rium, quare eo loco Galenum ita intelligatis, ut dum proponit magnum,ticus, tum proponit paruum ulcus, haec proponit Gal. non ut inducantia, sed ut signa, quae signa nobis manifestant indicans praeseruatorium Declaro ut oculis hac ueritatem uideatis, uerbi gratia,

magnum

110쪽

s Methos Medendi

imagnum ulcus significat copiosum excretu, gnificat excretum vehemens, significat excretum cuius estentia indicat remediu vehementer siccas paruum autem ulcus est signuexigui excreti, de proinde indicantis preseruatori debilis, quod indicat remedium siccans

moderate Pri terea fuit Galeni sententia i . . Od. .vit. de hanc authoritate propono,ut quando exercebitis artem chirurgicam sciatis intelligere Gai dicit ergo M.vlt.sanationem.

pterygia, id est,unguis in oculo, sanatione inquam phei gi parui,ec mollis fieri perdete gentia medicamenta, magni o duri perii strumenta chirurgica,quid volt ut quaeso significare Galenus dum pioponit medicamenta tergentia, proponit remedia debilia, dum proponit chimirgiam remedia vehementia proponit, quare necessarium est, ut hoc loloeteperiatur indicans, sedebiles vehemens, quantum ad indicans debile, hoc significat Galenus quando proposuit plerygium paratu molle,unde detergentia pri sidia non indicantur a paruitate, non indicantur a mollitie, uideo paruitas di mollities proponitur a Galeno,ut signa debilis flentitimateric extirpa-dae, namque ubi terygium est paruum , ubi

molle, materiae sientia est debilis,contra autem, bipterygium est magnum,durum,opus est vehementi praesidio,opus est ferro,chirurgia,sed non indicatur, a magnitudine, durici