ErycI Puteani Suada Attica, sive Orationum selectarum syntagma. Item Palaestra bonae mentis, prorsus innovata. Operum omnium

481쪽

oo ERY cI PUTEANI urbis suit in foro, iuxta Curiam. Ita Asconius, ita tapius Cicero, qui non sine foro Comitium Curiamque solet nominare: denique ita illi omnes, qui de Regionibus Vrbis scripsere. Reliquum est, ut quid omnino haec

fuerit ara, & an alia Antiquitatis memoria insignis, aperiam. Sequi sententiam Raevardi lubet, vel ob id maximo, quia a Scaligero, a Torrentio,&anescio quo non exagitatur.BreViter: neque enim lassare penitus aurium vestrarum patientiam debeo: Puteia lisisse Libonis non dubiis inducor conjecturis,ut pronunciem. Puteal, inquam,Libonis ; CUus frequens apud Romanos Scriptores mentio ; N in quo eXplicando variis opinionibus Interpretes laborant. Nomen,& Cognomen seorsim sub examerta deduco, ut Aram ipsam ab utroque discas. Nomen Puteal, dc a Puteo est, in quo

Accii Navii Auguris inclyti NovaCU-la cum Cote defossa. Indicat Cicero lib. I. De Divinatione : Cotem auremisiam,or Novaculam defossam in Comiti aque impositum Puteal accepimus. Tarqui-

482쪽

ORATIO XVII. 4ox

Tarquinius enim Priscus, ut Livianis verbis historiam referam, xim uis deesse viribus ratu Ramnenses, tienses,Lucenses, quin Centuriab Ro- mulin constri rat, addere alias cons ruit, uoque insignes relinquere nomine. id, quia inaugurato Romulus fecerat , negare Aecim Navius. clytus ea te muriguranes mutari,neque novum consimi, nise aves dixissent,posse. eo ira Regi motareis densique arte , uiserunt, Agedum, inquit,

Divine tu, inaugura, merine possit, qμρ

nunc ego mente concipio. Cum ille in amgurio rem expertuου, proferiti futuram diaxisset ι Atque hoc animo agitavi, inquit, te Novacula cotem distissurum. Cape haec, or perage quod aves tua eri posse portendunt. Tum usum haud cunctanter distidisse cotem ferunt. In eodem argumento Apullus Corrigendus, De Dogma

te Platonis : ccio Navio navem vel

flet. Monstrum sermonis. rescribe, c ccio P avio cotem Acer, id est scet. Copiosius etiam Dionysius Halica nassaeus,lib. II L Antiquitatum Romanarum. Addit Livius,quod ad rem no- 'stram facite tamat ccij, captu Felato,

483쪽

ηo1 ERYCI Pu TEANiquom isco res acta est, in Comitio in s ad μι ipsis ad lavam Curia fuit. Cotem quo que eodem isco sitam fuisse memorant ut esset ad posteros miracuis ejus monumen-rum. Sed Dionysius durasse ad sua usoque tempora hanc statuami, scribit, propesacram cum. Deinde , Cotem & Novaculam defossam esse in terram sub Ara. Addit, hunc locum chia sive Puteal a Romanis vo-Cari. Quod ad Ficum a uinet, ea a Navio dicta Natia , & diversa a ficu Rumina,vel Ruminali. Festus, postquam de Cote&Novacula recensuit quicquid fabulosa credidit Antiquitas,su bjungit, Ficum satam a Navio esse, ntra iassatium isti qui contentu nes

cro sit, eamque si quando aruisset subseri

justam. Deinde cum pos tot annos vitae in eo loco complures cm essent natae,evellereor ejicere placuit,admonitu ac jusu Arusiacum. ansuram enim libertatem populi, ἀυinis resonsis promissum fuit, quamdiu ea Ficus viveret , in qua fatum populi Romani esset. Pulchra ista,sed Plinii verbis confirmanda, lib. XIV. Cap. XV, Lectione quidem ab erroribus vindicata. Colitur

484쪽

ORATIO XVII. Αο3 colitur Ficin in foro ipse Romano ac Comitio, sata ia/ Augure t use Navio,sacris ibi conditis Novacula & Cote stan quam in Comiti stonte transisset se Ruminali Ficu, nec sata esset a Navio.) In cum arsit, rursin cura sacerdotum stritur. Scilicet ut fatum libertatis vitaretur, haec superstitio valuit. Hinc

cum temporibus Neronianis exaresceret truncus, & ramalia emorerentur; portentum Populus Romanus arbitratus est: ac certe sub tali Imperatore corruere res Romana poterat. Ergo culta arbor,& velut ad vitam re-

Vocata, publicum metum delevit. De Ficu quid mirum Casa Romuli eodem fato celebris, & eadem solicitudine refecta saepius,ne vetustate collaberetur,& una Rempublicam traberet. Ne Soli autem Romani fatui ac ridiculi; de navi Thesei simile Graeci nugantur. A Puteo igitur originem Ficus ducit; fata,nutrita, imo culta,ut memoriae majestatem apud posteros ille inveniret. Viguit arbor,ut latuista scias quod venereris ' Aqua fuit, &in ipso Puteo Salus & Libertas Populi

485쪽

o4 ERYCI PUTEANI Romani perennis esse potuit: imis Iustitia Puteal Ara fieri debuit, ad quam Iudices jurarent. Verbo dicam : indicium aeternitatis, trunCus

habuit; mysterium,Puteus; & esse ac nutriri ille potuit, quamdiu hic ma

naret. iuxta aram vero,non in ara Ficus fuit, ne religio impediretur, aut cessaret sacrificium. Pulchre Augustus nunciantibus Tarraconnensibus, palatim in ara ejus enatam, nahet, inquit, sepe accendatis. Fuit & eodem situ , Navii statua, Arae prΟXima, ut gemino velut ornamento Puteal cingeretur. Sed 1n Plinio alia lectio alium Antiquitatis fontem aperit: Pu teum namque fulguritum , ac deinceps sacrum sive religiosum facit, cu-Jusmodi )am Puteal esse diximus.Verba, ut vulgo habentur,repraesento: Colitur Iscus arbor in foro ipso ac Comitio Romae nataviacra fulguribus ibi conditis Non frustra sertassis aut male, Fulguribus ibi conditis. Nam cum Puteus ille postea de caelo forte tactus esset,procurari sacrari debuit. ergo πιριι οριιον siVe perculum accepit: Puteal, Aradicta

486쪽

ORATIO XVII. os Est enim Puteal, ut a Pomponio definitur,lege XI v. D. De Actionibus empti & venditi, quo Puteus operitur. Sed fulgura sic condi solere Artemidorus scribit,lib. II. cap.vIII. Fulmen ignobiles locosnobiles facit, opter araae,quae in ipsis

eoruumtur, se ob sacri cis si quae in etsis n/. Festuma riungo, ut magis Puteal illustretur. Fulginitum, id est quos fulmine ictum: qui locussatim fieri via tur religiosus, quod eum Deus i dicassemideretur. Vocabulum quoque ne desit, appellatur, quod evitandum Persius scribit, Satira II. Ε πί- Οριον ideo apud Artemidorum , quia sepiebatur. Varro lib. 1 v. De Curtio lacu : C. Aebus, or urat 'ibun3, eum locum esse fulguritum,'ex S. C. Hltum. Sic dixerim, reum μιν locum essefulguritum,or ex S.C.septum. ILmanae certe&conbecturam fulciunt Glossae

Atque hinc jam ignorare non possiamus, quidnam in Floridis Apuldanis sit,Colliculus sepimine consecratiu. Ad ivenio,&finio. A L. Scribo-

487쪽

4os ER YCIPy TE ANInio Libone est ; qui fulgur hic condidit, qui Puteal effecit, qui labruata' erexit, uno verbo , qui Consecravit.

Haece Festo discimus,&simuI Sacellum appellari. Verba ipsa exactam Scaligero sententiam debent , alioquin hiulca. Sunt ista: Sacesium quod

Puteal appellitur,antea Atria fecit Scribonius , cui negotium datum fuerat a Senatu, ut conquireret sacelli: atque illudeonsecravit, ama in eo loco fulguritum sacellum fuit,cum ignoratre fulgur conditum: quod nefas est integi, semper foramine aperto

um patet, Omnino a Senatu, & erelatione Pontificum hoc negotium Scribonius Libo accepit, ut inquire- ret sacella , id est , procuraret ea loca quae fulgure attacta. Verebantur enim Romani, ne ob neglectam bidentalium &locorum fulguritorum religionem,ira Deorum des eviret. Ergo MFulguris Sacellum erat, &aperto tecto, ut sic ostium Dii Manes haberet. IHaec omnia; ut Puteal aram esse Os enderem; ut eam, ad quam in Leges Iudices jurabant. & ut plenissima fide hrmonem obsignem, exstat notum-

488쪽

que est Numisma, cuius pars adversis effigiem , Libonis exprimit, Cum In

scriptione, BON. EVENT. LIBO: aver-

saveris Aram ipsam sive Puteal , Curi Inscriptione, PUTEAL. SC RIBO N. An quicquam potest luculentius ξ Α-liud etiam, in , quo praeter imagines . CONCORDIA legitur: & aliud, in quo plenis litteris BoNVs EvENTV 4. Quia vero Symmachus Aram, quam restitui postulat, Concordiam tenere. Omnium diserte scribit ; aut hanc ipsam rauia fuisse Libonis,certum est;

aut eius certe tandem eversi lopum, ut Raevardus opinatur, occupasse, Id- rhurando religiose suscipiendo desti- . natam. Quae enim silla Concordia, nisi Iudicum ' quis Bonus Eventus, nisi Id-dicii, ac Sententiarum, t In mentam a moriamque Symmachi verba re- VOCO., ut e cspectem quid infringere . tam apertam veritatis lucem possit.: Ilia Ara,inquit, 'eo ta tenetomniuri ilia Ara Aiam convenit singulorum.neque asia magis auctoritatem faucis Sententis. stris quam quod omneta Iuraim ordo

489쪽

quam propono ut diluam. Am,de qua vehemens illacontentio Symmaehi, D. Ambrosii & Prudentii exstat, videtur alia a Puteali Libonis esse.Puteal enim,ut satis demonstratum est, in foro & Comitio fuit: atAra Symmachiana in Curia. Vocat enim ipse

Symmachus ornamentum Curia, iti iam

quoque dictum. Deinde Victoriae fuit

sacra; Victoriae autem ara in Curia, non foro .ut Comitio. Atque ut alia omittantur scriptorum testimonia,in vetusto Kalendario Romano notai tuna est, ram Victoria dedicata uisem Curia mense. Augum. Imo scribit Suetonius, Actum esse a Senatu, ut funus Augusti triumphali ritu duceretur est in Curia. Iani vero Aram Symmachianam Victoriae sacram ess negari non potest . Neque etiam obstabit nomen , quae Concordia in numismate legitur,&Atae tribuitur r quia non ad numen, sed effectum numinis 'referri

debet, id est ad Iudices : cum & Fides

sonus Eventus pariter nominentur' a Symmacho,quibus tamen facia haee

490쪽

ara non fuit. Deinde, si concedamus. ad Puteal Libonis inleges a iudicibus iuraxum fuisse , quae ratio aut origo ri tus 3 quid iudiciis aut Iustitiae Conia mune cum Puteo Dissiculter etiam versus ille Ovidii explicabitur Putea ianumque t et celere Κἀ-

Si Puteal muri canius vibice flagellis Dissiculter, in qua, si ad Iudices &iu DJurandum referantur. NON poterant validiori impetu opinionis meae moenia quati: expugnatur Puteat,nisi iubisidia ab ingenio sint, S prompta te rori arma obiicianti, r. In Curia Aiana Symmachianam fuisse aiunt. Si he-' clamem, praesenti auctoritate obruo Nani ornamentum Curia in Relatione

appellatur Sed quid est' Nullam iii iuriam Curiae inferam, si & alibi cu--xiam ornem. In foro, in urbe tota, ω, ubique terrarum ornamentum Curic Romani fuit,quia Iustitia; nisi tantum numen unius Senaculi aut templi muris concludamus. Romam Curiana

Puta, & quicquid agitur , Iudicia esse.

Ces Non