장음표시 사용
251쪽
2M PROBABILIs M Ussequendi Probabiliorismum, seu vitandi Prob bilismum Demonstr. a. pars . Impossibile est , extare praeceptum universale vetans usum illius, quod a per est tutum ca) , quod prudens, ac bonum b), Cor.M. iniungens vero usum eius, quod est tutius e , 3. quod prudentius, ac melius d) . Probabilismi
Cor. a. babilioris mi autem suo sensu tutior g , pru-Def. I 6. dentior, ac melior li) . Ergo praeceptum uni- c) per versale injungens Probabiliorismum, & vetans Cor.M. Probabilis mum esse non potest. Q. e. d.
ce) per CI extat praeceptum, non est lassicienter pr
Cor. 6. SCHOLIUM. Def.16. 27. CENsus est, quod si etiam reipsa esset pra g per ceptum huiusmodi , sive Naturale , sive Sch. f. Divinum, sive Humanum, non est tamen no 24.n. y. bis ita intimatum , ut sufficienter innotescat , h per habeatque vim obligandi . Intelligitur autem Cor. s. Propositio de promulgatione sive authentica , Ax. II. sive non authentica ubi locum habet, & tunc cum promulgatio tanquam aliquid diversum ab exilientia sumi potest. Cum autem authentisa non habeat locum nisi in Lege Divina, & Humana, atque in solis praeceptis fremalibus; non authentica vero etiam i per 1n Lege Naturae, & in omnibus cujusque Legis Sch.Def. praeceptis virtualibus ; idcirco de omnibus 66. n. . Propositio demonstranda est.
252쪽
METH. MATII. DEMONST. P. I. 24 IEt quidem de praeceptis formalibus Divinae,& Humanae Legis patet ex AX. I9. , ejusque Corollario. Nam cum in his promulgatio authentica sit, ideoque clara, & mani selia, ea ab Omnibus cognosceretur unde a tot Sapientibus, qui praesertim ex professo de ea inquirunt,i3norari non possctet a) , quae tamen hactenus ab iis ignoratur b). Demonst. de non authentica in Lege Naturae,& de praeceptis virtualibus. Praecepta hujusmodi in hac Lege esse non possunt, nisi conclusiones practicae, vel demonstrative , vel opinative deductae c). Sed conclusiones
demonstratae , primum antequam evidenter deducantur , seu antequam evidenS earum connexio cum principiis cognoscatur, promulgatae non
sunt d): deinde cum sunt deductae, jam clarae,& evidentes sunt e); atque ideo necesse est omnibus, & praesertim Sapientibus innotescere f): quod tamen in hypothesi non contingit, cum a pluribus Sapientibus ignorentur g . Conclusiones vero opinative dedu&e obscurae , & incertae sunt h) , ac proinde non sussicienter promulgatae, quia sufficiens promulgatio certa, &clara esse debet ci) . Immo neque de Lege Naturae sunt k . Demonst. denique de non authentica in omnibus praeceptis virtualibus Legis sive Divinae, si υe Humanae. Hujusmodi praecepta in utraque Lege sunt, quae vel scientifice , vel opinative deducuntur ι . Neutra autem sussicienter promulgantur. Non prima, quia si scientifice deducerentur, omnibus Innotescerent m , neque a pluribus Sapientibus ignorarentur n : quod tamen in re praesenti
253쪽
242 PROBABILIs MUS a ) per contingit a . Non secunda , quia horum promul- Sch.Def. gatio obscura , & incerta est b) : promulgatio 46. n. . Vero clara, & certa esse debet e) . Igitur si est b) per praeceptum de vitando Probabilis mo, sive Natu- Prop. a. rate, sive Divinum , sive Humanum , non est c) per tamen lassicienter promulgatum. Q. e. d. 0poth.
PROPOSITIO IX. IN practicis moralibus potest Voluntas Intellemim positum inter opiniones contradictorias, vel aequaliter, vel inaequaliter probabiles, ad partem libertati saventem, & prudenter, &licite determinare, eamque proinde sine temeritate, & crimine eligere.
duo idem non sunt. Tametsi enim quod est prudens sit licitum, & licitum aliquo modo
Def. II. tamen prudens plus importat, quam licitum. Prudens enim importat etiam rectitudinem
Def. 8. tum permissionem, seu carentiam peccati: quia
Def. I a. atque ideo sine peccato fieri potest . Affirmat igitur Propositio, I. Uoluntatem praefatam determinationem prudenter , deinde saltem licite facere posse. Demonstratur dupliciter. I. generatim. i. Uoluntas potest Intellectum prudenter, &lieite hoc modo determinare in speculativis , etiam ad fidem pertinentibus, & practicis politi
254쪽
liticis α . Ergo & in practicis moralibus. a per
Eadem enim ratio est de utrisque, & quidquid Cor. 7. Uoluntas potest in Intellectum in speculativis, Supp. I9.
Recole omnia Corollaria Supp. I9., eaque tu Cor.Ax. ipse ad rem applica. In illis enim quaecumque II. ab Adversariis pro disparitate rationabiliter afferri possunt, demonstrative soluta reperiuntur. Praecipua autem haec tria sunt. I. quod in moralibus prasticis homo necessario constituitur in dubio practico, in quo ex praecepto tutior pars eligenda est. a. quod in his adest periculum peccati, ideoque salutis , minime vero in speculativis . 3. quod in speculativis non tenemur
inquirere veritatem, aut eam admittere , nisi manifesta sit, in moralibus autem tenemur eam
investigare , & hujus defectu eam arripere , etiam in dubiis , seu arripere securitatem , ob ipericulum peccati, atque salutis praefatum. Sed haec tria tum Supp. eadem I9. per di- ε .stincta Corollaria , tum pluribus aliis in locis multipliciter demonstrative soluta sunt. Tu inquam, Lector, recole, & applica: nam eadem
Quinimo potiori jure potest .Uoluntas id e ficere in opinativis moralibus, quam in spec lativis sive indifferentibus , sive pertinentibus ad fidem ; tum quia universim in illis minor adhuc persuasio iussicit ad Intellectum deter- e) ρὸν minandum , quam in istis c : tum quia in Cor. Stip. opinativis , maxime circa operabilia . . . . iupotesate habet homo , quod assentiatur uni , vel d ypis alteri parti contradiEctionis iuxta D. Thomam d): Schol. 1. tum quia, praesertim quod ad res fidei pertinet, Cor. 16.ese practicis moralibus, & magis necessariae , Ax.9.io.. Q. a & n
255쪽
a) per & nobiliores, & periculosiores sunt a .
Sch. Ax. a. Specialirer quod Voluntas id possit pruden-I3. ter, & uuidem tam ex parte sui, quam ex parte Intellectus. Determinatio ad assensum unius partis , &electio ejusdem est prudens, si & ille assensus sit certo prudens, & magnae, ac graves causae b per adsint hujus electionis h . Atqui utrumque
Sch. I. in hypothesi reperitur . Nam ex parte Intelle- Cor. I 6. ctus, assensus illius partis prudens est , utpote Ax. 9. nixus rationibus vere gravibus, & magnis, seu IO. n.3. nixus opinione vere probabili, quae consormis Cor. . Rationi rectar , quae virtuosa , & prudens Sup. I9. etiam in noto conflictu est d) . Idque ab In- c per tellectu certissime cognoscitur e . Ex parte Cor. 6. vero Uoluntatis adsunt, vel adesse possunt mul- Ax. IT. tae causae rationabiles, & magnae ). Ergo de-
d per terminatio ad assensum partis probabilis faven- Cor. 3. tis libertati in conflictu aeque probabilis vel pr ejusd. babilioris faventis Legi, ejusque electio prudenter e) per a Voluntate fieri potest. Sch.Def. Et quidem quod spectat ad electionem inter o-37. piniones aequaliter probabiles, mirum est, quod D per quispiam vel dubitet, prudenter fieri non posse.
Schol. r. Nam cum spectata rationabilitate, utraque opi- Cor. 16. nio sit aequaliter prudens, nulla apparet ratio, Ax.9. Io. cur Voluntas nequeat prudenter alterutram adn. 3. libitum eligere , ac Intellectum ad alterutrius assensum determinare. Sed tamen de electione in utroque conflictu Propositio seque demonstrata est.
Tandem quod possit saltem licite. Illud licite fieri potest , quod nullo praecepto prohibe- g per tur g : determinatio ad partem probabilem Defra. faventem libertati in noto conflictu , eiusque electio, seu electio Probabilismi nullo praecepto
256쪽
ΜETH. M ATH. DEMOΝsT. P. I. 243 prohibetur a : ergo Voluntas potest Intellectum a per ad eam partem saltem licite determinare, eam- Prop.7. que eligere. Q. e. d.
ADvERTAT Lector id, quod etiam in Cor.
7. Supp. I9. indicatum est, nempe ad prudentem determinationem, &electionem ex parte Voluntatis sussicere etiam solum, quod assensus Intellectus sit certo prudens, etiam sine ulla alia causa ex parte Voluntatis ipsius . Cum enim Voluntas dirigatur in suis operationibus ab I tellectu b), perspicuum est, eam sine impruden- b)pπtia illi imperare, ac facere posse, quod ab eo- Sch. M. dem sibi ostenditur esse certo rationabile , ac IO. prudens. A nobis tamen utrumque conjunctum est, ut res validius, & undequaque demonstra
Cor. Hinc tanquam e proprio loco evidenti cs me patet, operari prudenter, vel saltem non imprudenter, ieu licite, qui probabilem opinionem in hypothesi amplexatur ; ideoque legitimam demonstrationem esse illam , qua Probabilistae in asserendo licito Probabilismi usu passim utuntur. Est autem huiusmodi . Qui prudenter operatur non peccat : qui sequitur opinionem probabilem libertati faventem in conflictu vel aeque probabilis, vel probabilioris faventis legi prudenter operatur: non peccat igi
257쪽
niter asserere non Verentur putidum piarologismum apertam, si Superis placet , princi pii petitionem continentem. Sed hoc ex praepostera rei intelligentia procedere perspicuum est. Falluntur enim in eo , quod existimant, nos Prudentiae rationem sumere ex approbatione Prudentum , & Prudentum approbationem ex natura ipsa Prudentiae . Ad haec Prudentis nomine quoscumque de trivio Magistellos, non Doctores summos , & approbatos a Nobis significari. Quae cum omnia falissa sint, ut ex Schol. 2. Def. 25. 27., eX A X. I 6.17., eorumque Corollariis, & Scholio , atque ex aliis bene multis locis liquet ; etiam istuc ipsum , quod Probabilioristae passim assirmant, falsum est.
IN Probabilismo ignorantia invincibilis om
nino excusans a peccato formali contine
SCHOLIUM. Hoc est ignorantia invincibilis tam ph ι-
ce , quam moraliter licet praevio . Nam constat, in eo de pravitate operationis dari non solum suspicionem aliquam , timorem , sim plicem apprehensionem , aut probabilem opinionem juxta ea , quae docuimus in Schol. Def.
258쪽
METH. MATH. DEMONsT. P. I. 2 7qq. , Verum etiam opinionem probabiliorem :quo hujusmodi de actionis malitia praeviso continetur, ut major in hypothesi dari non possit. Demonstr. In Probabiliorismo favente libertati ignorantia invincibilis praevisa omnino excusans a peccato formali continetur a) . Ergo& in Probabilismo . Cum enim omnia utrinque paria sint, excepto Probabilitatis excessu b); si ignorantia hujusmodi in Probabiliorismo potius, quam in probabilis mo reperitur , necessario oriri debet ex solo hoc excessu . At ex hoc solo excessu vel non oritur, aut oriri potest vel si oritur , non ita potius oritur , quin &in Probabilismo ex aequo inveniri possit c). Igitur & in Probabilismo reperitur . Q. e. d. . ALITER
Ea ignorantia , licet praevisi , & phst sice , &
moraliter invincibilis est, cujus vincendae possibilitas , & obligatio non est d) . Ignorantiae autem, quae Probabilis mo continetur, vincendae possibilitas , & obligatio non est . Cum enim ignorantia praetii a de actionis malitia tribus in universum modis vinci debeat, ac possit, nempe vel per certam scientiam de illius honestate , aut pravitate , vel per reductionem ad dubium practicum , ideoque per electionem partis tutioris, vel per electionem opinionis de Operationis honestate e): si est obligatio vincendi praeυisam ignorantiam Probabilismi , erit obligatio illam vincendi aliquo ex his tribus modis. Cumque quod ad secundum modum spectat, dubium practicum potissime habeatur in conflictu aequalium opinionum , quamvis etiam in conflictu inaequalium haberi soleat , ac possit f ;4 4 quod per
259쪽
248 PROBABILIS MUS quod vero ad tertium modum, in casu non ha-
bpoth. si est obligatio vincendi ignorantiam secundo. modo , erit obligatio in utroque conflictu, vel manendi in dubio practico, si iam adest, vel ad illud se reducendi, ideoque eligendi in utroque conflictu partem tutiorem, seu Legi faventem: si vero vincendi tertio modo supposita probabilioristarum hypothesi , quod per electionem opinionis minus probabilis faventis libertati licite vinci non possit , erit obligatio eam vincendi per electionem opinionis probabilioris .
Itaque , ut eam ignorantiam vincas , teneberis vel reperire certam veritatem de actionis pravitate , aut honestate ; vel permanendo in dubio practico, si in eo ades, vel te ad illud reducendo , eligere in utroque conflictu partem tutiorem ; vel denique in secundo conflictu partem probabiliorem. Atqui, supposita opinione probabili de honestate operationis, non est Obligatio vincendi eam ignorantiam ullo ex his tribus
Non primo : quia certitudo de bonitate, aut b per malitia actionis , etiam quacumque adhibita di Sohav. ligentia , absolute inveniri non potest , cum 4. Probabilismus solum in opinativis versetur , & e per incertis b) ; & quia contra probabilitatem de Sehatip. honestate certitudo de malitia in sensu compo- . sito dari non potest sc) : ejus autem , quod eli d) νὸν impossibile , obligatio non est d).S . Def. Non secundo , & tertio : tum quia in utro- 44. que conflictu potest Voluntas, & prudenter, Sc e) per licite dubium practicum in Intellectu ortum Prop. prae- deponere , seque ad partem probabilem liberta-ced. ii I ventem determinare ce): tum quod nullum de
260쪽
METH. MATH. DEMONST. P. I. 2 9 de sequendis, vel aeque probabilibus, vel probabilioribus tutioribus, verbo de sequendo Probabiliorismo praeceptum est a). Ergo non est pos- a per sibilitas, aut, supposita probabilitate de actionis Prop. 7. honestate, obligatio uincendi ignorantiam , quae in Probabilis mo continetur; atque ideo ea, licet praevisa, & pbsee , & moraditer invincibilis
PROBABILIOR IsΥARUM nonnulli invincibi- bilem ignorantiam Probabilismo minime contineri, a D. Thoma loco de Errore ex Quaest. Disput. Supp. I 6. allegato , insolubili demonstratione ostensum putant . - Sed hunc textum, primum nequidem ad rem
esse, tum omnino falliam , denique Probabilio- b per rismum ipsum libertati faventem pariter ever- Def. a. tere perspicuum est . Non est ad rem , quia c) per ignorantia diversum aliquid ab errore est b . Cor. 3. Est falsus , quia opinio minus probabilis error Def. 26. neque formalis , neque materialis est c). Ac- 27. cedit, quod ignorantia Probabilismi non solum d per defectu potentiae inveniendi veritatem d , sed Supp. . etiam, & potissimum desectu obligationis eam ejusque vincendi invincibilis est e) . Tandem Proba- Cor. 3.hiliorismum ipsum ex aequo subruit , quia utria ce per usque opinionis tam minus probabilis , quam id. Cor. probabilioris libertati faventis attributa omnia, Prop. excepto uno probabilitatis excessu, paria sunt ). praeced. Locum relege, & perpende. Ex quo liquet, f) pernum Probabilioristae qua monem intelligant , Cor. 8.quam impugnant , quibus fundamentis eorum Def. 26. sententia innitatur, & quantum eorum demon- Σ -