장음표시 사용
111쪽
gula proportionum in singulis diei partibus mo
tum producat aequalem, is autem ex observationibus semper magis ac magis decrescens inveniatur, fieri non potest, ut pars proportionalis ex motu diurno proveniens alisquam intermedio temporirite accommodetur. Cum itaque per praecedens
caput motus cometae diurnus a media nocterio
Octobr. usque ad mediam noctem 1 Octobr. sit invetitus gr. 1 scr. deficiatque dietim, minutis: ideo idem diurnus motus a principio seu meridie 1 Octobr. usque ad principium seu meridiem
Octobr. erit 1 gr. 1o scri Quoniam enim spatio 14 horarum deficiunt in motu diurno, minuta: deficiunt igitur ia horarum spatio 3 scr. Sic igitur motu diurno constituto, quoniam nostrae modo recitatae observationes utrinque aequaliter absinta media nocte 1 Octobris altera enim mediam noctem tribus horis antecessit, altera eam totidem horis secuta est ideo pars proportionalis ex hoc diurno motu his horis intermedijs rite assumetur. Sed hori 6 minutis 6, quae inter duas modo positas observationes intercesserunt, respondent per Regulam proportionum ex hoc motu diurno 18scr. 4ec. Haec igitur addita ad locum per priorem observationem inventum, hoc est, ad 2 gr. 27 scri essec. v absque vitio producunt verum comera
112쪽
locum in posteriore observatione et gr. 1 scr. sec. v. Cum igitur hic idem locus etiam per observationem inventus sit, manifestissimum est, nullam omnino huius cometa suisse parallaxin Vides quam exacte omnia conveniant. Si autem cometa parallaxi habuisset, eam per hunc modum exactissime sic invenissem. Observass em enim AZimuth h. e. arcumao quanquam hoc ex annotato tempore indagare quoque potuissem. Hoc dato assumatur proxime praecedens schema cum omni catasceve,i in eo per polum mundi antar- isticum mi locum cometae visum transeat insuper maximus declinationis circulus m. Quoniam igitur per praecedentia datur tam verus quam visus cometae locus in Ecliptica daturi eorum disserentia, arcus nimirum,s,h. e. angulus str. Quonia; item datur locus cometae apparens
datur etiam eius distantia a solstitio brumali seu a principio 'ν, h. e. angulus, Im. In triangulo igitur icim datis duobus lateribus, latere hi complemcnto visae latitudinis cometaei lateret distantia polorum mundi de zodiaci, cum angulo im ἱέ tis lateribus comprehensos datur etiam per doctrinam Triangulorum sphaericorum reliquum latus, complementum scilicet vita declinationis cometae, una cum angulo ἡ l. Hinc in triangu-
113쪽
. COMETAE ANN rsas. 7l, m g quoniam itidem data fiant duo latera, latus . m ex modo inventis stlatus, complementum latitudinis loci, una cum angulo I seu Zimuthoao: datur etiam g m angulus, qui additus ad angulum g modo inventum, producit totum V angulum. Dato autem angulo l, datur, contiguus it l, reliquus nimirum a duobus rectis. In triangulo itaque datis angulis des ii quae est disserentia inter apparentem verum locum cum latere adiacente is dantur etiam latera dcili ex quibus . est parallaxis
quaesita, id vero est complementum verae latitudinis. Ita parallaxin huius cometae exactissime invenissem. Verum cum lapparens observatus, Verus inventus cometae locus tam exacte congruat, hoc labore non fuit opus. Quini ex observatio
nibus 9 Octobr. probare possiim nullam fuisse
huius cometae parallaxin Observavi enim praeter institutum meum hora noctis imin 1 cometam circa nonagesimum gradum in a. gr. 48 scr. H. riebatur enim tunc temporis vicesimus septimus gradus Geminorum Deinde rursum eadem noctenora 1 min. 1 inveni ipsim in 16 gr. 18 scr. . Sunt autem inter has duq observationes horae hin.3o: Motus autem diurnus a meridie, Octobr. usque ad meridiem io eiusdem est ex collatione 2 gr. 18N scr.
114쪽
scr. Horis igitur intermedijs 1 in a conveniunt o mi latita, quae addita ad prioris observationis locum, scilicet ad 11 gr. 8 scr. 3 producunt locum verum in altera observatione 6 gr. 28 scr. quem etiam xx observatione adrnveni. Ita vides nullam omnin huius cometae fuisse parallax in Quanquam id quoque ex toto capites apertissimum sit. Loca enim in Tabella illa posita exactissime observationibus exceptis observationibus ii, i , 18 Octobr. in quibus, ut dixi, propter nubes diligen tiam debitam adhibere non potui respondent, quod fieri nullo modo posset, si cometa parallax in habuisset. Ea cnim semper verum locum ab observationibu abs ratisi et Satis igitur a perque ostensum est , nullam huius cometa fuisse paralla-xinci qua etsi vix dimidi miri uti fuisset, ea tamen diligentia facile a me accuratisimis his Inctorumcntis esset animadversa. CAp. IIII.
In qua phara conicia hic fuerat. I Amitaque emcrgit quaestio in quam schaeram
cometa hic sit collocandus . Cum enim manifestum sit, nullam eum habuisse parallax in necesse est,
115쪽
est, ut aut in sphaera stellarum fixarum haeserit, aut in sphaera Saturni, aut in sphaera Iovis Nam Mars
acronychus secundum neotericorum Mathematicorum traditionem parallaxin habet. Quicquid autem horum statueris, dissicultate non caret. Si
enim in sphaera stellarum fixarum haesit, cur dista tiam a reliquis stellis fixis mutavit 3 cur itidem non, ut reliquae stella fixae, in firmamento suum retinuit locum ξ Si vero in sphaera Planetarum ha sit, cur semper directo processit motui cur non iliadem ut reliqui Planetae superiores in oppositu Solis in antecedentia retrocessit cur secundum divini copernici hypotheses parallaxis orbis magni
terrae eundem, ut reliquos Planetas sia periores, non in antecedentia repulit Z cur non semper clarior ac clarior apparuit, utpote cum terra semper magis ac magis ad eum accederet cur tanta indies celerita te processit, quanta unquam neque Saturnus neq;
Iupiter neque etiam ipse Mars Ita vides, tiam didicile sit, locum alicuius Phaenomen absque parallaxi determinare. Attamen cum infirmamento non harrisse, firmissimo est argumento motus
ipsius. Si enim firmamento inhaesisset, locum incos mira, quemadmodum, reliqua stella fixae, mutare non potuisset. Relinquitur igitur, cum aut in Saturni sphaera haesisse aut in sphaera Iovis. 1 Pro
116쪽
Pro Saturno militat directus cius ad Saturnum cursus pro Iove, velocitas cursus Quae enim velocius moventur, videntur esse proximiora. Nos tamen pensitatis utrinque diligenter rationibus, cum in sphaera Saturni haesisse censemus. Non enim ad Iovem sed ad Saturnum directe fere motu suo properaVit,quem etiam in medio fere sui cursus vix tribus gradibus praeterijt, festinans inde ad cptentrionem, cum Iupiter esset meridionalis Circulus quoque, quem cometa corpore suo descripsit, inclinationem, librationem quandam, ut supra probavi, ad Saturnum habuit, eiusque intersectio cum Ecliptica non procul a Saturno abfuit. Cum itaque longa experientia obserVatum sit, cometas
plerunquelequi, appetere motu suo Planetarum aliquem, cui qualitate cognati sunt non quidem ideo, quod ab eiusmodi Planeta rapiantur ura hantur, ut quibusdam contra rationem placere video: quomodo enim raptum velociorem motum faberet quam rapiens, aut etiam prorsus contrario motu procedereti quomodo item ad id a quo rapitur perveniens ab eo posset divelles cur non potius ei adhaereret Sed, ut ipse arbitror, quia
Deus hoc cometarum motu, quem ad certos Planetas per sua sapientia dirigit, naturam eorum significare mortalib., cum simile libenter associetur simili:
117쪽
C o M E T AE AN Ni 183. OI mili non inscite eum sphaerae Saturni attribuemus. Quod autem non ut Saturnus in antecedentia retrocellit, id in causa fuisse dicere possumus, quod celeriorem motum habuerit, quam qui a parallax orbis magni terrae tolli potuerit. Quod vero ob motus velocitatem in sphaeram potius Iovis quam Saturni collocandus videtur, cum Iovis motus velocior sit quam Saturni facile dilui potest. Si enim motus in cometis esset argumentum altitudinis non tantum infra Saturnum, OVem,& Martem, verum etiam infra Solem, Mercurium, infraque ipsam Venerem collocandus esset quod tamen defectus parallaxeos omnino refutat. Nos dicere possumus, a proprio Angelo seu Intelligentia, ut Aristoteles, ali volunt, cometam hunc tanta celeritate tamque proportionalii ordinata constantia promotum fulsis ineffabiliri inexhausta D s sapientia ita ordinantes gubernante. Si quis tamen eum aliter collocandum censet, is suo utatur placitori tantummodo sciat, ipsum aut in sphaera Saturni fuisse aut in amplissimo illo sp tio, quod est inter sphaeram Saturni inter firma mentum quod tamen ipsum velocitas motus de cognatio cum Saturno videtur refutare.
118쪽
Cum vulgo credatur haras Planetarum
esse corpora selida, quomodo cometa in , sprogredi potuerit , s quid de haoqu sione sentiendum. Cometa nostro sic in si,haeram Saturni collo
cato, alia rursum quaestio exurgit, quomodo nimirum cometa in ea esse aut promoveri potuerit, cum a plurimis Philosophi hactenus traditum sit vulgoq; credatur, sphaeras Planetarum esse corpora solide firma, quae infixos seu ut t0lemaeus lib. . cap. I. χε αλ σαώ; ξ loquitur aratron putas Planetas suo motu firmiter circumducant corpora autem solida penetrationem dimensionum non admittant. Necessaria sane 5 homine Philosopho non indigna quaestio Quanquam autem haec de sphaeris coelestibus opinio authores habeat maximos, adeoque Vulgo siγης εποία authoritatem obtineat: Nos tamen amore veritatis omnino falsam demonstrabimus, canaque tali sutilibus conjceturis asstruunt, ita nos firmissimis Opticae MAstronomiae demonstrationibus refutabimus, ostendemusque, inter sphaeram stellaria fixarum de tellurem nihil aliud esse, quam animalem hunc acrem septem
119쪽
C et IIJ Iob septemque Errantia sidera tantum in aere pendere. Atque ut ab Opticis demonstrationibus ordiamur, docet Optica, si res visa, oculus videntis sint in diversis medijs; rem visam, nisi superficiei secundi medi ad perpendiculum insit stat, semper refracte nec unquam suo loco videri;ut habet Athagen lib. cap. S c. 4 eo Vitellio lib. io propp. 3,
11 dcc. Si enim in fundum vasis alicuius ponaturres aliqua forte denarius argenteus, atque ab eo vase discedatur, donec is in fundo non amplius cernatur infundatur autem ab ali aqua is qui modo non videbat denarium, infusa aqua cum videbit. Quoniam enim oculus aspicientis est in aere, res autem vise denarius scilicet, in diverso medio nimirum in aqua fit ut imago eius extra rei ipsius locum per refractionem oculo aspicientis sese o ferat. Si igitur sphaerae coelestes sunt diversa ab aere corpora, necessario omnes stellae extra verticem
consistentes propter refractionem nunquam suo loco cernentur, sed semper pro diverso positu alias atque ahas inter se distantias acquirent. Sed nihil tale tot seculis tot Viris clarissimis assidue sidera observantibus nec nobis quoque per accuratissima nostra instrumenta apparuit. Jaod enim Al-hagen. Vitellio assertant, stellam quae per verti cena loci transeat , in horizonte esse polo mundi
120쪽
propiorem, in vertice remotiorem id si non propter diversam diaphanitatem orbium coetellium, sed propter vapores, qui eirca horizontem perpetui sunt. Licet enim coelo sereno ac purissimus putetur, nemo tamen inficias ire potest, quin Put Ptolemaeus lib. I cap. Almag annuit terra semper aliquid exhalationum emittat quae etsi quidem propter raritatem in mediocri ab horizonte intervallo nullam refractionem introducere possunt , prope horizontem tamen possunt. Curioni circa horizoritem longus fiat terrae adeoque vaporum e terra emissorum tractus fit, ut ea vaporum raritas circa horizontem multiplicetur adeoque propter multiplicationem evidens reddatur, quae extra illam multiplicationem prorsus erat i sensibilis. Nec enim refractio illa ultra illud spatium, quo vapores ascendentes multiplicari solent, durat; hoc est, ut nos invenimus, non admodum ultra dio ab horizonte gi adus. Quanquam non dubito, quin pro diverso locorum situ, aere alibi maiori alibi minori ab horizonte spatio duret cum ipse quoque Ptolemaeus in fine lib. 8 Almagest. non, ut mihi videtur, praeter experientiam asserar, diversorum locorum aerem etiam in ortibus ic- casibus stellarum diversitatem introducere. At si refractio ista esset ab orbibus coelestibus , non tantum