장음표시 사용
71쪽
Orationes dua. -υ orsummum decem lassicereri sit modo, qui docendus est, non omnino hebes ac tardus, afferat studium , adhibeat diligentiam, praestet Doctori suo assiduitatem. Hunc in illa puerili doctrina satis instructum , si Magister suus repente deserat, alterique committate recens autem hic in fidem a disciplinam suam accipiat & reliquam , ut ita dicam, exaedificationem, recte ac probe ab veteri actis fundamentis
superstruat absolutoque id quod fieri certe potest, fitque plerumque annuo opere atque persecto , alteri alumnum suum tradat, politioribus quibusdam literis , quam humanitatem vocant, imbuendum ; atque hic demum Rhetori formandum perficiei dumque commendet quid hi doctrinae comparandae gradus quid ham Doctorum in alio quodam genere ac munere successio discentibus possit ossicere, sane non video . Unum quoddam est opus, adolescentem in hiscellicris , qua grammatica atque Rhetorica de harum enim Magistris tota hac oratione quaerimus continen tu erudiri. Hujus autem operis multae sunt partes; quas minime necesse est
72쪽
vmnes unum atque eumdem Doctorem obire. Namque, ut ab illo simili, quod supra induximus, ne recedamus, ne in aedificiis quidem constituendis quicquam operis aut firmitati aut elegantia obest, ipsos inter se fa-hros atque artifices totius operis faciundi vices ossiciaque partiri. Quinimmo illud usu venire vulgo intelligumus, ut, qui fodiendis, aciendisquelandamentis maxime apti sunr, iidem parietibus tollendis , ferruminandis, ad perpendiculumque exigendis, non aeque idonei reperiantur nec, qui in
hoc valuerint, videmus continuo eos dem tectorio albarioque inducendo e se maxime accommodatos nec horum
ipsorum hac una in re scientiam atque artificium ad tectum apte impone dum, ac commode fastigandum muti tum admodum conferre. Similiter in oratorio hoc opere . quod facultate uirum, institutione multiplex est, nihil impedit, quominus ei perficiundo plures tamquam artifices , alii in alio partium operis genere praestantes a cedant , .suam velut provinciam ii iisque sortiatur atque alii quidemiatiuitatis in adolescente tamquam
73쪽
Orationes duae. 73 undamenta ponant alii, reliqua eodem pertinentia tradentes, tamquam parietes tollant alii humanitatis atque elegantiae quemdam codorem,ta tquam albarium alliniant alii demumam intima , ac veluti ad oratori viri culinem fastigium eumdem i,
tum adolesceritem perducenta S, ta quam coronam ac tectum imponan L.
Utriusque autem rei causam exquir re si velimus , illam verissimam reperiemus : quod in utraque facultate aedificandi. Qinstituendi, unum est quiddam , quo omnis singulorum a tificum intenta mens spectet quoque Iingulare cujusque ac proprium opus dirigatur ut, quamquam diversarii ter se ipsa sint opera, si tamen eodem angilla referantur, perinde sit , ac si non a inultis , sed ab uno omnia asministrentur Hoc di etiam fortasse. scutius, dicam, si potera , planius Videtis ne in exstruendo aedificio sic illa ab aliis tindamenta agi atque con- Ritisi , ut Maltitudines Iaxitate parietibus superimponendis propo tione respondeant parietes autem 1'sos ab aliis ita tolli atque educi, ut cameris, & tabulatis, & tecto sa-
74쪽
7 Hieromymi agon armistigioque conveniant e reliquaque
omniatae esse inter se apta, ac veluti concinentia, ut ima cum mediis, media ipsa cum imis summisque concor dent 3 Quid ita qui , quamquam non unius Fabri per industriaque advocatur, at unius Architecti concepta animo suisque momentis, certisque modulis exacta , descriptio ae forma una perficinur. Quid in doce do Hoc item multiplici in opere phare tamquam manus versantur, alia atque alia obeuntur munia rerum est plurimarum functio atque agitatio verum omnia uti demum mente adiaministrantur una est forma totius operis atque descriptio; unus omnium moderator atque architectus una docendi est ratio; unum atque idem magisterium ut proinde non fere magis latino oratori ab ipsis initiis formando Iurium Magistrorum institutio quam exaedificanda ab ipsis fundamentis domui varia ac diversa plurium pabrorum opera impedimento esse possit. Quo quidem loco illud mihi seni in mentem dicere, quo haud scio an dici verius quicquam possit Magisti in publicis Scholis non id
75쪽
ora nes aeui. - squod causa bonitate confisus paullo ante dederam atque concesseram non, inquam, annuos, sed esse perpetuos. Non enim magistros eos esse vere existimare possumus, qui neque a se conditas artes profitentur, neque sua praecepta tradunt, neque ab se a
tisicii sui , sed ab aliis et imitationem volunt duces hos ego ad eas artes, interpretes quosdam , comiates , adjutores voco magistros vero non alios , nisi quorum pis sunt arteS, atque praecepta , a quibusque imitatio petitur, duco. Itaque quam ante annos ferme septemdecim Rhetoricam hanc artem docere institui primumque sum auditores meos, florentissimos juvenes, alloquutus, Cum alia quaedam in hanc sententiam, tum
illud dicere me ac commemorarem
minici in quo animadverti universos maxime commoveri: Errare , si qui me Rhetorica Magistrum illo anno fore arbitrarentur habere eos jam
inde ab institutis publicis Scholis e
cellentissimum Rhetorem, quonem unquam melior exstiterit, nec vero essct exstiturus, Marcui,Tullium iaceronem. Hunc audirent, huic par
76쪽
rent, ad hiijus se unius similitudinem
conformarent me , quamdiu tantus Magister foret, non commissurum ut vocem ullam meam de Rhetorica arte mitterem, aut opus ullum meum ad imitandum proponerem arroga
tissimi hominis esse non serendi quicquam sperare se melius esse allaturum;
itaque ab eo uno omnia cum praecepta tum exempla peterentur cujus pra cepta a essent, ut ex Optim rum vel Graecorum vel Latinorum orationum animadversione praestan si ora condi non possent is oratio, ne ejusmodi, ut nullis cujusqiὲ am vel
optimis praeceptis possent absolutio res evadere unum modo me illud de me polliceri atque adeo praestitiarum, ut ducem me ad illum adire volentiabus praeberem is, quoniam aliena quadam lingua loqueretur, interme sis vice destingerer; quae praecipe-Xet, . quae ex prae in atque arte diceret, explicarem: diligentiam, Lsiduitatem , fidem meam in hac unare pollicebar Magistrum me neque fores, neque si maxime vellem , esse nosse testaba . Haec ego jam tum Horentini, non oratorio quodam mo-
77쪽
or tisne u se ad tempus causamque , sed plane ex animi mei sententia vereque dixi Magistri appellamur: at nonnisi op rarii quidam Ministri Magistrorum atque interpretes sumus. Ipsi illimo nati, Alvari, Ambrosii a Visitatio ne, Bonciarii , utii Lancellotti Soarii, Decolonii, quique eorum sic miles in Scholis grammaticis aut Rhetoricis p leguntur magistri non
sunt. Observatores modo quidam atque enarratores artificii ejus, quo in re sive Grammatica, sive Rhetorica veteres illi ac germani Magistri utuntur i. appellandi sunt, atque habendi. Nihil de suo, nisi animadversiones quasdam
asterii ne omnem praeceptorum ratio
nem ex illorum diligent observatione constituunt; si quid dicunt, id sua quidem voce declaratum, sed ex veterum illorum sensu prolatum intelligi volunt, eosque solos Magistros
esse atque haberi aequo animo ac summa cum voluntate patiuntur. Iam veros hosce ac solos magistros quis non a Scholis publicis numquam remo veri, numquam mutari, ac esse plane perpetuos intelligit Magistris autem maianentibus , quaMum tandem reserre ad
78쪽
78 Veronymi Lagonarursimi institutionem arbitramini, si nos, qui non nisi ministri quidam, ut saepius
dicam, atque interpretes sumus , ad eam pene unam rem adhibiti, ut vocem vivam discentibus praebeamus
.nostro ore magistri ipsi illi sua
non nostra, animi sensa depromant, quantum, inquam, referre arbitramini, nos si recesserimus is biennio vel etiam non plus anno , interpretandi hoc munere defuncti , aliis deinceps atque aliis eamdem provinciam planam atque expeditam tradiderimus Interpres recessit , novusque successit quid a manens praecepta; manet docendi ratio; manet magisterium t magistri denique illi, quos di
xi, lagitimi arque ordinarii, & tamquam totius operis architecti non recesserunt ut, si discipuli in Scholis
iidem maneant, qui proximo anno fuerunt, nec se sue ad superiores facultates , sives, ut fieri plerumque video , ad alias quasdam potiores hoc est, magis quaestuosas artes conis tulerint, ii novi interpretis ac d ctoris adventu , vocis alium quemdam auribus suis accidere sonum semtiant rem quidem ipsam atque o.
79쪽
Orationes duae. 79eirinam minime immutatam, sedit,ue esse eamdem intelligant. Si quisist Mem, qui, quamqR m esse ha:c
vera laxe tur, interpretς modo mi Scholis publicis aliquando, non m gistros magisteriumque mutari, horum tamen ipsorum interpretum in lationem esse incommodam discet tibus arbitretur huic ego homini nimium fortasse dissicili ac moroso, brevissime respondebo . Primum , si quid in eo esse incommodi conces sero , tamen non est ejusinodi, ut cum plurimis publicarum Scholarum
commodis conferantur nec , cum
te humanae omnes aliqua ιme OO Nnt atque deficiant, neque esse pol- sint in omni parte periectae , esse aequum, ob eam unam rem Scholas publica damnari ac respui quod ab aliquo minimo incommodo sejunctae esse non possint. Deinde , id ita esto incommodum, ut in eo ipso tantumdem commodi reperiatur . Nam siquid nocet mur si , propterea O
cet , quod aliquando qui successien n eadem sit, quoqui recessit, si doctrina , ye dostrina tradenda: a
clinate. Quid vero, si haec pla in s
80쪽
periore forte minora fuerinta non ne
huic succedi melioremque suffeyae subrogari est utiles An est aut aliqua lege cautum , aut rerum conditione fatale, ut deteriores esse semper debeant, superior quicumque successerint Concludam brevius. Inhmjusmodi mutationibus, aut parem aut superiorem aut inferiorem facultate succedere necesse est. Si par succedat,
nihl lacommodi est: Superior, aliquid commodi si inferior, certe nonnihil incommodi sed facile&quamprimum mutatione, immo nonnisiis latione atque aliqua successione tollendum. Ita, quae mixtatio nonnihil obfutura videbatur, eadem in Ontrario genere aliquid prodes intelligitur. Rei ue nihi nunc oratio is ad te diti esse deberent: altera, de diuturnitate docendi in Scholis publicis: altera de quadam morum, ut dictutant, eorruptela : de quarum utraque, deque iniquissimis omnium, quae lingi postiunt, criminationibus, neque dicendi prastitutum mihi tempus, neque satietas audiendi vestra, neque,exo defaelatio mea sinunt, me di.