장음표시 사용
161쪽
r TRACTAT Us DE MORE Is MULIERUM. miata fuerit, ejusdem portio per venas Iymphaticas resorberi debet , & in glandulas ejusdem nominis , axillae ejusdem lateris devehi debet, quae proinde tumefient. Ergo in mammarum abscessibus, qui sero aperiuntur , glandu-Iae axillares aegrotantis lateris tumefieri, & dolere debent. s. Materies puriformis abscessirum in glandulas axillares delata, ex his per vasa rorifera bilis in sanguinem educitur, qui in subclaviam sinistram ipsam deponit, ac sanguini remixta ob propriam aciditatem levem glomeramen in ipso inducit. Ergo abscessus mammarum, qui diu Perdurat horripilationes parere debet.
6. Lex universalis naturae est, quam abs re esset explicare , sed constans videtur , quoa nempe cruoris grumi in sanguine nati, horrores producant ii ebris subsequitur, pulsuum frequentia , di calore concomitantibus et ergo a scemus mammarum cum horrore identidem comitantur motus febri Ies plus , minusve sensibiles , aut diuturni. . Abscessus mammarum, qui in papillis sedem habent, partem nervis dique instructam assiciunt, quare dolorem parere debent. 8. In abscessibus canales Iactiferi a dilatatione intumescunt , & ab intumescentia abbreviantur: ergo papilla retrahi debebit. s. In hujusmodi abscessibus canales lacti seri erosi , & in pure natantes facile sanie replentur, ipsamque per foramina papillae expellunt i ergo in hoc casu pus, sive sanies plus, minusve abun lanter eruperit , prout confertiores: Lustiferi ductus fuerint erosi .io. Tandem si abscessuum pus acre fuerit, ut canalium lacti ferorum plerique corrodantur, papilla, quae nisi per ipsos mammqnectitur , necessario decidet. .
nem earundem subsequuntur , neque per resolutionem evenascunt. Nos itaque
minime latent circumstantiae, in quibus praenuntiandi videntur abscessus. I l. Abscessus huiusmodi nunquam eveniunt, nisi prius subdola morbi rem
uisio apparuerit; omnia symptomata enim , tensio nem e , rubor , calor ,
dolor , de ipsa febris post sentibilem imminutionem sine manifesta causa renovantur ; nemo igitur ignoraverit momentum , quo abscessus incipient. III. Si haec phenomena paullo post abeant, de cessando mammam tumefactam relinquant, certiores fieri possumus. abscesium perfectum esse; sed nullum superest dubium , quando in mammis tumor conspiciatur fluido quodam
repletus , qui fluctuatione , atque contrectatione recognoscitur . lv. Facile credideris, abscessus lacteos potius, quam puriformes esse , qua do colostratio, aut inflammatio lactea magis, quam phlegmonota praecesserit .. U. Unicus vel multiplex fuerit abscessus , prout uncia , vel multiplex cillis pure turgida , tactu apparuerit hvI. Neve abscessus culanei , aut profundi sine , non modo dolor, quem aegrae plus , minusve intensum , aut profundum persentiant , verum fiuctuati puris satis indicabit. VII. Tandem facile recognosci poterit papillae abscessus ob doloris sedem, tumoris, de synplomatum concomitantium, qualia sunt papillae retractio, taper eiusdem foramina fluxus.
162쪽
Lia Ex IR CAPUT I t s Prognosis I. Abseessus mammarum Ionga est , dc molesta aegritudo, quae segniter producitur , & sero convalescit. II. Abscessus mammarum scirrhosas glandulas saepe relinquit, quando aliqua
portio tumentis mammae a suppuratione desistat. III. Abscessus mammarum, praesertim cum magnus , & prosundus evadat , vacuum relinquit , quod inelegantem cicatricem gignit. IV. Abscessus mammarum, qui papillam assicit, esusdem basin corrodendo, papillam separat, ut amplius nequeant altrices ex ea parte lac praebere.
U. Protandus abscessus superficiali difficilius , & puriformis Iuleo segniux
v I. Tandem abscenus mammarum semper periculosus. Ac diuturnus evadit, quando mammarum substantiam intimius aggreditur Abscessus mammarum dupliciter curandum se offert. I. Dum abscessus primo exsurgit, omnia symptomata sedulo erunt imminuenis da , qualia sunt dolor , & febris, si adsie . Hac de causai. Egrotanti sinui cataplasmata a nodyna applicantur , qualia conficiuntur ex mica panis albi, de lacte, pauco addito melle, ex oryZis in Iacte excoctis,
de pauco simul admixto mella , ea saepe ante arescentiam renovando. E. Cataplasmis tamen embrocationes praemitti poterunt ex oleo amygdal rum dulcium consectae, pauco etiam addito oleo ovorum, chamaemeli , aut medullae vervecinae, prout tensionis gradus postulaverit.
3. Si dolor, atque tensio cum febri increbuerint , semel , vel bis ex sano potissimum Iatere venam secare non praeteribis. . aegra ab omni Iactatione abstinere debet et interdum sana mamma, si lata, turgeat, evacuari debet semel, vel bis in die, ope sugentis puelIae , vel instrumentorum , quae superius proposuimus. s. Tunc ad Iac evacuandum clismata purgantia interdum intromittuntur, vel ptisanae copiosae propinantur, ex leviori sus diureticis paratae , nempe explantis capillaribus , gramine, aut similibus, vel a Zemata exhibentur ex foliis c haerephylli, pimpinellae &c. addita drachma salis de duobus.
6. Applicabitur affectae mammae cataplasma, confectum ex pulpa in aqua excocta , cui postquam per seiaceum transjecta suerit , oleum chamaemeli , aut
et . Si dolor vehemens persistat, noctu saltem moderari fas erit, vespere e hibendo aliquod anodynum i huic indicationi cedent quinae drachmae sympi diacodii, viginti, aut viginti quatuor guttae tincturae anodynae, vel quina grana pitularum cynoglogi.8. Tandem diaeta moderari oportet juxta aegrotantis statum a etenim si tensio , dolor, rubor grandiores appareant , & febris praesertim adsit, iuscula tan . tum erunt exhibendar nihilo tamen minus cochlearia aliquot cremoris oryda. rum cum vitello etiam ovorum iri iure permitti poterint, quando suppuratio iam perfecta videatur , quod symptomatum imminutio praenuntiat. II. Semel vero confecta suppuratione erunt adhibenda, Asirere de Morbis Mulierum . P. II. Κ 3 I.
163쪽
tro TRACTA Tras DE MORBIs MULIERUM.1 Cataplasmata putrefacientia, sive maturantia, ut suppuratio celeriter , &aeciuabiliter perficiatur. Haec cataplasmata parantur ex pulpa foliorum malvae , althaeae branc urcinae, caesae liliorum sub cineribus excoctae, quibus additurhasilicum recenter paratum; hoc Cataplasma integram mammam trans etiam partem affectam amplecti debet, quod essicacius redditur, additione raparum eommunium, & veteris fermenti a Si abscessus in aliqua sui parte apicem ottendat, futurae aperiti Is Indicium, ibique conspicua magi fluctuatio persentiatur, spIenium basilico on stum applicari poterit, ut suppuratio foveatur, reliquo cataplasmate deinceps splenium , & integram mammam obducendo. . 3 Ceteroqui clismata, di aporemata erunt continuanda, aegrotanti liradendo continentem Hilanarum usum, & paullo uberiorem nutritionem permittendo, praesertim si abscessus maximus non fuerit. . Sub horum remediorum usu, tumor aequabiliter mollis fiet, quod est indicium integrae suppurationis, de abscesius tunc aperiri poterit , modo sponte non excludatur. Cum id vero novam aegritudinem pariat, diversa eti1m m thodus requiritur, quam sequenti capite perscrutabimur .
Deseriptis, ULeus mammarum est solutio continuitatis mammarum substantiae, ex qua pus , aut materies ab ipso haud absimilis profluit et quare facile deduciatur , abscessum semel apertum ulceris nomen sumere . Ulcera mammarum , ut illa reliquarum partium, initio morbi margines oste dunt cinereos, fuscos, aut nigerrimos , uno verbo salitos , & sordidos. Sem
sim remediorum usu , aut simplici abstersione purpurea sine limbis apparent , sive melius deterguntur , quod est Iaudabilis cicatrirationis indicium. Reliquae hujusmodi ulcerum differentiae ab indoIe diversa abscessuum dependent; sunt superficiales , aue profundi, simplicta, vel compositi, muItipIices, vel non, prout illaesius similibus varietatibus a ti fuerint .
causas Uleus in mammis semper abscessum subsequituri quare causae uIcetum mammarum eaedem sunt abscessuum, quas satis explanavimus i reapse hic affectus ulceris nomen meretur, statim ac suppurare incipit , sed usus invaluit, quod per totum morbi cursum ad valetudinem usque ulcus semper nuncupetur et v rum si usus hoc nomen non tueretur , tamen ulcerum medelam semper postulam. Nihil enim superest dicendum circa causas ulcerum mammarum, tantumque animadvertendum erit,
X. Exeuntem ex aperto abscessu saniem ex sanguine, lympha, & lacte comsiari in tumore detentis, & in pus conversis, tum ex fragmentis capillarium , sanguineorum, lymphaticorum , lacteorumque vasorum , simulque ex nerv rum, fibrarumque tendinearum rudimentis in pus solutis, in quo sub exilitasimorum filamentorum specie ipsa natant.
164쪽
L i I E R I v. C A P U T U. lsra. Post puris exitum parietes ulcerum caIlosis, & semiputrefactis limbis deis turpari , ubi multum pus reliquum est. 3. In hoc statu faciem ulceris cineream , fuscam , nigram, de versicolorem esse , labiis instructam , si dumque ulcus tunc appellari.
. Sensim, sensimque labiorum partes, quae ab ulcere erumpunt , ob rem diorum applicationem putrescere, cadere, atque secum pus retentum ferre , ideoque Carnes colorem tunc purpureum suscipere , ulcusque detersum tandem nuncupari.
r. Primis diebus post abscessus aperitionem, pus ab ulcere ubertim fluit, quia circumpositae partes sanguine, lympha , de Iacte turgent i praeterea Iabia semiputrefacta, pureque imbuta ex parietibus ulceris decidendo, puris copiam adaugent, quamvis tamen labiorum additamentum fluentem materiem, talidam, spiritim , de inaequalem magis reddat, A. Prout ulcus detergitur , minus ipsum puris suppeditat , ipsumque fluidum aequale , de modicum magis apparet, quia ex portione tantum lymphae . aut Iactis conflatur , ex vasis lymphaticis , aut lacti feris profluit nondum occlusis, de reliquum potius videtur circa ulceris superficiem . . Ulcus tandem nullum pene pus amplius praebet, quia vasa propinqua , quorum propagines capillares coarctari poterunt, nihil expeIIunt , ferumque lymphaticum tantum suppeditant , qui partem madefacit. . Tunc ulceris cavitas valde coarctatur ob ulceris parietum restrictionem, Carnes undique crescunt , ulcusque repIent, ipsumque proximam valetudinem attingit. A si quamvis optima appareant convalescentiae indicta , cicatrix t meo haud facile ad libellam se posueriti positus enim morbi cavitatem ostendit, plus minusve conspicuam, juxta ulceris variam profunditatem. s. Quando ulcus profundum est, & acre pus . aegrotantes frequenter in
glandulis axillae ejusdem lateris dolorem, caloremque persentiunt , quia pus an hasce glandulas delatum, vividum sensum parit I sed plerunque nihil perasentiunt aegrae , modo ulcus exiguum , & pus acrimoniae sit expers. 6. Cum mammarum substantia spongiosa sit, carnes hinc exortae facile e Panduntur, modo ipsis aegrotantibus mederi praetereamus , quod carnes lux
riantes parit, de fungosas quandoque, ut segnius valetudo procedat. Diarvos, In ulcere mammarum nihil latitate ea dem enim existentia , positus, m gnitudo, indoles, puris acredo, aut dulcedo , serositas , aut spissitudo , si unicum , vel multiplex fuerit ulcus , clare patescunt.
Procaeam . Prognosis facillima pariter evadite ulcus itaque mammarum morbus est di turnus , incommodus, raro tamen periculosus, praesertim si illud modicum , superficiale, de lacteum fuerit, sanam mulierem tantum infestet viro vene- reo, scorbutico, aut strumoso nunquam insectam: in contrariis tamen casibus idem praenunciari nequit.
Ulcus, quod sub papilla, aut prope est , specialem diligentiam postulat ,
165쪽
isi TRACTAT Us DE MORBIS MULIERUM.
quia valde dolet, de plerunque papillae Casum inducit , de ad eam partem latactandi modum tollit; nam parvi facienda videtur spes , quam quidam praeis bent, quod nova papilla produci queat .
Haec lex constans est, quod abscessus perfecte suppuratus, satisque emolIitus
prompte aperiatur , ut contenta materies foris erumpens propinquas partes
non corrodat; imo in declivi parie aperiri debet, ut pus facilius effluat. Quidam ancipites haerent, si caustico lapide , aut cultro aperiri debeat tuismor, sed quaestio parvi momenti est, quam aegra, aut chirurgus facile solvere poterit; animadverto tamen , cultrum frequentius uiuuenire; neque mihi se offerunt rationes, quibus hanc methodum esse respuendam iudicem. Sectione peracta . semel fluxa materie, blande corpus mammarum exprimitur tpars vero affeta pulvinis cooperitur, onustis cerato digerenti , addito pauco oleo ovorum, aut eorundem vitello. Paullo post cum ulcus detergi incipiat, digerenti balsamum additur Arcei, vel hoc simpliciter adhibetur , donec caris nes fungosae balsamum viride, aut aegyptiacum postulent, vel parum etiam imterdum balsami susi. Tandem cum ulcus repletum fuerit, cicatrix tantum erit promovenda , splenia sicca, aut rata, terebinthino pulvere inspersa , aut alumine combusto ali persa applicandor interdum etiam leviter infernali lapide partem Iambendo. Haec praxis , quamvis valde methodica sit, suas redargutiones patitur. Quidam enim autumant ex grandioribus aperturis aerem ubertim ingredi , qui interiorem ulceris partem deturpat , dc ibi circulantia fluida mi ilando , valetudinem retardat; insuper insistunt, per hususmodi sectiones scindi involucrum tendineum mammarum , quod in statu sano rotunditatem , & a sectione callosas, duras, inaequales, & desormes cicatrices relinquit. Maximum tamen obstaculum illud est, quod nutrices dissi euiter huic operi se subjiciant; ex se enim plerunque , aut mulierculis suis tantum curari sinunt; neque citra profectum familiarem methodum adhibuerunt , reapse eam rum hunc morbum pertractandi ratio diuturna evadit , sed cicatrix , quae ulm us subsequitur , laevigata magis , minusque deformis plerunque conspicitur. X. Ipsae expectant spontaneam abscessus aperturam , quod sero evenit, nisi postquam involucrum mammarum valde consumptum sit, ut amplius plicari possit, deformemque cicatricem producere . '2. Dum ita cunctantur, cataplasmata putrefacientia adhibent ex oryZis, lacte, de melle Narbonensi confecta . . Semel tumore aperto, mammas exprimunt , affectamque partem pulvillis cooperiunt, basilico obductis, vel crebrius melle cum pauco ovi luteo .
. Si apertura exigua appareat, ipsam dilatant, torunda iisdem pharmaciso nulla , vel interdum , parum spongiae praeparatae causticis sibi comparant , ut huic uiui cedat.
S. Hanc methoilum per unicum, vel duplicem mensem prosequuntur, obdurumcendo apparatum emplastro unguenti marini , Se mammas una , vel duobus f liis brallicae rubrae , artemisiae , de melle inunctis . . .. Cum expertus sim, hanc praxim saepe benevertere , ipsam haud contemneremppraesertim cum ulcera modica , dc superficialia appaream. Quacum lue vero methodo ulcera huiusmoai pertractenrue, idoneum regimin
166쪽
LIa Ex IT CAPUT UI is amplecti , debet ab alimentis salitis, caseosis , calefacientibus &c. sese abstinendo alvum etiam ciere fas erit medio, aut fine curationis folliculos semnae , salem vegetabilem , mannam , &c. adhibendo .
Quoad casum papillae attinet, videbimus, quomodo ipsi mederi queamus, sequenti capite, ubi de morbis hujus partis fulius locuturi erimus .
De glandulis seirrhoses mammarum.
Deseriptio Glandulae scirrhosae mammarum sunt corpora reapse glandulosa , per v
rios mammarum anfractus dispersa , inaequabri iter crassa , a grani cottandri, sive pisi magnitudine ad volumen ovi , de ultra extensa , variis figuris donata , rotunda , complanata , circularia , ovalia , amygdalina , irregularia , di mobilia; interdum insulata, aut duplicia et interdum vero confertiora ; haec corpora originem trahunt a glomis glandulosi , interspersis per strata adipola
mammarum , ut supra innuimus e. r. hujus LQuamvis hususmodi glandulae similes inter se appareant , intimius perscrutanti plures se offerunt disterentiae. i. Aliae sunt laevigatae, aequales, & obtusis angulis instructae ; aliae inaequa-Ies, & pluribus angulis acuminatis pollent.
a. Aliae molles cum aliqua renitentia apparent, ut glandulas aemulentur in variis corporis partibus obvias; reliquae durae, de re era scirrhosae sunt. 3. Aliae doloris sunt expertes . aliae obtusum dolorem , & lancinantem cinmitem habent , videlicet vivido , subito , & repentino dolore aniciuntur , quasi subtilissima acies lacesseret. . Tandem aliae pertinaces sunt, dc eundem positum , formam , atque volu men servant; aliae crescendo formam, & figuram mutant , novosque angu-Ios exhibent . II. Scirrhus mammarum tumor est grandior, durus, renitens , atque indo- Iens ; interdum vero Iaevigatus, interdum vero inaequalis, Sc scaber. Nuncupatur ipse scirrhus perfectus , vel exquisitus , cum durus, ut cos , appareat , Ac nullus oriatur a pressione dolor i imperfectus vero , dc nothus dicitur , cum minus duritiei, multumque doloris a pressione praeseserat. Interdum hic scirrhus diu sine incremento, de lancinantis doloris sensu eandem formam servat: tunc propriam indolem , dc characterem ostendit. Quandoque tamen adeo sine manifesta cauta increscit , speciem mutat, angulotus, de dolens fit, ut identidem lancinans evadat, de cancri naturam induat , de in cancrum degeneret. Cum glandulae scirrhosae producantur ab induratione grumorum corporis mammarum , adipe latitantium , quemadmodum animadvertimus ; pariter scirrhus hujusmodi ab induratione corporis totius mammae procedit , ut si totum mammae ambitum occupet, scirrhus totalis appelletur; partialis vero interdum dicatur, si portionem aliquam voluminis mammarum infestet e hic tamen de ipse universialis evadit, quia, induratione prolata, brevi integrum nummam
167쪽
I. Superius admonuimurum in lactis sugendi more in colostratione , in in
flammatione . atque mammarum abscessibus varios vesicularum mamillarum re
bro superesse glomos lacte turgidos, qui neque solvuntur, neque in pus co vertuntur. Hususmodi sunt totidem causae glandularum scirrholarum , quarum indaginem praesenti capite aggredimur. Plures tamen adhuc supersunt, cujusmodi sunt. r. Ictus in mammas inflictus, qui aliquem globum collidendo , elaterium debilitat, & asiluendi, atque in spissandi lactis locum praebet. a. valida compressio alicujus anfra has mammarum a rudi corpore , rustica contieetatione, aut inaequali thorace, quod similem ictus effectum parit. 3. Idem evenit, si mulieres facile mammas a cinaedis contrectari sinant, vi compressionibus, & attritibus glomorum elaterium labefactetur , & in vesiculis mammariis insertus hinc promoveatur. . Suppressio calamentorum, aut repentina men rhagiae cessatio , ob quam laccum menstruis , aut sanguine prius per uterum erumpens , in mammas resti-mitur, in fartum vesicularum, quarum contextus laxior fuerit, facile producit. s. Tandem mensium absoluta revolutio , ubi lac uterinum non amplius ex utero erumpens, lacti mammario remiscetur, & inlaetus parit glomorum ad hoc magis dispositorum. Haec causa multam attentionem meretur , quia obvia admodum est , & mulieribus, in quibus catamenia deficiunt , glandulae faciis te in sidu apparent; aut, quae praeexistebant, dolentes, & tumentes evadunt. II. Cum indoles scirrhi mammarum eadem sit cum glandulis scirrhosis , causae idcirco glandulas producentes nuper enunciatae , scirrhum pariter mamismarum producere possunt, & producunt frequenter . Omnis differentia in hoc consistit, quod corpus mammarum, in quo residet scirrhus , intimius mam. mam perfodiat, multaque pinguedine extrinsecus obffucatur . quare cum chternis causis minus fiat obnoxius , idcirco stirrhus glandulis scirrhosis misnua frequens esse soIet.
I. Glandulae scirrhois omnes in sinu producuntur ae Iacte, quod in vesiculas mammarum afluens, ibi densator , sed non aequabiliter in ipsis inmissatur. Vidimus jam dari glandulas laevigatas, modice duras , di indolentes , quae parum augmenti fuscipiunt; patet enim in his glandulis Iu affluere , cum ipsae intumescanti sed tamen in ipsis neque premi, neque condensari videtur; imo fortasse naturalem lactis circulum servari credendum est , nempe , quod Iac harum glandularum in venas lymphaticas transeat , quae illud glandulis axillaribus afferant, pari ratione ac ipsum per viam secretionis a sanguine recipiunt . In hoc casu. i. Glandulae huiusmodi scirrhosae gignuntur potissimum, quia Iac nimis milisum in aliquot glomos vesicularum mammarum irrupit , auxitque volumen. a. Non amplius increscent, si lac ab hoc affluxu desistat, quia tantundem ex una parte erumpet, quantum ex altera ingredietur.3. Erunt Iaevigatae, quia lae in ipsas modica copia irrumpens , eas etiam aequabiliter tumefacere debet
168쪽
Lia R IV. CAPUT UI. rsy . Modice durae apparebunt, quia lac nisi eo glandulas inflat, ut modieam resistentiam faciat. s. Tandem indolentes fient, quia lac nullam diitentionem Pariet, nervos , quibus instruuntur , lacessentes.s I. Aliae dantur glandulae scirrhois, durae, inaequales, angulosae , quae cre- seendo ingrandescunt quotidie, di formam mutant, dolentesque simul sunt , re brevibus quandoque, sed vividis lancinationibus expositae . In his glandu- Ii, lac valde densatur , quia Iugiter a novo adveniente lacte premitur , ---dito venarum lymphaticarum icinere, quod ipsum in axillares glandulas destiret.
In hoc casu . r. Hae glanduIae continenter crescent, quia Iac In Inas evectum, non amplius deflectendo , majorem tumorem faciet. a. Ipsae durae, di scirrhois admodum erunt , quia vesiculae lacte quam ma xime turgentes , pressioni resistent . s. Ipsae inaequales, di scabrae apparebunt , quia non omnes vesicula, uno undique elaterio donatae , inaequabiliter cedent lactis affluxui , ut prominentiae apices, & anguli inaequales faciIe producantur. . Formam crescendo immutabunt , quia actio lactis , quod ipsas inflat . non aequabiliter undique agit, quia partium oppositarum resistentia in omniabus i unctis haud aequalis fuerit. s. Dolorem tandem afferent, quia tumor, quem ex parte Iactis patiuntur , dispersos nervos valde lacessite interdum etiam haec maxima nervorum distractio vividum, subitumque ita dolorem parit, qui dolor Iaminans appellari soleti III. Haec est conditio harum aflectarum glandularum , sed ea in deterius vergit, si topica applieentur , quae detentum Iac rarefaciant , aut calefaciant-Si aegra pravum regimen sequatur, & cibos salitos, calefacientes , Be aromatatidiatos comedat, vinum, aut liquores bibat, costram sumat , pervigil pers stat decumbendi tempore , tristitiae se eradat, aut tandem febris superveniat.
In omnibus hujusmodi casibus glandulae affectae prima speeita deleterias omnes quilitates seeundae speciei adipiscentur , quia in tartus lactis completus, ejusdemiaque transitus interceptus fuerit in venas lymphaticas , ideoque ipsae glanduIae seirrhosae, inaequales, angulosae, de doIentes quotidie increbescent, formam ,
Glandulae feravdae Deriri deterioris indolis fient eadem de cauta , quia
Iac affluens maxima copia, maximum etiam gradum expansionis suscipiet, vigIandulae in cancros reapse mutentur, ut infra capite sequenti observabimus. Ut rite dignoscamus ea, quae tantum indicavimus Circa fermentationem ,
aut expansionem Iactis in glandulis secundae species retardati , de compressi ,
cui generationem cancri tribuimus, consulere oportet e. R. l. . Tradatus e morum , ubi de hac re fusius agitur. IV. Ea, quae adhuc de glandulis scirrhosis mammarum, earumque consecuti mibus dicta sunt, ad scirrhum pariter attinent, qui corpus mammarum occupat.
Interdum scirrhus incompletus est, dum mollitiem , de citra doIorem senis cum servat, in quo statu diu saepe perdurat. Quandoque durus, renitens, & a pressione indolens evadit , uno verbo , seirrhus persectus, exquisitusque fit, sed , modo non ingrandescat , aut lammam mutet, perferri facile poterie. Tandem in diem acrior lactus , formam, & amplitudinem mutat, do gens , atque lancinans fit, & tunc in cancrum convenitur.
169쪽
Hujusmodi successivae mutationes iisdem de causis scirrho , de glandulia scit thosis superveniunte ergo de scirrho dicere oportet, quidquid de glandulis dictum fuit.
Di ignosis. I. Nihil latet in diagnosi glandularum mammarum a facile ipsae tangi , de numerari possunt; recognoscuntur, si laevigatae, molles, inaequales, aut angulosae fuerint; sedes , de volumen earum facile patent; tactu , sit renuentes, aut se irrhosae fiant, haud dissiculter iudicari poterit; facilis negotii erit , ipsas pluries investigando, animadvertere, si eandem amplitudinem servent , foris niam mutent , aut figuram mutando, ingrandescant; tandem aegrae de ipsae persentient, si dolentes, de Iancinantes fiant. Quoad causas remotas pertinet, aegrotantes ipsae vos docere, aut percontanis do edoceri poteritis ; sed huiusmodi declaratio parvi momenti est , tum pro-
gnosis , cum Curationis respectu, . .
II. Si descriptionem scirrhi , ejusdemque characteres essentiales attenderis, existentia scirrhi mammarum cum variis speciebus , & conditionibus es iisdem ficile innotescet. Causae pariter distingui poterunt , quamvis huiusmodi diastinctio neque in prognosim, neque in curationem influat . vidi tamen, pluries pro scirrhis tumores Iacteos mammarum sumi , ut hi, qui superveniunt puerperis, quae lac calefaciunt, aut nutricibus colostratione Iaborantibus, aut quae praepostere sub lactis turgentia a Iactatione destitetunt. Nihilo tamen minus tumores h ususmodi a scirrho valde differunt; minus enim resistunt, minusque circuiescribuntur, pressi dolore non carent, sed Ian.cinationum sunt expertes; febrim saepe comitem habent, tandem in suppurationem vergunt, quod omne dubium aufert. In hujusmodi tumoribus deinceps, modo fluctuatio animadvertatur , dc antea etiam, cum certiores fieri possimus de doloris natura , cataplasmata maturantia impendere debemus , de reliqua remedia in duobus anteactis capitibus proposita , quibus perfecta valetudo obtinebitur. Quando inscientes Medici in hos casus incidunt , neque probe lacteos tumores a scirrhis distinguunt, cancrisve, autumant, sed perperam , cancrum abstulisse, de vulgaria remedia ab ipsis adhibita pro arcanis praedicant . Jamis. diu tamen scimus , ignoranter miracula in arte patiare.. Pret vos. I. Mali ominis est, sinum glandulis in sarciri, quae, etsi benignae suerint angunt tamen pro deleteria indole, quam sumere facile possunt. II. Glandulae laevigatae, quae eandem formam, de figuram sine novo incremento servant, non omnino induratae sunt , de dolore carent, ceteris minus periculosae evadunt, non oram tamen periculo vacant; interdum solvuntur , & dissipantur per modum resolutionis; interdum in eodem statu morantur sine augmento , aut decremento interdum tandem ingrandescunt , figuram , formam mutant, dc dolentes fiunt; sed hoc nisi post topicorum solventium , de calefacientium applicationem evenire solet; vel quando ictus , & collisiones patiantur, menses supprimantur, febris superveniat , aut inordinatum via
III. Glandulae, quae ingrandescunt , formam mutando , quaeque scirrhosae q. fiunt,
170쪽
LIuER IV. CAPUT VI. III sunt , valde periculosae sunt: ipsas sanare haud facile erit, quia pro res
Iutione , aut suppuratione durae nimis sunt. Reliqua erunt palliativa remedia, quae morbi progressus retardare , non tamen omnino augmentum impedire valebunt , usque dum glandulae carcinoma tota evadant. Unica medendi ratio est
sola abrasio, sed ipsa non semper convertit. IV. Ceteris paribus , parvae glandulae , superficiales, & probe sesunctae facilius exstirpantur, quam glandulae grandes, profundae, & mammario corpori
adhaerentes, ut citra amputationem minime con v. lescant.
U. Glandulae in sanis mulieribus bene constitutis , & periodice menstruantibus , quarum sanguis purus, dulcisque sit, quae optimum regimen servent, de abstemiae jugiter sint , minus periculi conjunctum habent , de facilius comvalescunt, quam similes glandulae in mulieribus cacochymicis, sanguine acri, fomite scorbutico, strumoso, aut gallico donatis, quae multum comedunt, armdentes Iiquores hauriunt, multumque cophei sumunt. VI. Prognosis glandularum scirrhosarum ad scirrhum mammarum sariter attinet; scirrhus enim diu fertur , modo adhuc imperfectus sit ; interdum etiam in hoc statu sensim, sensimque evanescit per insensibilem resoIutionem, sed valde diuturnam . Nulla vero est expectanda valetudo , quando scirrhus persemis, exquisitusque est , & continuo carcinoma erit pertimescendum. Tandem cum scirrhus hunc poliremum gradum adeptus sit, nulla est profecto valetudinis non modo , sed levaminis neutiquam spes. UII. Non inficiabimur tamen, scirrhum glandultu sciriliosis magis periculosum evadere, quia majorem etiam amplitudinem habet , quia facile adhaerescit, quod glandulis non accidit. Tandem quia ejusdem abrasio ea glandu-
I. Glandulae scirthosae , de scirrhi mammarum ab iisdem causis originem
trahunt, eademque remedia postulant, nempe diluentia , dulcificantia , aperientia , de mitiora solventia, quae sanguinem , de Iac mammarum resolvendo, harum glandularum, sive corporis mammarii pariter resolutionem valeant promovere, vel saltem majorem indurationein impedire , 'absque quo ullum Ca-IO rem moveant , qui expansionem contentae materiae augere potis sit. Haec remedia interdum proficua sunt in glandulis, & scirrho mitioris indolis ; paIliativa tamen in malignis hujusmodi affectibus evadunt, sed sola ea sunt, quae adhiberi queant.
II. In his morbis vitari debent topica, uti embrocationes, emplastra . cataplasmata , quae calefacientia, solventia, pinguia, emplastrica sint , ac proinde valde propria ad detentum lac rarefaciendum, morbumque augendum . Unicum topicum, quod benevertere viderim, fuit linteum pluries plicatum , &aerina aegrotantis, aut impuberis imbutum munmae applicatum: modicus tamen prosectus ex eo derivavit. III. Eadem de causa nec validiora em menagoga impendi debent , modo etiam aegritudo a mensium suppressione veniret, quia haec remedia sanguinem fovendo, laetis expansionem, morbique progressum accelerarent.
IV. Uitari pariter debent mercutialia , aut martialia , quia similem humorum calene ionem , lactisque inspissati expansionem excitant , tantundem dicemus de decoctionibu , lignorum gutiaci nempe , Lassalias , chinae duleis,