장음표시 사용
61쪽
Alipes Cercyonis filiae filius, Antiochus etiam est quem Hercules ex Meda Phylatis filia suscepit,tertius Aiax Telamonis filius,ex Atheniensibus autem Leon, qui libera-dae patriae causa filias oraculo Apollinis tradidisse dicitur. In iis est etiam Erechtheus, qui Eleusiniis praelio victis,
Emmaradum Eumolpi filium eorum imperatorem occidit.Sequitur Aegeus,tum Oeneus Padionis spurius tum Acanias Thesei filius.Nam Cecropem S Pandionem vidi enim eorum etiam statuas quamobrem colant ac, nerentur,nescio .Ex quibus facile perspici potest, superiorum tribuum omnium no ira in sublata esse, his decem modo retentas.Quocirca vehementer errant,qui no mutatas superiores, sed his nouas semper additas fuisse con. firmant. His decem postea adiecta fuerunt duae, ut vult Pollux,α nas te, αδ μητριας, quarum nomina etiam mutata sint, in αἶκλίου S ci ολεμαiisti. Ita maximus tribuum numerus Athenis primum a quatuor, deinde a decem ad duodecim, tantum peruenit. Sicyone autem quatuor solum fuerunt,totidemque Argis.Veterum quidem tribuuSicyoniorum nonaina quae fuerint, non inueni quae auteprouctoribus nomina S a quo imposita fuerint, Herodotus v. libro, id est in Terpsicore exponit Loques enim de Clisthene eorum tyranno, scribit his verbis. Φυλας ist
- id est, Tribus aute Dotiensium, ne eaedem Sicyoniis,& Argivisissent,in alia nomina mutauit. in quo in axima contumelia affecit Sicyonios. Nam cum suis Masina no minibus appellasset, tandem cis nomina illa imposuit praeterquam suae, quam ab imperiJappellauit nomine. Atque hi quidem Archelai nominati sunt, alteri r
ria id est, subulci, vel suilli, alij onἀπα. id est, Ata ij, alij
62쪽
γοιρεαπα, id est, Porcio. Hac Herodoti oratione planum fieri puto Sicyone S Argis quatuor tribus fuisse, easque iisdem nominibus. Itaque cum etiam Athenis, ut docui, quatuor initio fuerint,coniectura est in reliquis etiam rebvspublicis e Grecorii cum numerum probatum ac retentum fuisse.Nomina aute haec,quq Clisthenes per contumeliam Sicyoniorum tribubus imposuit,post illum ortuum,sexagesimo demum anno dcleta sint, Malia qua sita Appellati enim sunt Hylei, Pamphyli, Demenetae, Aegiales. Hoc enim docet deinccps Herodotus his ver
bus usi sunt Sicyoni id regnate Clisthene, S eo mortuo praeterea ad annos sexaginta Deinde autem re agitata facta est nominum mutatio in Hyleos, Pamphylos,ri Dcmenetos.Quartos autem Aegiale qui erat Adrasti filius, nomine, Aegi leo appellauerut Plato autem in libris de legibus duodecim tribus vult esse in Rep. quam ibi con
uidendi etiam sunt viri in partes duodecim, ut alia pos sessio, idque in partes a quas pares ab eo qui eas de- . scripserit, omnium instituta professione. Tum duodecim diis sortes duodecim assignanda erunt,&, qu que sors obuenerit, ita cuiusque Dei appellanda erit no nunci: eiq; deuoucda,quam tribu appellare oportebit. Pra muta aute fama estς, Ioui,4 Palladi paulo supra eade, pagina: vult sacrii esse.Platone aute cxistimo,cum Aegyptiorum.
63쪽
Saccrdotes adiisset, cognitis lecti' iis quae a Moseae Iode tribuu ratione ac numero tradita ad nos peruenerui,
huc num cru potissimum secuturi imitatum fuisse. Fuit enim vetus ille populus in duodecim tribus diuino Dei iussi oraculo distributus. Sed earu nomina a Diis potius traheta,quam,ut illi a familiarum principibus credo,cc-suit, ne eos imitatus videretur. Quod studiose aliorum imitatores faciunt. Tribus autem ille ad consuetudinem nostram accommodate sic dici possunt. Tribus Rubenia a Ruben o primigenio Iacobi,tribus Simeonia, a Simeone secundu Rubcntu maximo natu, Leuitcsis a Leuitio, Iudana a Iuda,Dania a Danio Nephthalina, a Nephthalmo, Gadia Gadio, vel Vadio, Aserina, ab Aserio, tisacharina, ab Issachario,Zabulonia Zabulone, Iosephina a losepho, Beniamin ensis a Beniaminio Hos enim duodecim liberos Iacobus Isaacij filius ex quatuor uxoribus suscepit.Tribuum autem nome his temporibus in nulla, quod scia,ciuitate usurpatur, nec ulla fere populi in eius. modi partes retinetur diuisio. Venetiis quidem nulla est talis . Lutetiae autem Parisiorum quoddam est eius simulachrum. Fuit enim quondam in partes quatuor omnis diuisa ciuitas,quod lingua loci indicat. Quarterium enim dicunt quod Latine quartam partem declarat, quaterniones eos quos Romani magistros vicoru vocabant, qui,ut nomen ipsum indicat, quartς parti pr sunt.Itaque his etiam temporibus vetus illa manet partitio. Nam de insulam in qua pontificis aedςs extructae sunt,quarterium vocant ciuitatis,ac niuersitate studij, quarterium Vniuersitatis. Reliquarum autem duarum altera pars Arenaria ab arenis qua Sequana fere in alueum se cohercente& cohibente, plurimae residunt, altera forensis a phallis mercatu dicitur. Sed in nulla hodie republica antiquitatis veritis elucet imago, quam, ut iam dixi, in Parisiensi Academia, quam studiorum uniuersitatem recte appcllari posse arbitror. Nam ut Athenis initio quatuor erant tribus,quarum cuiusque tres erant partes,quq curiae dicebantur.
64쪽
bantur,5 Romae res primum tribus, quarum quaeque in partes decem tributa erat ita hic quatuor sint quas vocant nationes appellare aute tribus recte possumus, quae etiam incertas partesdiuisae sunt, qua vulgo prouinciae nominantur: curta autem appellanda sunt. Satis est hoc
loco de hac similitudine disputare.Postea de aliis dabitur
disterendi locus.Quatuor autem hariam tribuum quas,ut dixi,nationes vocat,haec sunt nomina,Tribus Gallicana, Picardina,Noremanensis,Alemaniensis. Gallicana in has
quinque curias diuisa est,in Pacissilensem, Remensem Senonensem,Turonensem, miturigensiem. Hae quinque curiae nomen a quinque Gallicis urbibus habuerunt Lutetia Parisiorum, Remis,Senonibus, Turonibus, liturigibus, no quod eos solum homines qui ex earum agris Lutetiam discendi causa confluunt, complectuntur sed quia maiores nostri,cum eas vellent urbium,quibus praefecti essent Archiepiscopi qui vocatur, nominibus appellari,has ipsis viciniores Lutetiae minime habuerunt.
DE ROMANORUM ET GRAECORUM MAGISTRATIBUS LlBER TERTIUS.
C de Graecorum quidem tribubus, hactenus. De classibus autem pauca dicoda sunt. Qua uuam de iis iam disputatum est. Nam cu dic
sererentus de populi in ordines partitione. Aristotelem, Ilutarchum docuimus tradere, Athenis abolone census quatuor esse institutos, quorum primus cile quinquagena iugerum, secundus tricenum, tertius ducenum, quartus ἀγκρο - πώθ, id est, census merce-
65쪽
narius dicebatur Iulius Pollux in libro octauo de his dio
lati sunt, quod quingenos modios humidorum, siccorum percipere possent. Talentum autem hi in commune conferebant. Hi autem qui equitum censum pendebant, ex eo quod equos alere possent, dicti simi. Modios autem trecenos percipiebant, S talentum dimidiatum in commune pendebant. Qui vero si γι inoli, id est, ut ita dicam, iugerinum censum pendebant, ducenis modiis censebatur describebantur, de inque minarum sumptus publico faciebant. At vero qui mercenarium censum pen-dcbant, ii nec magistratum ullum adipiscebantur,nec ullos publicos sumptus sustinebat In his percipere modios dicere malo, quam ararc, quoniam verbum mitii positu est, quod Gallice in hac re percipere declarat. Dicimus enim,Facio de villa mea quotannis quingenos aureos scutatos,quod Cicero dicit percipio ex mea villa &c.Si nunc Romanorum, Atheniensium censum inter se conferre placet,Romanorii quidem maximia,centenarium, Atheniensium quinquagenarium csse intelligemus. Sed quia illis in pecunia,his vel in agris, vel in rebus quas agri ferebat census erat census aut non aliud intelligitur quam
aestimatio bonorum, quoniam censere aestimare dicitur nec facile est,quanti esset frumentum,quanti Vinum ah queres,Athenis,ludicare,viri opuletiores essent, Romanine an Athenienses,nec huius loci est exponere, nec facile id tradi potest. Quapropter hoc praetermisso, ad alia. Veniamus
66쪽
veniamus Romani quidem non soliti sunt dicere primit,
secundum,tertium, quartum,quintumue censum, sed primam, secundam , tertiam, quartam, quintam lae classem.
Atl enienses autem et v et μκμα,λυφρομ τάπla 4 τεπαρ- p,id est,primum censiim, secundu tertium, atque quartum. Classis ergo pro multitudme sumitur,quae in alique ordinem coacta est,quod graece σύ in in dicitur.Na αἱ se ordo est Classis autem Dionysii Halicarnasset sentetia a verbo Graeco καλώμ, id est a vocando dicitur. Ait enim olim καλου me, id est, Calestes vocari solitas, quae classes dictae sunt postea hius litera detractione . Itaque M. Varro in libro ii 11 de lingua Latina, Classicos a Classe dictos asserit,quod cornu canant, cum classes ad comitia vocant. Sed tamen quoties apud veteres fit metio comitiorum, Centuriata vocantur a centuriis qua plures aquaque classe continentur, non classica, ut mox docebimus.In academia etiam Parisiorum quaedam cst census ratio. Sed non eodem modo ducitur Romae ut quisque pecuniis maxime abundabat, ita plurimu poterat, Athenis ut quisque vel maximos fructus redditus vocat vel plurimos agros arare poterat hic autem cum sint quatuor classes, prima Gallorum, altera Picardorum, tertia Normanorum, quarta Alamannorum, dignitas cx tribu S gente aestimatur, iudicatur Prima dignitas ex Gallorii,hos sequuntur Picardi,tum Normanni, postremi sunt Alamanni. Haec autem praestantia cuniari ordine vocandorum tribuum ad suffragia ferenda, tum in magistratibus adipiscendis gerendisque spectatur quod quale sit
quoque modo fiat,mox disseremus. Athenis quidem hoc in magistratibus adipiscendis, non in suffragiis, Roma in suffragiis dominabatur. Sed de his disserendi hinc capiamus exordium. Nam quoniam S qui magistratus adipisci possent,& quot tribus S classes quaeque essent Romae de Athenis, docuimus,nunc sequitur, ut quemadmodum eos adipiscantur, id est, sorte, S voce, quibusque Ocis,id est,comitiis,dicedum sit. Allienim magistratus sor-
67쪽
tilb alij suffragiis mandantur. Gr ce illi in leo, di dicuntur hi u ρεπὶ,quos vulgo electi uos nominant. Romiquidem sorte nullidabantur, sed omnes suffragiis, quod ibi dum bus modis factum est, ut ante dixi. Nam interdum t bella mandati sint Tabella autem vulgo appellatur rotulus, in suffragiis ferendis de cuiusque erua itione, qui gradum honoris cum,quem vocant licentias,in Theologiavi medicina Lutetiae adipiscitur. Hinc leges tabellares dicuntur de magistratibus mandandis,quibus cauetur,ut magistratus mandentur per tabellam. Cicero in tertio de legibus libro hunc morem suffragibrum legesque tabellarias improbat his verbis, T. Dicam Attice, vinabor in re diffcili ac multum ac si pc quaesita. Suffragia in magistratu mandando, aut de reo iudicando qui lege aut rogatione donatur,palam ferre melius esset A. An etiam id dubium est3QA ereor ne a te rursus dissentialia.T.Noncies Quinte. Nam ego in ista sum sententia qua te fuisse semper scio,nihil ut iii erit in suffragiis voce melius, sed obtineri an possit, videndum cst Quare frater, bona tua venia dixerim,ista sententia maxime S DAit imperitos,
Mobest saepissime Reipub cum aliquid verum ieetiim esse dicitur,sed obtineri, id est obsisti posse populo negatur. Primum enim obsistitur, cum agitur scuere, deinde vi opprimi in bona causa est melius, quam male cedere. Quis autem non sentit omnem auctoritatem optimatiutabellariam legem abstulisse quam populus liber nunquam desiderauit,idem oppressus dominatu ac pomitia principum flagitauit. Itaque grauiora iudicia de potentis sunt hominibus extat voces, quam tabellae. Quamobresuffragandi nimia libido in non bonis causis eripienda fuit potentibus,non latebra danda populo, in qua bonis ignorantibus quid quisque sentiret, tabella vitiosum occultarc suffragium . Itaque isti rationi neque lator quis. quam est inucius, nec auctor unquam bonus. Sunt enim quatuor leges tabellariae,quarum prima de magistratibus mandandis:ea est Gabinia,lata ab homine ignoto,& so dido.
68쪽
dido Secuta biennio post Cassia est de populi iudicio,
E c.Vt autem apud Latinos tabella est nomen da minuta uum quod vocant,in huiusmodi lustragiis tabellariis, sic apud Graecos πνα uoi , quod a verbo misi,Me deducitur, ut a tabula tabella Aristoteles enim in secundo libro de Republica, disserens de Republica, quam Mileti constituit Hippodamus Milesius Euryphontis filius, legistabellanae de iudiciis nactione facit, deinde eam improbat, μη co es oti tip. id est, Iudicia aute in foro legibus sanxit. non voce ac suffragiis fieri oportere, sed unumquemque iudicem tabellam deferre, in qua scriberet, si plane condemnaret,sin plane absoluere eam inanem relinqueret, sin partim condemnaret,partim absolueret, id distingueret. Atque haec Hippodaini lex tabellaria est de iudiciis, non de mandandis magistratibus. De his auicin nullam apud Graecos legem lata esse arbitror Neque enim Aristoteles,qui omnium fere populorum mores, leges, S instituta persecutus est in libris de Repub.rcticuistet Plato quidem in v I lib.de legibus πινακιου id est, tabellae mentionem facit, sed hoc solum de tabella in qua milites patris,tribus,populi cuius quis' essset,intelligit.Apud Graecos igitur sortitori voce mandabantur magistratus Acsertito quidem eos mandare,nec ex censu, Aristoteli placet,eius esse Reipub. cui populus pr sit,suis agio ac voce, ex censu eius, quam pauci potentes gubernent credo quod in horum paucorum potentum manu sint comitia, ut mandentur iis quibus velint, praetereantur quos velint corruptis suffragiis. Illic autem populus dominus comitiorum,facile eoru ratione priuat nobiles. Itaque haec inter se temperari putat oportere in optimo statu ciuit tis,utri voce mandentur,neque ex censu. Quamobrem damnat Solonis Remp. in qua censu descripsit magistratus.Rom ut dixi,nullus sorte madabatur. In Graecia au-
69쪽
tem multi. λκρο , id est, sors in hoc dicitur, quod etiam tabellam dici docui,id est, πνα uola. Hydria vas est in quod
sortes coniiciuntur, quod etiam urna descistella nuncupatur.Proferam locum unum Ciceronis ex actione III. in Verrem, ex quo hanc totam ritum in capiendis vel mandandis magistratibus,ratione licebit cognoscere.Syracusis lex est de religione, quae in annos singulos Iouis facerdotem sortito capi ubcat, quod apud illos amplissimum sacerdotium putatur. Cum suffragiis tres ex tribus generibus creati sunt,res reuocatur ad sortem. Perfecerat iste imperio,ut suffragio Theomnastus familiaris suus in tribus illis renunciaretur. Insorte,cui imperare non poterat, expectabat homines quidnam acturus esset homo, id quod erat facillimum, primo vetat sortiri, iubet extra sortem Theomnastum renunciari negant id Syracusani
per religiones sacroru ullo modo fieri posse, fas denique
negant esse. Iubet ille sibi lege legi, recitatur, in qua scriptum erat, ut quot essent renuciati, tot in hydriam sortes coniicerentur: cuius nomen exisset,ut is haberet sacerdo tium Homo ingeniosius, peracutus,optime,inquit iac-pe ita scriptum est,quot renunciati erut Quot ergo sunt renunciati responsum, tres nunquid igitur oportet, nisi tres brtes coniici, una educi nihil coniici iubet tres, in quibus omnibus scriptum esset nomen Theomnasti. Fit clamor maximus,cum id uniuersis indignum atque nefarium videretur. Ita Iouis illud sacerdotium amplissimum per hanc rationem Theomnasto datur. Sortiri κλκροῦει, deo π Ἀκρ& λαγχανε la est Grςce. His enim Plato in v I.
de legibus libro utitur. Ibi Plato simile quanda lege fert illi Siculorum, cum de senatus cooptandi ratione disputat. Vult enim sexto comitioria die eos qui sint designati, eorumque nomina edi in vulgus a magistratibus,omnesque ciues reniiciare,aut primam mulcta eis dici, tum centum: octoginta qui renunciati sint ex singulis censibus, dimidiam partem, id est, nonaginta sortito ab omnibus deligi S probari.Verba eius subieci, et: μ ην si ουμέρα α κα-
70쪽
Ἐρικμαmp. '' ημα me του ita ἀπκληρὸν ας 'οώμα I. Designare ergo magistratum est graece κατα nil νAp, κα- πισημανθές designatus. κλέγειν autem ad verbii non apte dicitur ad consuetudinem latinorum eligere, sed deligere, in ratione dumtaxat magistratuum, quod etiam esto leti, I. Sedit de his pluribus dicamus, iam tempus est de magistratibus iis, qui suffragiis mandantur, disputare. ιυρε ο quidem dicuntur, ut paulo supra demonstratu est.
Quae autem esset apud Romanos magistratuum creandorum ratio, quae voce, ut dixi constabat, irima urbis origine,5 deinceps ea auctari costituta, Titus Liuius ex nostris, Dionysius Halicarnasseus ex Graecis tradiderunt.
Ac Liuius quidem primo libro de ea disserit his verbis,
Deinde est honos additus.Non enim, ut ab Romulo traditum, caeteri seruauertit reges,viritim suffragium eadem
vi eodemq; iure promiscue omnibus datum est sed gradus facti, ut neque exclusus quisqua suffragio videretur,& vis omnis penes primores ciuitatis esset Equites enim vocabantur primi, L X X X inde primae classis centuriae peditum vocabantur ibi si variaret,quod raro incidebat,
ut secundae classis vocarentur, nec fere unquam infra ita descenderet,ut ad infimos peruenirent.Nec mirari oportet hunc ordinem qui nubest,post expletas v.& X ex.tribus, duplicato carum numero centuriis iuniorum seniorumque ad institutam ab Servio Tullio summam no45- uenire. Quadrifariam enim urbe diuisa regionibus collibusque,quq habitabantur partes,Tribus eas appellauit,ut ego arbitror, ab tributo nam eius quoque aequaliter ex censi conferendi ab eo inita ratio est. Ex his Liuij verbis triplicem fuisse feredorum suffragiorum rationem intelligimus,primam cam quam Romulus instituit, ut omnes pari iure promiscue ferret suffragium, alteram eam cuius Servius Tullius auctor fuit S inuentor, ut gradus essent