장음표시 사용
271쪽
a5o PROBABILIS MUS13. An sit licitus in rebus Fidei, & si si, inde etiam in moribus.14. An in moralibus ad actionis honestatem sufficiat persu alio tantum probabilis , & hujusmodi in Probabilis mo reperiatur. 13. An sit laudabile in incertis proprium i dicium alieno submittere , & juxta illud operari; idque in Probabilis mi usu contingat. I 6. An Probabilioristae probent certo illicitum usum Probabili sint. I7. Denique an ex Probabiliorismi admissione
sequantur certa absurda. Hae autem quaestiones omnes demonstrative iam resolutae sunt, praeter a. , & I6., quae secunda, & tertia Parte resolventur. Et quidem. I. resoluta est per Cor. 7. Prop. I. 3. per Cor. S. AX. Iis., & Cor. 7. ΑX. II.,& Prop. 9. q. per Prop. I. S. per Prop. q. o. , & 7. per Prop. 3. 8. per Prop. IO. 9. per Prop. I.
II. per Prop. 6. I 2. per Supp. I9., eiusque Corollaria. I 3. per Cor. IO. Supp. I9. I . per AX. I 2., ejulque Corollarium.
pre 17. Denique per Scholium Corollarii Supp.
b) per Sed pergamus. Cum haec quaestio inquirat de Def. t a. licito, vel illicito a ; & licitum sit quod nul- c per lo b , illicitum quod aliquo praecepto prohi-Def. II. betur e : inspiciendum omnino in hac Con
272쪽
METH. MATII. DEMONsT.Ρ.I. ΣόItroversia est, an praeceptum aliquod vetans Pro babilis mum , & jubens Probabiliorismum reperiatur. Atque id unum est, quo omnes conatus tendere debent . Hoc enim uno invento , Controversa vel pro Probabilistis, vel pro Probabilioristis certissime rosoluta , etiam sine alio adminiculo , remanebit . Et sane omnia argumenta huc denique reducuntur , ut nimirum ostendatur, esse, aut non esse huiusmodi praeceptum, ut consideranti liquet. Νon enim quae ritur, ut supra in Quaestionis propositione , &expositione dixi, num bene, redie, virtuose, prudenter , laudabiliter, multo minus meritoris Ope
retur , qui opinionem probabilem libertati ii ventem sequitur in conflictu aeque probabilis , vel probabilioris faventis Legi, seu num id bonum, prudens, virtuosum, laudabile, vel meritorium sit, ut supra admonui : quo tamen sensu quaestionem tractare, ideoque involvere Probabilioristae solent; sed proprie , & stricte inquiritur, num operetur male, & peccet, qui sequitur, seu an id sequi malum, imprudens , illici-rum , peccatum sit . Id quod sola praecepti existentia , vel non existentia , ac promulgatione determinandum , & resolvendum est . Quamquam, & illud sit liberalissime a nobis abunde multipliciter demonstratum , ut ex toto opereliquet. Ex quo patet, quaestionem principem ,
qua res tota continetur, esse nonam , & decimam eidem annexam, nempe: an sit praeceptum
de sequendo Probabiliori μο ς π an s adest, st
etiam sufficienter promulgatum: cum Legis existentia , . ac promulgatio ad culpam contrahendam requiratur a : caeteras quaestiones esse a per accessorias, in subsidium principalis excogi- Ax. Iy. 8 3 . ta
273쪽
aisa ΡROBABILIS MUStatas. Nihil enim aliud per illas contenditur, quam ex multis capitibus demonstrare , hujusmodi praeceptum esse non posse. Quare cum omnes aliae quaestiones his duabus principalibus involvantur , ab iisque pendeant , illae omittendae, litae excutiendae, & resolvendae ul
Itaque cum praeceptum sit vel Naturale, vel Divinum, vel Humanum: rursus vel formale, vel virtuale : denique virtuale, vel certo dedu- a per ctum , vel opinative a); promulgatio vero sit, Sch. Def. vel authentica, vel non authentica b): illae
a. 3. dae, haeque illis subitituendae sunt. b) per i. An sit praeceptum Legis Naturae de sequem Sch. Oef. do Probabiliorismo.
66. n. I. et . An sit Divinum.
3. An sit Humanum. 4. An sit sermale, vel virtuale. s. An sit virtuale certum, vel opinativum.
6. An sit authentice , vel non authentice promulgatum.
In quibus quaestionib*s inter Probabilistas, &Probabilioristas de his omnibus certo convenit. r. Non esse Divinum, Humanum, aut Nais turale formale e . a. Non esse virtuale certum apud omnes Q. 3. Igitur vel esse tantum certum apud plures, nempe in hypothesi apud Probabilioristas , vel esse dumtaxat opinativum. . Consequenter non esse authentice , sed ut summum non authentice promulgatum e . s. Si est praeceptum, potissimum naturale esse f)- . in re Ouoniam vero si est tantum certum apud
274쪽
METH. MATH. DEMO T. P. I. 163 Probabilioristas, evidepter patet, etiam oppotatum posse esse certum apud Probabili itis nuius modi enim certitudo esset tantum respectiva abaatque ideo aequis juribus, sicut ab illis affirm tur, ita ab his negari posse; idcirco tota quaestio recidit in praeceptum opinativum in Unde sequentes quaestiones substituendae sunt . it. An praeceptum Divinum tantum opinati vum, seu solum opinative existens, vel promulgatum de sequendo Probabiliorismo sit , verum praeceptum vim habens obligandi conscientiam.
a. An humanum. 3. An Naturale.
Quae tres quaestiones simul Propositionibus a. ,& 4. , earumque Corollariis negative resolutae
Iam vero quod potissimum ad Legem Naturalem spectat , cum haec principiis practicis , conclusionibus inde demonstratis, & ad haec sive abbolute , sive respeetiue consonis contineatur b) : & cum, loquendo de respectiis consonis, nihil exinde contra Probabili imum confici possit c , erunt subrogandae hae quaestiones. I. An praeceptum de sequendo Probabiliorismo sit practicum principium . a. An conclusio inde demonstrata. q. An aliquid absolute consonum his conclusionibus, & principiis, 1 Hae autem tres quaestiones pariter negative
Denique cum haec Naturae Lex principiis, conclusionibus , & absiolute consonis contenta , sit idem ac Ratio recta d) ; haec vero idem ac Ρrudentia e) , praeceptum istud ad rectam Rationem, ac Prudentiam pertinebit; neque pote-
275쪽
264 PROBABILIS M Usrit consistere, nisi in eo, quod Ratio reesa, &Prudentia dictet , esse sequenda aequalia probabilia, & probabiliora tutiora, seu faventia legi, vel absolute , & simpliciter tanquam aliquid' melius , aut tutius nam etiam probabilius ip- per sum, utpote prudentius sa) , in te, & seorsum Cor. S. acceptum est melius, aut aliquo modo tutius ) b :AX. II. vel loquendo de seque probabilibus tanquam in b) per dubio practico, quod inter illa potissimum ne- Sch. Def. cellario oritur c) , in quo pars tutior eligena . n. 9. da est ii), loquendo vero de probabilioribus ob c per illum probabilitatis excessum se , a quo mens
Sch. in. suapte natura ita magis ad unam partem im-7. pellitur, atque determinatur, ut ad contrariam
Ax. 7. sas neque Intellectum in utroque casu opinioni e per vel aeque, vel minus probabili minus tutae, seu Cor. 8. faventi libertati assentire , neque Voluntatem Def.26. hanc eligere posse. a . Quapropter hae quaestiones erunt substituendae. f) per i. An sit praeceptum a natura eligendi abs or. 8. lute, & per se meliora, aut tutiora. Ax.9. IO. a. An in aequalibus praesertim probabilibus Intellectus ita necessario constituatur in dubio practico , ut non possit ad partem quamlibet
3. An in in qualibus probabilibus ita neces.sario determinet r ad partem probabiliorem, ut nequeat ad partis minus probabilis assensum determinari. Quod est idem ac dicere, num iste probabilitatis excessus sive realis, & absolutus, sive respectivus, & apparens Intellectum cogat
ad eam partem. Ex his autem quaestionibus I. Ax. 8. iam negative resoluta est. Quod est ad reliquas , illud
276쪽
convenit , Intellectum in priori conflictu per se quidem manere necessario in dubio practico, in posteriori vero impelli ad partem probabiliorem a , non tamen ita absolute, & omnino ad haec cogi , quin possit saltem a Voluntate 'sce in partem quamcumque determinari b . Quare restat videre ,' sit id fieri possit etiammtaraliter, seu prudenter, vel saltem licite, seu
Unde haec quaestio substituenda est. An in utroque conflictu possit Voluntas Intellectum ad partem tantum probabilem libertati faventem moraeiter, seu prudenter, Vel saltem licite . & non imprudenter determinare , eamque propterea sine peccato eligere . Quod idem est ac quaerere, num hoc iacere sit iuxta , vel contra Rationem rectam , ac Pr
Haec autem quaestio ab ea pendet , an haec determinatio, & electio in utroque conflictu sit alicujus, quod sit difforme Prudentiae, & Rationi rectae, seu irrationabile, vel potius rationabile & conforme. Quare cum id , quod in hypothesi eligitur, si opinio probabilis, vide
dum est, num haec in utroque conflictu sit conformis Rationi rectar. seu Prudentiae, ac rationabilis, vel potius difformis, & irrationabilis. Si enim hoe statuatur, profecto licite , & sine crimine eligi poterit . Unde haec postrema qua stio substituenda est. An opinio probabilis favens libertati in conflictu tam aeque probabilis, quam probabilioris faventis Legi, sit Rationi rectat, & Prudentiae
consormis, ac rationabilis, an potius difformis,& irrationabilis. . Haec
277쪽
266 UR o IPA B r L r s M V sHaec autem quaestio, praeterquam quod vel exrpsa opinionis probabilis definitione , & Quaestionis ipsius Supp. 29. evidenter soluta manet,
Cor. 5.6. simulque propterea luperior quaestio resoluta, Def. 26. nempe posIe Voluntatem in noto conflictu non ., solum licite, sed etiam prudenter Intellectum Cor. 3. 6. ad partem libertati faventem determinare , eam- Ax. i7. que eligere b) . Itaque tota quaestio resoluta est o b) per Unde apparet, quo tandem recidat adeo fa- Prop. 9. mos a Controversia quae fortasse ex parte Probabilioristarum de puro nomine est) , & quod sit purum, putumque filum contentionis. Nam si loquamur de prima Probabilis mi parte est ean in eo casu Homo necessario constituatur in dubio praestico, ideoque ad partem tutiorem te neatur . Si vero de secunda parte : an in eo casu ex vi illius excessus probabilitatis teneatur ad eam partem probabiliorem: seu an ille excessus habeat vim praecepti naturalis orti a Ratione recta, seu Prudentia, Hominem obligantis ad eam partem rationabiliorem : seu etiam , an ille tolus excessus rationabilior ita sit rectus, ac prudens, ut opposita minor pro habilitas sit temeraria, & imprudens: Quae cum omnia jam demonstrative resoluta sint , etiam Controversia ipsa demonstrative confecta est. I. Ex hac quaestionis Analysi manifeste liquet primo, quo tandem fundamento a Ratione desumpto nitatur adeo celebrata Probabilioristarum sententia. Nam quod ad primam Probabilis mi partem attinet , tota ratio nititur puro aequi-Voco quod vero ad secundam , pura suppositione falsa. Nititur in primo casu puro aequi-Voco, quod consistit in eo, quod ipsi non di-
278쪽
METH. MATII. DEMONsT. P. I. 26 singuunt dubiam ab assensu , seu opinione, &assensum, seu iudicium directum a reflexo. Cum enim menti inter a quales opiniones probabiles constitutae oriatur dubium practicum ta j, putant eam debere in hoc dubio necessario permanere, neque propterea illud prudenter deponere posse. In quo insigniter decipiuntur, cum per judicia reflexa Intellectus certissime cognoscens b) utramque partem aeque rationabilem, per electionem alterutrius, ex imperio Voluntatis, dubium prudenter deponere possit . Nititur in secundo casu suppositione falsa, quia existimant , probabilem opinionem probabiliori comparatam imprudentem esse. Dixi exi limant, quia hoc nunquam a ratione est ab illis 'probatum , nunquam probabitur , quodque amplius est, probari non potest, cum contradictionem includat, imprudens esse, quod rationabile est. Unde ex sola probabilitatis definitione, simulque Suppositione 29. , sine aliis argumentis, ut supra dixi, demonstrative convincuntur. 32. Eos quantionem , si Superis placet , non intelligere , & nunquam intellexisse. : 3. Non Probabilistas , sed eos petere semper principium. Nam cum Quaestio haec inquirat delicito, vel illicito so); & illicitum sit quod aliquo praecepto prohibetur d); atque Probabilioristis, utpote Aggressoribus hujus probatio i cumbat e): cumque a Probabilistis saltem multis gravibus illud rationibus negetur , quae nisi certitudine auferri non possunt g), tene tur illi afferre omnino certum de sectando Pr babiliorismo prieceptum h . Nunc non afferunt, nili vel tantum opinativum, vel ut summum respective, seu sibi certum hoc est denique
279쪽
per que purum, putum opinativum a , ideoque
Sch.Def. nihil afferunt , quod probabilistas convincere 3. n. 6. possit , qui & oppositum sibi certum putant . . Unde non solum aequa, sed potiori ratione, &conscientiae securitate possunt isti in suo sensu abundare. Ex quo sequitur, omnem probabiliori-sarum vim hac denique ratiocinatione concludi. Est praeceptum , quia est praeceptum nam hoc non probant, quia non probant praeceptum absolute certum, uti dixi, licuti tenentur, sed ut summum respective, seu opinativum, quod in casu non sussicit): qua putida manifesta principii petitio continetur. Α TQUE ex his omnibus universim , &sigillatim fuse demonstratis, expeditus tandem p 'tet aditus ad singulas demoni irationes, quibus Pro
babilistarum Sententia stricte, & presse demonstratur. Ubi admonendum est, singulis quidem
Tem demonstrative totam constare , Omnibus vero simul omnino invincibilem esse. Item demonstrationes I., & a. , licet extri secas, nec non . , & 8. , intrinsecas potioresi esse. Unde Probabilismus vel his quattuor solis demonstrationibus , vel etiam earum singulis , sed pranertim s. , & a. invi chissime a nobis satis abunde demonstrari poterat . Id quod pau-
cis tantum paginis , atque ideo opere multo breviore absolutum fuisset , ut conlideranti liret. Sed ut quaestio tota ex professo ad omnium,ed potissimum minus peritorum commoditatem
Sapientibus enim , & Insipientibus debitores
sumus) tractaretur, atque omnino exhauriretur, simulque quam certa Probabilistarum Sententia sit, prorsus demonstraretur, utque etiam omnia, A si
280쪽
METH. MATH. DEMONsT. P. I. 698c singula eorum Argumenta ad iustam , sicuti initio diximus , demonstrationem promoverentur , omnibus aliis demonstrationibus demonstratus est. Hoc autem in tanta quaestionis ipsius celebritate, atque dissicultate , id tanta rerum copia, atque diversitate, non nisi pluribus paginis a nobis, ideoque prolixiori opere fieri pro dignitate potuim, manifestum est.
O Vae eiectiva approbatione sive formaliter , sive virtualitem approbat Ecclesia, per se lia cita sunt a . Ecclesia electiva approbatione & virtualiter ,& formaliter approbavit Probabili simum M. Igitur Probabilismus per se licitus est. Q. e. d.
LIciτε possunt ad praxim per se deduci omnes sententiae morales faventes libertati D. Bonav. , & D. Thomae e . In hac praxi Probabilismus per se continetur M. Ergo per se licitus est. Q. e. d.
Si Probabilismus non esset per se licitus, non possent ab omnibus, & per se ad praxim deduci sententiae faventes libertati D. Bonav. , &D. Thomae; sed ab iis solum , quibus videntur , vel tum solum, cum videntur, vel illae solum, quae sunt , aut videntur probabiliores e . Hoc est absurdum ). Ergo Prob bilis mus per se licitus est. Q. e. d.