장음표시 사용
271쪽
ψ)Nμmin Suebat divina isthaee ordinatiosa similis erat ratio sterendoselli cu Ty.ς PQ arbitrium penitus ipsi reservaverat Deus: Ipse jubebat gerere, U A modii praescribebat procedendi adversus hostes H, itemq; aciei Τ's. 6 serniandatie de ubi jam exierat exercitus, in medio heligenmIium sm t. i erat S pro ipsis eonera bosospugnabat d). Sed tantum etiam eK que o. hoe exemplo sufficiat annotatum. in adraret loco, ut 'vasdam quoque alius generis respublicas excuteremus, olicharchia nemo pridemocrati mixtosque status; juraque maiestatica inibi olia garchicis, de craticis miruta exercitaque spectaremus verum llans umidiaret, nec fortassis milium interest, id hic onussse ,
quando mutatis tantiam peribitisimperantibus horaim Α, numero, perdicta, des Aufidi in facile sumere est ju- - XXX inuit,sblutae secietati quae subjectaemunt mmmi, Hones eos huic sibordinatata storitatispotestate ga udent, tu
qui noritae sunt i uetatis,ut communi quadammensura,ratim
nesua imperat se propriet potestatis,easdem per omnia mensurare impossibile sit: quippe sunt hic, quae immediate minae imperiali auctoritati subiaeent ut concorporata provinciae, urbes proximἡinonnisi regnum venera res; sunt,quae tertio, quarto aut ulteriori; ordinealii atq; aliistbjectae societati vicissim subjacent, ut oppi
' Provincianum corpora, eouegia, universitates, societates artis .ca, studiis ac disciplinis liberalibus operain navantium, mercato-rum, similium sunt deinde ex utrisque,quataeq3ectu superioris, maxima gaudent libertate, eaq; tam saepius, ut parum absit, qui pro absolutis habe rebvsp. duminconsulta illa, suos sibi rectores , num magistratus inituunt,judicia ordinant,foederibus sese eum aliis, etiam exteris, compingunt, arma Gylicant, tributa a suis e gunt&c prout statibus potentioribus Imperii nostri Germanici hodie accidit.&aliquibus etiam, qui vel horum subditos se negare non audent. paria, per alia, ni fallor, suprema imperia erunt: observare plura. E contra, alia corporum addictius regnari videas, . in quibus tamen dc ipsis ratio potestatis subjeictionis suae tanta est differentia, ut suscipere non audeas, omnes ejus diversitates en merare. In quibus tamen omnibus fortassis neminima quidem M
272쪽
tendat, quae non in aliquo se non subjectam ducit potestati sibi supereminenti alia autem plura, alia iteriam plura, ita deinccps
liberae conditionis sivisi rit,4 uita libertatem aliquid autoco licae potestatis. Imo forsan hoc ipsum Nnquam commune.omni busest, quod nimi nullast ex subordinatis hisce secietas legiti mamaxima, mimo ra,etiam subjectissima ,eu quidem proprio mἡ- tu in communem finem coire atave instare datum est, quae non quid domin mis potestatisin sese proprium ae aure liberum ab illa quadam, cui aliis si acet potestate habeat ita ratione, vae nurula talis detur quamon aliqvid --ia superiori habeat potestat , sive ea quae universae naturae praesidet, sive civili absoluti, sive quia cunq; eminenti alia; si enim id non haberet, legitima non esset, sed iure verit enimvero a tertio, quod hic datur, scit metopromo sese conjungendi, nescio anservitium mas sociale, Pam societas aestimanda iit integra. Quicquid autem inibus nec ex praecopto nec ex prohibitione, sed ex permissu legis est, id supra ostensum est libertatis esse,& arbitrii proprii Sequitur igitur vel ex eo, quod
quae legitima est cietas eidem 6 liberat propriae arbitrariae potestatis quid esse. Id quod per species, si quis eas resplaciat facile manifestum est cuni vel ipsae domesticae omnes, ut ut in infimo sinita indine collocatae ob divinam ac naturae dispositionem citra vim anulla ei vili aut alia potestate humana, suo illo aliqv5 in commune consulendi jure privari haud possint. Ita cum Iiberum per natu-pam est, quatenus id ei tra periculum & injuriam aliorum est , com
mercii communis lucri causa operas& nervos consociare latcs
eonsociationes, ii naturaliaure suffultas, immerito infestaret potestas humana superior, iri si indusiam ac se tertiam natura commendatam ex humanitate velit tollere. Ponas, quod ipsa vel suprema civilis majesta vel alia eminens inferiori cuidam consectationi privilegia quaedam concedat indulgeatque, imo saltem quos dum Mietatem, corpus,collegium habere patiatur e ipso, quod
haec approbat, quod privilegiis induagendis illam quasi sibi exemptam relinquit,libertatem 'aliquid utique potestatis propriet con-eediri perquam sibi aut mediae euidam alteri potestati usquequ-
273쪽
acrem censuram ponant om laes consociationes in civili majori se .cietate coituras, scob periculum, quod hic metuendum , non nisdulgeat, uti ovid bcietatis aut corporis inscia ac inulta aucto testate publica temere coalescat diserte tamen non possunt non quasdam ut natura licitas coitiones approbare, donec terminos aeqvi non excedant, . g. eam qua reliqionis causa, quae ob stipem menstruam a it pr g eonferendam a tenuioribus fit militabus sa). Circa al)as V. g. merat. -- g c ei moniales, itemque domesticas, tanquam ex praesupposito aequas γε dc natura licitas, plurimum disponunt, quae ad justitiam in iis acci-
'' re dentium pertinent H. Et tandem de omnibus, quae quidem in
Maliud: φνλqνid bi dissonent adinvicem,firmumsit nisi hocpusui caura Mibuerint sussici ni dicta depotestate sociali imperant'
274쪽
275쪽
Potesta credin nobis es potestis exuri petrata
d V aula, ut acewtione facta liueto hoc ino in emultum ge-nx siue sucontractum fidem.ve pro debito constituendo praesta
ne, veljure eipit ne ulla exceptιonuperpetua remotione, velhoδbrariδ, velexiniordinaria, sise/urri sine in diem,vel, conditione, Et illa Pau- ξν. g.quia li g): Creditores appeliantur, qribin paeuns ex causa actio cum timu-aqνιι. manu datore comemtr aliorum alibi baci Iuxta hos igitur nulla causa deo mi b.no n. biti exesuditur, sive eontractus, sive delictum, sive testamentaria is h)l. p. g. s. dispositio iusive alia quaedam talis sit, quae credium non causetur, deflui. I . faciatque, ut, cui debetur, quive exigendi potestatem habet, credι-deree.arbitr eo dicaturi ut adeonee nos videamur peccati arguendi, si ipsanr .
276쪽
Iotestatem re iri isti baud petenῆ exigendi voappellemus utut fatendum, quod si pressius ac propriissime 'erruis credere velimus accipere, pro eo, quod est fidem habere tunc quibusdam ex illis icausis hanc designationem non adeo fore acceptam ferendanti. Quid enim delinquenti in nos fidei possumus habuisse aut quid ei credidiste 3 Sed seqvi tamen interea hactenus licebitICtos,fulcrum fortassis aliquod cum iis habituris, pro universili hac crediti acceptione, ex eo, quod cui undecunque essica si ter ab altero quid debetur, is hoc ipsum, quod &sibi id debeaturo quod sibi ejus exi-sendi potestas competat vere ac juste habeat credere.
II. Si liberum esset paulo licentiosius hic in verbis ager 'exemplum ex civilibus arriperem, potestatem erediti etiam ex 'ba HL aequo naturali jure debito superponerem. Scilicet id quidem Me V Rute adductos authores in civili efficaci, vel jam vel aliquando ' cjudicialiter exigibili debito, huic credendi denominationi calcem sere figere. Ita enim diserte Ulpianus, a postqva censuisseisinsitores eo nos accipere debere, qui ab diam actionem eleirilem habret, set
ambo hi io, nec ei cui sub conditione debetur, quive post tempus eXigere valet, id nomanis denegent, restringit tamen propositum religio Ulpiant alibi e ad conditionale debitum ex contractu ex zmst Meseludens, quod ex citima voluntate tale perlegati dationem est D. J
rationem diversitatis sine dubio; quod majoris incertitudinis si ) ψ cori ex illa, quam ex hac causa, ne debitum aliquando exigibile futu ε. s. rum sic eum ex contractu conditionalis obligatio, seu condi Z st y lpo tionale exigendi jus, etiam mortuo ante existentiam conditionis
Principali, ad haeredes transeat f , ex testamento non item f). - st-s tedis diserte iterum Ulpianus in casu debit mete naturalis si ): f Vi 4-m delauru . κρου sunt laco creditorum. Et ricisim hi V q,
277쪽
easti, quo praelationem aut excIusionem acturus metuere habet e Podpi expopularica , debeatur ante litis conte Ianonem rati diaeetu creditoris loco non esse, Maese. Sed, ut dixi, si xenia, uti fuit nato, ita in simili extenso. esset verbo, etiam qui quid hujusmodi aut similis potestatis est,quenqua, de debito quodam naturali,conditionali, eventu ali, ex quo jure compestandi, sub nomine crediti concluderent , idque ad proportionem quidem talem rivalem debiti conditio ferat, ita nempe ut& haec pro illius ratione natura- Iss, conditionalis,eventu alis c.sit; maxime cum JCtos haesitanter quasi huc inclinare videam,quando in conditionalibus exedijores risis referunt, etiam qui spem habent, ut actio competa cum th ljM. V. etiam ipsi eam, qVam creditori opponere consuevere, debendi ra- Slud. R.I. tionem, cui quidem alias creditoriam eo inmensurant , ad natu se li1 . . d. rate debitum curiose extendunt o tametsi nec ii, universum G
0Is. g. r. luctare cupiam, si cui magis placeat, quam creHri hic appello,sede, bis . l. tendi debitilotestatem appellare: Imo ex usi commim, ino uti ae. fai. d. peti prudςntiae Π 'V. tenus lege civili virtus ejus executiva, jur Dλὸώ.D. de diciali sublevatur brachio Acti in; definiendam, potestatem
sto τ' st, seu iacultatem legitimam persequendi in idicis i AH debetu f. itae de IIJ, definit etymo ac praeli minari quasi descres
cs. de O ptione facile pellucet, 'Vo sensu quave latitudine sensus accipienda sint, quae de pistisnem ejusdem constituunt Nempe complecti ac denotare velle omnem in universum acultatem , quam quis quovis verd, hoc est,aeqvdacti esto jure sive civil statuto id comprehensum extet sive non obtinet, qyicqyam ab alio tanquam debitum competensque sibi petendi, eoque contineri, non tantum jus petendi ea, quae nobis civiliter debentur, h. e. ad quae obtinenda etiam civilem iudiciariam potestatem ad executionem paratam habemus; sed&quae naturaliter, ad usque eleemosynaria ac mi sericordiae debita, sistinc alia, ad quae humanitas ac pudis praestanda hominem, si compellatur, stringit, raram proinde gen ralitatem subjecti nostri fovendam designandamque etiam voxpe Pexi /7s j ij, ) ommodior visa fust, uith a missa demtione poner
ille seri ea , quae prudesntibus in definirigne a 'ionis posita est pecteqyendi vox quod perseqyendi fictili Gellectum exheutivum
278쪽
ωactualem exacti mem magis severe atque inferre videat uno, qua petitio naturaliter tant sim debiti saepius cassa est ubi nimirum civili munimine destituit , nec forte iis cidit in humanum ac bo . tum ex aequo debitorem ut ut per naturalem competentiam just alias potestatis sit. Dixeris furi .potestatem hanc petendi, quat nusci naturali jure mere niaturalis dςbiti est precariam sive precandi. quippe ubi ita petimus, ut negari petita possunt, fere precari
dicimur quatenus vero cuia efficacia exactionis est, exactivam, vel cum nostris actionem. Utrique a generi designando vox petendi utique commoda est, cum, uti notum est,petere ut plurimum etiam quasi in specie pro precati usurpamus apta tamen interea eadem V0ce ad delignanda ii quoque executivam debiti persequendi 'rationem usu id tς si ante pediri torum quibus petitio haereditatis, ast aget
potestas petendi usum selictum tutores b).&c. dioitur quod alibi a rit.hered. ob isti O,aut aliud clx ile, issica remedium iisdem audit sc . Di Wyt et IV. Et ulli re fortassis, quoad naturalem naturalis debit tit.qvipet.
competentiam hujusque omnem extensivam rationem minus u tu se.
bi habent, modo in ter Winia quo natura ipsi tali debito po sciit Eoa nisi probe constituantur ne ave enim quodvis, quod unius aut at Gion. co iusterius circumstantiae lituitu videtv I simpliciter debitum natura loest, competentia ejus petendi ita natura justa, ut per humanita. tem aut aliam ratio hem aequam, petitum negarin QMdsimeat ut tratione alis a quasi credit illa aliqua usurpata petendi facultas sese patri aret; se quod qui si rid petit, ante fidei quid habui si
aut credidisse videatur, sore, ut quod .intendit, accipiat. Ruta nimirum desti e frivola poterisse ac naturali qua bilitati incongrua credulitas, de aliae post uni intervenire circumstantiae, quae vim earum, quaς pso aequit se si identur velle sistere, enervent. v. g. Si Pannosus tibi aps areat eaenus p imisera vita trahenda subsidium tuu in exigens titq; nu mitis prae e lucessarium victum abundans haud ambigas, hunc ope Urmultus indigere, non dubium, puto, erit, quin ille per natiit fosnationem divinitus institutamiconfirma ana, jus habeat te de ubi Alio compellandi ea quid eniavi intentionem si es tibi infigens iit citra notam inhumanitatis,
Ne ei non possis. Ast pone, te scire, illum quia'
279쪽
paret, non elia ita egenum, aut eis quidem plurimum egenum,sore tamen ut juvetur ab aliis multo commodius, aut etiam tibi, si hunc juvares, majori cum miseria statim conflictandum esse jameerte obligatio illa tua una eum jure petendi, aut laxior erit, au .
sublata penitus , Similiter si ponas, te beneficium aliquod ab aliqvo accepisse, hie quidem benefacto rues quo rursus ver ae addE indiget, humanitatis praeterea iujus beneficii tibi dati ratio- ω δη ex ne ex aeqvitate naturae jus habebit aliquid'rursus a te petendi a rem myid Sed reponas eundem bonis, quae a te peti dabundare, te forte longeribu petentis magis indigum ipsι esse: dccessabit utique cum debito,quoad haeca Nabal /.S. quae ipse petit, justitia petitionis, quae est ipsa petendi potestas si--uam milis ratio ineunda est in aliis, idque duetu rectae, ab assectuum. injuria purgatae rationis potissimum, regulam enim universaler hisce ponere multa circumstantiarum varietas non admittit fata
te Mapparebit ut opinor ubivis haud dissiculter adeo de justitiae . facultatis petendi, etiam quoad amplissimum debiti naturalis
V Quod autem&reapse naturale debitum naturalisqui obligatio cujusmodi quidem affatinae citra civilem exigendi vim,
ODLas.f.uia ex beneficio, ex naturali cognation ex nuda conventa orie,causas-
νιit.berta l. que aliis I Cti nostri agnoscuntib).J naturalem in peribna, cui ita s.d. I. debetur contra positum habeat petendi potestatem di ipsa natu-
.desro . ex me aequabilitas conditio qualitatis relativae suadet. . Naturae pon. r. 7. de quabilitas non videtur admissura, ut quod alterum debere ordinaria verit, non liceat alteri ad indigentiam suam sublevandam petere . . cc perea a Conditio vero relativae qualitatis, inter alias haec est e , quod solabet inis cum simul existere inferat, non tantum subjectum, cui inhaereat DLU Categor sed di cum correlato hujus qualitatem sibi correlativam. v .g. si exi- p.r junct. stere datur filiatio, dc filius simul infertur existere dc pater, ia- commentis ternitas ut exemplum proponamus nostro casui propinquius,ubis Boiasico datur subjectio, datur etiam persona subjecta, simul in opposito, αι. . persona cui haec est subjecta, dominans quaedam, una cum qualitate eidem correlatae personae coexistente, qualicunque scilicet dominatione. Iam ver4: quin obligatio, quae fortὰ existit , ii relatis
vi, sitqyalitatibus, subjςcto cuidam obligato inhaerens it: quidem,
280쪽
xtin opposito, de quasi supra sese constitutum inferat aliquem cui hoc subjectum sive persona obligata obligata, debitumque exinde debitum sit, itemque qualitatem in eadem correlata perib na, quae obligationi respondeat, nescio an tueat ambigere. Sed quaeras quae illa persona quaeve qualitas haec correlativa sit, aut quomodo appellanda Existimem, tritam esse viam procedendi a similibus ad similia, ab homogeneis ad homogenea. Dictum est ante debitor , qui civili jure talis est, opponi creditormn, debito creditum, olligationi amonem seuipotesItem, sive crediti hane sive ex gendi debit appelles quidni naturaliter debito debitori debendique necessitat h. e. obligationi naturaliter creditum, creditorem, potestatemque debitum exigendi opposita esse ae ita appellare licere tandem admitteres
potest, ivlgo&aICtosa etiam observata Maxima. contra evin-' 'si' ςςrid ςbςt: qua, quMam mmetsi honesὸ aeristiantur, inhon Pomen 'μρ ' ρί Ieti dicunt aro quia primo honestas acceptionis seu facultas hone- Maccipiendi non est, quam relativὰ opponimus honeste, h. e. jure naturae debito aut obligation .sed ipsam facultatem petendi. quin, fatendum est , honesta acceptionem plane latitas sese extendere , quam debitum naturale cum etiam, quae ex mera libertate indebite prorsuxosseruntur beneficia accipi possunt, ut honestas nus-ram patiatur jacturam, imo ut pa eretur saepius, si morose respueres, speciem facile praebiturus, ac si benignitatem benefici sperne, res cum tamen si petere iamr, pateretur tum quod indecente auliquem forte onerares, tum quod nec reapse, forte ope humanitatis non indigo, petita debeantur , Ut adeo verum esse possit, in. honeste peti, quae honeste accipiantur, nec tamen sequi necesse sit, in Eoneste peti. quae naturaliter debentur Sed ponas etiam hone-sm debitum, uti quidem fit in casu ad Cto huic regulae accommodato; verba tamen cοπλα et ac debita latitudine sunt accipienda, de M ppositio probe, cum oppositorum circumstantiis conformanda, videndumque, quid quomodo debeatur, quid, quomodo,' Vando, ut debitum lioneste exigi possit dum v. g. accid c re potest ut ali-
liva aut aliquibus circumsantiis in si, et his videatur qyidi Eberi,