Raccolta d'opuscoli scientifici, e filologici. Tomo primo cinquantesimoprimo 16

41쪽

orationi a. tri , atque adeo interierit novaque in Italia, atque alia plane successerit qualis Italica haec ipsa latinam olim excepit quid illam futurorum hominum prolem, in alia tum lingua

natorum, facturam, o vos vernacu

larum Patroni, putatii Probaturos ne eos Italicam hanc, quae hoc quidem tempore popularis est, nobisque vernacula Qui poterunt Si vere dicitur, id quod certe dicitis, solas es.se vernaculas quibusque gentibus probandas, non potetit illa posteritas hanc, quae sibi vernacula non erit certe probare nec volet, vestra auctoritate argumentisque commota, I borem &tempus in aliena lingua consumereri suo ipsius sermone doctrinas omnes , artesque perscribet . inlidium huic vestra fiet, quam tantopere deperitis, pro qua tam vehementer laboratis c Vestris sententiis, vestroque, ut ita dicam, gladio misera jugulabitur . Quod si hanc quoque vestram , quae ventura illi posteritati vernacula non est futura, probaria, men ab ea , usurparique malletis cur vos Latinam , quod nobis non sit vernacula esse nobis improban-

42쪽

dam statuitis e Cur non eam potius vestra illi posteritati, egregiis doctrinis instructam, transmittitis; ne ea, praeter vernaculam suam, ipsamque t tinam atque alias omnes, etiam hanc vestram discere, majore certe cum labore, ac temporis impendio, cogatur pNon moventur homines pertinaces, ac propemodum inhumani Perstane

Italicam hanc, iis , qui nunc vivunt, iis , qui victuri olim sunt,

P ter caeteras Omnes , acu cipue

latinam , commendare . Ad Latinox ipsos provocant, .Latinorum judicio latinam ipsam Linguam poste condemnari putantia junt enim : Latiano non graece, sed latine scripsisset Italos propterea non Latine, sed Italice scribere potissimum oportere. In quo illud primum reprehendendum est, quod negant, Latinos graece scripsisse. Constat enim, qui id praeclare se faeere posse arbitrarentur, facere non omisisse. Fecit Lucius Lucullus a), feeit T. Pomponius b , secit M. ullius De Lueulli historiis graece seriptis C

cero ad Attic. i. r. p. 19.

De Pomponii Commentatio graeco QN

43쪽

Orationes duae t 8 1 a lius , feeit Acilius Pan fecit Elia

nus b), aliique permulti fecerunt. Sed certe non multum graece Romani homines latinique scripserunt Cum enim eruditissima Graecorum natio egregias omnes, maximeque liberales disti plinas non tractasset modo , ve rum etiam mirifice scriptis illustrasset sitis, non putarunt quidquam se nomine Romano dignum in eodem scribendi genere posse praestari neque

noctuas , ut g co proverbio dicere consueverant, mittendas esse Athenascensuerunt. Accedit, quod Romano spi-

De Acilio Cieero lib. . de Me. e. op Claudius Elianus Praenestinus ea Suiis da graece et ipsi satiam historiam in hist de Anim quem Philostratus I et desitis Sophi

sarum affirmat extra Italiae Dies ii umquam

fuisse egressum . Atque hine illud M. Antonii

apud Cicer fleorat. c. I 63. Semper ego existimavi tu eundiorem di probabiliorem hule populo oratorem fore , qui primum Iam minimam artiheli alieujus , deinde nullam Graecarum rerum signifieationem daret. Atque ego idem existimavi, eeudis esse non hominis,

eum tantas res Graeci susciperent, profiterentur , agerent .... pollicerenturi non admove re aurem, α, si palam audire eos non auderescino minue νον μου tuos per auctoritato, tuam, subauscultando tamen excipere voeeaturum , irocula, quid narrarent , attea dele

44쪽

Hie8stum Laga sim spiritu superb1aque elati , nis quid alieni, sed quid tu de se existimaturi

essent, laborabant. Itaqtie eo fere sermone scribebant , qui a suis , non qui aut a Graecis, aut ab aliis gent, hui, quarum erat illis vulgo de scium nomen, intelligeretur. Denique id Maxime spectabant, ut graecis quorum opes fugerant, imperiumque terra marique rustulerant, literarum quoque gloriam adimerent. Quid sumite in Italis mum , si Latine ser pserint, timent, ne ob eam rem aut non sive a suis, sive ab exteris intelligantur, aut eorum scripta tamquam vulgaria, ac minus necessaria repudientur Scribant m0do ita uti opo tet, hoc est , politi, atque sapiet, ter a nec dubitent, qui ab innumeris doctiissimisque hominibus, ea, Naescripserint, expetantur Etenim , si ratio omnium eruditorum , qui ubique terrarum sunt , ineatur , multo esse plures hoc tempore, qui Latina intelligunt , Latinisque literis delectantur, quam Romanorum florente Republica reperirentur . Graeca tum maxime apud omnes fere gentes Ce-

45쪽

orationes duae. . - spta Arellia , suis sane exiguis finibus continebantur . Quid ergo est e Cur isti Italices, non Latine, scribunt ipsi, Mab Italis omnibus scribendum censenes Illud est profecto id spectant, id moliuntur, id agunt

ut latinis eam scriptis suis praeripiant literarum gloriam, quam Latinos Graecis adimere voluiste paullo ante commemoravi. O homines cum stultifimos, tum vero etiam maxime ingratos manccine vos Latinis vestris majoribus referre gratiam , ut a quibus tantam rerum omnium gloriam accepistis , quantam exterae gentes prope jure vobis invideant , de eorum vos gloria minuenda, atque adeo extinguenda cogitetis Θ Siccine vos mortuorum voluntatem neglige. re Orum conceptae spei , atque expectationi non satisfacere, ut, siquidem Imperium, quod vobis reliquerunt, retinere non potuistis , ne

sermonem quidem , exiguam illam quidem , sed tamen unam reliquam tanti Patrimonii pariem , conservare velitis milae malum haec est tanta perversitani Quae hac tanta impota innitas i Quod hoc tantusu rerum

46쪽

a vitarum, domesticaeque memoriae a.

nidium t Quid faciant alieni, si tam sunt sui in suos ingrati, tam remissi, tam distbluti λSed stultitiam etiam hominum, Flo rentini, considerate. Scilicet tam bene est rebus Italicis ea sunt tempora I ea spes ostenditur , ut Galli Hispani , Germani, Angli, reliquaeque Nationes extera latinarum sit Tarum curam ac cogitationem ala, ciant, quo sese impensius Italicis dedant. Ab his nimirum majores qua Ldam, quam ab illis, utilitates se Lse consecuturos sperant sis ita Itali cum hoc nomen suspiciunt, ut prae illo latinum , atque adeo suum contemnant. Numquam sane externia mines, qui in Italicis literarum monumentis operam aliquam studiumque ponerent, desueriint, nec vero deerunt quod Itali quoque in illorum cognoscendis multum fecerunt, sun que facturi. Verum hoc tantum Popularium Linguarum studium,4 haec nonnullorum patrio sermone scribendi, sive voluntas, quod ita malimi, sive necessitas, quod latine nonio simi, facit, ut Milli nostris, re nos illO

47쪽

Orationes duae. 8 d. 7 illorum literis indigeamus . At certe

utrique malle debemus, ut, quae cognita sunt omnibus profutura, ea ab omnibus non ignoto, ut cuique sunt fere peregrini, sed noto, qualis latinus est, sermone scribantur . Quod si jam non plurimum latina valuerint, si patrius alicujus Gentis sermo est in latini locum aliquando regnumque venturus , citius profecto , in hac

tanta exterarum gentium colluvione, in tam crebra dominorum mutatio- Te, tamque repentinis rerum Italicarum ac tantis conversionibus, quantas uegimus, laudivimus, wmeminimus,4 videmus, dediscent Italiatalice, peregrino nescio Cujus

exterae nationis loqui sermone condiscent, quam ut Italicum sermonem exteris nationibus invehant . Sed superi meliora . Vigebit, vigebit, inquam, Italicus in Italia sermo , nec ullo unquam tempore, aut ulla peregrinitate delebitur . Et vigeat sane Namis copiosus est,is commodus, summis geniis excultus , atque perfectus, certe nobis, sive Italis, sive inter Italos agentibus , necessa rius. Verumtamen Latino plurimum

48쪽

. 8 Hieronymi QOmarmἰ tribuat , nec cum illo de dignitate contenda r qui , quemadmodum ostensum est , sua vi, atque natura nihilo inserior est, omnium vero gentium opinione , atque ipsa utilitate multo superior. HIE

49쪽

Tro Scholis Publicis ratio baiata Florenti. XVII. Kal. Febr. 1737. inum animadverterem, ore tini, publicas per Italiam Schoialas gravi ac diuturna apud nonnullos infamia sagrares eoque rem pene adductam viderem, ut nonnisi privata intra domesticos parietes adolescentulorum insti utio probaretur, idque non modo publicis Doctoribus in)uriosum, verum etiam Doctrinis idisiis esse maxime infestum intelligerem rrem ipsam ad vos , tamquam ad I gitimos quosdam discepta res , a quissimosque Iudices deferendam ;causamque tot hominum honestissumorum, tot illustrium Gymnasiorum, Literarum denique ipsarum esse mihi ex hoc loco suscipiendam putavi.Quod si hanc tam malam de Scholis p

50쪽

s Hieronymi aginarsini blicis opinionem ipsi sua sponte Itali homines suscepissent, suaque in hac

re, non aliorum judicia atque auctoritatem sequerentur fortasse alio or tionem meam convertisse , atque huic omni causa ac contentioni si

persedissem . tenim Italoruin ingeniis is in re iteraria constituenda atque ordinanda prudentia tam tur tribuo ma omnibus tribuendum puto, ut, quoties de literis agatur, quas ipsi e Graecia arcessitas apud se omnium principes collocarunt, Gentium barbararuna colluvione d inde extinctas ad vitam longo in te

vallo revocarunt, revocatasque usque ad hoc tempus summa cum Carum, suaque dignitate retinuerunt, nemo

mihi aut cuiquam gravior esse auctor

debeat. Italos, Italos, inquam, innarum literarum parentes, de literarum ratione praecipientes sive vetustas consuetudines tollentes, sive Inovas inducentes, aequo animo immo S libenti feram. Illud vero semx quis posit e submitti quotidie

transalpinis transiimarinisque regionibus, non modo archetypas illas comenda capitis, totiusque corporis vestie