장음표시 사용
131쪽
o uis A, mi a uerit 1 Iis quae pinguntur, ex Geometria tollendas esse esseci; contra leges Logicas Quemadmodum enim per illas Geometricas figuras, quae in libris pinguntur,
formae, assectiones corporum naturalium explicantur cita per Eccentricos apicyclos forma motus, quem habent Planetae, explicatur. Non enim Mathematici per corporalest reales Eccentricos aut Epicyclos circumduci Planetas volunt, nec eiusmodi orbes corporales docent. Etsi non ignoro, reperiri, qui orbes eccentricos reliquosque corporales credant, de quo etiam gravisimae conqueritur Rheticus in canone suo Triangulorum.)Sed id volunt, Planetas sui corporis centro describere in aere eiusmodi circulorum Eccentricorum
aut Epicyclorum peripherias, vel potius eiushaodi
figuras quae ex talium circulorum motu componuntur lvariae enim figurae motu circulorum describi possunt atque secundum eorundem circulorum suppositionem non ficte sed revera modo
ad terram accedere , modo ab eadem recedere.
Non igitur Eccentrici aut Epicycli sunt orbes corporales, qui circumducant sibi inhaerentes assxos Planetac sed sunt circuli qui ostendunt formam
motus, qua scilicet proportione Planeta nunc celerius , nunc tardius moveantur, nunc propius ad terram acccdant nunc iterum ab ea recedant nec
132쪽
primant. Non enim ideo motus talis est, quia circuli tales sunt sed ideo cucul tales assumuntur, quia motus tales est, tale circulos describit. Nec enim ullus motus localis, quicunq; sit, abs , linea ri demonstratione explicari potast . Si enim colhmatori explicare velles, quo motu Sagitta forte de balista demissa volaverit, te nunquam intelligere poterit, nisii dicas Sagittam motu suo eiusmodi vel eiusmodi lineam descripsis , sive recta linea fuerit, sive arcus . Sic nemo unquam motus planetarum cxplicare poterit, nisi dicat motu illorum eiusmo di vel eiusmodi circulos , peripherias describi. Ita vides, praestantissime Rame, Astronomiam sine circulis eccentricis aut epicyclis, non falsis, ut cxistimas, sed vere motum ostendentibus, esse non posse. quidem excogitavi modum, quo quod tu maxime illa tua opinione expetis omnium Errantium siderum motus facili me non per tabulas, sed sine tabulis astronomicis x solis Geometrice fontibus per doctrinam Triangulorum sola addi tionisin subductionis via numerari possint : Athypotheses tollere tibi nullo modo potero, nec apud quenquam praemijs tuis propositis id obtinere poteris. Nec dubito quin, qui tuus cst veritatis
133쪽
C AN Ni 33s ii ardor candorque facile tuam ipsius sententiam es se reprobaturus, si ita admonereris. Sunt igitur sphaerae Plassetarum nihil aliud quam aer, suntque non realiter sed ratione tantum distinctae, Plane tisque ita attributae, ut singuli attributa sibi spatia non egrediantur In qua sententia etiam Plinius est lib. 1 natural histor cap. 6, quemadmodum dc tertio capite opinionem de tinnitu orbiu, quod Planetae iis inhaereant, reijcit. Quod autem saepius appellentur orbes, id fit καὶ ιπηοκως in gratiam
veterum artificum, qui ita locuti sunt quomodo Copernicust Rheticus orbem magnum terrae appellant, qui tamen nihil aliud est quam aer. Ita iam patet , quomodo cometa in sph aera Saturni esse aut progredi potuerit. Et quanquam initio hoc demonstrandum susceperimus : ipse tamen cometaru motus firmissimo est argumento sphae ras Planetarum corpora solida esse non posse. Fieri enim non potest, ut corpus solidum admittat dimensionum penetrationem . Sic tu corpore tuo
per parietem transire nequis. Non enim duo corpora simul in eodem loco Physico esse possunt. At toties iam a tot artificibus observatum est, fr-
missimeque ex Geometria demonstratum, cometas non tantum in regione Elementari, vertimetia
supra Lunam in sphaeris Planetarum subsistere, a longe-
134쪽
longeque alium motum habere, quam labent Planetae ipsit, in quorum sphaeris subsistunt. Cum igitur nec penetratio dimensitonum esse possit, nec unius sphaera partes dispari ac distimili motu moveri manifestum est Planetas in nullo alio corpore quam aere pendere, atque inibi tam constantisi1-mo motu progredi quibus interdum a divina pio- videntia addantur cometae, qui etiam diverso a ijs motu progrediuntur. Tanta, tamque inexhausta ocinestabilis est DE Opt. Max sapientia: po
Refutatio aliquot opinionum de cometis,quodetidelicet cometa neque sint species absique
materia apparentes, neque corpora cum reliquisse is perpetua, neque hali tus in aere accensi. MAgna semper inter doctos quaestio fuit, Vndenam cometae existerent, quae eorum csset natura messentia. Cum enim viderent, eos no solum vario motu variaque figura apparere; Verumetiam ad tempus tantummodo sese terris conspicicndos praebere,ncocum reliquis stellis per- pQ tuo
135쪽
C o NNI J8J. I9petuo durare varias de ijs aluerunt opiniones Alij enim arbitrati sunt, esse species quasse per συμφαmys ea per combinationem luminis vicinarum,aut per coniunctionem cohaerentium stellarum Alii esse cum reliquis stellis corpora perpetua, altiora mundi secantia, ac tunc demum apparentia, cum in
imum sui cursus descenderint Ali esse halitus in aere accensos Ali demum prae cedentium opini
num inconvenientiam, infirmitatem animadvertentes statuerunt cometas inter secreta Naturae
reponendos esseque opera non Naturae sed Dia, qui eos ad tempus terris ostendat, ut sint nuncij futurorum. Cum igitur in praecedentibus ea proposuerimus, quae ad huius rei indagationem maxime conducere videntur : non inconvenienter de
ea hoc loco tractabimus, refutantes primo dictas authorum opiniones, ac deinde in sequenti capite nostram sententiam subiungentes. Vt igitur ab
ij sincipiamus, qui cometam συμφιιαν stellarum statuunt, levius hoc esse videtur, quam ut refutetur. Si enim cometa essent apparentiae e confinio luminis vicinarum stellarum necesse esset, ut, quandocunque aut ad se invicem,aut ad stellas sYasit notae accederent, talis species apparerent aut si non Planetae, sed occulta stella radijs suis eiusmodi speciem esticerent neccsse esset, ut post eius extinctio
136쪽
nem stellae pis viderentur. Necesse item esset, ut stet hae prorsus co quo cometa, cederent motu . Sed nullum horum datur. Nec enim unquam an I-madversum est, Planetas sua aut ad se invicem aut ad alias stellas accessione eiusmodi apparentias cffecisse nec post cometarum extinctionem noVae stellae in coelo unquam deprehensa sunt nec etiam ostendere possunt huius opinionis authores, stellas cometarum efficientes cometae motu progredi; cum eas nunquam viderint, nedum organis astronomicis observarint. Non enim credendum est Democrito, qui pro hac sua opinione concertans ait, dissolutis cometis stellas novas apparuisse. Si enim id tempore Democriti accidisset, etiamnum accideret, nec a solo Democrito, verumetiam ab alijs esset animadversum. Non igitur cometae sunt Ψυμφασι ς Vicinarum stellarum , sed potius horum authorum opinio ut levissima, ita nulli conspicua celerrime in aere hinc inde volitat. Sed relictis his ineptijs ad alteram opinionem descendamus, quasi militer multae rationes falsam ostendunt. Si enim cometae essent corpora perpetua in prima creatione cum reliquis stellis condita, atque tunc demum apparerent , cum ex altissimo aethere in inferiora descenderent necessario a prima apparitione quo propius ad terram accederent, e magis crescere
137쪽
COMETAE ANNI 4181. 11 viderentur, rursumque ascendentes eadem proportione decresceres; quemadmodum solent Planetarsuperiores. Nunc autem manet illis prima facies, donec incipiant extingui, iterunque primo apparationis tempore maximi sunt. Quinimo hic ipse descensust ascensus facile per organa astronomica ex evidentissimo parallaxium incremento decremento deprehendi posset. Necesse enim esset, ut primitus nullam habentes parallaxin interdum ad Elementarem usque regionem sese demitterent, adeoque parallaxium incrementa, decrementa satis redderent evidentia. Multi enim cometae ins a ipsam Lunae sphaeram organis astronomicis ab artificibus sunt reperti, praesertim ogoniae respectu nostri visus maiores insigniores. Cum igitur neque propter descensiam aut ascensum crescant aut decrescant, neque etiam ipse des census a nulla parallaxi ad aliquam, de ascensus ab aliqua ad nullam unquam instrumentis sit deprehensus haec de cometis opinio consistere non potest. Et quanquam haec Mathematicis propter in- fallibiles demonstrationes geometricas merito ac facile satisfaciunt tamen idem quoque refutat argumentum aliud, quod ab omnibus facile potest intelligi. Si enim propter ascensum disparerent
cometae , nihilominus tamen semper candena necessario
138쪽
pter remotionem rariora fieri possunt. Sic Mars, quanquam in acronychio , magnitudine Iovem aequare videtur, Soli autem appropinquans propter remotionem adeo decrescit, ut vix inter stellas tertiae magnitudinis reperiatur non tamen propterea rarior fit, ut per illum stiperiora cerni posussint. At cometae circa disparitionem non eam retinent densitatem, quam initio habuerunt, verum rarissimi existunt instar crinium dispersorum adeo ut per corpora ipsorum saperiora prospici possint. Quemadmodum, praesenti cometa accidit, que propter raritatem circa extremam fulsionem ob-1crvare amplius non potuimus. Cum igitur non propter evanescentiam anguli visionis secundum 'theor. Euclid. in Optic sed propter attenuationem dispersionem materiae dispareantri quomodo corpora perpetua cum reliquis stellis in prima creatione condita esse possunt Cardanus paulo aliter sentit. Putat enim sphaeras Planetarum esse sideribus plenas, sed non densis admodum, verum aere siccescente aut alijs etiam de causis ea lumen acciperei pro cometis apparere. Nec enim com tam vaporem esse posse, quoniam in sphaeris Pla . iactarum, ubi nihil et cmentare sit, consistat. Ve
139쪽
COMETAE ANNI 4181. 7α3rumenimvero Pa siccitate aut alia de causa subdubitanter Cardanus affirmat ea sidera illuminarentur, omnia, quotquot in sphaeris Planetarum consisterent, simul apparerent. Vna enim eademque causa ad omnia pertineret, Omniaque tangeret. Eam quoque hypothesin, qua e sphaeris Planetarum corpora lida essicit nec in ijs aliquid elementare admittit cum Aristotele Cardanus, iam tum sussicienter reiecimus, quando supra demonstravimus, sphaeras Planetarum nihil aliud esse quam aerem : quam nostram sententiam nolens volens Aristoteles recipiat necesse est, nisi malites sis ἀγωμε- istiὴ . Cum igitur neci merosa cometarum cohors simul conspiciatur,nec elementum aeris e sphaeris Planetarum detrudi pos sit haec quoque Cardani sententia subsistere non potest. Sic igitur prioribus duabus opinionibus1ussicienter reiectis ad tertiam pervenimus, quae Aristotelis est. Quanquam autem ipse Aristoteles, suarum rationum insuffcientiam cernens, initio tractationis de cometis protestetur, se putare, satis esse, si probabilia tantummodo proponat tamen multi reperiuntur,qui,dum Aristotelici haberi volunt , huius sui magistri prorsus immemores,
eam opinionem contra Omnem rationem pertina
cissime propugnant, eosque, qui aliter sentiunt,
140쪽
acerbissimis convicij prosequuntur Ingenia profect omni odio dignissima, nec liberalibus tantum disciplinis, verumetiam Ecclesiae dc Reipubl. perniciosa. Ita enim ad anteceptae opinionis defensionem assuefacti cum ad publica munia perveniunt, hanc suam consuetudinem, quae iam pror sus in Naturam abijt, exuere non possunt, sed in omnibus sive civilibus, sive Ecclesiasticis, sive alijs
negotij sua tantummodo probant, alliorum vero admonitiones aut defensiones quamvis iustissimas de clarissimas, non admittunt. Quae autem humana socieratis pestis maior esse potest, quam aut in causis civilibus sententiam ferre non audita altera parte aut in deliberationibus, derimendis controversij sua tantum pugnacissime defendere,
nec exquirere quid ali dicant Z Cyclopum vox est,
a V ουλνος κου Sed ad rem . Putat Aristoteles,
cometam nihil aliud esse, quam igneam quandam
in aere consistentiam, hoc est, halitum lentum tenacem viscosum, stellarum ad ijs accensum. Atque huius suae opinionis hoc aster argumentum, quod cometae signiscent plures, vehementes flatus itemque siccitates. yando enim crebri ac multi appareant, sicco si notabiliter ventosos ait fieri annos : quando vero rariore S tenuiores magnitudine fieri quidem quendam excessum