Polydori Virgilii Vrbinatis De rerum inuentoribus libri octo

91쪽

ί' petulantes diuinit, nomen traxit: vetasu aciti in

nere, quod, autore Festo , ex variis rebus conditum eras.

In hac Satra, teste Quintiliano in x. primus in linem Iaiιdem adeptus est Lucidius rsed eiusdem iudicio, purus

magis ac terso uit Horatius.Persius iura quamuis uno

libro , multum gloria promeruit. Sed in primis Iuvenalis lepidus fuit, de quo Gntilianum , cum in x. dixit, sunt viri hodie quoque, o qui olim nomisabuntur, intellexis s. serum.

inii primus historiam eondiderit.& de Hus utilitate. aut se

tutam orationem inuenerit. CAP. x IL

UOria,qus tanto caterisscriptis antecellis,qua to plura exempla rem complectitur diuturnitas temporis,quam hominis sto,ad vita institutione utilistima censenda est,quocut Cicero de Oratore praeci re ait Alast testis tempora su veritatis.νita memoriae . o magistravitae ultam enim rerum exemplis priuato viros imperio digitos reddit, imperatores ob immortalem gloriam, ad praeclara facinora impellit, milites propter laudem, qua eos qui vitam egregie profuderint, comit tur, promptiores incit at pericula pro parria adeunda , improbos infamiae metu a vitiis deterret.Hanqui P - libro vi I. ait,Cadmus Malisius omnium primus condidit: sed Iosephus in primo antiquit volumine rectius omnino feritiens eum apud Graecos duntaxatprimum historiasscripsisse tradit: nam Graeci cuim, ut idem inquit, heri in nudit stertius fuerint, veri itas ere, antiquissimos H braorum qui acres libros scripserant C Cadmus enim M Iesus , ut apud Eusebiam colligimus, in x. praepara tione Euangel. hinge post Mosen fuit binorias primo randidisse : et seoptiorum aut Babyloniorum face

92쪽

dioli h uertat in conscriptionibus diligentiam , desim

dicere etiam pqtiorem , pontificibus O pr betis hoc imperantes . Ix quo Euse,ius verissime, ut mea fert opimili hoc potius Mosi assignare Midetur,iu i r . de prsparat. euarel. dicens : desapienti mus ille Moses,qui primus cuius : hominis metissisimi vitas Hebreorum conscripsit, ciuilem atq; in actione positum vivendi modum noratione historica docuit. Verare nec illa profecto probabile ,iadnur, quod idem Pisan. 7. ct . Heius in Floriis tr dit, Phere dem orum primum Diniam orationem condere instituisse,tempore Cyri regis: non quis non viduhρepotius esse illis tribuendum, qui primi historiasscripserint 3 quae,uti luce clarius est ,soluta oratione conscribunturiquando etiam Pherecydes,ut de Aenptiorum

bsoniorum sacerdotibus meam , qui ct ipselon e ante

Graecos historiasscriptitarunt, multo posterior Mo efuit, quem ex tectimonio Eusebii, primum o nium binoriam condidisse diximus. Pberecydes enim Syrus, autore Eusebio de preparati euangeL volumine io. circiter prima obmpiadis tempora floruit. A Mose autem, quenniam dum ex eodem collegimus, ad Ioathan Iudaeqrum princiapem, cuius temporibus Olympiades coeperunt, interfusrunt anni P c c. ct circiter L xxx Vir I. at Strabo

in primogeorg. non solum Phere di ,sed Cadmo ac H taeo pariter assignat, qui ipsi Mose, uti liquido eo flat, posteriores fuerunt. Ex philosophis autem, Laertio

Diogene autore, historias primus compos t Xenophon,

93쪽

Mn non excidit in sed inter philo subos resetas est. in ea apud Grscos'ρri, tr cydides, Herodotus, Theopompus spud nos T. Liuitu, Conlpus Sallustius, ct plerioueali'. A principio vino , eluti Fabius testatur, pro Dictor' annales pontificum habebant, in quo res geste per vim referebantur. De historis initio hsc dicere habui, nunc de componende regula: aliquid subjciendi pet duximus . .Prima est lex ι istorico data, teste Cicerone de Oratore ne quid alse dicere aredeat: deinde,ne quid ueri no audeat, ne quasi piriogratiae sit inscribendo, ne qua ultatis. Ipsa autem historiae aedificatio posita est in rebus ση rbis: reri enim ratio tam temporis ordinem qu*m lo- descriptionem poscit lcm hominum mores, Nitas. em ilia, causas,dicta, acta, casus, ct exitus.Verborem is ro ratio orationis genus desiderat lene ,ffum, ac pura ita lustris breuitate ornatum.

De origine Rhetorices, & quibus rebus eius ratio contu .neatur. CAq. x III.

Vn rum est, quin geniti trotinus homines ab

ipsa rerum natura,hoc est a Deo, a quo primu a

creatifun sermonem acceperint:qui mox, ut Fabius est,scut in medicina, cum uiderent alia salubria alta infalubria,ex obseruatione eoru effecerunt artem rita cum indicendo alia νtilis,alia inutilia deprehenderent,rhetq-ricen constituerunt. cuius, ut Diodori in prim , er poeta H U Mercurius autor t. Flaccus. Horat. in carmine t: Mercuriincunde nepos Atlantis Qui seros cultus hominum recentum Voce sermasti, &c.

mamuis in sexto idem Diodor. bi repugnare videatur, dicens: Vude latcrpretii nomen assumpsit, non qAod nominum

94쪽

α DE INVENT. RERUM minum: alis orationis,ut quidam tradunt, fuerit inuentor .ed quia diligentius quam ceteri moendata referebant nisi tintelligatur, visui moris est, alibifabulas,esibi veritatem essesecutus. Verum Aristotelesprimum Empedoclem artis inuentorem fuisse est. Et Quintilianus idem fere feruit in tertio ,sic'ibens: Nam primuspost eos, quos poetAnradiderunt,mouisse aliqua circa rhetoricen, Empedocle icitur. Hanc, autore Suctorio de claris oratoribus, co

stat nonnunquam 'ma probibitam esse exerceriined cum parelatim deinde ipsa utilis bonesta apparuisset, adeo multi eam praesidij clusa es gloriae expetiuere , ut nonusii ex infima fortuna, in ordinem seuatorium atque ad sum

mos honores asstirarint. Artis autem huius scriptores an-riqiussisi fuerunt Corax ost Thysias Siculi , quos Gor

gias Leontinus eiusdem insula in ecutus est. Sed intercereros, apud Graecos longe princeps fuit ille Demosthenes , sicut apud nos M. Tustius Cicero lux doctrinarum fulgentissisa, ac IUmanae eloquentiae fons uberrimus. De initio Norices iactenus,sed ct eius vis atque facultas dicaturtur. Ea, alitore Cicerone de Oratore, in quinque diuiditur partes: πt orator debeat primlim reperire que dicat, deinde inuenta ordine dispensare, tu ea deniq; ornare ora tione , post memoris mandare, dr ad extremum cum di-' gnitate eque Ni Nenustate agere, O agendo istud, recte esuintiliano,prestare, ut delectet, doceat, moveat. Bonus enim orator delictat audientium animos, cum apte dicit: nam quod decet ,fere prodest, atque delectat. Deinde docet,crem exponit negotium, quod in controuersiam venit,

o quales semipersens,inter quas istud sit. Postremo mouet, cum iudicum assectus excitat ad favendu miserou-dumve, aut tristes soluit. dignariseu tempestive intei po

nendo, si id opus esseposticit. Aque ise rebas uerbis

omnis

95쪽

Ui,gR PRIMVa. 63M sisse me rhetorices ratio continemr. Q od aure GV-G oratores causarum , id est,rectores Nocant, nostamni ita ristinguimus, i orator sit, qui caussas agit: rbe totiqui rhetoricen profitetur e declamator vero , quisue alios docedi, uese exercendivaria, sciam causam orat

inis primus musicam repererit. dc quantii ea valeat ad tΟ- .lerandos humanae vitae labores. C A P. XIIII.

Vmeis AEntiquissimam esse,pores clarisimi testimo

nio Animam Orpheus σ Unus ambo di s geniti, musici insignesfuerunt , cum a ter eorum rudes nai agrestes hominu animos demulceret, cantusq; suaui' - - feras modostasaxa etiam rufabuli tradunt o M que duce ret. Horat. in poetica arae :' Sylvestres homines sacer interpresq; deorum C 'ibus &victu scedo deterruit Orpheus, i tactus ob hoc lenire tigres,rapidosq; leones. Hrgilius in eclina tuarta τη No me carminibus vincer, nec Thracius Orpheus, ν Nec Linus,huic mater quavis,atque huic pater adsit, Orphei Calliopeia, Lino formosus Apollo. Apud quoque eosdem autores. ter regalia conuiuia, lam h cis deorum atque heroum ad citharam countur,νt Iopas iti Virgilianus canit errantesm lunam , solisque labores. i Musices autem repertor , teste Plinio lib. 7 . Amphion ex

Antiva, Iouis filius fui se dicitur, propter quod poeta in

bucolicis ait r, canto,quq solitus,si quando armenta vocabat, , Amphion Dircaeus in Actaeo Aracyntho. ipse quoq;saxa mouisse fertur. Flaccus Horat. in poeticat Dictus & Amphion Thebani; conditor urbis

saxa mouere sono testudinis.

96쪽

ι. N VENT. R ER V MPenitusq; sequar,quo carmine muris Iusserist Amphion Tyrios accedere montes sed Graeci,teste Eusebio, de praeparat. euangelib. 2. De harmonia inuentionem Dio sito attribuunt. Ipse ν re into . eiusdem operis Zethum σ A phione ratres, qui Cadmi temporibus fuerunt , musica repertores vocat. . At Solinus huius artis nudium ex Creta manas sentit, inquiens: Studium musicum inde Earptum, eum Idaei da- 'si modulos crepitu ac tinnitu fris deprehensos, in προ- cum ordium tramflusissentia Polybius tamen in hoe Arcadum maioribus assigna quippe qui huius reis per nudiosi fuerint. Vocum haremonias Mercinium adinu nisse , Diodorus en autor in primo. HρωπAν Graci ν eant , quam nos disiimilium concordiam appellamus V rum Amphioncm ct ceteros ponoac huius rei autores

fuisse ratio pqsci cum Tubal bHreum Lamech filium,qui multis statibus prscesserat omnes illos qMi muls inuem tores produntur, Iosephus in primo antiquitarum dicae musicam nudiose coluisse, O alterio citharan eecinis. D. Hec hactenus. sed artis origo nihilominus in dubio vepsari videtur: igitur expedit', ut qusnio eiusnodi tandem aliquando plana fiat. Itaque natura iam inde a principio

mortalibus musicam velaimmeri dedisse videtur,quam o id ad tolerandos humans viislatores plurimum valet. Siquidem homo Ratim natus cum in cunabulis vagire incipit, continuo nutricias cantitantis voce sopitus dormiatat: quippe infantes natim plorant, quod crurum brachi ruran recte producendorim causiaci siclys colligantur, ac ita usupplicio misieram vitam viuere incipiunt. Deinde in omnibus ferme operibus modi i mo aliqua rudis hominum defatigationem semper consolatur . Virgiliust Hinc alta sub rupe canet frondauu ad auras.

97쪽

nierem vi inc latitur, sic arator, auriga,mulio, longo inter laborem viamq; sibilo reficitur. Quid e quod non modo , Ner etiam eorum sarcinaria iumenta eo cantu simul labor, lasantur. Nam assiduo usu comperium est mulos se ' lictari tintinabulorum sonitu: quapropter ωι -- Loties multi lia tintina uti ad illorum colla suspendere μ' . quo factius arcinarum labores perferant, Eandem cetera sistiter animalia musicam habere interi r omnes constat: ita equi in besto tubarum clangore arrecti, stare loco nesciunt, ac iamiam in certamen ruere ardent ris ita leones stridore ferri maxime irritantur. Sed qussio, πιμοῦ se te auium concentus, quo omnis aget suo tempore r D secquis docuit lusciniam varios canendi modos et Muculat I remeditperfecta musics scientia modis, i , qui nunc continuo spiritu trabitur in longum, nunc maturinflexo,nwic distis, ginisconciso, copulatur in

to,promittitur,reuocatur, infuscaturex inopinato: i ter secum ipsa murmurat: pleuus, grauis, acutus , creber, extentus: breuiter, audire licet omnia tam par--

, , μ' iis infaucibus conciri, que tot exquisitis tibiamum tom. Metis,νt ait Plinius,ars bominam excogitauit. Huius haria Moniae natura magistra est,qus mel ab initio alias anima I tri,quibus ad solim quempiam vox apta est, musicam dosi chis, quemamodum ostendimus . Atque hsc Nera artis ori ceterum muscam, quam .aegypti, ut Diodorus testis tamquam Nirorum σα minatricem prohibebant ius A v perdificiis, ct Ephorus, autore Polybio, in prooemio harum historiarum, ad deludendos ac fallendos homines in renitam tradidit, magno olim pretio estimatam renat: rmus,qui dicit Socratem iam senem institui lyra non er m. se: ct Cicero, qui libro Tuscillanarum primo ait Tispidoclem, quod in epulis recusedet bram, esse habitum

98쪽

DE IN ENT. indoctiorem: ct Satibapud Met nos,qui per urbem xc Ius canebant sed inprimis Dauid ille magnus vates,qui vitimo carmine Dei osteria canit: istud quoq; smo adagium, Indoctos a Musis atque Gratiis abesse, quod mriostris prouerbijs explanari. Tria prstereagenem Iunt, ex quibus musica constet:Nnum genus est, quod instrum' tis agitur,de quo insta dicetur:alterion,quo fingit ca sena, ex quo vi poesis pars sit musices, necesse Mettertium , quod instrumentorum opus carmenq; dijudicat. quo rebe ait Cicer. de Oratore,ub. i. musicam versariis πιι--τis , ct vocibus, modis .

Qui primum instrumenta diuersi generis inuenerin , & oin Latium attulerint: ae 'uod sit organum. & man πιι umo tibiarum usu in praelijs. CAP. A V.

Encurius Mais filius Isan omnium primum ex te

ilsiiuri fecisse dicitur.Tradu t enim cu 'quando Nilus Dum egressus alueum totam mam sper Aegyptii eo posiea intra suos limites regresso, Naria

Marites in campis relictas,inter easq; remansisse testudine, O hanc cum iste inuenisset, usumpta ia carne sed ver sitibus neruis, percussusonum excitasses,ad exempla illius lyram composuisse. Horatius in primo cara num: Te canam magni Iouis,& deorum Nuntium, curuaeq; lyrae parentem . cui ex neruis trium chordarum, instar trium anni te rum, tore Diodoro SicuJo,tres innituit Noces, acutam, grauem mediaq:acutam ab sate, grauem ab Deme, mediam a vere su ens , qua, teste Seruio super quarto inneidos, domuit pollinem, accepto ab eo caduceo, quo virgilius: i Tum virgam capit, hac animas ille euocat orco i

99쪽

LIBER PRIMUS. xv pallentes,alias subtristia tartara mittit.

non possim sed Orpheo primum tradissignem ferunt, Ast vero ab ostinepost Orpheo concessam ν ita sed eam qui decantandos faciebant versus, rici poeμ tr cupati t. Reperio insuper t nihil quod attinet

m ad hanc rem, omittarur septem in ea chordas anulias, m iuxta n erumseptem Atlantidum, quod Maia Merci se a m ter ex istam minurofuisser: dein superadditas duas,

'trepraes tametur num nomen Musari . Hec autem

os inrasuauitatisfuisse perbibetur, M arbores xa, eras, meluti upra dictim est, traxisse Orpheus dicatur Mercu-νωpreterea,teste Plinio lib. I. xianaulum, id est pli Prtara cutem tibias, autore Diodoro ii et Eusebio,Marsis adinvenit.Plinius verogeminas ilium

hoc Apollini assignant, sicut 0re

murationem e nam simulacrum eius quod erat ia

elis , haluisse dicitur in dextera quidem arcum, in sit a. . , P sita silag*la musi instrumenta manibus

a tibias,qus autem media crat,

vin tenebat. Obsiqns tibis Midas in Phrnia autoris fuit. Tibisprimo ex Inuumtibiis, νnde nomen habent, se ivi ex arundinibus actesunt, cum quibus voce caneres: Duratenius Dardanus instituit . Lydios modulos Amphion excogitauit, Dorios Thamyras Thrax , Thryeios Mampas Phryx, plures alios Terpander. Fistulam si Pliniusseruius aiunt, Pan Deus rusticus inuenit:nam Syra ringam Arcadis nympiam, autore Ouidio. in primo M t Orpb.ardenter amaret, ct illa fugiens ad Ladones Humperuenisset, ct fluuio impedita no amplius fugere post ' sie implorato isam mpharum auxilio, in palustres πηπι mutata est: tuas cu Pan excidisset,ex νs ad amoris

100쪽

DE INVENT RE kvMPan primus calamos cera coniungere plure

instituit.

Sunt tamen qui hoc Apostmiattribrant. Varum pulsum . in musices pedes Herophilus primus discrevit per elatis gradus.Fiuulam vero, quam Grscis3 ga ocast, toI Eusebio in a. de prspar. Evang. Cybele inuenit. cithars, mi Tlin. placet,repertor fuit Amphion:πt atas, Orpbeus: Ῥt alijs, Linus : Ni vero Diodo Ῥ,Apollo, quilib. s. inquit: octo primum ι ithara simplici usus est, Marsias vero tibi'. Sentit idem Hlinius . septem chordas addidit Tera. pander. Virg. insemo. i .

Obloquitur numeris septem discrimina vo am. octauam apposuit Simonides, nonam Timotheus. cithara sine voce primus cecinit Thamyras,cum cantu Muphion, mi ali', Linus.Hec ex Tlinio. At citharatamen longe ante. vir superiore capite cliendimus, et via Hebraeus Uus est.

quis omnino ab ea dissimilemfuisse , quam illi inuene

Οχit, quos commemorauimus, testatur diuras Hieronymis si, epistola de instrumentis musicis , ad Dardorem, aut qiusquis istius autor est, quia de ea re ambigitur, sicribens citharam apud Hebetos Nigialiquatuor chordas habuisse, factam ad formam Λ literς. David etiam illa magnim Dei mates Naria instrumcnta inuenit , tene Iosephρ in septimo antiquitathm,qui ait:Diuersaque faciens orga a docui ut 1etiite secundtim ea Deo Dmnos edicerent ter sabbatorum dies , aliasq;solennitates. Organorum autem species hi tu odien: canora cithara quidem decem chordis coaptata, o hec cum plimo percutitur. Fabia 'o duodecim sonos habes,digitis tangitur. O reliqua. itinc perspic re licet istiuscemodi organa a Dauid confecta diuersa fuisse ui nonris,quori nuc Uus in templis est perquam frequens:quando ista plectropnbabantur . nostru Nero in