M. Tulli Ciceronis Opera. Ex Petri Victorij castigationibus. His accesserunt castigationum eiusdem Victorij explicationes ac Ioachimi Camerarij Pabenbergensis annotationes Petri Victorij Explicationes suarum in Ciceronem castigationum

91쪽

3 Vellem quidem vertia propugnaturim: sic in omniabus uulgatis. Antiquiores codices multo melius, etsi nessii quide penitus purgati:sic enim habet, v ENEREM

PROGNAT v s,ut caesarem intelligat, quem suaestis pis originem a Venere duxisse omnibus notum est, ut ipse etiam in laudatione amitae apud Suetonium docet. Amitae meae I ullae maternum genus a Regibuε ortum,p ternu cum dijs immortalibus colunctum estnam ab Anconariis fiunt Nariij Reges, quo nomine fuit Mater, a Venσe Iulii,cuius generas familia est nostra. Appianus

ωορθω m. Dion etiam lib. XLmii historiarum,

Hanc autem sententiam esse puto Cr uini borum omniuuerborium,Postquam,inquit, tam ubicunque molesti sunt Domitii, uectem caesar frtius se in uiarum Domiti gesisset,nee dubitasset facere diuina stirpe oriudus, quod Bellienus urena ausus est facere in suo Domitio: acerbissimas autem gσebat inimicitias M. coelius cum L.D mitio, quem Corfini 1 captum Caesar disserat ne miri, rum alicui videatur eam aduersus Domitium tam mala animatura fuisse quod prius quarta ab hac epistola Daecuit, cum L. Domitio ut nunc est imbi inimicis imo hois mine. Quare of sus est clementia caesaris: quantum pot

92쪽

c AsΥIGATIONES. frpotest autem, ostendit rectius er bonestius caesare potuisisse jacere, quod uerna commicterat, illius stirpem extolis

tendo, huius contra eleuando, dum catenatum vernam quae psima est seruorum conditio appellat: caesarem autem Venere prognatum. Iratus senatui exilii: Sic uulgati codices, ex antiqui se etiam. Nos tame scripsimus axit T. Haec enim ipsa Coeli1 epistola est etii lib. κ ad Atticu: quo loco, etsi imprefiΕ κ I s T I T habent, E XIi τ tamen retinet noster ille probatio σ recte quide,ut nos putamus. loquitur enim

de caesare, qui Roma exhi Senatui iratus, quod ea quae uolebat, ab eo impetrare non potuerit: proficiscebatur autem in Histaniam. Exire Cr alibi positu est absolute, ut x ad Atticu,Exeamus modo. de se loqtur Cicero,id est, ex Italia discedamus. Est aute in omnibus codicibus quiae busdam locis aliquantulum fustem haee epistola. Nam quod insta in uulgatu legitur pARvM OPTIMA

T E M E s S L,in antiquid est PAR v Μ ADOPTA

T I M ESs E. mod etsi non probo peruersum enimer inquinatum omnino est nonnihil scrupuli tamen rolinquit,non esse quam habemus genuinam sectionem, Crsisse aliter legendum locum illum esse. Aesimulatq; bane nubi dixit: Nos antiqua lectione Σαε re lituimus HAvE. Hunc aute sensium huius loci crediis mim esse, Simulatq; caesar me salutauit, primis stitimuerbκ mihi narrauit quae de te audisset. audierat aute caesar cicerone parare *gi,uelles omnino ex I talia disceodere. Quod si HANC legas,nu tu inde comoda sensum elicere poteris. Siquid auteΗ A v E,quia iratescriptus,si pectu habetiis omnino instequens est in antiquorulibrorum, ex lapidum obseruatione,in quibus pasim sic

I scribitur

93쪽

PARTHENI HAVE. BENE BALEAS Q.VLNE SALUTAS CUM SOS SI A v I L I A

N B A.I tem plurimi Romae sic leguntur:raro aute admodium aliter. Haru aute inscriptionu exepla quaedam ab eo petiybem,quo possem hanc scriptura nue abolitis confirmare, magna copiam mihi Roma misit Marcellus ceruinus iuuenm omni laude dignus propter mam ori mniu ingenuam artim eruditione, Cr cadidistinora morum integritatem. Nonnulla igitur ex ijs,quae illi debeo,

exemplis adfra, 'ΜACEDO HAVE. BENE VAG

Hostiae hane inscriptione esse idem mihi affirmauit, i vae

TIBI BENE FACIAN T.Cr aliam etiam ibide,

quam,ne in re tot iam testimonijs clar longiores simus, praeteribimminec no Arimini plures eandem orthogrophia seruantes. N ibit igitur dubitandu quin hae uera sit lectio. cin aure in pluribus perueteribus eodicibus hane epictolam legerimus quippe quae sit etia inter ad Attiis omnes concordes fiunt in hac Iectione. xu Iracundia timore ablatam:) Nos IRACvlNDIA, ET AMOREM est in antis egimus:es no ignoramus eloquetiyimu i me christo.Logosis iuriore ablatam hinsi

94쪽

c AsTIGATIONES. εν Uticut opino acceptum lactuas elegantisimas epistolas 'transtulisse. Queritur coelius se parum stlicem in Ede re suilbe: partes enim Pompeij fugisse, ne cum inimici moese cogeretur illic enim erat Appim sans s secutum.

illectum amicitia curionis. Iracundia igitur, es inimicistis cum Appio a Pompeij castris caliura retraxerunt, amor er familiaritas curionis in caesaris amicitiam deduxerunt. Nos quod potuimus praestitimus in his coelij epiustolis: multa praeteriise atemur. Qui meliorem codicem nacti fuerint,quie restant non pauca uulnera sanare facialius poterunt. Alius mihi uictus est in hoc libro, quam in caeteris Medicem codex:nos ab eo destituti,quantum e plebamus acere non potuimus: non enim diuinare nostru consilium est.Illa aute uerba in fine huius epidou 1 NαRITAVI IN ΜE CATONEM aliter liguntur

in illis, sed adeo confuscer inquinate, ut pigeat meminis

scina quod nonusti INRI TAVI IN ME CRABRO

N Es, uel I N ΜB CAESAREM legu fiunt longe a ueteribus vestigijs:er vereor ne quam magis corrigere volant, tanto magis contaminent. iaceant igitur hi laci, donee ex melioribus codicibus vera lectio elucescat. AD M. VARRONE M. IX.

Qigas Atticus a te missas mihi legit midam pro P iis

TE, AD SE Iegunt. Antiquus codex A D T E corarupte:Cr ex quo utraque laetios aliquantulam eam dia iuves, confirmari potest. Ego non asternor A D S E.

Quin enim Varronis essent literae, ex ijs quae subiungit dubiu esse non potest consuetudo aute est dicere ad quem literae misiae sint. Extrema quoque dictio huius epido in impresis etiam anceps est,er v tDvATVR enim f s er D I

95쪽

er DIIUDICE Tu R Iegitur, quod ortum subinis certa uetere scriptura. In antiqui, imis enim Div ID T v R eo laco legitur, Quae uox cum aliquantum peruersa ' quidum duabus literis interiectu dijudicetur restituunt. Saeve enim aliqua ollaba truncatae, Cr diminuta aliquae dictiones reperiuntur incuria librariora. Alii meis livi legi credui vio EAτvR. Nos priore opinione sicuti sumus, quia non nimιs ab antiqua lectione discedit. Σαε Adire te placebit:) AIq emendarunt AD Es SE TIBI PLACEBIT, Iocum explanare cupientes: nos

veterem scripturam ut arbitror sincerum Cr incontamia natam reposivimus A D T Ε, id est,apud te,et in tua uilla. habuit enim Cr M. Varro uilli in Cumano,quod ex prooemio Academicc rum ad ipsium missorum colligitur. λλο caninius idem tuu3,Cr idem noster. Nulli antiqui co dices habent Tuus: quare nos quoque praetermi mus, elegantius sine ea voce locum ex legi, Cr intelligi puritim tes. Na quod paulo post,pro NUPER VESPERI, PERVEsPERi scripsimus,uetustora id quoque exeplurium autorinti tribuimus. Auget autem P E R,ut sero admodum dicat eum uenisse, Cr cum se mane. postridie

dixisset proficisci uelle, docet se uix tempus habuisse ad

scribendam epistolam. A' quibus antea dese lationem. nodo siolatium petebam mus πα) Sic ante in cunctis uulgatis legebatur. Miror olim qui ab antiquis codicibus descripsierunt, aperire,elem gantems admodum locum non intellexisse, er maluisse nonnullis additis dictionibus sententiam totam contamis narem labe adlare, quam planam Cr genuinum ρqμLNostrum lectionem tam lucidam esse arbitramur,ut nihil eam opus sit ampliu3 confirmare. Illi tres uoces incula

verant,

96쪽

c AsTIGATIONE Lxerant,puncta suo loco mouerant,CT ubi minime conueEniebat,collocarant, ordinem duarum dictionwm mutaverirant,adeoq; totum hunc locum corruperant, ut aegre feredum sit, tantam esse imperitorum audaciam quae omnia

perturbet Cr euertat. na quam stigida sit sententia quam

ex illu uerbis eliciebant,uix dici potest:optima eruditoruingenia facile cognoscent. N os hic nullum alium labore sustinuimis, nisi dum accurate unius tantum literae perouersio in antiquo codice cogitamus quo modo corrigerista sit:insederat autem quicquid erat uitii in hoc uocabuisti POTI 's, PAT ius enim in Nediceo,Cr in meaetioribus legebatur: atque hoc eo libentius admonere piaricuit,ut videat eruditi lectores tam parua peruersio in antis codicibus quam magnos errores pariat. Nacti enim eum occasonem finistri quidam correctores, dum parua maculum delere uolunt,totas sententias lacerat,eπ dium

lunt. Per ea autem verba, ET POTIVS LIBENα

TER ACCVRRERE,quo reprehendiiseipsum,Crquasi castigat segnitie uerborium superiora NON D ΕαEssE S ita v Is Cr caetera. dicit enim no esse experictandum si uocentur nimo si paruam aliqua inclinatioαnem caesaris ad meliorem ciuitatis statu constitueta uiderint ebere ultro se osme,Cr Ioeter accurrere. Qui aute uulgata lectione siquebantur,illud Μo Do pro nuc positum credebant,ut illi adverbio A N T Erestonderet: nos pro tantummodo intelligimus. Est autem eadem sintentia ijsdem pene uerbis pronunciata in extrema epistola ad Ampium,sed est unum perlugium doctrina,ac litorae quibus semper usi sumus, quae secundis rebus delemotionem modo habere videbantur, nunc utro etiam sal rem.Sed ut haec certa,σfirma putamus, Ac locis paulo

insta

97쪽

να IN cIcERONEM insid illum N AvARE REi P. corruptum esse arbitramri antiqui certe libri mendosi sunt ea parte, nullo enim

sessu habent, GRAVARE REM P. uerbo aut

illi GRAvARz qui locos hic esse potest s Nos nihil

cui acquiescamus, excogitare potuimGringeniosiores uiridebunt attentius, an ex his uestigijs posint sinceram latactionem indagare. Nos communem lectionem fustemmhabemus, meliorems omnino quaerendam eximinamin. Poctquam haec adnotaui, scripsit ad me Marcellus ceraxinus,de cuius eruditione Cr amore in me paulo ante se acutus sum, e uidisse libru manu scriptu Bernardini nataphaei nobilisimi, etstudio finii iuuenis, qui 1 vvARET REM PUBLICA Μ scriptu haberet. qua lectionem non contemno, nec ualde probo: quomodo enim potest

aliquis in literis er libris pro se reips agendum proaficto est aliquid ab eo, qui uelit reip. afictae de perdita

utilitatem er opem adstrae. Postquam ut constitueram flere non potui, ecce quomodo hunc locum legi non inriepte posse putem: coniecturam autem ex antiquis uestiis

gijs duco, AT IN LITERIS ET LIBRI s v T DOCTISSIMI VETERES FECEαRUNT GUBERNARE REΜP. cum inquit

curia er foro excludemur, ut nullo pacto posimus aliis quid in rep. agere, Cr eius quemadmodum consueuerarimus,clauum tenere, poterimus in literis ex libris rem gerere,eam scilicet quam nos fingemus, Cr ingenio notistro ad optimum statum conformabimus. αλε Περι Ilia τὼν σα cum ad Varronem uisu eruditi ismum scriba quaestionem illam obscura tangit, quam περl tuum appellant:de qua magna erat inter philosophos cotentio,praecipue inter Diodora dialectic ,σ Cbo

98쪽

ro certam est ille enim id solim feri posse dicit quod aut si um ,aut uerum futurum fit: er quicquid futurumst id dicit feri necesie cicer quicquid non sit futurum, id negat feri posse. Tu er quae no sint futura, posse feri dic ut hungi hanc gemma, etiam si id nunquam futurAst. De eade hac re alibi etia in pautas illis, quae ronu strut in libri paginis loquitur. Ratione Diodori diligenter Alexader Aphrodisiensis explicat in comet ijs in primu

Appi uero, Plutarchus in libro que aduersiim Stoicos ediadit inscriptu sωικὼν ἐν Vbi etia ide de Diodoro confirmat: ea nos, ne longiores simus Oimitemus. I ocuatur hic cicero cum docto Cr graui uiro,docte Cr grauia ter: nec enim unquam possunt ab artificio suo recedere, qui literis Cr ingenuis disciplinis desectatur. cognitis diuersis eorum sententijs de hac re quid cicero nunc dicamantimum est. A' recepta lectione discrepat Mediceus co

alereor ne ex maiori parte hoc non sine culpa librarij a riderit.eruditiores hoc censibunt. Cne cretesupra di- it, ex opinione Diodori dixit, chosippi rationem ηιν expo

99쪽

exponit. In eo quod confiequitur nomine integrior est

idem codex: Dio Do Tvs enim recte habet,cum omisnes ante nostrum mendoste Dion o Rus haberent:

nec enim de Diodoro,de quo supra, sermo nunc ni, nec eum intelligere potest sed de olono το philosopho, qui domi ciceronιs multos annos uixit: ob id enimbuum illum dicit.de quo cu multa, locιs agat ut maniptio peracipiatur alium esse a Diodoro dialectico fere semper id

nomen in impr si s eodicibus inquinatum est,er in Dioαdorum imperite immutatum. nescio an semel tantum istud recte in excussi libris scriptum inuenerim, cum antiqlia exemplaria contra semper incontaminatum coseruarint. Is est in secundo libro epistolarum ad Atticum, D iodoαtus mortuus est,reliquit nobis ista friasse centies.De eodelib. v. Tusculanarum longius agit. Est igitur aduentus Caesaris in expinitione: Nos ambitrati sumia hunc dictionem CAESAR Is vacare, propter modum itam dicendi concisum Cr compendioαs ,quo sepe utitur,Cr quem nos antea notavimus. Moni lius autem superuacaneam esse docent vetustiores codices, in quibus est sCITICET CAESARIS,

ut plane presbiciatur fuisse olim expositionem, declar tionems uerbi illius AvvBNTus superne positam, posteas temere a librarijs in ordinem uerborum c iceromnis conlatam. Sic etiam ad Att. loquitur pluribus locis, ut lib. X. cum quid scriberem, plane nihil haberem: haec autem reliqua essent quae scire cuperem, profectus ne σαρ quo in Aitu urbem reliqui*et. Loquitur enim de caesare proficiscente in Hii unius,nee tamen nominan notisαfimam enim erat quem intelligeret. ita autem de Princia

pibus uiris,Regibusque loqui mos est.

100쪽

c AsTIGATIONE s. ps In Pomptinum videri commodius eum exire posse: ii. Nos Ostiae ut in antiquis inuenimus, scripsimM, etsi satis negligenter nostri libra ' hunc Ioci impresse,

runt.Punms enim a superioribus hoc verbis di tinguetare debeban maiores prima litera scribere, ut oppidi norimen.sed nos petimus a studiosis ueniam horum errorum: eum enim adesse impresioni nobis non licuerit, haec illoriram vitio commissa peccata corrigere nequiuimus. Diciatum autem Exire sepe nulla mentione habita loci unde disceditur: sita illius tantum in quem venimus aut ubi conis Actimus ut Exire in prouinciam. π in epistola ad caesarirem: c. Trebatium cogitaram quocunque exirem σαEst hic Exire, nisi desentire, ut ad Att. lib. V I. in Pi eca cum exiJem. Et in ii. Rhetoricorum ciceroni; de nautis qui tempestite in alto se lati fugent, i inprudetes legis cum exissent,vitulum immolauerunt. Quanqua exemplum ad Atticum,quod protulimus ad locum est, di

xit enim ira P R E A L A. Hic autem in loco hoc ueris

bum positum essedi uidetur, er hanc significationem habere, quia locum tantam consueret ubi terminus erat nauitigatio u CT ubi de naui exeundum erat, nec Jectet unde discedebatur, nec quo pervenire oportebat. Roma enimvltimum eius itineris erat, cuius non sit mentio. nam exiis

re etiam sic dici posse, posteriore exempla declaratu est, quan uis hie adiungat Hostiae in Inco,ut res ni fusior exigebat: na ut dictu est,notare tantu uoluit ubi finis nauigationis feri debebat. sermo enim est de caesare nauibus ex Histania redeunte, Cr uariis sententia erant tibi ille coismodius post sinem imponere nauigationi. sic ambitror antiquam Cr omnium De manu scriptorum codicum Ira

ctionem defindi er constitui posse.

Tibi