장음표시 사용
221쪽
hujus . et o PROBABILrs M Us probabilitatem totam in subiecto, sed non tot liter , ita nimirum, ut vel aequalis in aliis subjectis, vel sive in aliis, sive in uno, eodemque major, aut minor esse non possit . Quapropter omnino probabile, multo magis de omnibus tam aequalibus, quam quomodolibet inaequalibus pro-hadilibus invicem comparatis , sicuti de uno , eodemque in quovis probabilitatis gradu prob hui, seque vere, ac recte dici potest. Sit igitur ex. c. Stesichoro Confessario proposita quaestio: num poena conυentionalis si ju- Ilus titulus ab usura labe eximens mutuantem:& ipse privatim justum, licitumque putet . Sintque plures Seriptores, qui magis inter ea-teros praedicentur , ut Veteres v. g. D. MOm. Bonav. Raym. Antonin. Scotum nunc omittam, & pro nostri temporis, quo etiam loquitur Pontifex , more agam , Genetius , Natal. Alex. , Gonet &c., Sancheet, Laym. , Nauar. , Bonac.&c. Hi enim procul dubio tum a Probabilio-ritiis , tum a Probabilistis promiscue magis im
Sint itidem eorum sententiae, praecipue circa quaestionem, qua de loquimur, pum ratione, tum audistitate plane hoc est certo, verter, omnino,
seu absolute, & sitive a Urmatae. Prosecto enim magnorum Doctorum opiniones h Hlmodi sunt b) . Hae erunt , & intrinsece ,& extrinsece plane hoc est certoὲ asterte ; omnia πο , seu absolute, & positive e) probabiles. Nam esse rum ratione, tum aue Oritate Nane hoe stereto ; manifeste; omnino, seu absolute, & pinei-υe confirmatum: & esse tum intrinsece , tum extrinsece plane hoc est certo ; verte i omnino,
seu alsitate , di positive probabile idem eii ,
222쪽
eum ista sit definitio ipsa huiuscemodi probabilitatis a ; & definitio, ac definitum conver- a per tantur, idemque omnino essentialiter sint b . Seh. f. Ad haec sint hi Doctores dissentientes in hac 29. n. I. qnaestione inter se se, hoc est alii quidem pro b per libertate eam poenam justam , ac licitam , alii Can. 8. vero pro lege injustam , & illicitam faciant . Sane enim Doctores etiam magni contradictorias de moribus opiniones habent e) . c) per Sit denique sententia pro lege vel tantum Sup. I a.
tum ratione , tum aueἰoritate seque confirmato ,
hoe est & intrinsece, & extrinsece seque pro babilis d), ac opposta pro libertate; vel etiam d per sve respective, live absolute magis confirmatu, Sch.Def. hoe est sive respective , uti Uud singulos opi- 29. n. I. niones iam esse solent .e) , uve etiam in se , e per& absolute probabilior f) . Sap. IO. His suppositis, quid Stesichoro, priusquam in f per
hac quaestione responsum reddat, fieri , ut recte Sch. Def. agat, demandat Pontifex ' primum suae privata 29. n. I. opinioni ne nimis adhaereat. Tum ut hos plures Scriptores examinet. Ut igitur Stesichorus summo Antistiti obsequatur , privatae opinioni suae , qua eam poenam justam putat, non nimis ad haeret, sed hos omnes Seri'tores diligenter evolvens examinat . At cum inter se dissentientes inveniat l , quid ei demandat/ Num ut qua - g pernam partes sint tum ratione , tum auctoritate bpoth. vel aeque , Vel magis confirmata , hoc est vel aeque probabiles , vel probabiliores h) , in- h per telligat λ minime . Num ut in dubio rema- Sch.Def. neat , si ambas partes tum ratione, tum auctori- 29. n. r. late aeque confirmatas, hoc est seque probabiles i i) per intelliget: vel dubium deponat fuscipiendo tutio- idem mres, hoc est legi faventes nequaquam . Num eod. O a ut
223쪽
aia PROBA BILIS MUS ut saltem suscipiaι tutiores, quas intelliget tum ratione, tum auctoritate magis confirmatas , hoc
a per est quomodolibet probabiliores a P multo mi-
idemn. nus. Num denique ut etiam minus tutas, seu eod. faventes libertati, sed quas intelliget tum ratione , tum auctoritate mas is confirmatas , hoc est
b per quomodocumque prob biliores b) λ ne id qui-
idemn. dem. Horum etenim nihil demandar, imo di- eod. stinguit, asserit , ae ne leviter quidem innuit Pontifex optimus maximus. Solum namque de mandat , ac dicit, ut suscipiat eqs partes , quas tum ratione, tum uuictoritate intelliget plane hoc est certo; apertes omnino, seu absolute , & pG c per live confirmatas e). Tales igitur Stesichorus ,&praem. hu. non alias Vult partes fuscipere . Sed cum partes ambas, nempe tam tutiores , seu legi , quam minus tutas, seu libertati faventes intelligat tum ratione, tum auctoritate plane hoc est απο ; ma-
eand. certo ; verte; omnino tum intrinsece , tum e
e) per trinsece probabiles ; & omnino probabile non Opoth. significet vel aeque, . vel magis, Vel minus proba- f per bile , sed solum absilute , & positiυe probabile ,
Sch.Def. ideoque de omnibus tam aequaliter , quam ut-29. 33. I. cumque inaequaliter probabilibus invicem eomp ratis , atque de uno eodemque in quovis probabilitatis gradu probabili, aeque vere, ac recte dici g per possit ): quamquam tutiores intelligat tum ratio- praem.huj. ne, tum aufioritate vel aeque, vel magis confirma- h per las h hoc est vel aeque, vel etiam magis tum in-bpoth. trinsece, tum extrinsece probabiles, seu probabi- i per liores i); pro approbatione tamen, exhortati Sch.Def ne, injunctione, ac licentia sibi a Ρontifice fae a 29. n. I. minus tutas suscipit; ideoque approbante, injungente, exhortante, & annuente Antistite maxi
224쪽
mo opinionem probabilem suscipit minus tutam opinioni tutiori sive seque probabili, sive vel ab-sblute, vel respective probabiliori comparatam. Attente perpendat Lector totum hoc Corollarium , diligenter illud cum superiori Propositione conserendo, & obstupescet.
XIV. loco plura in rem nostram colliguntur . I. Probari ab illo Probabilis mum potius certum, & absolutum, quam Probabiliorismum respectivum, atque ideo conseientiat, ac morum securitatem magis in illo, quam in illo consistere posscte. Demandat enim, ut aliorum nempe praestantium Doctorum potius opiniones &ratione, & auctoritate plane confirmatas, hoc est certo, & absolute tum intrinsece, tum extrinsece probabiles a amplectamur, quam privatis sa) per
nostris adhaereamus, etsi videantur nobis proba-' Sch. f.
biliores b) . Unde Probabiliori s mus potius hu- 29. n. I. jusmodi , quam verus Probabilismus in Scien- sb pertia morali omnium laxitatum origo , & sons Sup. IO. est. Ex eo etenim, quod Scriptores privatis suis opinionibus nimis adhaerent , sententiae laxae , &improbabiles exoriuntur . a. Recte, & secure agere , qui magnorum Doctorum opiniones sequuntur , hosque esse , qui sententiis conserre solent probabilitatem . a. Ad licite , tuteque aliquam opinionem amplectendam non oportere, ut cognoscas, esse vel aeque probabilem, vel
probabiliorem opposita, sed esse satis, si cognoscas, sere certo, absolute, & positive probabilem . q. Inter opiniones aeque probabiles non
225쪽
ar PROBABILI sM Us constitui necessario Intellectum in dubio practico; aut inter inaequaliter probabiles ad probabiliorem determinari , ita ut in partem quamlibet & p sice, & morallim , seu licite flecti non
posmit . 3. Certam probabilitatem esse tutam,
tutissimam regulam morum. 6. Perperam agere , & committere in Pontificis voluntatem, qui contumeliis traducunt Scriptores alioqui magnos, sibi adversantes , eorumque sententias gravibus censuris inurunt; quod Probabiliori star, moralis scilicet rigidae, sine ulla tamen religi ne erga Probabillitas , eorumque opinationes passim facere solent. 7. Denique non posse improbari opiniones vere probabiles, seu quae nituntur legitima ratione, ac auctoritate, sed ut summum quomodocumque improbabiles . seu quae idoneis rationibus, ac auctoritatibus Omnino destituuntur. 8. Hinc Probabilismus nequit esse virtualiter ab Ecclesia condemnatus, vel in Prooemio Decreti Alex. VII, vel in Propositionibus. I. a. 4. , potissimum 3. Innocentii XI, ut Probabilioristae contendunt, ac se demonstrare arbitra tur ,' quia contra nedum virtualiter , sed etiam formaliter approbatus est. 9. Hinc denique patet, modum opinandi, qui Alex. VII tempore irrepserat, alienum ab Mangelica simplicitate, Sanctorumque Patrum Domι-na , quique in praefatis , aliisque bene multis
Propositionibus confixus est, non esse veram, realem, obiectivam, postivam solidam probabilitatem , sed levem, subiectivam , & apparen- a per tem. Cumque probabilitas apparens , & subje- Cor. 4. Ehiva sit probabilioritas ca) ; si Ecclesia Proba-SU. Io. bilis mum condemnavit , ut Adversmi volunt,
226쪽
METH. MATH. DEMONsT. P. I. 2II respectivum potius Probabiliorismum condem naise dicenda ei Damnavit enim eas Propositiones , quae a suis Asterioribus probabiliores habebantur, cum unusquisque suas tueatur sententias veluti probabiliores a . Ex quo etiam a per consequitur, veram, ac realem solidam proba ea d. bilitatem, quam licitam astruunt Probabilistat, probabilioritate ipsa subiectiva , & respectiva , quam tanti faciunt Probabiliori ilae , & ad pr xim innoxie deduci posse affirmant , tutiorem in moribus, ut etiam in superiori Scholio advertimus, viam esse , magisque ab ista, quam ab illa, laxitatis timeri poste.
-commovi , vola , ut adhuc magis obstupe-seat. Ajo igitur, quod ad Ecclesiam spectat, illam non solum Probabilimum modo explicato approbasse , sed etiam , quod ad Thomotas , seu
Domιnicanas attinet , illos I. teneri sti. moetali amplecti , defendere , ac docere Probabitismum . . a. Proba&ιismum rei a ad praxim dedacere . 3. Sub mortali non posse sequi in praxi omnes sententias morales foentes Libertati D. Thoma . Haec tria paradoxica , sat scis , Lectoribus videbuntur , non minus quam qua de Angulo semia circvii , σ contingentia in Geometricis dicuntur, veteribus Geometris viso sunt . Sed esse tameo planas , π obausis , atque ex ta amet Propo tione prima sponte profluentes veritates , ex soriquentibus demonserationibus certissme cognosce- i
227쪽
ai 5 PROBABILIs M Us Ha aiatem ope unius Lemmatis , o duarum Suppintionum absilaentur .
dere , ac docere omnes sententias D. Thomae.. Nam ad id Iuramento afringuntur . Hoc autem, Iuramentum solent emittere, eum pos emensa sudia veluti inaugurantur , arque ad Doctrianale aliquod munus apti , σ idonei instituuntur , ac declarantur . Emittunt autem Iimul cum
Professione Fidei , quae ex forma , m jussu Pii
IV ab omnibus Magistris , Le Toribus oec. f cienda est . Porro ipsa Itiramenti formula hi i modi est . Item aiunt in calce ) iuro me nunquam discessurum a Dor rina D. Thomae. Hel bretius . Item iuro in Verba D. Thomae.
Hoc Juramentum fertur in Sententias D. Th mae eonsideratas , ut absolute , in se , ae potissmum ut ab Ecclesa approbatas , minime vero consideratas respestive , Ieu juxta mentem opinantis.
SCHOLIUM. NE Lector in intelligentia hujusce Suv. ML
lucinetur, sensus i litus es , Thomo as -- rare defensionem Doctrinae D. Thoma juxta gradum certitudinis , securitatis , quem habet in se, o praesertim in Ecclesae approbatione , minia me vero juxta gradum, quem haber , vel habere
228쪽
METH. MATH. DEMONsT. P. I. 2I7 pMest in eorum mente . . Ille enim eradus utpote realis, ac objectivus certus , firmus , ac immobilis es , Ute vero utpote subjectivus , oe respes Lvus incertus a , rius , ac mutabilis ese potest. Fieri etenim potest , ut Sententiae D. Thomae Thominis non bolam vel tantum probabiles, vel probabiliores , - etiam certae , quinimo uteriam aliquae aliquibus improbabiles, ac salse ; sed etiam eaedem nunc probabiles , nune probabiliores videantur b) . Tametsi cum eas exercite defendunt, defendant saltem de modo probabilius, pro-μerea quia unu qaisque suas opiniones hoc modo defendere soleat c . Quod a Lectoribus non confundi , sed exacte distingui velim. Nam aliud es,rme defendere aliquid, vel tanquam probabilius, vel quia es in se probabilius , aliud defendere cum defenditur, veluti probabilius. Illud enim ex natura ipsiur Iuramenti, ac vilis ud ex natura disputationis , atque Intellectus ipsius repetendum est d). Itaque Thomissae etsi, ut caeteri, habeant Dassententias, seu D. Thomae sialtem ut probabilιores, non tamen eas Drant sub hoc tertitudinis gradu, quem si habent in mente , sed sub illo, . quicumque sit , quem eae habent in se Primo namque eorum juramentum generale est, nisuque de trobabilitate, probabilioratate, aut cer titudine distingtiit , ut ex allegatis sermulis patet. Tum Me Juramentum respectivum nihil peculiare ad Thomisicae Doctrinae commendationem conse rei, ut consideranti liquet. Deinde esset incertum, inconstans, ac Varium, cum hujusmodi sit subje-Hιυus certitudinis' gradus, uti dixi s. Praeterea esse poset vinculum iniquitatis, tum nempe, cum aliqua sententia D. Thomae Thomis arulicui improbabilis, 'DIba'videretur, cum salsum sine μι- pa
229쪽
a per po defendi non possit a . Denique ita insinuant
p. I 6. vel ipsa Patrum Dominicanorum Consitutiones , Ddi. a. cap. 7 . pag. 3οῖ. , ubi L eioribus injungitur, ut D. Thomae Doeirinam sequantur. Injun- Ritur etenim ιdcirco, quod ea sit excellenti stima,
sana, admirabilis, firmissima , ae solidissima , oe tit talis a Sede Apollolica approbata, cujusmodι profecto esse non potes nisi in se , non in
mente opinantis, ut toto Sch. Cor. Sch. a. ad Sust. 26. 28. demonseravimus , praesertim π. . Mane
namque. Eit enim excellentissima haec Doctrina, sana prae careeris , culta a Doctioribus Viris, ordini Nostro utilis , salutaris universae Ecclesiae, & toti terrarum Orbi admirabilis, ac denique CHRisTI SALvATO Ris Noliri iudicio
Et posea adhue expressius. Cum praeclarissima Doctoris Angelici S. Thomae Aquinatis Doctrina in toto orbe terrarum tanquam lux Solis eluceat, & ut firmissima, ac solidissima Doctrinarum omnium a Sede Apostolica . & a principalibus Ecclesiae Doctoribus cum testimonio Episcopi, atque Universitatis Parisiensis honorifice approbata suerit, & divinis laudibus ornata, imponimus, &c. Ubi advertendum est, hae dicta fuisse anno 13 2.
in Capitulo apud Care onam celebrato, quo tempore nondum erant emanata omnes ille speciales eommendationes stiperitis allegata . Quid vera de
eadem Diabina nune dicendum ei PsUPPOSITIO II. . THOMisT E in praxi rei a sequuntur sentemtias saventes libertati D. Thoma tanquam
230쪽
METH. MATH. DEMONST. P. I. 2I9 tutas tutissimas absolute, o in se , ae praesertim
ut tales ab Ecclesia approbatas, non vero ut tales in mente opinantis.
snt ad libitum etiam oppositas aliorum Iententias saυentes legi practicare, sed solum Hrmat, cum juxta libertatem operantur in iis , in quibus sunt opiniones huic faυentes D. Thomae, illos de facto dirigere suam conscientiam , operari
secundum eas opiniones. Nam cum Doctrina m ratis doceatur, ac tradatur propter operationem a ), si consequenter, ut eam in praxi sequaris, quam
in speculatione sequeris . Quapropter se Thomisa
docens , ac tradunt tanquam propriam doctrinam D. Thomae, imo ad id etiam Iuramento conseringunxur, eamdem etiam ad praxim deducunt: cum
praesertim certi sint, se hac saniorem, ac securiorem practicare non posse. Porro intelligitur Suppostis eodem modo , ac pracedens. Nempe eos re ipsa in praxi sequi illas sententias juxta gradum firmitatis, securitatis, ac certitudinis, quem habent in se, seu quia si lidae , tutae in se sunt , praescindendo a gradu , quem in eorum mente habent, vel habere possunt, seu quia Mi videntur certae , probabiles, vel probabiliores ; ρο etiam praescindendo ab eo, quod a se defendantur tanquam, ut minus, probabiliores. Quod ita enim habeantur , ac defendantur oritur ex natura disputationis, Intellectus ipsus b γ, o etiam a Thombiis ipsis , sicut ab aliis , licite per se practicari possent, tametsi ut tales neque haberentur , neque defenderentur , quand quia