장음표시 사용
321쪽
determinationem pro ea lx egitima aut legis si poterit habere. Sia hominis liber delectus noli deprehenditur ejus potestati, proprie loquendo, lituites lcgitimos ponere neque svidetur dicendum humano loquendi more de ea cillus hic ii militudinem. gcrit, libem rima scit. De Omnipotentis delectione, quoad suam ipsius potestatem. Sed in qua in mistis hujus sed scrupulis; ubi nobis hic qua ritur, an pote uas aliqua extilat impliciter ab Ioluta, infinita, inter
minata Talen judico se sic a Dei omnipotentisin illa quidem sola. Quando uvicci vid praetcr Deum, est e suum alui od habet .
aut novit, hujus auctoritati, rii ju; quc legitima Ordinati odi obnoxium est, suaeque qualiscunq; potcstatis circumscriptionem ac terminiuia hinc habet . ad quod hominibus nobis, ut caetera mittam, inhumana potestate manifesti si inium est uvae omnis utcumque etiam pro suo nodo l. Xa sit atque amplissima tandem, non tan- tu in cum finitae potentia noli ra terni Mils finita cili, scd di intra hu- .sus planum, suo sic lege in Dei ii naturae limites habet notabiles, quos etiam in aximae auctor it cri s homines Principes scit Dorri inique terrarum, aut quocunque alio magnifico titul6 ac a uictoritate
pollentes suae potestati positos agnosce ichabent ut adeo contrario modo,atque de divina, de humana potestate concludere liceat, eam simpliciter absolutam nullam, limitatam vero esse omne na . intellige saltem divina ac natura lege, si non etiam praeterea alia. Quod si vero humana cum humanis conferre incipias, terminosque ac dilatationes huma harum potestat si respicere atq; componere; tantam in hisce disterentiam, qua protensionem, qua positos limites deprehendes, uti forte parum absit, quin harus . nonnullas etiam omnimode absolutas, alias vero contra omnimode restri istas acti nitatas appellare asse etes praeeunte etiam hac in re parti incommuni usu Suo quae privatorum pote itates sunt, pro restrictis atque limitatis facile habentur, quae autem rerum publ. major potestas est, legibus soluta, quod idem dicit ac limitibus le- ai Lyl. de P. L inii ab soli ita audire solet .i). scilicet in hujus pote ilatis expan- Gogat sunt , magnae hominum n)iiltitudini regu Las agendi proe scribere, actus ejusdem judicare, deviantes coercere, bella movere, paces sancire,' complura huiusmodi exercere, quae quid ei
322쪽
maximi invita ponderis sunt, longe supergrediuntur limites potestatum eorum omnium, qui numerosissimo numero per respubl. subditi aut privati, aut saltum non cum summo illo imperio sunt . dictun est supra cap. p. in specie de ratione majestaticae huius potestatis, quatenus, quando absoluta haecce dicitur, id de lege huma na intelligendum sit, L quos tandem terminos, tum divina mera, tum huic mixta humana arbitraria lege habere soleat; quae adeo nunc non licebit repetere inod caeteras attinet hominum magis privatorum potestates, de iis si quidem cum majestate civili coponuntur, id videtur esse notabile, iisdem omnibus contingereta, uti non tantum, qua illa, lege scit . divina naturali gentiumque, sid praeterea etiam positiva humana saepius sint limitatae nimiru quidquid potestatis privatae, ino etiam a Majestate dependentis publi--cae per civitates est, id omne legibus majestatis,civilibusque defini- tionibus novimus obnoxium esse, licet non simpliciter quidem, saltem secundum quid, dc quoad aliquas sui circumstantias id quod manifestum reddunt illae tot limitationes per hanc majestatem jure civili romano potestati patriae, dominicae, maritalide cuivis sociali, civilique creditique adjectae. de porro quidem res ipsa ostendit, quomodo quaevis hominum ulterior, quae plurima datur, subjectio, potestatem eorum, libertatemque ulterius quoq; imminuit,
sive enim quis domino, sive patri, sivea licui ut magistratui subdidus sit, revereri nee esse habet superiorem saepius in plurimis actus suos dirigere ad placitum potellatis imperantis id quod est magis ac magis limitatam habere potestatem. Imprimis communis est
limitandi arbitrii potestatisq; hominum ratio per conventionem, qua quidem infinitis ferἡmodasse se mutuo adstringunt homines, hoc aliquid faciendi aut non faciendi, inque suo patiendi, cum ante, quam conventum est et, dolioca diversum libere poterant. VI. Quando a. de potestate hominiim superioritati humanet subje istorum dicitur, eam ipsis magis ac minus ab humaria lege ab-sblutam aut limitatam esse id duplicem potest habere sensum, u- nu, quo notatur, an& quatenus possit aliqua talis ab humana auctoritate magis dimitari aut non limitari: Et deinde quatenus forte. in lyanto sui talis exsat. Quando considerantiar hominum, etiam
323쪽
iam privatorum potestates, hiatenus possint positiva quadam humana auistoritati sic gerestringi, aut non restringi, eoque magis minusq limitatae reddi Z id iis accidere deprehendimus, quod nonnullae, hujusmodi limitationi in multis minos sint obnoxiae, puta 'vatenus divina legis, unde hominibus concessae sunt, sanctione, forte liberioris competentiae indultu donatae,in contra humanam prohibitionem communitae magis extant, cujusmodi sunt e. g. p testas patris corrigendi filium, domini rebus suis utendi cujusque hominis aera respirandi aquam perfluentem hauriendi similes. Certe quaecunque potestates ex divina ac naturali lege plurimum strictioris ossa ci habent conjunctae, quatenus id ipsum habent, munus limitis ab humana a uetoritate videntur poste admittere veluxi est potestas legit inae vocatorum sacerdotum, Ecclesiae suae praeducandi Evangelium de Christo servatore cujusque judicis usi ejudicandi patrisfamilias sustentandi tuos; cujuslibet hominis, dilugendi Deum proximum. Hae igitur, porrodito,&hujusmodi hominum etiam imperio humano alias subjectorum potestates, sicuti, qua possibilitatem juris, limitationem positivae humanae di positionis minus admittunt, ita eodem respectu magis absolutae
quoque sunt. Quid vicissim in hisce per species dissilentiae occurrant longius staret disquirere nobis igitur nunc suffecerit, ob serva Te solummodo hisce aliquid generalis normae judicii: Nimirum, quamlibet hominum etiam privatorum, divinitus ipsis com petentem potestatem eo minus limitationi humanae auctoritatis obnoxiam magisque ab ea ab lutam esse, qud magis citra laesio. nem cujusque innocentis tendens sit, .vel ad necessariam sui conservationem; vel ad exequutionem omeli erga alterum stricte im- perati; magis vero es c tales quominus sint hujusmodi.qua obsere vata regula, existimem, multa. quae de justitia civilis prohibitionisis j jὶM 'd' priui indulta jussaqVe naturae factae dis viri Lolent,veluti an ve-
iistis n/ti aut captura DCarum subditis licite adimatur a) an prohi- beri possit paterne liberos, ex nefario licet complexu natos, ala ei Hby qud cui quς potiunx m'Vaestionem vocari liiijusmodi. U VII. Si deinde rationem potestatum quarumlibet homin Vir , etiam privatorum, qua limitaue aut absolutae magis dicenda sini
324쪽
exqitanto, qro existere cuique Rient, aestimare velimus intelligo, quatenus vel plurium vel pauciorum legitimarum coexistentium
facultatum est jam per vitam manifestum quoque est Alias potestatum species, tuae quidem vulgo ut quaedam una accipiuntur a
at nominantur, longe laxius habere planum tiberum, atque habebent aliae, eoque ili as quasdam minus limitatas, magis absoluta has aliquas minus absolutas ae magis limitatas esse Sumamus,e. g. laminium herile, potestatemque patriam,item mariti in v e.1 .crem, persupra a traditi longe amplius facultatum inest dominioqierili in servum, veluti vendendi, noxae dedendi quam patriae potestati ila vieissim, plus amplitudinis haec habet in filium, quam maritalis an uxorem, veluti lucrandi bona Per ejus manum, ςtiam . b)l εα ta extrinsecus adventitia, quoad usum fructum b). rassumamus do suis, sis minium rerum plenum: Hoc in se complectitur facultatem rei festo illa fundus,pecus,instrumentum perpetim sibi retinendi, as servandi, fructus inde percipiendi, in fundo eundi , ambulandi, 'gendi jumenta, agendi vehicula, per omnes ejus partes, utendi μstis omnibus ad placitum, imo alienandi, pecus mactandi, instru-
mentum corrumpendit Iuxta hoc tot facultatum dominium, po- namus j ris seu potestatem aliquam particularem, quam forte ali quis habet particulatim, vel circa simile aliquod genus rerum, vel etiam circa eandem rem, in quam istae facultates omnes per domitinicam rationem alieticoruli tutam competunt veluti certo forte tramite per alterius fundum eundi, ambulandi aut similis quaedam , . .
Mervitus alia' , copia sumendi modicae lactis pecude, qualis est 5
'cui pecoris cujusdam usus est concessus a ueneultas utendi instru 'δ ζ mento, multa cum necessitate legitima idem ab interitu ae eorru 'μπο
ptione conservandi, cujusmodi est ratio usus commodatarii b) AHujusmodi inquam potestates, si cum eorpore facultatum domi N Irri componas,sorsan procliviseris dicere dominium potestate si non simpliciter, saltem multum absolutam esse, hasce vero, si non
omni modo, saltem circa ejusmodi rem multum restrictas ae limietatas esie . Non nunc adeo pro una potestate venditarem , qua eunque modo unius alicujus hominis log timae facultates in varias
325쪽
quam unitum aliquod stimi uni non prorsus insolens est in vando successori tribuimus omne jus seu potestatem, quan defuntius ha- s. D. Z buit potestatem in familiam, non potestates dicimus, liberta-E. I tem, facultatem non facultates definimus, Scita porro Si vero ocita acervatim species. potestatum accipere quis velit, plane plurium facultatum, eoque&ab hac parte laxiorem deprehendet potestatem e. g. patris cujusdam quam filii, domini quam et vi capacis publici consilii, quam ejus qui illius. non est capax ex parie magi 'stratus, quam ejus, qui est mere subditiis. Vil I. Atque hoc quidem modo etiam usu venit, corpus3liquod si e congeriem plurium, pauciorumque potestatum,potestatem magis minusve absolutam , magis minusve lim uatam dici, quamvis si concise magis velimus loqui, fortassis hoc in casurin plicius dicendum esset: plures alie ui ves pauciores esse posse pote-.1 ates, sive species, aut partes potestatis sive etiam pote itatem in a toris minorisve potentiae, plurium vel pauciorum facultatum, ut pote cum alia facultas potestasque videat ut esse, rem nunc usu pandi, alia eam sibi in futurum forte usum detinendi, alia eandem
corrupendi Sed dandum hic aliquid usui, qui etiam alias indisci-Plinarum tractatione, tanquam uni singulari inu Ita genere similia
solet includere, veluti leonem, canem, piscem, avem, hominem ,
animali 3 dc deinde perali ectiones,non universi ,sed pluribus, alias atque alias competentes, eadem distingvere veluti animal per rationale arrationale, per terrestre volatile aquatile. in ita forte non male includentur potestati patriae, facultates, filium coercendi, castigandi, occidendi, per eundem acquirendi, eundem vendendi e diceturque, eandem potet' talem patriam, quatenus consideratur, ut vel pars harum facultatum dempta ei additave sit, vel etiarn quatenus in circumstantiis laxioris restrictiorisque potentiae
ipsae sunt, eandem absolutam magicae minus imitatam puta uret civili antiqvo fuisse: restrictam autem 'magis minusque absolutam si jure naturali aut gentium ' Si mi Ie esto de dominio, de majestate, de jurisdictione, reliquis eiusmodi judicium Species potestatum magis minusque abso Iutarum, aut limitatarum recerit re,&in singulis ostendere, quousque aliae sint multum, magis, in
326쪽
rum E absolutae, aliae multum, magis maxime restrictae, esset totam vitam humanam in ossicinam vocarem id quia nostri nune notia est propositi sunt cere nobis potest obiter perstrinxisse in hoe rei quiddam, quod quHlem ipsum maximam per vitam attentionem
De potestate vicaria ac dependente reliqVa.
I. Dependenssotestas, titiori acceytione omis in II alicui ab altero est. II. Contingit humanaepotesati, a dupini dependere auctoriote ἀυina inhumana: σώλιδε quidem vel ola vel unctim cum hac stemser. m. αγ J.1-bumana auctoritate originessipendenspotesar,soLIqνam conopit ab eadem amplitu non e dependens, sedhaetenses
IV. Ab humana auctoritate dependens potestas proprie dicta B, quae π quatenus con ivberitam caeco Urit E ios potessi ras Al
i Veloicaria. VI. Normaeqnaedam dependentispotestatissunt: ut terminos commissionis custodiat. .hro aresse, o, excedere queat copiam ejus a diaritatis, unde depesedet. VII. Nisi quateni superior auctoritas haec mutat. VIII. Um concurrentiaplurimum cis , ut humanitus eone se potestates, ex gro constitutassint, velFNociter velevarie. conceden- re auectoritate independentes consistant.
QVando dependens aliqva alicujus dicitur po
327쪽
vel certe alterius personae, suam cujus hae e est Milla altera civi dem potestas ejusdemq; huc respiciens visa uictoritas videtur dici communiter, persona vero auctor scilicet, quando de competentia alicujus qualis potestatis dubitamu&, aut quaerimus; vanam aut
cujus auctoritate quid ab aliquo fieri possit, quisve auctor sit huic alicui exercitae potestatis, fere sciscitamur indigitantes potestatem aut personam, hac quadam potestate priorem, S unde haec quidemnata vimque suam nacta est Quod autem ipsam attinet dependentiae rationem potestatis ab altera, aut altero illa duplici modo viderer consideranda. Uno generali, quatenus haec aliqua potestas, de cujus dependentia quaeritur, ab altero,qui prius aut etiam, principaliter eam habet aut habuit, in hunc aliquem profecta est, ita quidem, ut hic eam non haberet, nisi apud alterum extitisse ;θ simul ab illo altero concessione ejusdhm, aut alio modo legitimo inquine transiisset atque ita quidem dependens est, non tantum in publicis potestas magistratuum rivorum libet adminivratorum a summaiorem pub potestate in privatis procuratcris cujusque principali negotii domino sed Mea, quam quisque
modo nunc propriam ab alteria in se translatam habet, veluti est emptoris, fiere disqye potestas, quam a venditore, a defuncto, in rem illorum sibi tranuatam obtinete namque etiam hic ad aucto rem solemus provocare, nostrum jus ad mensuram a uictoritatis ejus penes quem prius id constitit, tueri. . II. Sed multum notabile existimem esse, quomodo dupleae humanis potestatibus dependentia, duplex auctoramentum o tingat ab communi nempe aut publica supereminente audi ritate,&a privata sive particulari quorundam hominum idque modo junctim, quandoque etiam separatim Patria patris naturalis potestas aliqua, quatenus citra legum civilium dis potatonem est a nulla humana a uictoritate, nisi longe nimis derivationem instituas)dependens est, sed a sola naturali divinaque primi mariti in uxorem a mera quoqυ. erat divinar Multi si inveteri foedere pro phetis potestas prophetandi, populumque redarguendi, a mera di vina erat auctoritate: similiterque dependebat ab ea sola, eorum
publica civilis potestas, yos duetores udices populo Israὐ litico,
328쪽
immediata vocatione praeponebat Deus est ita extra dubium plane, potestatem quandam hominum ason divina auctoritate posse dependere. An autem a sola humana etiam quaedam depen leat, vere humana legitima potestas, eadem facilitate adserere non ausim quod saltem, quaecunque talis haberi debeat, approbationem quandam de quasi fulcrum a naturali lege divinaque auctoritate
vrdetur exposcere; quando, quaecunque ejusmodi aliqualem naturalem approbationem, aut conspirationem non habent, haud vere legitimae justaeque potestates, sed iniqua potius injustaeque licentiae videri possunt de communi istho omnium legitimorum sul Ghybito, ei mine dictum etiam est supra fax res autem facile hie manifesta oque potest esse in exemplis, ubi plurimum potestates quaedam
hominibus ab humana auctoritate censeri solentenasti veluti est actio seu potestas debiti Gigendi ex conventione; quae quatenus exeonivent ionis actu est, utique ab humana pendet eo neessione qua tenus vero pacta lege naturae firmamentum suum obtinent, b)pla l. t.ZZaa. ne illius simul roborea cauetoritate eandem vigere certum est si possmiliter ubi quidam paterfamri ras, etiam ex mero quod habet arbitrio, quaedam suarum rertim, vel familiaribus suis, vel etiam extraneis quoviri modo ad obseqvrum obnoxiis demandat itemque, ubi,
vi eum publiea potestate est, sibi subjectis quaedam expedienda is
ommittit, potestatemque earum rerum aut negotiorum causa
concedit: hancq idem commissam potestatem iis, quibus comi missa est ab auctoritate esse hominum committentium, facile coa- cesserit omnis a verum, quia vel ipsa illa committens auctoritas,
talia quaedam vel per se vel per subordinatos expediendi a divinis si aliqua permissione habet, eadem divino a uictoritas etiam porro obsequium exigendo ab obnoxiis, ab hae quoque parte ejus
exequendi vim roborat;sequitur de hanc commissorum potestatem .praeter humanam a tactoritatem aliquid simul dependentiae a divinior habere ut adeo vel hucusque pervalere aliquis existimaret, id lud generale Apostoli Monesspotestas nisi . DEO U. utut fortas c Rom.is sis primaria intentio vim sancti ad potestatem socialem dominau- rem fuerit directa. Quae autem ratio dependentiae potestatum est, indivina cum humana concurrente auctoritate, eadem est quoquo
329쪽
ejti civili publica aut superiori simili concuirente a uictoritate eum propinquius com inittente ell, puta, si ic civilisqvandam alicui propriani concelIit potestatem, Mi candem ege cendam ex ejus d cui es scit adultu alteri committit. III. Quando autem porro dependentiam pol cslatas unia in consideramus, quatenus junctim ab humana, simulque divina auctoritate est, insignis hic videtur utrius cive ab invicem observanda disterentia. quando quatenus a divina altilva talis potestas dependet auctoritate, ill ad originem iustentaculum munimentum inde suum habet semper; quatenus vero ab humana dependet, non ita semper intellige quoad continuatam vel iustentationem et munimentu : Ne trape ita in humanis observamus fieri, quod quamam pote lates de persona in pericinam transmittantur concedanturque aliis ab aliis ita, ut concedens nil uctoritatis sibi retineat in concessas , sed totum id quod conccdontis auctoritatis fuit, penitus in concessarium anseat, sua que proiius auctoritatis pol concessionei factam cnc e Undum existat . cujus in odi contingere videmus, in dominiis rerum , in potestat: crediti quicquam exigendi, o Majestiterer una pubi .compluribus jurium ali: s scilicet desinit prorsus dominicum aliquod jus habere in re, qui illud transtulit totum in altum non habet in potestate sua debitor, mutandi creditori actione ira, cui semel promis sis sese obnoxium reddidit nec arbitrii collatorum, idetur esse . , imperia quae tetrale plene transtulςrunt, quatenus transtulerunt, ad suum moderamen revocare, sed jam, qui has tales potestate sunt nacti, earundem mod cratores ac arbitriis sua quidem hactenus auctoritatis videntur,sic unde id porro sequitur, quod quae sunt potestates hoc modo transeuntes, praeter illam qualemcunque, Qua dicerere licet, originariam dependentiam, nullam ab humana auctoritate scire, eoq; actu revera tractenus independentes, se, per consequens nec moderationi nec revocationi ejus, unde acceptae sunt, obnoxias existeri .vel contra plana hanc divina publica auctoritate munita . quando scit naturae lex est ut nemine , alteri
jus ipsi plene acquisitum, turbetur. IV. a ierum obiervare tamen interea etiam porro licet ,
330쪽
non illo ..ntum penitus abdicative transmistario, sed laltero ali quo modo potet fates hominibus ab alteris dei endentes extare; quo nempe continuo aliena lium ana auctoritate consistant ipsae a suasimeantur , itemque Larbitrium ejus , cujus illa sustentatrix auctoritas est, revocent ut stent cadantque , valeant ac non
valeant , Cujusmodi potestatum forsan proprie in humanis de pendentes licebit appellare tanquam quae in statu suo persitant,
donec a principali attinentur foventutque pereant autem tibi foveri ac sustineri desinunt. Earum autem duplex videtii essi se genus, urum illarum,quo ex iit hoc alterius perpetuato indulita, donec istud durat, sibi suoque forte commodo primario quis usurpare habet; alterum earum, quas in vicem ae ministerium alterius
habet exercere. Illas precarim has tu arιas dixeris potestates. ι ω-rianr forestatem ejusque dependentiae rationem, qua ab alterius a bitrio auctoritatis illa penitus pendet valet ac revocatur, peculiari
titulo a)satis luculenter nobis describere nituntur ICti. causam G deprecari defluxus liberalem scit alicujus concessionem, clibertatem concessa revocandi, de respondentem huic ab altera parte ejus tenendi modum exprimentes Precommin, aut Lal ianus H, Pod preci obya pr. d. t.bus petenti utendum conceditur,mmdiu, quamdiu is qr concessu patι- tur vo emuliberalitatis ex jure gentium descendit. γαι sat adoratione, eo podqvi donat, si dat, ne recipiat a qν precario concridi se dat, quasitunc recepturus, cum libuerit praecarium foDeγe. iterum cy. Habereprecario videtur,quipossessionem etcorporis ve0u I s.cedris adeptus est ex hac Folummodo causa qPodpreces adhibuit, incit ratisne nominis et impetrarit ut i ossidere aut uti licet veluti addunt compilatores exciso meprecari rogaveris,utperfundum mὸumire velagere tibi liceatuae notabile est, quo uris h. e. pote eis are concessae,& expresse in his metio,& per species precario corice Grum declaratio, sat Caput autom hujusmodi precariae potestatis perhumanam vitam latissimc sese insinuat 'motat Clus
P ejus aliquid in commodato. nisi fallor, si potestatem, quam ael. I. g.s.
habemus rebus inundanis utendi, ad divinam concessionem resertimas,&quatenus inde dependet, eam consideramus, tota hujus. modi precariae naturae illa est,& continuo valorem suum ex divino indulis