Io. Nie. Madvigii ... Adversaria critica ad scriptores graecos et latinos ..

31쪽

Lib. I.

19 aequalia permutabantur, sed etiam prope aequalia. Velut qu0d apud Plutarchum de cohibenda ira c. J5 p. 463 Α) inter

affectus, quibuscum ira comparatur, pro tim0re n0minatur caedes φονου δε χείρων εστ t pro φοβου, quanquam callido vertendo substituitur homicidii affectatio, quasi is assectus sit), non sane ex similitudine litterarum B et Ν natum est, Sed ex ratarum vocum, itemque quod apud Xenoph0ntem hist. gr. VI, b, 3 pro mίλΩ ἐκγ φίσαντο /ιίαν Πάλιν et ἀρνMαντίνειαν νιοιεiν καὶ τειχίζειν την Πολιν) Scriptum est πολιν cum vitiosa eiusdem vocis repetitione et obscurato eo quod caput rei erat, et quod apud Lucianum Hermol. 30 in re apertissima pro άnoντων ῶστε Ουκ ἐχρῆν άn οντων

καταγιγνωσκει - ουδ ἐρήριην ριιῶν καταδιαιτωνὶ substitutum est αΠάντων. Pars an omnes condemnentur, ad

rem n0n pertinet.) Contra in Π et T in certo scripturae genere similitudo ipsarum litterarum valere potuit, quibus permutatis apud Platonem in symposio p. 200 Α scriptum

est ὁτου pro ὁπου φυλαξον παρὰ σαυτω μεμνη/ωνος, Onου, memor, ubi condideris, ut depromere possis; amorem semper esse alicuius, dictum erat, non, cuius

καὶ φυσιν νυχης ευδε γενναίαν /tειρακιωδει τινι διαTρε- Πεις διορφωμιατι, per Vertis et dedecoras; prorsus absurde et sine ulla vera sententia dicitur φυοιν διαπρ in ειν

ιορφωματιὶ et alia alibi corrupta. Suetonius Claud. 44 scripserat de morte Claudii ab Agrippina festinata: Prius. igitur, quam ultra progrederetur, prae Ventus est ab Agrippina, quam praeter haec conscientia quoque nec minus delatores multorum criminum urguebant, id est, ad festinandum impellebant. Substitutum est arguebant. Num igitur illa. quae antea Suet0nius de Claudio narrat, Agrippinam arguebant33ὶ Abstineo

) Contrarium mendum urguebatur pro arguebatur in apud Tacitum ann. VI, 29 3b, Ernestius sustulit.

32쪽

Lib. I.

exemplis. in quibus confirmo et conformo permutantur. Valsirius Maximus ΙΙΙ, 7 Ε. 6 Prusiam ridens, qui in re bellica plus extis quam Hannibali credidisset sic scripsit: Et sane, qu0d ad expl0randa bellica artificia aestimandosque militares ductus attinebat. omnes foculos, omnes aras Bithyniae, Marte ipso iudice pectus Hannibalis praegravasset. Pro eo scribitur in codicibus editurquo ab omnibus bellica sacrifieia, prorsus ridicule, quasi in Hannibale sacrifici0rum peritia laudetur et ea recte aut saltem tolerabiliter eum militaribus ductibus coniungantur, ac non hoc ipsum Valerius dicat, bellicam Hannibalis peritiam omnibus sacrificiis praeferendam fuisse. Communes litterae ilicia alterum vocabulum obieeerunt; etsi etiam, cum a littera semel scripta factum essot belli cartificia, Vocabulum capite truncum prava coniectura, qu0d de extis aliquid praecesserat, suppletum esse p0test. Senecae quidem de constantia sap. 15, 3 80la nocuit similitudo, qui cum per figuram , ut 80let, experimentum capere iubens Sic scrip8isset: Quaere et aspera et quaecunque toleratu gravia sunt audituque et

visu refugienda; non obruetur eorum coetu et

qualis singulis, talis universis obsistet, substitut0 quare pr0 quaere perturbata plane oratio est, cui frustra nuper incredibilem anacoluthi speciem adhibuerunt

quare a Spera .... Π0n obruetur); superiores interpolatione temeraria usi erant square et Si aspera . . . quantumcunque ... sint). Una littera longius nελάγεος

apud Strab0nem bis pro νιλάγιος p0situm est, primum III p.

versae; Germanice dicas: liegen melir seitWaris); πελάγιαι et πελάγιαι ι ἀλλον, ut scribitur et editur, iure tam mirum Meinehio in insulis visum est, ut stellulam apponeret; deinde V p. 244, ubi editores adeo nesciunt, quid faciant verbis νην

33쪽

Lib. I.

της fli ετ αξis Kυ3ιης καὶ αυτου, ut pr0rsus deleri velint τῆς πελαγίας. Scriptum fuerat ano τῆς nλαγίας, a linea transversa inter Cumas et ipsum laeum Avernum ). Una littera brevius, sed simul pervagatius verbum subiectum est pro non raro sano nec ign0t0 apud Velleium

Paterculum, qui ΙΙ, 103, 3 sic scripserat: Laetitiam illius diei quo Tiberius ab Augusto adoptatus est) vix in illo

iusto opere abunde persequi poterimus, nedum hie implere tontemus. fContenti simus id unum dixisse . quam ille omnibus saverit. Enumerat deinde bona omnis generis inde sperata et nata.) Scribitur nunc suo rit et tentatur supplementum somnia omnibus fuerit) nec Latinum somnia esse aliculi nec sententiae aptum; nam neque dies, de quo agitur, neque Tiberius omnia omnibus miti etiamsi id Latino dideretur' . Valerius Maximus III. 5, 4 Q. Hortensium dixerat in maxim0 et ingeniosorum civium et amplissim0rum proventu summum

auctoritatis atque eloquentiae gradum optinuisse; substituto ingenuorum et eloquentiae significatio periit - itaque Halmius post amplissimorum addidit oratorum et ridiculo tanquam mem0rabile ponitur, aliquando multos fuisse ingenuos; qua enim aetate p0pulus ex libertinis potissimum c0nstitit 3 Transp0sitas litteras habent voces apud Plutarchum commutatae in Sullae e. 17,

ubi in codicibus est: 'Aθι νοτεροι δε ταυrα περὶ et ης του θεου ο/ινῆς εφραζον, id est, τῆς του θεου

Tertii loci idem mendum corrigam, ubi ordine eo ventum erit. J Dico pro disco positum correxeram ante multos annos apud Senecam Rhet. in praefat. libri V eontroversiarum p. 319 Bip. Nunc rectum Bursianus e codicibus restituit. In aveo et habeo praeter illam litterarum , et v pronuntiandi similitu

dinem, quam supra commemoravi, accedebat alterius verbi minus frequens usus.

34쪽

Lib. I.

1 ορφης. Nam de dei serma et specie agi satis declarant quae subiiciuntur: τεῆ γάρ 'ολυι πίω Λει καὶ τό καλλος

οιιπην in prosa oratione aut Plutarchus aut quisquam tolerabilis scriptor dixit. Editores fere 0mittunt του θεου, tenent ο/ φῆς.) Apud Senecam ep. I 18, 7 similiter transpositae litterae; nam cum scripsisset: maiorque pars hominum miratur ex intervallo fallentia, et vulg0 nova pr0 magnis sunt, e0dices et editi0nes bona habent; quam inepte bona eum ex intervall0 fallentibus eoniungantur et quam incredibile sit, Senecam queri bona haberi pro magnis, n0n animadvertitur, ne quid dicam de toto disputationis contextu ). Sed in his, quae attuli, exemplis aut sola aut pr0pe s0la similitudo erroris causa fuisse videtur; avramus unum et alterum, in quo appari at simile simili sed notius et tritius paulo minus trito noe tamen utique ignoto aut raro substitutum esse; sed argutioribus abstineamus, quale

est, qu0d suo loco in Platonis sophista p. 240 D aperiam nunc tantisper in latibulo laeero patiar, si quis interim ipse pr0trahere p0ssit; aperti0ribus utamur, ipsius Platonis primum. Nam in r. p. IX p. b87 Ε, postquam Socrates ludens, qua numer0rum proportione rex tyranno beatior sit ex suit, Glauc0, 'P μηχανον, εφη, λογιUJιον καταπεφορ' -κας τῆς διαφοροτητος τOiν ἀνδρο ἐν, του τε δικαίου καιτου ἀδίκου, προς ν δονήν τε και λυπην. Quid sit κατα po-

ρε ἐν quo verbo Plato Atticique seriplares omnino abstinent)λογισ/ιον διαφοροτηeto ς, nemo erit, qui recte expediat; Uala reportam et deprehensam pr0p0rtionem dixit, duabus vocalibus aliter scriptis: καταπεφωρακας. Qu0d eiusdem operis lib. VIII p. 560 A scribitur: καί τινες των με θυ/μων

35쪽

Lib. I.

eupiditates pudore orto et, si vertas intereunt quo-m0do διαφθείρεσθαι de excisis et exstirpatis non dicitur , salsum id esse ostendit, quod additur quasi maius et gravius: αἱ δὲ καὶ ἐξμεοον. Scripserat Plato διετραπησαν, vleue et confusae desistunt; id est enim διατρεπεο θαρ. Ρlutarchus adversus Stoicos e. 35. 4 p. 1077 B) Stoicos dixit

putare mundum p0st conflagrationem in semen c0nver8um iri - μεταμαλεὶν recte Wyttenbachius pro stε et ἐβαλε - , ita ut ex minore c0rpore et mole magnam haberet fusi0nem, hoc est, late se denu0 panderet: χυσιν εχo Vria Πολ- λην. Substitutum est φυοιν, quod πολλὴν ἐχει φυσιν

nihil est y . Ρaulo longius a litteris disc0ssum in libello eodem 32 1 p. 1075Ε3, ubi Stoici Epicurum incessentes omnibus indignantium vocibus et exclamationibus uti dicuntur; scribitur enim:

vocabulo Arist0phanis utens. Idem de animi tranqu. c. 18 p. 476 Bi sapienti licere dixit, lacta commodorum et in-

Virtuti i nam in codicibus et editionibus scribitur άρετῆς, quo posito debebat saltem scribi καὶ τῆς οἰκείας 3 ερίδος -)in hac comparati0ne nullus est l0cus'). Strabo VI p. 269 e Syracusarum divitiis natum esse ait proverbium de iis,

ὶ De desectu oracul. c. 40 init. p. 432 C) δυναρος συμνυτος καὶ ἀμυδρα καὶ δυσφάνταστος appellatur, quae a Plutarcho καὶ ἀμυδρώ, eonfusa et obscura, appellata erat.')-ns quis de eo dubitet, legitur apud Plutarchum Pelopid. c. 21. Dissiti Corale

36쪽

Lib. I.

tiunt Κramerus et Meinekius et satis patet; quae enim h minum luxuria ex eo significatur, quod iis non eventura sit decima Syracusan0rum 3 medicina nondum reperta est, quae non dissicilis est; scribendum est enim εξικνoigo, non suffecturam iis in talibus sumptibusi decimam Syr. Est tamen hoc mendum Stephano Bygantino antiquius. Apud eundom Strabonem I p. 16 Hipparchus eum, qui omne genus scientiae et artis Homero tribuat, similiter lacero ait

aecusandi Verbum est; requiritur et sententiam explet unum καταρτυ - Suspendat. Adiungamus etiam poetae exemplum. Nam S0phocles in Trachiniis 323 ubi Lichas Iolen dicit, si quid loquatur, pr0rsus a superioris temp0ris consuetudine discessuram, neque orομα moto ει p0Suit, quod nihil esse c0nsentiunt, neque διηοει - nam aliud est φωνὴν aut ruo σαν μναι, aliud λιμαι, id est nihil-ὶ sed sic scripsit:

N0n tam ipsius verbi quam Armae alicuius minus tritus usus apud Lucianum Abdic. 17 effecit, ut substitueretur aliud verbum una littera longius, una praeterea

tentia, ostendere p0test Gesneri interpretatio scum enim saepe esse ei mus, ut prope finem simus, cum Spe ramus, det. , et8i ποιῶ γενέσθαι πλησίον Graecum Omnino non est h0c significatui: b0nus Marcilius scribi voluerat ola aco/tεν, barbaram Drmam ponens, Sententiam videns; Lucianus posu0rat οἰ θῶ/ιεν. Ε Latinis Seneca cons.

ad Marciam 17, 6 naturam dicentem inducit, incertum esse numquid liberi nati stuctus laetitiaeque allaturi sint: Tu si

37쪽

Lib. I.

filios sustuleris, poteris habere formosos, et deformes poteris; fortasse muti nascentur. Promuli substitutum multi. quod cum ferri non p08Set editores varis locum interpolarunt ). Gellius XII, 2, l4 Senecae dicendi genus reprehendens, adolescentium, inquit, indolem non tam iuvant, quae bene dicta sunt, quam inficiunt, quae scaevissime. Substituto saepissime periit sententia, periit contrariorum apta inter se relatio. Alius quae male dixisset; Gellius neque tam miti et simplici verb0 neque positivo contentus suit. Apud Ovidium, ut Latini quoque poetae exemplo utar metamorph. IV I39 sqq. de Thisbe Pyramum lugente haec leguntur: Et laniata comas amplexaque c0rpus amatum Vulnera supplevit lacrimis fletumque cru0re Miscuit. Quid sit vulnera supplere lacrimis, nemo dixit dicetve,

ut intel legi possit; nam quod Gieri us idem dicit esse atque

fletum cruore miscere, ea non enarratio est 3. Ovidius scripserat sublevit lavit), hoe est, quod XΙΙΙ, 490

dieitur, lacrimas in vulnera sudit. De permutatione similium, quae in utroque sermone incertis quibusdam Vocibus ut κλεινος, κοινος, καlνO,' Παλἐν, Παλαι, πολιν, quaeso, quasi, utile, vile, subtile, eet. , maximeque in particulis, ut μ, αυ, ως, ἐως, καιτεί, κατα, ut, et, etiam in et, ei) amplissimam habet materiam et quibusdam pr0pe infesta est sui α/ωογλως, υτ ια), satis dictum erit, si addidorimus, etiam terminationes quasdam esse Verborum, quae, quia n0n valde dissi-

) Mutis pro multis recte Gruterus restituit in libro de vit. beata 2, 3. Statius, tumidus poeta et omnia ridicule exaggerans, Theb. III, 130 vulnera alta lacrimis repleta habet; sed longe aliud esset su*pleta, ut lacrimae pro vulneribus essent. Duili od by Cooste

38쪽

Lib. I.

militer cadant, deficiente etiam in extrema parte vocabuli longioris memoria aut animi intentione, saepe a librariis ad

grammaticam sententiae Armam n0n attendentibus aut regulae ignaris confundantur, ut rici et σθαι, sαι et octat,

h. l. attingam ). Alterum erroris genus diximus esse in verbis malo separandis aut continuandis. Nam cum apud veteres, ut in antiquissimis nostris codicibus, continua omnia scriberentur, nulla verborum distinctione, tum, cum Verba separata

scribi coepta sunt, lacile aut ex primis aliqu0t litteris species vocabuli integri obiiciebatur idque separatim scribebatur

aut cum non insisteretur, ubi oportebat, ex duobus pluribusve unum conflabatur voeabulum. Sed cum in priore erroris specie relinquerentur litterae sensu cassae, in altera interdum tantum pars sequentis v0eabuli ad prius traherebia , ut reliquae litterae eodem m0do superessent, prope necessario statim adiungebatur conatus aliquis corrigendi, ut litteras addendo, detrahendo, mutando saltem verborum Graecorum Latin0rumque Arma, etsi neque oratio recte cohaerens neque sententia, oriretur. Ad perficiendum quoque illud, qu0d primum animo obiectum erat, vocabulum

Bιῶσετρα pro βιωσεσθαι seribendum est apud Plutarchum desera numinis Vind. 22 p. 56 F), προστρίβεται pro προστρίβεσθαι de Pyth. orae. 3 p. 395 Ε), eontra συμβιώσεσθαι et στρατευσεσθαι pro indicativis de Stoic. repugn. 20, 3 p. 1043 C). Apud Pausaniam II, 1, 2 pro ανοικίσαι altero loco scribendum est ανωκίσθαι. Nam si activum de Caesare Pausanias posuisset, non addidisset ἐπιτης αρrῆς τῆς αυτου. Scribendum αυτου.) Aliae terminationes permutantur propter obscuram aut non intellectam notam, ut eum tacebunt pro tacebuntur scribitur. In quibusdam codicibus, ut in Senecae philosophi antiquis aliquot, interdum voeabula, sestinante librario, extrema parte truncantur, ut cons. ad Mare. 11 exu. in Α Fieherti notis utor est paucissimo cireui in s annor, id est, ut editur, paucissimorum circ. annorum. Hinc aliquoties correctio petetur. Diuiti Corale

39쪽

Lib. I.

saepe litterae aliquot mutabantur. Atque etiam ante, quam verba scribendo separabantur, in legendo hi errores accidere poterant et scribentem turbare et ad mutandas litteras impellere. Itaque multiplex nascitur confugio. Rarissime enim omnes liturae supersunt tantum male divisae,

ut apud Platonem r. p. VII p. 519 B, ubi optimi c0dides Ρar Α et aliti sic scriptum habent: αἱ /ιο-

Plato ipse περικάτω legi voluerat, usus popularis sermonis adverbio, quo significabatur summis ad imum versis capite deorsum verso hopsunt er), quod Aristophanes κατωκαρα dicit. Id adverbium Ph0tius in letico qtερ κατωτρα προειαιὶ συνη θως λεγεσθαι scribit; usus eo est et antiquos et communem sermonem sequens Plutarchus desaeie in orbo lunae 28, 8 p. 943 Di, ubi editur: ἐνίας δὴ κ Πτων ἐκεἰ sim χῶν) περι τα l κατω et ρε πομιενας oioν εἰς

κατω τρεπο/ιενας. Platonis editores ex interpolatis codi-eibus tenuerunt nερὶ τά κάτω. Hermannus κατω, deleto περί. In Soph0clis Antigon. 205 sq. alκιοθεντ' pro αἰκι-οθέν τ' scriptum και δ0ιας ἐδε ν προς οἰ θνῶν καὶ προρκυνων ἐδεστον αἰκισθεν τ') fecit, ut pravae et mirae exeogitarentur verb0rum iuncturae. Illud paeno incredibile, apud Xenophontem in Cyrop. ΙΙ, 4, 17 etiamnunc edi: ot eου βων ευθυς ἄν οις pr0 ευθυς ἄν λις, cum praesertim et ἀνιεναι ad rem ineptum et sine ἄν orati0 soloeca sit, quanquam non deest, qui defensorem citet nec qui citetur.

Mitem iubendi esse formam ιοις ἄν, notum est.) Sed gravissimi minoris specism habet Strabonis locus ΙΙ p. li 0 ubi do homine mathematteae et geographicae subtilitatis overti haec dicuntur: άνατελλοντα /ι ἐν γύρ ὀρῶ ῆλιον

40쪽

Lib. I.

tialis modus επιοκοπoi αν) rationem habet set in codicibus solis fide dignis est ἐπισκοπεὶ) nec τι, quid vero sit sui de futuro tempore nihil dicam, δοκεiν τοὶς μ. λ. aut etiam δοκεἶν et oie /ι. ne fingi quidem tolerabiliter potest. Constemus igitur tria divulsa; clarum erit et perspicuum, qu0d

Ne apud Senecam quidem epist. 89, 4 quicquam ex litteris periit, sententia tota, quem l0cum Hstasius nam superiores delendo grassati eranti sic seriptum edidit: Ρhilosophia unde dicta sit, apparet; ipso enim nomine fatetur. Quidam et sapientiam ita quidam finierunt.

ut dicerent divinorum et humanorum scientiam. Seneca scripserat verbis ludens: ipso enim nominefatetur, quid amet se esse sapientiae amorem). Sapientiam ita quidam finierunt cet. i. Sed hoc, ut dixi rarum. Una tantum littera intercidit apud Thucydidem VIII, 46, ubi cum is scripsisset: ευτελεοτερα δὲ ταδ' εἶναι sacilius esse et min0ris constare id, quod ipse

suadereti βραχεὶ ι ορίω et ης δαΠανης . . . . Περὶ ἐαυTOυς et ους Ελληνας καeta etsi θαι, librarius effecit ευτελεοτεραδι τα δεινα, multumque editores vexavit, e quibus nuper Κmegerus ειναι subesse suspicatus est, litteras τώδ abiiciebat ). Apud Platonem, cuius alios l0eos paulo subtili0ri

obtemperatum oportuit Behhero, in Platonis r. p. IX p. 578 Cδυστυχήση si mala fortuna usus fine rit seribi iubenti pro δυστυχης η. Sed ipse idem corrigere debuit VIII p. 561 A ευτυχῆση καὶ μη πἐρα ἐκβακχευθη pro ευτυχὴς η .'ὶ Hanc emendationem ante aliquot annos adumbravi et adolescentibus reperiendam proposui in libro trimestri Danteo Tidghristsor Philologi in V, 24 et reppererunt complures. Ηnius Ioel emendationem eum ante plus viginti annos duobus, ni salior, ante 1848ὶ Ioanni Classenio Hauniae monstrassem, in idem se ineidisse dixit. Dissili Gorale