Polydori Virgilii Vrbinatis De rerum inuentoribus libri octo

61쪽

s. D E I N V E N T. R. TR V M. vita pertinent, deinde adinvenerunt , de quibus eum ego' scripturus sim, oper retrum me fecisse duco,primum rerum originem prodidisse, vi intectigeretur, unde materia

orta esset, ex qua bomines, qui ex eo quod est faciunt, alia quid eFnxerint.

De primo hominum ortu ,&linguarum varietatis origine atque ibidem de prima gentium diuisione. C A P. III

Rima hominis origo, ut testis est Diodorus, apud praestanti mos uiros,qui de natura rerum tradiderunt , duplex fertur: quidam enim ingenitum mundum ct incorruptibilem, o genus hominum sine ullo ortus principis,ab aetemo fuisse opinati sunt. Cuius sententia, teste Censiorino, fuerunt Pythagoras Samius,Archytas Taretinus,Plato Albeniensis,Xenocrates, Alistoteles

Stagirites, mustiq; alij Peripatetici idem senserunt, dicentes, omnium qua in sempite mo isto mundo fuerunt, ct fu- rura sun principium fusise nullum, sed orbem esse quenda: Ie erotium nascentiumq; : in quo νniuscuiusq; geniti iritium ui ct finis esse videatur. Quidam νero mundum genitum oe corriFtibilem arbitrati sunt, homines ortus mitia tempore esse cosecutos. Quapropter Aegypti apud se a principio primos homines renitos esse ferunt,ca propter solifelicitatem, aerisq; temperiem, tum propterium,qui multa ob limi ubertatem generet, oesuapte natura nutriat. nam eodem Diodoro autore, in Thebaidis agro. mures gignuntur, qua ex re multum fluent homines, cum priorem quorundam partem pectore tenus animatam mmmuri in limo videant, posteriore nondum inchoata, sed infirmi. Verrem Psammelicho regnum adepto cu incessisset cupiditat dignoscendi, qui reuera primi hominum extiti sem, ex eo tempore didicerunt Pbrnas primos fuisse ,se

62쪽

sere dos . Psammellabus enim, veluti libro secundo testatur Herodotus, cum haud aliter deprehendere posset,

duos pueros recens natos inter pecora educandos pistors tradidit, iubens neminem coram eis vocem edere, ne alis

iussermonem perdisicerent, Ni qualis esset prima vox, quaeru eret, intelligeretur. Pueri itas biennio pon,passa ianua, intus enim a capris nutriebantur, ambo porrebis p fori manibus εκῶς, ides, Becus clamitarunt quo quidem, Lverbo Phrygas corsat panem appellare. Tali igitur mo- Ido Phrnus primos omnium natos compertum est. Cet rum magna diu ιnter Atantios ct Scythas, aviore Iiniano libro secundo, de generis antiquitate contentio fuit, in

quo certamine superatis Aeoptiis, Scythae antiqciores usi fiunt. Albiopes itidem ferrat primos hominum omnia crearos esse, ct eius rei coniecturam faciunt, quod non hunde homines in eam regionem accesserint,sed in ipsa geniti merito indigetes omnium consensis appellentur, de quibus Diodorus libro quarto ita disseris: Et equidem mimis veri eis, eos qui sub meridiem habitant, primos d ter- rafuisse hominis genitos :na solis calore terram, us h

mida est, arefaciente,atq; omnibus vitam dante, deces fuislocum soli propinquiorem primo naturam animantium t lisse. Hinc Anaximander Milesius ex aqua terraq; calefactis homines exortos esse tradit. Empedocles fere idem confirmat i ait enim membra singula ex terra quasi pravante passim edita, deinde coisse, essecis solidi bominis materiam gni H ct humori permissam. Democriatqs Abderites ex aqua, limoq; primum homines creat iege dicit. Zeno autem Citieus principiuὰshumano generi ex nouo mundo connitutum putauit, primosque bomines. exsulo ain: Miniculo diuini ignis, id est, Deiprouidentiag .cios vero fingunt bomiux; primm aut Prome .

63쪽

i. DE INUENT RERUM thei molli luto esse formatos, aut Deucadionis orisq- ex duris lapidibus natos. Virgilius,:quo rempore primum Deucalion vacuum lapides iactauit in orbem , Vnde homines nati durum genus. Verum ne huismodi ineptias referendo probare ride mur, ea qua Iacris continentur literis, ac longe veriora fulit, aperiamus. Primus bominu ortus apud Iudaeos fuit. Deus enim diui m pater atque hominum rex, νt Poeta ait,perferito mundo, autore Io epho in primo antiquitatum volumine, ut etiam in veteri est in Brumento, Adam primu omnium ex limo hominem fecit, dicente etiam Ouidio. Natus homo est, siue hunc diuino semine feciti l le opi sex rerum, &c.

γ diuo Hieronymo Epiriola 9. Fabricatur homo de limo. Et alibi: Deus nos ad imaginem sui rudes condidit . Quare Lactantius is 6.scienter hominem Dei simulacrum appellat. Item de opificio Dei: Vas eri , inquit, quodammodo fictile, quo animus d est, homo ipse verus co tinetur , ct quidem non a Prometheo fictum, νι poetae loquuntur, sed a summo illo rerum conditore or artifice

Deo. Et Cicero boe idem tradidit, quamvis expers c

testium literarum, in primo de legibus sic scribens: Hoc

animal prouidum, sagax, multiplex, acutum, memor splenum rationis er consilis, quem vocamus hominem, praeclara quadam coitione generatum esse a summo Deorsolus enim eri ex tot animaritium generibus atque naturis , particeps rationis oe cogitationis, cum cetera sint omnia expertia . Adam itaque primus a Deo creatus ,

postquam illius mandatum Degit, uti divo Hieronymo placet, uxori Eua copulatus, totius futuri generis a ιorfuit. Idem Hicroomus: Duos homines ab exordio

64쪽

D. ita deinceps homines tanquam omnis rei expertes . nulliuiuesubsidiosuliti duram agebant vitam : sed paularitim, quemadmodum Virgilius ait, varias usus meditando

extundout artes . nam miliarivim rerum nutetia percepta, ne restate compulset, breui tempore Uteras viis hominum commi ditates adinvenerunt. Tunc agitur Paria Nenere artes, q undo, sicut idem poeta carit, Labor omnia uincit Improbus duris urgens in rebus egestas .

citerinu cuam Deus, 't docuimus, hominem fecerit, istiuis Ore linguam incluserit , quae sola animi interpres Nocem motibus var-s in verba di finguit, no immerito quispiam intrabitur. νndetata hominisermonis νarietas innata sit, 'quot orbis regiones sunt , tot bominum laeva sint: cutus rei originem non praetereunda putaui. Cum enim

Nemrom filius Cham, filii Noe,post diluuium homines a

Dei timore aquartim vim formitantes avocare conaretur,st fuam in propria νirtute ponendam ratus, turrimumba utibi apposite dicemus, altissimiam ad candam suadebat, quam aquasuperare no possent'. Iis itaq; iam incepto vere ita insanientibus Deus linguam diuisit , ut per multas absonasq; voces, i MelligAia interse carerent. Haec igitur tot linguarum, stibus etiam nunc homines utuntur, varietatis origo est r autor Ioseph s in primo antiquitatum in hic non abs re 'idetur esse, vi aliquid dicatur de anti qua inter doctos controuersia , quaerentes utrum Romari generatim Latine loquuti sent, an duplicem bibuerim sin tuam, quemadmodum nos O Graeci de alis gentes ad b diemum diem habemus, qui alteram Vulgarem im Verna eulam,alteram Latinam ct Atticam appellumus Et ne iii remo iudici per Fcua laboremus, eam ex Cicerove te

65쪽

DE in 'ENT. RERUM ste lacupletissimo, planam faciemus: is enim in lib. ari M.

Oratore, ait , certam fuite Romani generas νrbisp, pro priam vocem,idq; probat exempla Lisbae mulieris qui ita ἐοqueretur,ut qui eam audiret. ιbi Plautum aut Iouium au ire ideretur. Sed vi ne quispiam putaret ollamat . rerum linguam didicisse, idest, Latinam, alteram domi ab ineunte aetase murio sermqne imbibisseo paulo inferius in quit: Nemo enim Ῥmquam es oratore,quod Latine loqueretur,admiratus:si aliter,irridebant. Item perfecto oratore: In Ῥersu quidem theatra tota exclamat, s fuerit una 'Iaba aut breuior aut Iongior . Et lib. I. Tuscu.Freque enim confessus theatri, in quo sunt muliercula σ pueri, mouetu' μμdiens tam gradude carmen. hac ille . Ex quo D tis patet νnami linguam,ct eam quidem Latinam,omnibus commintemfuisse,quando pueri σ muliercula.Latine scio bunt. Verum ille erat hierarin peritus, qui verborum de ipsi im habere,ae eumrem aurium iudicio ponderare sciauisset,iae quod sinisterii feri non poterat: nam omnes Iobanos Latine locutos, non item literasscisse , ex eiusdem quoque testimonio liquet, qui in Bru o TI M p tum Atri uinis torquem' facis: Vides e*otionem emendatam a. unam,cuira penes quos laus adhuc fuit , non fuit rati

iiis aut scientia ed quas bona consiuetudisti. Etsubjcit r. τ.Flaminis qui cim uinetesto CONMlfuit, pueri vid mus,ex sinu, turbene Latine.sed literasnesiciebat . En igitur quisqv mmissa consideranςrita principe Latiauitatis o , posit Iuspicari perinde manis non unam Iube linguam ac nobis est Namque ut apud R anosjsti minus pure o Ornate loquebantur,qui exi' urbem vixissent, ita apud Latinor, paro barbaries a feristophiis,. qui It Hamyliquando occuparant, profecta, p sim Ner

de r

66쪽

se, alty alias terrarim orast velut in colonias profecti occuparint: atquiritu Suium, vinoηIob gentes populis, quρrum coηditorei fuissent, ab eorum sivi no nibus U- petati, sed plerae retiam , es inde nominata. Caterum Graeci postea barbaram vocem abbbrfnues illare integro, vi idem ait, immuta runt, aut magna ex parte inauersa, ut a prisca voce multum dis reparvit', esiecerunta Probat tamen adhuc qusdam durare , quae veteri optulini

67쪽

. De orinne eoniugi, . vario apud gentes usu.&qui. io pro spatulo pecudum more eoirent i ac quin i ceret ante Varum coinuam inire nuptam. & ibid de diuorti initio. qui in matris moni. veterum ritus D it.

Em sunt laque et do uteris rebus)umniani manum imposuerat, μ' es tr O ,postrem

: sanetius his imal, mentisq; capacius alix Deerat adhuc, dc quod dominari in cetera posset, Natus hon'oς . . νω Cicero my mu'JUro ea Tib. ait: Icum quoniam bomnem, quod privcipium reliquarum rerum ese'qluit ηerauit, ct ornauit Reys. Et IVσbus e Deus hominemo nium rimini fecit. Tlinius quoq; : Principium iure tribuetur homini, tui scausa videtur cincta alia gensissem; ura. 'enim , uelu ter ide Cicero inquis rudis ι - ἰώ uspicit, nisi boniο ὶ qhi siolem, quis alba, qμis opera Mei rami su , nisi semo ' terrenortim item comodorum in quo est dominarus, His in homine Z nam nos terra colimus. ex ea fructum capimus, nos nauigamus mare, nos pisces, a s latilia,nos quq impedes in potestate habemus. μας igitur propter hominem Deus fecit, cum Uui homina omnia cesserint proinde ad propagandum humanum g nus, ut una no interiret. qte, ηαod er foeminam nisare, ct eam deinde viro, ne morem seum deterent, sacris quibusdam conubii vinculis adivngis e.Quare Deus Gus finxerintrabula,post subiiciam) Adam, autore Iosepho in primo antiquitatum, quem primhm fecerat bona nem , antequam peccaret consistis Euim ad ipsius b

inima

68쪽

mnis exemplf confictam, matrimonio copulauit, ut duo niter epermisti sexus propagare sobolem possent, ct om

nem terram mAltitudine opplere. Drures tamen Hiero 'ins in epissola ad Eustochium, de Hrginitateseruanda, sentire videtur id a Deofactum postquam Adamor Euaeius mandarum' ni transgressi, sic scribens: Eua in parassio virgo fuit, po 3 pesticeas tunicas initium sumpsit nuptiarum. Item in libro contra Iovinianum: Ac, inquit . de Adam quidem Eua istud dicedum, quod in paradiso ante ostensam virgines fuerint, poli peccatum et extra paradisumstatim nuptie. Ain hec uera contigit origo. CG

terum antiquitas,autore Trogo, traidit Cecropem Athonsessum regem ore Deucalionis tempora matrimonium

constituisse, propter quod hunc bifrontem prodidere. Vsymenimuero haud unum omnes matrimonii foedus facisbant, nec uno modo seruabant: porro Numist, Mauri,irantii nii Hebrsi,Perse, Garamates, Parthi, Tax L samones, o Thraces, atq; omnes pene barbari δε- mi pro opibus quisiq; quamplurimas uxores, alii denas, alii plures babebant. Scribae, Agathγω, Scoti Britannis populi, Artici, promiscuas uxores liberos ex Platonis republica, communes habere, O more pecudum lascive coire. Massageusingulimgulas ducebant νxores, sed

comuniter utebantur, uti apud Britannos etiam, teste CGyre , feri consueuit. Apud Arabes, qui felicem incolunt Arabiam, conssuetudo erat, ut una omnibus consanguineis or esset rex iis enim,teste Strabone lib. i 6.Geographie,

vi primus ingrediebatur, posito pro foribus baculo ouam

baculum ex more qui uegerebat cum ea coibat, ipsa tamen cum natu grandiore noctes agebat. Quapropter omnes omis erant fratres. Adiater apud eos capite dam' tar Rr , qui ex eo deprctendebatur quod alius generis

69쪽

LIBER PRIMVs mi pudicitiae redimenda causa, locorum dominis numimas reum penderet , id quod hodie etiam seruatur. Lydorum filiae eatenus vulgato corpore quae tum faciebant , quoad sibi dotem comparassent, deinde nubebant. Ali' demum sue coniugibus degere, Ni qmdam Thraces, qui Ctinae des, creatores vocantur: σ Essent, tertium apud Iudaeos philosophorum genus. Ex his autem in propatulo pecudum more conchmbebant, Indi, Mabsagetae, Nasamones, Anthropophagi. Sane hinc videre licet quam tu iter isti omnes libidini fraena laxarent. Sed quid mirum est gentes huiusmodi quae lumine carebant, hoc est,Deum thor bant libidine stagrantes in omne nefas ruisse e nulloque δε- Icrimine, omne facinus factu, dicti he pudendhm, ac fa

dum edidisse 2 os igitur multo profecto ijs feliciores sumus, quibus irae Deus , te se Hieronymo contra Iovini inum, ad Eustochium de virginitate seruanda, illud magnum matrimoni, foedus constituit,quod nuc homines Christiana religione imbuti,,na di taxat uxore contenti longrmeheri sanctiusseruant, atque venerantur, qvara olim Habrei, qui tames primi a Deo id acceperunt, uxorumtamen m<itudine Chlures enim, ut diximus, habebant Inditihil obscurabant. Id tamen qua ratione apud illos factis aliquando fuerit, docebimus in quinto huius operis volumi Me, cum de re Christiana agetur:ibidemque declarabitur, quotus olim, ac nunc propinquitatis gradus sit nubentibus

interdictus. Sed domum reuertamur. Romanorum qu

que inuiolatum prorsus matrimonium fui siet, si diuortium non habuisset: quod licet in causa esset, quamobrem ma

nona constantius pudicitiam tirerentur, id tamen raro Nel qua religio sancta concedit. Trimus enim Spurius car-

Milius, Dion'sio Halicarnasseeo libro secudo, o Platarcho

70쪽

ratis eauga diuortiuin fecit. Hinc sane cognoscere licet aminde ab initio apud umanos foedus matrimonis sanctissiam iusseri quando tandiu inuiolatu permansit, v Car

Nisius, qui quanquam coram Censioribus iuratus Iematri- momum lioerorum tantum causa colere, illud violarat ,

postea ob id facinus Iemper a populo male audiuit . modo Moses decretis tralatilium esse conItat, qrii prim is dianortis autorfuit, vi extat in Deuter. cap. 2 . Moses enim videns, autore Hieron. Iudaeorum alios auaritia, alios motata domestica,alios libidine commotos, suas νxores iniuria,'aliquando morte ascere, quo sibi integrum foret nouas ducere uxores aut ditiores, pulchriores , iunioresue, ut domesticae quieti consuleret, facultatem illis dodit diuortii faciendi cum prioribus νxoribus : sed 'oluit, ravis daret uxori ita reiectae libellum diuortii , in quo frest Ioseepho lik Iudaicae antiq. . in hanc iermesententia inscriptum esset,Promitto me non repetiturum te: quo sic millier posset cuiuis rursum nubere. Rec de ea re aliter est legesancitum fieret contra istud, Quod Deus copulauit, homo nons amet. Ac ita permissu Mosis, non iussu, diuortiuim primum apud Iudaeos iactum constat. Teflatur nurumque Christus apud Matib cap. is. Quod Deus c putauit, homo non separet: ct subiicit,Moses ad duritiam His vestri permisit vobis repudiare uxores veItras et ceterum ab initio non fuit sic. Ad duritiam dixit, quod sinitiam exercuerint in uxores,quas nimis ferum ac dura diligere. Istue exin diuortium minime quo ad ιbo- rum respuendum Christus sanxit, si adulterii tantum cau-