장음표시 사용
151쪽
iss TRACTAT us DE MORBIs MULIERUM.
r. In colostratione aegrotans mamma inflatur ob intumescentiam vesicula rum mammarum, quarum tumor respondet , extensione sua, & tensione, numero , & gradui in fartus earum vesicularum.
a. Superficies hujus tumoris inaequalis est, imo trans cutim mammarum diis stinguuntur iniartus , atque glomi vesicularum . Hic tumor cum maJori, vel minori tensione est, iuxta gradum intumeis scentiae, & distractionis membranarum, atque fibrarum i qui in mammis mulistiplici de causa excitatur. Sed qualiscunque sit hujusmodi tensio , cum renitentia haud confundi debet. . Hic tumor cum dolore insuper est, ob distractionem, quam intumescenistia vesicularum lactearum in parietibus earundem inducit , de in fibris tendianeis , quae vesiculas neclinat, dc glomos hinc natos , atque involucra mammarum circumambiunt.
s. Tumor demum hujusmosi fit cum caloris, & ruboris augmento , quia vesiculae mammarum tumefactae , propinqua sanguinea vascula comprimendo , per ipsa cruoris circulum intercipiunt . . . Quando colostratio lente producitur, & tumor modicus apparet, morbus gignitur, quin aegrae ipsum prospiciant: sed quum tumor prompte aggreditur, de grandior celeriter fit, valida distractio mammarum horrorem inducit i hac quidem de causa intromissio syringae in vesicam , quando dolorem parit, horripilationem, & febrim excitat . Interdum etiam horror initio colostrationis, achylo imperfecte seibacto , aut acescenti procedit , qui ex primis viis in sanguinem transit, & unli ex causis colostrationis evadit.2. Haec horripilatio, quacunque de causa procedat . febrim plerunque coinsecutivam habet. Minime satagam, ex quo haec febris originem ducat, explanare, vel qua de causa sudores , & urinae fluxus , febri remittente, copiose erumpant. Haec digressio me distraheret ab instituto suscepto. d. Cum in colostratione lac per papillae foramina non enluat, neque aegrae infantium suctionem annuant, ob dolorosam, quam patiuntur, distractionem ;Iac idcirco in mammis detinetur, & in glandulas Iymphaticas axillarum per venas Iymphaticas mammarum transit, ut de febri lactea Ioquendo ostendimus , & tuae glandulae hujusmodi inflantur . & dolorem pariunt , quem
s. Glandulae axillares tumefactae, haudquaquam, ut solebant, lympham recupiunt a venis lymphaticis dorsalibus . Hae venae igitur tumentes regionem dorsalem pariter tumefacient, de dolorem excitabunt. Eadem de causa puerperae dolorem dorsi persentiunt, febri lactea occurrente. Diutias . I. Morbus evidetis est , neque decipi possumus ; quotiescunque enim nutri
s. alterutra mamma tumefacta, tensa, dolente, aut .cum calore rubente lis rant, colostratio praesens erit , neque cum inflammatione , aut scirrho ea coram
fundi poterit; quia in inflammatione tumor , tensio , dolor, calor, di prae sertim rubor , quam in hoe morbo, granatores sunt, comitem habet acutam febrim, quae in colostratione non observatur . Quoad scirrhum vero attinet.
152쪽
LIER R iv. CAPUT II. r Ismammarum, videbimus infra, ubi de eo locuturi erimus. ria I tur a tumoribus laetiis mammareis. uia quomodo distingo, Facile pariter est causas morbi recoenoscere i ant ei Hsq.--
siesia satis indicare raret speetalem eam, cetra et rteroquin haec cognitio vix nec aria videtur, quia ipsa parum v 'hi L i i Prog sim, aut curationem influit. Vir a vel nihiI in III. Gradus, statusque morbi deducitur a symptomatum vehemoris hco morbus gravis est, quando tumor, tensio , dolor . atque m arandet sumi g ntrarium vero accidit in oppositi, eisita . ' - grandiom Prot f. l. Colos ratio vulgaris morbus est , atque levis citis 3 3 - 2 pIerunque resoIvitur, vel ad summum a tertio, aut uatrie et ma adsuerint symptomata. N nui gravin
II. Mohbus tamen huiusmodi gravis annar p. iari---- -
resolutionis segnities indurationi ioeuis A visio , . . ''h-'rum' mlinquit , quia
tiones consectas ex oleis Illiorum , aut eh. b
153쪽
GO TRACTAT Us DE MORBIs MULIERUM.
eataplasma de mica panis, di lacte, addito pauco melle Narbonens i vel si
mile emplastrum oryrarum, cum lacte, dc melle pariter ingredientibus sub actum: cavere oportebit, Ne haec cataplasmata arescant, saepe ipsa commutando. s. Potissimum tamen est , aegrotantem mammam in tanti exhibere, quod nu erieum pleraque effugiunt, dolore perterritae: ipsis enim suadere oportet, quo modo per papillam lac attrahendo , unica , tutaque methodus videatur mam mam sanandi. Hac de causa plerunque cotellus adhibetur , parum tamen vi
lium ostendit, ut hoc absolvat, Si infantes validiores fuerint , ut lac gru motam, spissumque attrahere Potis sint, citra ulluin periculum papillam ipsi, ptopinare licebit; secus enim, vividus infans pro hoc opere quaeratur, vel quod nunquam deest, femella sugens adhibeatur. II. Si praeter haec remedia , non modo aegritudo ad quartum usque diem procedat , verum magnopere intendatur , sequentia vaIidiora remedia erunt
i. Semel, veI bis juxta aegritudinis gradum brachii vena erit incidenda, vel secundae ex brachio sectioni , venae pedis incisio ad menses revocandos substi
tui potesta . . 1. Tensio, calor, atque rubor inflammationem minantur ; quare cunctari oportebit, proposita remedia exhibendo ad inammam relaxandam, de turgen tiam , cruciatum lue compescendum.
3. Semel incepta valetudine , idonea resolventia erunt applicanda , ne lac fluens indurescat, & in mammis ejusdem noxii grumi supersint. . Pro hoc scopo cataplasma adhibetur , ex quatuor farinis resolventibus confectum, & cum decoctione ebullitum se Iviae , men thae , apii, aut faeniculi, eum quibus justilli species conficitur, additis rauco melle Narbonensi , de oleo chamameli. s. Si hoc cataplasma minus agere videatur, sequens substitui poterit ex pulpa foliorum petroselini , aut apii sub cineribus excocta, ubi tertium farinae nigellae cum sufficienti quantitate olei rhutae addi oportebit. 6. Possunt pariter intus quotidie exhiberi sequentes pulveres . Sumantur grana is . seminum faeniculi, totidemque cumini; myrrhae vero, & croci orientalis grana S. Hi pulveres pro libito, aut in juris cochleare, aut sub fomma boli cum syrum staechadis subacti sumi poterunt. et . Si morbus tamen persistat , aegram purgare necessum erit cum infusi, ne folliculorum, rhabarbari , salis ae duobus , mannam addendo , vel opeptisanae realis duobus , aut tribus cyathis , veI cum Iagena aquae de Ui-ehi, in ipsa solvendo mediam , vel integram dosin. si opus requirat , sata
undem iee quaretve in die idoneae femellae erit papilIa exhibenda , ut
Iac alte sugat . Quod nisi bene vertat, phyala , praecedenti capite enunciata , adhiberi poterit, mammis applicata, vel aliud vitreum instrumentum apponi poterit, ibidem indicatum . quod si longa cauda instruetiam iuerit ,reo p terunt nutrices ipsae commode uti.
154쪽
De inflammatione mammartim is iDdemptio. IN flammtio mammarum cum inflammatione reliquarum partium perfecte convenit; ipsa nisi positu , & natura aflecta partis a reliquis differti ceteroqui quinque signa pathognomonica inflammationis ostendit ; quare imna inmatio mammarum cum tensione, calore, rubore, & dolore est, qui m do utranque, modo alterutram mammam occupat et febris insuper plerumue adest, modo levior non fuerit aegritudo. Tres species inflammationis distinguuntur, quae tamen in magis, atque minus tantum differunt. Instaminatio primi i isteraei, simplex phlog f est, in qua symptomata leviora sunt, de citra noxam facile dissipantur et inflammatio secundae spretet ea est, quae graviora symptomata ostendit, de per se lationem plerunque evanescite inflammatio terraise meem reliquis deterior est , augiter in
suppurationen desinit, Ac hac de causa sexstrvbiea dicitur. Mammae tribus hisce inflammationis speciebus , aeque ac reliquae' corporis partes, fiunt obnoxiae; sed hoc specialis habent, quod triplici oecasione hunc affectuin subire pomunt et r. quando aegrae puerperae sunt et 2. quando lactant et . vel, quod raro est , quando neutram conditionem patiuntur; quod aliquam diversitatem in prognosi, de curatione hujus morbi inducit.
Causae in inflammatione generice locuti sumus in Tractatu de Tu corastus I. I. c. r. hujus Tractatu speciatim de utera inflammatione egimus, i. Z. c. X. huius enim aegrit idinis theoriam satis superque explicavimus, ut hae supervacaneum esIet, diutius supra idem argumentum morari. Indicabimus autem tantummodo generaliora principia, quae attendere potissimuin debemus in . mammarum inflammatione curanda .
Certum est , inflammationem mammarum prioris gradus procedere a retardatos aut intercepto in parte affecta sanguinis cursu . Haec segnities, aut circulationis interceptio a pressione , obstructione, aut Crismatione vasorum ducuntur. Inflammatio se vult gradus ex eo oriri solet , quod cruor , prout in capilitaria vasa affluit, ipsa , simulque hinc orta orificia venarum lymphaticarum dilatat, ut ille facile ingrediatur ; id ruborem , calorem, tensionem, cruciatui que in parte affecta , ac proinde inflammationem auget. Haec mutatio, ut nemo ignorat, nisi ab actione aucta , & continuata causarum derivat, quae sanguinis circulum retardant, aut intercipiunt. . Tandem inflammatio tertii gradus tunc oritur, quando sanguis in vasa ca-Pillaria, atque venas ivmphaticas continuo irrumpens , ipsas non modo dilatat, vertim alterutras, aut utrasque disrumpit , quod sanguinis , aut saniel effusionem inducit. Haec transvasatio, ut apparet, a nimia plenitudine vas rum dependet , ouae deinceps a continuata altione causarum retardantium, aut antercipientium Languinis circulum procedit. Ex his consequitur , tees huiusmodi species inflammationis mammarum Omia nes
155쪽
s 5 TRACTAT Us DE MORI s MULIERUM. nes a causis originem ducere, quae retardant, aut sistunt sanguinis circuitum, ac, ut nuper enunciavimus, primum gradum hujus inflammationis producunt: quae si augescant , alterum gradum inflammationis faciunt, postremum tandem syltrophicae inflammationis pariunt: quare causas hujus inflammationis investigando, eas tantum attendere fas erit, quae primum gradum inflammationis
Hujusmodi causae itaque, ut nuper admonuimus , sunt compressio , obstruis ctio, constrictio, aut crispatio vasorum sanguineorum . reor tamen , obstruis ctionem , di crispationem ad mammarum inflammationem parum conducere tquare causas compressionis inquirere potissimum oportebit; ac , ut concinna
methodo incedamus , cum mammae in triplici statu inflammari possint , puerperii , Iactationis, & citra utrunque . idcirco prius causas inflammationis enumesare nostrum erit, quae triplici statui communes sunt , deinceps quae magia speciales videntur. t. Causae communes sunt ictus, collisio, aut valida Compressio mammarum, quibus Iabefactatur elaterium vesicularum, & Iactis in fartus inducitur , qui vasa sanguinea valde comprimit. His addi potest externum frigus, quod Iac densando, in vesiculis detinet , ipsumque vasa circumposita comprimit.2. Praeter hasce communes mammarum inllammationis causas , Iochiorum in puerperis suppressio idem parere potest, Iac uterinum mammas versus r
pellendo, ibique sanguinis circulum intercipiendo, idemque accidit , quando puerperae cibis nimium indulgent . s. Ad nutrices quod attinet, duae speciales causae possunt inflammationem inducere; prior est colostratio, quando ipsa saevior fuerit , nullumque aegrae
diaetae regimen servaverint; altera videtur Iactis exuberantia , quando infantes debiliter sugunt, aut nutrix de repente Iactare desistit, quin necenarias cautelas sumat ad lac paullatim exinaniendum. . Tandem inflammatio mammarum mulierem aggreditur, quae nec Fuerpera, nec altrix sit, ob aliquam communem causam , quod tamen raro contingit . Unam igitur tantum peculiarem causam cognovi, cui hoc tribui possit 3hususmodi videtur mensiun, supprestio , quando iuvenem feminam corri Pit , quia tunc Iac uterinum ubertim mammas ingreditur i sed cum Iac hujusmodi densum valde sit ob rationec infra enunciandas, valebit facile mammas tumem facere, praesertim cum copiosius fuerit . . Animadvertendum est, sedem morbi frequenter variare t interdum in Ramiamatio externam mammarum faciem magis assicit , & tunc in cuti doloe . tensio, atque calor potissimum resident i interdum vero intimius substantia mammarum inflammatione corripitur, & tunc tensionem, dolorem, & catomis in interiori mammae parte aegrae persentiunt,
Symplomata inflammationis explicatu facillima sunt. a. vesiculae mammariae , canales laetiferi, atque vasa sanguifera Iacte, Crueo.
reque maxime turgent , ex quo tumor, & Lensio aegrotantis mammae origia
X. In inflammatione mammarum sanguis detentus vividis , & repetitis arteriarum pulsibus subsicitur; ex eo rubor, atque calor patientis rarammae. vasa magnopere distenduntur ob laetis , cruorisque insertum , ex qin dolorem in inflammata mamma aegrae Patiuntur.
156쪽
Ltu ER lv. CAPUT III. I . Quoad febrim attinet, quae inflammationem mammarum , ut reliquas inflammationes, comitatur, a gradu, dc intensione doloria procedit, quem aegra perferunt. Diagnam. I. Facile mammarum inflammatio dignoscitur in complexu signorum path, gnomonicorum , quae ipsam praenuntiam; ea sunt tumor , tensio , rubor , c Ioe , dolor, di febris, quae eam jugiter comitatur. II. Cum colostratione tantum confundi posset, sed facile distinguitur , quia in inflammatione sympeomata nonnulla observantur, quae in colostratione d sunt; hujusmodi sunt rubor, atque febris, itemque reliqua symptomata , quae in inflammatione vehementiora sunt, quam in colostratione. III. Gradus inflammationis pariter patefiunt ob violentiam phenomenorum, di morbi durationem a isIU. Facile est cognoscere , an mulier puerpera, nutrix, aut neutrum sit. U. Tandem causam antecedentem inquirentibus, ea facile patet ex vitae gestae historia; quod tamen parvi momenti est, cum morbi pertractatio una sit. Pragv I. I. Inflammatio mammarum diutinus morbus evadit quia lac humor spictas est, qui dissiculter liquescit, ut per resolutionem evanescat , aut in pus
convertatur. VII. Morbus dolorosus est ob mammarum vividuin sensum , cum innumerae nervorum propagines per ipsas distribuantur . III.)Raro teterrimas consecutiones Parit, modo hic affectus non negIig tur, vel, quod reius erit , nocua remedia non applicentur . . '
IV. Triplex est hujus morbi desinentiar vel resolvitur ,& ita perfecte comvalescit; vel in suppurationem desinit, de abscessus, aut apostema gignitur de quo infra capite sequenti; vel indurescit, di glandulae proinde scirrhois producuntur, de quibus sequemibus capitulis erimus Iocuturi . V. Haec inflammatio nunquam in gangraenam abit , saltem hoc nondum animadverti , quod Iactis qualitatibus tribuendum videtur , quae idoneam partium mollitiem servant.
Remedia ceteris inflammationibus idonea , huic pariter inflammationi comveniunt , aliquibus circumstantiis exceptis , quas sigillatim indicare satagemus. I. Inter remedia, quae curationem internam respiciunt. a. vena invalidior est, & ab ea morbi medela initium sumit Duae enim, vel tres priores venae sectiones, quae ex brachio , morbo opposito 3 inflitui pos Iunt, saltem uncias decem quaeque Priebere debent. Haec lex nul- Iam exceptionem patitur in nutricibus, aut in iis, quae neutrum sunt cum majorem attentionem mereatur in puerperis mulieribus . Si lochia copiosa erumpant, N inflammatio mammarum modica sit, a venarum incisone cecsandum erit; sed venam incidere necessum erit , si Iochia parum fluant, vesiuilammatio mammarum intensissima appareat; sed in puerperis hujusmodi venae sectionea ex pede institui debent, pluries venam secando juxta aegrotantium opus. a. Di
157쪽
a. Diaeta tentiis praescribi debet simplicis iuris vitulini, aut pullorum , cmulque piisanae, donec inflammatio veheme sui Cr , de febris intensior ret si stant. Haec lex generalis est; excipi tamen possunt nutrices , quae proprios infantes alere concupiunt, ipsis permittendo unum, aut duo juscula oryrarum in febris remissione , a quibus erit abstinendum, siatim ac febris intendatur.3. aegrotantibus propinari pollunt infusiones plantarum capillarium , aut florum verbasci, decoctio graminis, aut radicis oxa Iidis , serum laetis sine cremore tartari desuratum , aqua pullorum ad sanguinis astum temperanduin, urinas. sudoresque ciendos, ut per hasce vias exuberans lac secernatur . Hac lex quaslibet mulieres respicit, mammarum inflammatione laborantes, inquibuscunque circum liant iis reperiantur. . Juvat singulis diebus lavacra intromittere; interdum simplicia a nodyria,& emollientia; interdum vero purgantia , cui addi possunt mel , oleum olivarum , de electuarium lenitivum, aut catholicum duplum; mulieres tamen , dum puerperae sunt, huic legi minus sunt obnoxiae, ac pro ipsis decoctiones artemisiae, matricariae , vel meliloti prae ceteris uiuueniunt.. 3. Praeter lavacra , a PoZema quotidie mane exhiberi poterit, confectum ex foliis cichorii silvestris, borraginis, scolopeiad, dcc. quibus a studeris drachmam , aut drachmam cum semisse salis de duobus; excipiuntur ab hac regula puerperae , dum lochia ubertim erumpunt , sed eadem auxilia alferri debent , si lochia imminuantur, aut supprimantur. 6. Modo febris imminuta sit, simulque tensio, dolor, de calor maintnae abiis re inceperint, aegram purgare fas erit cuin drachma rhabarbari, de tantundein
salis vegetabilis, additis unciis duabus mannae . Huic indicationi patiter cedunt tres cyathi ptisanae regiae, confectae ex duabus drachmis solliculorum senis nae, totidemque salis de aerativia addito etiam Iimone in taleolas diviso: haec dolis in uas partes distine a melius conveniet singulae addendo unciam unam mannae Calabri ensis, prout opus' requiret. Haec praxis re iterabitur, sed ab ea abstinendum videtur in puerperis, modo lochia supprem , aut valde imminuta non fuerint.
. Si in morbi decursu dolor, cruciatusque intensissini evadant , ut nunquam aegra quiescat , vespere emulsio exhiberi poterit, addendo quinque , aut sex drachmas brupi diacodii, vel viginti quinque uncias tinctarae anodynae , vel quinque grana pitularum cynoglossi, ut quotidiana praxis do et . II. His remediis internis topica addi debent, quae aegrotanti mammae applicantur, quorum usitatiora tantum proponam.
i. Embrocationes adhiberi solent , quae coniiciuntur ex oleo rosato , aut amygdalarum dulcium: applicantur etiam cataplasmata a nodyna, de emollienistia, confecta ex pulpa foliorum Iactucae, portulacae, hyoscyami, sub eineribus excocta, quibus addatur parum olei rosa ti, vel, quod magis prodest , catapla mala ex mica panis, de lacte cum pauco vitello ovorum ; usuvenit simu I ceratum refrigerans Galeni, supra linteum extensum; frequenter enim hujusm di topica removeri debent, ne supra partein affectam arescant.1. Si ab horum remediorum usu febris admodum imminuatur . tensusque
mammarum contextus relaxetur , quod proximam resolutionem praenuntiat-,
huic auxiliari poterit, cyathos aliquot propinando thei , aut infusionis v ronitae r cataplasmata etiam ex farinis resolventibus parata , & cum foliis ment hae ebullita. Huic indicationi pariter cesunt suscula vinosa et tum folia rassicae rubrae macerata, de crassioribus stratis spoliata, ac melle tande in obli-
158쪽
Lia ER IT CAPUT IT a si inita: Iinteum melleo stratu obductum, vel cataplasma ex pulpa confectum foliorum brassicae rubrae, sub cineribus excoctorum , aut pauco oleo chameme Ii oblitorum. v g. Cavendum erit ab adstringentibus, quamvis ipsa Auctorum plerique magnopere commendent et huiusmodi sunt terrae cimoliae , vel, ut melius dicam sedimenta, quae supersunt in acuendis cultris; simulque repellentia vitari de berit , uti acetum, Oxycratum, Oxymeli dec. quia hujusmodi remedia lac in mammis indurescunt, scirrhosasque durities in glandulis pariunt.
. Discrepant Medici inter se, an debeant puerperae, aut nutrices mammatarum inflammatione correptae , mammas sugentibus praebere. Certum enim est quod a tactione aegrotantis mammae tensae , turgentis , atque dolentis , non modo parum, vel nihil lactis extrahi poterit, verum morbus intensior siet romnes tamen communi calculo amrmant , poste , atque debere alteram mammam morbi expertem praebere , ipsamque ter in die exinanire. Per hanc viam lac deflectens , tensam , atque turgentem mammam aliqua ex parte saltem evacuat: pro hoc opere tamen infantes minus valent; puella enim quaeri debet decem, aut duodecim annorum, vel instrumentis est utendum superiori rapite indicatis. tr. Ex his facile patet, nutrices, inflammatione mammarum laborantes mistos alere haud poste, ut ne ellario ipsos debeant, vel novae altrici commiti re, vel si adultiores fuerint, a mammis avellere, circa quod minime cunctari oportet, ne infantes detrimentum patiantur. In inflammationibus ceterarum partium , signa proximae resolutionis apparent a sexto, vel septimo die; ea tamen segniora sunt in mammarum inflammatione , quia Iac humor est dissicilis solutionis, de nisi plerunque a nono aut decimo die liquescit. Si imminutio febris , aliorumque symptomatum in melius procedat, spes est, morbum feliciter abiturum ope resoIutionis, ast si ab aliquot apparentis resolutionis diebus , febris , aliaque symptomata exaceriabentur , nequit amplius ambigi, tumorem in suppurationem vergere abscessumque producere , quod urget ad nova auxilia confugere , ut infra sequenti capite patebit. i
De abseest , sive apostemate mammarum. Deseriptio , DSerentia. Abseestiis, sive apostema mammarum tumor est pure repletus, sive materie
Hic tumor insertum lacticinosum sequitur, qui in colostratione observatur aut intumescentiam phlegmonosam, quae in inflammatione mammarum apparet. Abscessum vero tuberculosum in mammis necdum locum habere putarem. Quando insertus Iacticinosi , aut phlegmonos mammarum , potius quam resolvi, in abscessus mutantur , phenomena , quae aegra passa erat , tunc rem crudescunt, tensio nempe, dolor, calor, rubor, de validi pulsus i hususmodi
sunt indicia abseessus fanaeti paullo post omnia quiescunt, quod est indicium abseessus facti . . Quandoque insertus, qui pracesserunt, pluribus instruuntur loculamentis , Udiue de Morbis Mulierum . P. II. N in
159쪽
r g TRACTATUS DE MOR Is MULIERUM.
in quibus totidem distincti abscessus producuntur, eandem mammam assicientes ; quandoque vero unicus est suppurationis Iocus, de unicus abscessus gignitur ; hic tamen non raro ex pluribus abscessibus simul communicantibus
Mammarum abscessus triplicem sedem habere solente interdum pinguedinis
stratum occupant, sed hoc raro contingit et interdum glomos glandulares a corpore mammarum distinctos, superius capite r. descriptos rum interdum demum corpus ipsum mammarum assiciunt, sed extrinsecus i nam raro accidit, quod
hoc corpus intimius deturpetur. Prior species abscessus lanificialis est; reliquae duae abscessus species profundiores sunt. Abscessus magis periculosus ille est, qui papillam infestat, quia magnop re dolet, integram mammam tumefacit, constrictionem papillae plerunque imducit , vel saepius ejusde in casum. Ostendimus jam, materiem abscessus pus esse , aut ab eo non absimilem substantiam; si hic in fartus simpliciter phlegmonosus videatur , quod raro
contingit, contenta materies pus legitimum erit; si abscessus vero lacticin sus sit, quod in colostratione accidit, contenta materies lac fusum , acescens, corruptumque apparebit; tandem si insertus, partim lacticinosum , partim phlegis monosum se offerat , pus contentum multo lacte onerabitur , quod magis obvium est. Donec materies in abscessu contenta nullam sibi pandat viam , morbus a scessus , sive apostematis nomen retinet , quod in hae rapite explicaturi eri. mus . Sed si pus , sibi parato tramite , Iam foris erumpat, aut sectione instituta, per ipsam effluat, mutato nomine hic astectus ulcus appellatur , ut sis suevit capite explanabimus. Causae . Generice de abscessibus egimus in Tractatu de ramoribas l. I. e. E. speciam tim vero in hoc opere de abscessibus uteri Iocuti sumus I. R. c. 3. quo reve ti oportet, si quis modum ediscere cupiat , quo sanguis in inflammationibus in pus convertitur, quod etiam explicationem faciIe suppeditat in fartuum partim lacteorum , partim phlegmonosorum, atque explanar, quomodo pus Pa ticeps fieri possit plus minusve qualitatis alterutrius, prout infartus ad lacticianos, ve I phlegmonos tumoris indoIem magis accedit. Animadvertendum enim est , quod si in lacticinoso, aut phlegmonoso mammarum in sartu constrictio vasorum, quae ipsum produxerat, Iactis, cruorisque cursum retardando, si per venae sectionem, aut topica tollatur; insuper detenta materies a copioso medicato Potu diluatur , vel sat s ab arteriarum pulsibus attenuetur, facile resorberi poterit per venas lymphaticas, quae in parte affecta mammarum nascentes in glandulas axillarum abeunt, ubi lympham d ponunt in sanguinem transducendam. Hic est modus resolutionis tumentium mammarum, de dolor, quem aegrae persentiunt circa axillares glandulas , saris ostendit per hanc viam resolutionem patrari. Ast si alterutra harum causarum desit, videlicet constrictio vasorum subsi-sat, aut contenta materies, neque remediis attenuetur , neque ab arteriarum pulsibus impellatur, in utroque casu repetitis arteriarum oscillationibus quase sata materies naturam mutando in pus Iacticinosum convertetur.
In inflammationibus revera phlegmonosis ham conversio a sexta die incia
160쪽
L I a E R IR C A P U T lv. 2 ppit, nona vero finem habet . aegritulo non ita acceleratur in intumescentia
inflammatotia mammarum, quia lac , quod ipsam magna ex Parte efformat , repentinam hanc mutationem subire non est pote ; etenim nisi circa nonum , aut decimum diem aliqua humoris resolutio conspici solet , interdum vero nisi decimo quinto consumitur. Res demum segnius progreditur, quando infartus simpliciter Iacteus fuerit, ut in colostratione. Quando detenta materies ab arteriarum pullabus quassata , sine resolutione tandem dissolvitur, de rare fit; vasa sanguinea propinqua comprimit , atque oscillationes arteriarum auget, ut tensio, dolor, calor, atque rubor prius lata isti renoventur. Irritatio, quam haec miteries fusa, de acrior facta tunc in nervis, atque fibris excitat , haec phenornem semper magis auget, ita ut suppuratio producatur , de abscessus perficiatur . Ast cum matelia fusa merit, de vasa, aut fibrae , quae ipsam compIectuntur , concisae, materies sui juris facta propinquas partes amplius non lacessit ,& sanguinis circulus restituitur ita tensio, calor , rubor, atque dolor post imminutionem abeunt, de hic est status persecti abscessus. Cum hususmodi materies acris sit in vulgaribus abscessibus, continentes pamtes Paullatim corrodit plus minusve, prout hae partes corrodi sinunt; ex hoc enim abscessus inaequali celerita e perficiuntur. Hi prog es us abscessuum mammarum longe pIerunque procedunt , tum quia contenta materia spissa est, de dissiculter angustos partium anfractus imgreditur, cum simul quia parum aeris est, segniterque partes rodit et ab eo dependet segnis pei laetio abscessuum mammarum , quos diu serunt aegrae sine ulla aperitione , cui adduntur spissitudo , atque densitas involucri ipsarum mammarum; sed materies huiusmodi iugiter agens, perfodit tandem hoc imvolucrum , dc sub cuti plures prominentias inducit , quae erupturae materiae ad vicis indicant . . Tandem haec materies per plures scissuras diversae magnitudinis pandit viam, ex quibus modo ubertim prosilit, modo guttatim stillat . interdum etiam , quando materia se icta , de laeticinosa fuerit, tarde erumpit, ut latiorem viam ultro parare necessum sit, praesertim quum aegra magnos cruciatus passa sit rin utroque casu abscessu aperto nomen mutat , dc ulcus evadit , de quo F quenti eapite loquemur.
g. in abscessibus mammarum multa est puriformis materies , & margines abscessus valde tumescunt , quos ostellit , sanguinem , lymphamque ibi copiose affluere . Ergo in abscessibus mammae magis graves esse debent, ac pondus interdum adeo maximum fit, ut circumpositis fasciis sustineri debeat . a. Nullus est mammarum abscessus , in quo continua partium distractio non pro lucatur , sive a copia, sive a pondere materiae puriformis et ergo nullus h ususcemodi abscessus , qui hujusmodi dolorem non pariat in mammis ,
quae tamen non semper aequabiliter aegrotant,
3. Suppuratione semel confecta pus ad ostia abscessus evectum , suique j ris factu n nec pariet tumefacit , neque vasa sanguinea amplius comprimit ergo abscessu in mammis confecto, tensio , rubor , calor , atque dolor a tu ii abibunt, . In abscessibus mam narum cum contenta materies probe fusa , de atth