장음표시 사용
21쪽
DE RE NAVALIPHlim apud Vergilium pro cognomento indito naui bus ab in igni ere debemtri quod centaurum Cr Prispis,quae marina est berua, in puppi gestirent. Solebant enim antiqui cognomenta indere nauibus, er etiam ad proram asgere.Etsi Nonim Narce vi pristis naue apruperatam putet a similitudine, qu)dscilicet ad formam primum marinarum extructi sit, quae longi Er angusti corporis sunt. Sed iam ad primos nauium usus sermonem transramus, priusquam ad particulares ipsarin distiarentias digrediamur.
fluuiorim Cr maris commodam navigationem, no
mini dubium esse debet, tum ut per flumina ac mare ψαμ ,merces, Cr quicquid nobis ad utinum er esios usus utilisimum est, commode er tuto huc atq; illuc circunmfrremus tum ut cT piscibws,Cr quod omnium est miseris rimum etiam suo generi homines seuper ipsis aquis insidiari possent: ut iam hodiis plures inueniuntur non movido procellarum sed etiam telorum impetu in mari sepiatiquum lorusis in terra. Sed ita est humano generi a naturira comparatum, ut quod sibi maxime ste debuit utile accommodum,id tandem in detreiorem usum conuertat. sic frri, sic lapidum,ac lignorum usus ita denis optima inrigenia, quae suo generi conseruando CT amando nata esse
debuere, in sui generis abolitionem cr pernici qr
22쪽
LIBELLV s. attine tanti irant, er uri optima in deteriora coriis Mereunti Sed ad rem. ANTE naues repertus inquit Plinius lib. v 11. ratibus nurigabatur inuentis in mari rubro inter insutis,a rege Eostra. Quanqua etiam trabibus solis navigaresuper ipso Tγberiantiquos consueuisse idem reta strat lib. I i i. cap. v. Sed inquit TIberis propter astera confragosa,nesic quidem praeterquam trabibus longe meabibis 'tur. RATI Si autem quidsit ita docet B udaeus:ndulgi esse temere fctum Cr inconditum, ut sunt trabes connexae Cr fine Iabrica compactae, quae nauigii uicem praebent, id est ut Suidas inquit η κ τἀν τvrunis
rurριημενη inus. Ponitur tamen Cr pro ponte, uel etiam loco fluminis quoquomodo iuncto, eodem more. Acero ad Atticam : circunuassatum esse Pompeium ratiabus, etiam exitus portus teneri. Graeci autem ratem inauocant. Festus:schedia cinquit genus estulis inconditum,id est,trabibus tantum inter se nexis βα m. Vnde mula poemata Graecis schedii appellantur minetiam schedion a Graecis dicitur extemporaneum, id est,quicquid inelaborati , quicquid temere fctum est nec satis coinctum. x rate autem ratiarius 'deducitur, quemadmodum a naue nauicularius, non quidem opima ctussed negotiatori quae uocabula apud Iureconsultos
plerans inuenirisolent. RA TIB V s postea ad uadorum stagna super αDCr fluctus compescendos ac supprimendos coempi sunt adhiberi latera,quae Graeci nMurri uocant: itemb etiam
23쪽
etium carinae. carina autem Graecis Vinii dicitu r : unde Vergi I LGeorg. pandis ratibus posuere carinus. INDE uero conto CT pertica rates agitari coepte, quapropter ea nauigia a Gricis κοντῶτα appetita, quod contis propellerentur, quemadmodum elegantero tendit Bassus exemplo Diodori lib. κ i κ. ubi de suo cessoribus Alexandri Cr de Eumene. COEPERUNT postea antiqui trabem uestagnum ex singillis arboribus excavare, quo per fumina circumveherentπ , cuiusmodi nauigia super Rhodano nonnunquam Lugduni me vidisse memnim noxγLe lintres a Plinio dicuntur in sexto,quod uno tram tum ligno ferent.Ali eum uocauit Liuius c. II I.lib. I. Nouaues inquit alias primum Galli inchoantes cauaribant ex singulis arboribus: deinde ex ipsi milites simul
copia materiae, simi ficilisse operis inducti, alueos inrisormes, nihil dammodo innare aquae, Cr capere onera possent curantes, raptim faciebant. I dem in primo, cinde Remo Cr Romulo loquitur: Tenet inquit fama,cum fuitantem alueum, quo expositi erant pueri, tenuis in
sicco aqua destituisset, lupam sitientem ex montibus qui circa bunt, ad puerilem uagitum cursum flexisse. Qisent alueum Plutarchus in Romuli uita scapham appellauit: Impositis inquit in scapha pucris, descendit in fluuium
ut proiecturus. Scapha enim non solum nauiculam gnia scat, sed etiam uas concauum: quod etiam nunc nomen retinet apud Venetos, ut suo loco docebimus. caeterum ut ad prius uocabulum redeamus, Alveum Liuias, stent
24쪽
a I B E L λ V g. 2setim si Gnius pro carina, hoe est nauis fundamento posuere. Locus Luil est decadis tertia lib. 3. ait:l bis adeo non arma neci modo, sed etiam aluei nausu qua satierant. Lotus uero Sallustii est in bello Iugurthino: inquioalueos nauum inuersos pro tugurijs habuere. sed de his plura, cum de partibus agemus.
FI E B A N T er apud antiquos alis nauigioia framae, nondum scilicet inuenta vera aedificandarum nauium ratione: caesis enim alicibus, aut viminibus conis textis, er corio uel aluta circunuolutis quidam nauigatarunt. unde Caesar primo bessi ciuilis: Reliquum inquio corpus nautam viminibus contextrum corijs integebatur. Huiusmodi aut nauigiorum formam late Heribit Heri rodotus inclio. quem locum eleganter notat Boctu ut ex eoAcile intelligas etiam pactoribus antiquis pluria iurum luisse industriae. Quinetiam Pliniim Iib. 16. capit. O .restri, Germaniae praedones singulis arboribus cauaritis nauigare, quam quaedam ex triginta homines frunt.
CONTEXEBANTUR itidem naues super Nili paludibus Plinij aetate, papγro , scirpo erarundine,quemadmodwm ipse recenset Itb.6. cap. χχ.Parapγrrum uμtem siue papγrus utrunque enim dici potest ut refri idem Plinius lib. 13. cap. D. nascitur in Aegγpti palustribus, aut quiescentibus Nili aquis, cuius fruticis radicibus quae cum obliquaesint, brachialem crinitudianem habent, lateribusvi sunt triangulis pro ligno utunis tur incolae, non ignis tantum gratia, sed ad alia quoque istensilia uasoru.Ex ipsa quide papγro nauigia texunt, er e lim o sivi tegetesj, necnon er uestem, er stragura
25쪽
iu , G Anes. Praeparantur ex eo charta diuisectu in praetenues, sed quam lathsimus philum. I, paparo labitur stutice, charta est paparus appellari: quod scilicet prinum ex papγro feret. scirpus aut ne id etiam inexplicatin relinquamus leuis iunci er fine nodo stecies est, nascitur. in paltaribus. unde proverbium in anxios nisus diligentes Cr meticulosos, Nodil in scirispo quaerere. Scirpo igitur etiam naues contexi poterat, unde Plauti di tum in Aulularia: Quasi pueri inquit iqui nare discunt, scirpea inducitur ratis. Arundo vero
quid sit, notum esse puto quam quod omnibus est no
CAETERVM, ut semel absoluam, id est imprim
inis sciendum , varium antiquis temporibuK non solum nauigandissed etiam naues construendi rationem fuisse,prout uaria uariis in locis fuerunt ingenia.Qucim admota etiam hodie accepimus ab ijs qui in exteras talas infulas,quas nouus appellant, quotidie adnavigant, non esse hominibim illis eandem nauigandi formam, qua nobis est: eosci; nostra, nos sua nauigia plurimum admia rari solere. Sunt enim qui truncis urborum infidentes, eraltera manu duce natura remigantes, etiam in astu promvehuntur. Sunt qui pari ratione oblongam trabem eumfrotundam,tem nterdum etiam quaterni obequitantes, longiu3 per mare divagantur. Quod certe quis non aia mirabitur s nondum autem issis est coperta nauium conrastruendarum ratio. At ubi primum auditum fuit nauis conmuendae artificium, tum a proximis regionibus ad
26쪽
LIBELLVS. atra paucos annos eade multis regionibus ficta fuerit nais uigandi ratio. Qisae invitis alioqui incomperta esse poterirat,nisi id unius artificio prinnm inuentum, deinde ab
omnibus comprobatum isset. Dubium itis no est, quinante nauem primo inueram, quaes regio suum sibis propriam nauigandi formam haberet. SED UT pHi uaria nauigandi genera, de prima naue quidpiam dicamus , Ph ephanus apud Pliis nium in sieptimo naturalis historiae autor est, Iasonem, primum nauigasse longa nauci quae quide,ut restri Dioαdorus siculus in suinto, primum filii circa Peliam aedia
fra excedebais Cr magnitudine er reliquo apparatu omnia nauigia: Homines enim inquit Aius aeritis, ratiabus fise ex paruis acat s uehebantur. Vocata est autem
haec navis,Argo inquit idem autor ut nonii. ii Ξbuisiarum scriptores alberunt, ab Argi cuiusdam Abrina valis nomine,qui quide eam extruxerat, simusis nauigarura quod tamen verum esse astimat Appollonius in priis
ino Argonauticon. Etiamsi Pherecides ricae em nomen
sumpsisse ab Argo filio Phoxi. sunt er alij qui existiament id naui nominu ob eximium illius celeritatem indiritum: αργον quippe aiunt celerem ueteres appellauisse. cicero autem primo Tusculanarum quisionum eam 'dicit nominatam Argo, quia Argivi in ea delecti uiri, necti petebant pellem inauratam arieti Haec tantum haabuimus colligenda ex Bos, vigiliu de primae navis constrictione. nunc uero ad particuis ei nauium distise ius descend M. NAVI vri
27쪽
AB s o L V T A nauium generesseri Asaiptione,
ad particularia nos transiire oportet, Cr ea nauium nocubula explicare, quie aut a remorum multitudine,aut
forma,aut etiam magnitudine ipsis primo fuerunt indici. NA VI V M iris ullae longae, alis rotundioris fortamur:atque hae suidem actuariae appellatae, uoluptaritis gratia aedificabuntur, remisq; qu admodum illae agi solebant, maioribusq; nauibus inseruiebatim fluuior commoditatibus. Aliae vero superioribus longe maiores, atq; oneribus frendis accommodatae unde onerarijs notamen inditum velis tantum, non etiam remis per magna maria discurrebanLAtq; hae quid fiunt primae nauium particularcs distisentiae, quas ut rursus in alias subdiuia damus , suo ordine persequi de describere sterii oportet. Et a longis nauibus incipiendum.
LO N G A R v ra nauium appellatione complecteri reus quas vulgus nostrum uocat, des galees, oudes idtes: sed illae ampliores, hae uero expeditiores,quia admodum sequenti sermone docebimos. caeterum longus naues remis semper incitari, onerarias uero nequaquam, planum Mit Bosus ex caesaris quarto commentariora rvm T ciceronis duodecimo epistolarum autoritatibus,
28쪽
L I B E L L V s. α'iuiam id amplius alia disti ditione non egeas Tantum hoc addemus,logis navibus sitam uela addi sol ad reis
ieriorem motum,quibus utimur Uflantibus uentis, ad reaemigantium laborem relixanduem. Interdum etiam quanaedo maxime celeritati danda est oper utriss uti sepe uti
inius. unde natum prouerbium, ut de re quam omnibus uiribus contendimus ut absoluamus,er celaster perfici inus, Vel remisi contendere dicamur. LO N G A s naues Graeci mova πλsia uocanL R mani autem priusquam primum Messanam traduiscerent.σ carthaginiensie bellum gererensi nuquam Io gis nauibus aut conMutis usi ueranti Eo vero tempore quo primum Pop.Roma. 'tuit e Rep. esse eum Carthariginiensibus de Siciliae atque adeo maris interni imperio naualibus copijs dimicare,tum centu er uiginti naui
classem aedificandam curarat in qua centum fuere quinα
quo emes Cy uiginti triremes. CONSTRATAE autem Cr tecte naues inter longus connumerandae sunL fiuntq; triremes, qu
driremes,uel quinqueremes, ita contectae er communita
praesertim ad latera) ut facilline pugnantes ex ijs, tanα quam parietibus quibusdam retro stilites , hostibus nota
cercitianus ab hostibus udi posset: nam antea ex prorannium Cr puppi pugnabatur. His autem opponuntur aliae naves longae no tectae, quae ob id apertae a cicerone rictae fiunt:Pot ne inquit ille in Verrem act. 7. in eos Oe uehemens, qui nuuta inanes non modo habueruntiyd etiam apertas i in eum dissolutus, quisolus habuerit Gnstratam naum, erimus exinanitam s loquitur destiadriremi
29쪽
γ DE RE NAVALI quadriremi centuripinLAtqui naves loreu testas cinis
quit caesar inuenere Trus. Eae uero a Graecis umia raκτα dicuntur: apertae vero αφρον , quibus Rhodis plurimum utebantur. Vnde cicero I. ad Atticum: Nos inquit Rhodiorum αφράκτρu caeteriis longis nauibu tranquisitates aucupaturi eramm
antiquis,a remorum ordinibus quibus agebantur,ut celeriores essenL quae enim plures remos habebant, eae celerius discurrebant. Itus particularia haec nauium lonis garum nomina nobis nunc explicanda fiunt. MONoc ROTA Graecis naues dicebantur,quae unico tantum remorum ordine agebatur,quemata
modum ex strabonis loco libro septimo ostendit Bosius ung brigantis Oufregate qui na qu'unera ne a chas Mbanc. Xenophon autem in secundo, Astyrum; naues dixit ε, quae cum triremes opinor essent,propter tamen abissentiam remigum,er sociorum naualium, duobus tantam aut unico per transtra remige incitarent , cum tamen
possent ternis et si ad uissent remiges. MONERES uero ne quis fallatur dicitur ea
nauis, quae cum pluribus quidem remis agi soleat,nnico timen interdum per tran bra er sedilia remo non binis aut ternis aut etiam pluribus agitatur. Quae 'ri se naues dicebantur eclites,translatione sumpta ab equis celitibus,de quibus in actuarijs dicemus. ILLAE porro naues quae binis remorum ordinibus agebantur, a Graecis dictori dicuntur potius qu4m
Hstu : etiam si apud quendam inueniatur huiusmodi
30쪽
socabuli : apud probatos enim autores uix reperiatur. Dicroto autem non solum Graeci autores, ut fiunt Polabius er Appianus Alexabiniusta etiam Latini usὶ sunt ad Graecorum formam. Turius epistol. ad Atticum Ebro decimo exto: Nam Crine inquit Domitius bona plane habet dicrota, sunt Esnauigia praeterea luculenta Sexti Buciali, caeterorum : nam casis classem, quaepitarne bella est,non numero. I dem libro quinto earundem episse Aphracta Rhodiorum,er dicrotum ni lenaeoram, er aliud car scopiam. Romani autem ais adeo Latinisae res, pro dicrotis, biremes uocant, fustes de Dux ramexae fcun baci caesar tertio belli ciuilis:Qgatuor inquit biremes subiectuscutulis impulsas,uectibus in interiorem partem transduxiti BIREMES leuci, hoc est,celeres er expedita ab antiquis dictae, quae hodie dicuntur fustes legieres.
Liuius decudis. tertia libro quarto: Legati ab Orico ad Idam Valerium praetorem uenerunt, praesidentem clusesse Brundusis calabrias circa littoribus, nunciantes Philippum primum Apolloniam tentasse lauibus biremita sus centum uiginti. HUIUSMODI autem biremes celeres aut te ues a Liburnis populρs Liburnicae appellatae sunt, Graecis NIVρνuv. luerunt enim sinquit Appianus Liaburni ultorum Illγriorum genus, qui Ionium mare,σquae in eo sunt insulas praedabuntur celeribus er leuia
Bus nauigijs: unde etiam nunc leues er celeres biremes Romanis Liburnicae uocantur. Suetonius in Augusto: