장음표시 사용
401쪽
L primo litterarum studij causas ut ipse testatur' Carthaginem petij t. quo & orbatus a Aur. est patre Decimo nono vero, nempe Christi trecentesimo septuagesimo tertio,impegit ' Din Manichaeos, de quibus ait : Incidi itaque in homines 1 iperbe delirantes, carnales ni- tib., mis& loquaces, in quorum ore laquei diaboli di viscum consectum commixtione iH- labarum nominis tui, de Domini Iesu Christi, & Paracleti consolatoris nostri Spirituia
sancti. Haec enim nomina non recedebant de oreaeorum, sed seno tenus de strepitu li guae ceterum cor inane veri. Et diccbant, Veritas, & Veritas : et multum eam dicebant mihi, & nusquam erat in eis.J et interitis ': Per idem tempus annorum nouem ab unde- dAison.
vigesimo anno aetatis meae vique ad duodetrigetimum seducebamur α scducebamus, ta u. salii atque fallentes in variis cupiditatibus,& palam per doctrinas, quas liberales vin C κτu sistrant, occulte autem falso nomine religionis, hic superbi, ibi superstitiosi, ubique vani , ac VB popularis gloriar sectantes inanitatem usque ad theatricos plausus&contentiosa Certa mina,& agonem coronarum i earum,& spectaculorum nugas,& intemperantiam lia bidinum.) et infra ': Docebam illis annis rhetoricam acta J . . u. Quid autem tunc sanctissimae matri eius Monicae viduae deploranti filij perditionem, -- - . eam consolaturus ostenderit Deus, ipse narrat his vis verbis : Misisti manum tuam de f- 'Gallio,& de hac profunda caligine eruisti animam meam, cum pro me ploraret ad te ma--ki 'ter mea, fidelis tua , amplius quam flent matres corporea funera. V idebat enim illa sto, εM ostmortem meam ex fide & spiritu,quem ex te habebat; & exaudisti eam Domine,nec de spexisti lacrymas eius, cum proiluentes rigarent terram sub oculis eius in omni loco Lu 1. Motii orationis eius, α exaudisti eam . Nam unde illud somnium , quo eam consolatus es, ut ες υτ viuere me secuin crederet, & habere secum eamdem meniam i n domo, quod nolle ccc-
C perat,auersans & detestans blasphemias erroris mei 3 Vidit enim stantem se in quadam regula lignea, &aduenientem ad se iuuenem splendidum , hilarem. atque arridentem sibi, cum illa es Iet maerens, & maerore consecta. Qui cum causas quaesisset ab ea maestitiae suae, quotidianarumq. lacrymarum,docendi sutas lolet non discendi gratia: atque illa respondi stet perditionem ineam se plangere: iussiste illum, quo secura esset, atque asmonuisse, ut attenderet & videret, ubi ei let illa, ibi esse & me. Quod illa ubi attendit, vidit me iuxta se in eadem regula stantem. Vnde hoc, nisi quia erant aures tuae ad cor eiust O tu bone omnipotens, qui sic curas unumquemque nostra, tamquam solum c res, dc sic omnes tamquam singulos. Vnde illud etiam,quod cum mihi narrasset ipsiunissum,& ego ad id trahere conarer,ut illa se potius non desperaret suturam esse quod
eram: continuo sine aliqua haesitatione: Non, inquit: non enim mihi dictum est: Ubi D. ille, ibi & tu: sed ubi tu, ibi & ille. J atque paulo post S: r MI . Dedisti alterum responsum per sacerdotem tuum quemdam Episcopum nutriritum in Ecclesia de exercitatum in libris tuis . Quem cum illa femina rogas let, ut πιδοεν ac dignaretur mecum colloqui, & refellere errores meos, α dedocere me mala, &Δ -ί,mo,'
cere bona iaciebat enim hoc, si quos serte idoneos inuenisset noluit ille: prudem AvarariMQ. ter fine, quantum sensi postea. Respondit enim, me adhuc esse indocilem, eo quod inflatus estem nouitate haeresis illius, & nonnullis quaestiunculis iam multos imperitos exagitallem, sicut illa indicauerat ei: Sed sine, inquit, illum ibi. α tantum roga pro eo Dominum : ipse legendo reperiet quis ille sit error,& quanta impietas. Simul i. etiam narrauit, se quoque paraulum a seducta matre sua datum fuisse Manichaeis. α omnes pene non legisle tantum , verum etiam scriptitasse libros eorum s sibi q. E apparitisse , nullo contra disputante & conuincente , quam esset illa secta fugiem ει ι itaque fugisso . Quae cum ille dixi isset, atque illa nollet acquiescere , sed i staret magis deprecando , & ubertim flendo , ut me videret, de mecum disser ret: ille iam substomachatus taedio : Vade, inquit, a me, ita uiuas e fieri enim non potest , ut filius istarum lacrymarum pereat. Quod illa ita se accepisse, inter cotiioquia sua mecum sepe recordabatur , ac si de caelo sonuisset. J sic ipse', qui hoc iis, .
tempore in his totus erat: sed quando tandem e face emerserit, dicendum suo lo- erio : Gratianus autem cum accepisset ab huiuscemodi nebulonibus curiosain 'iuventutem duci capturam , his & alijs , quas dicemus , legibus eos exagitare .c
. . Hic ipse etiam annus est, quo S. Ambrosius , niense Ianuarii, ipse die natali S. εκ Agnetis exorsus de virginitate sermonem, Propagauit illum in libros xres ad sororem vi ruix ri.
402쪽
conscriptos de Virginibus: profitetur enim id ipse, cum ait': Haec ego vobis, sanctae vi sines, nondu triennalis sacerdos munuscula paraui, licet usa indoctus, sed vestris ed crus moribus: Quantus etenim adolescere usus poterit in tam parua initiatae religionis aetatesJ haec ipse. Porro hic ille est annus, quem tertium agebat in sede Ambrosius, a soluendum post decem menses & 1 emis: unde iure illud: Nondum triennalis sacer MSed miraculum plane istud ingens, ut qui necdum Cliristianus ad docendum alios Episcopus creatus est ι hoc ipso anno, secundo iam in cathedra expleto dr mente via cum dimidio , tot tantaq. de fide, moribus, ct Ecclesiae institutis Ecclesiastica eluc brauerit monumenta: quippe qui anno superiori in Lucam commentarios pereruditos scripserit, hoc vero anno de V irginibus luculentam elaborauerit tractationem : ut revera appareat, nonnisi diuino hum amatum spiritu haec adeo magna, tantaq. copia praestare valuis te. Qui igitur semel ad culturam eam sedulo studio redegisl et rces Bsiam, sertilem quidem terram, Ariam autem Antistitis impietate factam sterilem; quae nobiliora essent in Ecclesia Catholica semina, nempe sanctae virginitatis, in ea serere laborauit: nec tamen sessus est aliquando, si reddere solita terra 1ructum centuplum, ne iactum quidem semen ingrata rependeret. hinc ipse h: Dicet aliquis: tu nobis P tidie virginum canis laudes . Quid faciain , qui eadem quotidie cantito, & proticio nihil Sed non mea culpa. Denique de Placentino sacraudae virgines veniunt, de B noniensi veniunt, de Mauritania veniunt, ut hic velentur. Magnam rem videtis: hic tracto ,& alibi persuadeo. Si ita est; alibi tractemus, ut vobis persuadeamus . Quid quod etiam qui me non audiunt , sequuntur: qui audiunt, non sequuntur 3 Nampi rasque virgines cognoui velle, & prohiberi etiam prodire a matribus, & quod est grauius viduis, cum quibus hic mihi sermo est. J CAderat tunc in auditorio, cum haec S. Ambrosius concionaretur, S. Eusebius Bononiensis Episcopus : de quo ipse : Bene, inquit, accidit : quia nos laboraturos D minus sciebat ι de auxilium de s ijs ministrauit. Adest piscator Ecclesiae Bononiem sis aptus ad hoc piscandi genus. J haec idcirco Ambmsius, quoniam Eusebij cultu ra&studio Bononiensis Ecclesia ea praeclara se te foecundata admodum videbatur. ut idem Ambrosius eodem libro primo testatur 3 ad quem de scripsit commentarium , cuius est titulus, Institiitio virginis.
Erant plane sacrae virgines Ecclesiae gemmae Ornantes Episcoporum coronaS; ea vi GINis In demq. Deo dicatae duplicis erant generis, alterius nimirum eae quae in domo P Mos Vota terna cum parentibus & cognatis agebant , e quarum numero S. Marcellinaeo. Ambrosjseror fuit, quae Romae a Liberio Papa Deo sacrata domi degebat , atque Dalias ipsa diues in eamdem professionem & consertium tibi adlegerat; sicut & Ronueitidem Eustochium, Principia, Demetria, re aliae apud suos habitantes, atque Deo
seruientes . alterum autem earum genus erat, quae sub uno conclaui, nempe in mon
sterio religiosam vitam ducerent, quarum supra suo loco meminimus . De Orientalis' quoque Ecclesiae eiusdem institutionis obseruantia , dupliciq. genere distinctis iactis ri virginibus S. Gregorius NaZianaenus in carmine ad Helleratum 4 his verbis meminit r
G E N v s D v. virginibus erauit.
ἡ υ u. v. . Multas quidem iu Omnibus illis regionibus,quas saluti iera Christi doctrina peragia. H. E... iuuenire est, quae partim in sedalitio vivunt , eamdems. caelestis vitae cupiditatem Quent, atque idem vitae institutum sequuntur; partim intimus suis parentibas aut se tribus, quos castitatis suae testes habent, sedulae assident. Mihi quidem etsi paruus est huiusmodi mulierum numerus ι caelestibus tamen, pulcherrimis q. Christi sidetibus madeo gestio atque exulto, ut pro paucis his meis de virtutis praestantia cum multo pluribus in contentionem venire non dubitem. J sie ille. Eiusmodi autem sacris virginibus ad ecclesiam venientibus, locus ab alijs tabulati interstitio separatus dabatur ,α quiadem Ornatus diuersis appositis ex diuinis scripturis virginitati congruis monumentis 3 o A iras ad prout S. Ambrosius, virginem lapsam alloquens, docet his verbis': Nonne & illum ' locum tabulis separatum, in quo in ecclesia stabas, recordari debuisti, ad quem reliis giosae matronae α nobiles certatim currebant, tua inula petentes, quae sanit Ores de meliores te erant ρ Nonne vel illa praecepta, quae oculis tuis ipse scriptus: paries ims i. cor. r. Serebat, recordari debuisti Diuila est mulier de virgo : Quae non est i nupta, cogitat quae Domini sunt, quo modo sit sancta corpore de spiritu. Tu autem in contrarium
403쪽
A Porro etsi in his Ambrosius admodum versatus est nihil tamen apud eum antiquius fuit, vel curauit propensius,quam ad exactam abQlutamq. Ecclesiasticam disciplinam clerum componere: cuius rei causa tres illos egregios de Ossicijs libros scribere c--. postea est aggressias u aliquandiu populum docuisset,in quoru exordio ita praelatur : Ego enitia raptus de tribunalibus atque administrationis insulis ad sacerdotium, doce- re vos coepi, quod ipse non didici. Itaque factum est,ut prius docere inciperem, quam discere. Discendum igitur mihi simul & docendum est; quoniam non vacavit ante discem . Et quantumlibet quisque profecerit : nemo est qui doceri non egeat, dum vivit. J ita ipse. Qualem autem delectum habuerit in clericis deligendis, quamq. in singulos ad ometa Ecclesiastica cooptandos fixerit Oculorum obtutum : quae ipse-inet habet in ijsdem tunc a se editis commentarijs, his verbis significat . : Meminitiis, o A tris Ab filii,quemdam amicum,cum sedulis se videretur commendare ossicijs, hoc Glo tamen o M. 4. in clerum a me non receetum, quod gestus eius plurimum dedeceret: Alterum qu que cum in clero reperistem, iussisse me, ne umquam praeiret mihi, quia velut quodam in lentis incessus verbere oculos ieriret meos. Idq. dixi, cum m redierint poli Oileum a redde leui ursam muneri: hoc Glum excepi. Nec setellit sententia. Vterque enim ab Ecclesia recessit, ut qualis incessu prodebatur, talis perfidia animi demonstraretur. Namque alter Arianae iiii et lationis tempore fidem deseruit: alter peeuniae studio, ne iudicium subi ret, sacerdotem se nostrum negauit. Lucebat in illorum incellii imago leuitatis, species quaedam scurrarum percursantium. J haec ipse . At sicut ex Ariani Episcopi administratione populum magna ex parte corruptum AMxxos curauit , atque clerum Ecclesiastica disciplina solutum correxit: ita ad Gentilicios C. RiGtτc mores incuria ministrorum coalitos quantocyus extirpandos incubuit. Fidem horum . A.,ias 's . facit declamatio illa adgersus Ianuari jς Kalendas superstitiose colentes. Acclamati O- nesq. illas in Lunae deiectu penitus sustulit ψ s auctorq. extitit ut diem illum Kalendat ii, μ' quo populus Gentilis genio indulgebat, Fideles ieiunando transigerent . Sed& quae wmbolo aliquo & assinitate Gentilicijs ritibus viderentur esse coniuncta, protinus ab leuit, ut inter alia piorum illa conuiuia,Agapes nominata, in eccles ijs peragi consueta, quorum meminit Augustinus ': quae quod imaginem quamdam Parentalium re- oritus C. Praesentarent, Ambrosis exemplo idem S. Augustinus postea in Africana Eeelesia auferenda curauit . In eo quoque multus suit , ut prauam illam consilietudinem, se .uqua: tam in Occidente , quam etiam in Oriente usu temporis coaluerat, qua Fideles ν c. e.
quamplurimi usque ad prouectiorem aetatem baptismum dii scrrent, penitus ut ma- D lum germen ex ag ro Dominico euelleret it & quod se ieciste doluit, ab alii s ne i ta po sterum fieret,vehementer admonuit S: praestiteruntq. hoc ipsum apud Orientales Basilius, iatque Gregorius Na Ziangenus, necnon Gregorius 'isenus, ut ipsorum de Bam1- mo editae orationes significant. At de rebus ab Ambrosio gestis hoc tempore hactenus: 'conueniemus eum sepe in futurum . Hoc eodem anno idem Imperator pro clericorum immunitate ita rescripsithe Pres- ώ t. - ευμ. teros, diaconos, subdiaconos, atque exorcistas,& lectores,ostiarios etiam, & Omnes
perinde qui primi sunt per nalium munerum expertes csse praecipimus. Dat. III. Non.Mart. Gratiano IIII. dc Merobaude CossJHoc pariter anno,magno fauore Imperatorum,tum Romae,tum etiam Constantino- stMM cui
poli Symmacho Consillari, ipsis Principibus catastimo dedicata statua est: eius autem E quae Romae erecta est, basis eiusmodi habuit inscriptionemi:
PHOSPHORI I . L. AVR. AVIANIO. SYMMACHO. V. C. PREFECTO. URBI CONSULI. PROPRAEFECTIS. PRAETORIO. IN. URBE. ROMA FINITIMISQUE. PROVINCIIS. PRAEFECTO. ANNONAE. VR: BIS. ROMAE PONTIFICI. MAIORI. QUINDECEMVIRO. S. FMULTIS. LEGATIONIBUS. PRO. AMPLISSIMI. ORDINIS . DESIDERIIS. APVD. DIVOS. PRINCIPES. FUNCTO. QVI. PRIMUS. IN SENATV. SENTENTIAM. ROGARI. SOLITUS . AUTORITATE 'PRUDENTIA. AT E. ELOQUENTIA. PRO. DIGNITATE. TANTI. ORDINIS. MAGNITUDINEM. LOCI. EIUS. IMPLEVERIT
AURO. INLUSTREM. STATUAM. AM. A. DOMINIS. AVGv
404쪽
STISQ OSTRIS. SENATVS AMPLISSIMUS DECRETIS. FREQUENTIBUS. IMPETRABIT. IDEM. TRIVMPHATORES. PRINCIPES NOSTRI. CONSTITUI. ADPOSITA. ORATIONE. IUSSERUNT QVAE. MERITORUM. EIUS. ORDINEM. AC. SERIEM. CONTINERET. QUORUM. PERENNE. IVDICIUM. TANTO. MUNERIHOC. QUO E. ADDIDIT. VT. ALTERAM. STATUAM. PARI. SPLENDORE. ETIAM . APUD. CONSTANTINOPOLIM. COLLOCARET J a dextro latere eiusdem balis haec: DEDICATA. III. KAL. MAIAS. D. N. GRATIANO. IIII. ET. MD
Adeo homo dexterrimus nouit se in amicitiam insinuare Imperatorum, ut quamuis aduersariae religionis cultor atque detenBr esset, eos tamen ab ijsdem assequeretur hon res,quos nullus Christianorum hoc tempore accepisse legatur: ex quo illud quoque indignum accessit, ut fretus gratia Principum, atque potentia, simulq. admiranda in dicendo facundia, audacter susceperit Gentiliciae supersitionis patrocinium, utpote
inter sacerdotes deorum primarium locum obtinens, creatus eorum maior tantii ex ,
ac summus facile futurus, nisi titulus ille sbleret tribui dumtaxat Imperatori. Sed inconcessa tentanti restitit ei Damasus, ex pertusq. item est S. Ambrosium sertissimu aduersariu ,ac demu suae ipsius petulantiae Theodo:ia vindicem. Haec aute omnia quo modo facta sint, ordine temporum dicenda erunt. At visis his quae Principes saec ii Romae Symmacho praestiterunt: quid ibidem maioris honoris contulerit Deus Ambrosio, haud tacendam: accidit enim, quo anno, nescit post aliquot enim annos ab Ambrosij ordinatione contigisse tradit Paulinus eius Romam aduentum in ut illud inlio Pa l . -- gne miraculum ederetur, quod idem auctor describit his verbis *: Per idem tempus, eum Transtiberim apud quamdam clarissimam inuitaretur, ut sacrificium in domo OG ferret: quaedam balneatrix,quae paralytica in lecto iacebat, cum cognouisset ibidem eGse Domini sacerdotem, in sellula se ad ean
leamdem domum, ad quam ille inuitatus aduenerat, portari fecit, atque oranti & imponenti manus vestimenta attigit: quae cum exoscularetur,statim sanitate recepta,ambulare coepit: ut impleretur illud Dominicum
dictum ad Apostolos h: Etiam maiora his facietis credentes in nomine meo. Quod thmen sigrium sanitatis ut mirabile fuit, ita etiam nec occultum: nam ego Post annos plurimos, sanctis viris reserentibus, positus in Urbe cognoui. J haec Paulinus. Vides ex his pariter pristinam illam adhuc perseuerare Romae consuetudinem,quae tempore per secutionis usu suerat neces Iario introducta, nempe ut in domibus priuatis sacra agerem Dtur Missarum solemnia: quod pluribus exemplis tomo secundo Annalium est demo stratum . quo modo vero post haec Ecclesiastico canone decretum sit, ne in priuatis aedibus sacrificia offerrentur, suo loco dicendum erit.
te sextum&Valentiniano iamCre: cuius exordio ipsis Kalendis Ianuarij,S. Basia τικευ. lius octo annis, mensibus sex, & diebus sexdecim in Episcopatu periunctus, feliciter ad lDeum ex hac vita migrauit:quibus agitur in Ecclesia eius natalis dies,per annos singi
los iugi memoria repetendus, sed ae dies electionis eiusde decimo octauo Kalendas Iuli 1 in Ecclesiasticis tabulis adnotatur. Annum vero octauum Basilium in sede abibluisse , lis Db c nonuq. inchoase,testificatione Gregorij fratris ipsius Nysteni Fpiscopi superius in eius f., .. electione distu est: sed & Gregorius Theolosus in ipsius epitaphio odio itide annos est in sede absoluisse confirmat: ut nulla plane de his remaneat dubitatio Quod si S.Hier nymus sub Gratiano, absque Valentis Imperij mentione, dicat S. Basilium decessasser haec idcirco, quod maluit retulisse obitum eius ad tempus pij Imperatoris, qui hoc ipis anno extincto Valente,Orientis quoque sibi si ibi e trum administrandum suscepit Immmum. His vero de tempore obitus Basili j elucidatis, iam ipsam de morte eius historiam sil. Prosequanrur,petitam ex GreSorio Nananaei qui eam ita describit ψ: Cum
405쪽
A Cum autem cursu consecto, fideq. seruata, res,lationis deliderio teneretur, tempus'. coronarum appeteret, atque illud quidem non audis let : Aistende in montem, a Deuter. 32. α morere: verum: Morere, & ad nos ascende : hiciquoque miraculum edit superim Isi xiri, ribus nequaquam interius. Nam cum ferme mortuus & inanimis esset, maximaq. ex Parte vita persunctus, circa extremos sermones inualescit, ut cum pietatis verbis alta seederet, ae fidelissimis suis cultoribus ad Ecclesi sticos gradus prouehendis manum α spiritum praeberet, ne sacrario fraudarentur , quos discipulos atque in sacerdotio adiutores habuerat. J et paulo post : Iacebat ille extremos spiritus ducens, atque a caelesti choro, ad quem iampridem oculos conuersos. habebat, expetitus . Circumsui autem illi erat tota ciuitas, calamitatem hanc aegerrime serens, ac discessim perinde ac tyrannidem accusans, eiusq. animam non secus ac si vel manibus vel precibus retineri
B ac cogi posset, arripere tentans. Menti S cnim errorem ex maerore contraxerant , nec
quisquam er i qui non aliquam siue vitae partem, si fieri pollet, illius vitae addere
Vt autem victi sunt oportebat enim eum hominem inueniri atque conuincid atquς ' ,
ipse ad Angelos eos, a quibus abduccbatur, postrema haec prolocutus: In manus tuas commendo spiritu meum h: anima laetus exhalasset, non ante tamen quam sacrosancta b Lue. 16. doctrina eos qui aderant nonnihil instruxiiset, extremis'. alloqui js meliores enecis let: P L 3-- tum vero miraculum Omnium quae umquam suerunt celeberrimu designatur. Effer batur vir sanctiis, sanetorii manibus exaltatus: atque omneS operam dabant, partam ut
fimbriam arriperent, partim ut umbram, partim ut scrotra, quo sanctus portabatur,vel sol una attrectarent quid enim illo corpore sanctius ac puriusξ partim ut propius ad eos C qui corpus serebant, accederent, partim ut aspectu sisto 1 ruerentur, tamquam eo quinque utilitatis aliquid afferente. Plena er*nt fora, porticus, duplicia & triplicia tabulata hominum illum deducentium, praecantium, sequentium , affectantium, sἰque inuicem conculcantium, multa millia hominum omnis generis de aetatis ad eana diem incognita : psalinodiae luctu interrumpebantur ac vincebantur, patientia doloris mMgnitudine frangebatur. Certabant i stri cum exteris, eum Ethnicis, Iudaeis aduenis, i q. vicissim nobis una, viris uberiores lacrymae uberiorein utilitatem a serrerit . Ut finem faciam, in periculum etiam luctus desinit, pluribus nimirum hominibus illa propulsionis&protrusionis violentia extinctis, atque hinc simul cuin eo digressis: qui etiam mortis nomine felices existimati sunt, ut ipsius itineris comite , atque ut te uentiorum quispiam dixerit sunebres victimae. Tandem corpus vix raptoribus ela- D psum, ac prosequentium victor in parentii sepulchro conditur, ac sacerdotibus sacerdo-.tum princeps, praedicatoribus magna vox, mei'. auribus insenans, martyribus m se tyr adiungitur. At nune ille quidem in caelis est, illicq. ut opinor, sacrificia pro nobis offert, ac pro populo preces sundit neque enim ita nos reliquit, ut prorsus reliquerit ego η straus iNautem semianimis & semiconiectus Gregorius, utpote a praeclara illa coniunctione alta reptus, ac tristem vitam & dissicilem trahens, ut probabile est eum qui ab eo disium τεκ s reetus sit, haud scio quid de me tandem fiet illius castigatione priuato . Qu*mquam nunc quoque ab co admoneor, ac per nocturna visa calligor, ii quando ab ossicio recessero,&c.J summo quidem dolore ex Basili j obitu Gregorius affectus est, utpote illi aetate aequalis, educatione sinulis, rςligione frater, sacramento collega,profestione par, E studijs laboribus q. coniunctus, atque amicitia idςm ipse una, cum eo, prout haec Omnia ipse deplorans uti orationis eius fine testatur . Quam ob musam diu multum q. neuit Basilium, non ut amicum tantum ac iratrem, sed ut Ecclesiarum Orientis lumen '& gloriam. Vnde ipse hoc tempore ad ipsius Baliiij germanum Gregorium Nyssentimi audita eius morte, gemens haec scribit . Hoc quoque aerumnotae huic vitae reliquum erat, ut Basilij mortem audirem, san- Iν. Et aeq. illius animae peregrin tionem, qua a nobis Peregre proiectus est , ut praesens sit apud Dominum , utpote toto vitae curriculo hoc unum meditatus. Mihi vero prae- otio
ter alia hoc quoque ereptum est squod etiamnum graui ac periculosis morbo labo- Lmmo rem ut & sanctum cinerem exosculer, tibique praesto ii in conuenieinibus in D: dic, neribus Pers senti , communibusque amicis nolitis consolationem adhibeanta. u λ 'λ' Nam Ecclesiae solitudinςm intueri h iusnodi gloria deton: : dc spoliatae, atque huius-
406쪽
modi corona excussὰ,tam grauecit, ut nec oculis spectari, nec auribus concipi possis Acordatis utique&prudentibus viris. Tu vero, quamquam & amici multi& serna nes ad consitationem tibi adsint: tamen a nullo perinde mihi iblatium capere posse videris, quam a te ieis, illius q. recordatione , quippe qui alijs quoque omnibus philos phiae exemplum sueritis, ac velut regula quaedam spiritualista moderationis in rebus secundis, quam tolerantiae in aduersis. Quandoquidem duo haec nouit philosophia, nimirum &prosperitate modeste vir, ae calamitatem honeste 1erre . Atque haec a n bis ad praestantiam tuam scripta sint. Me vero haec scribentem quod tempus, quae ratio concitabitur praeter tuam societatem & congressionem, quam beatus ille vir pro Omnibus rebus nobis reliquit, ut virtutes illius vitae quasi in pulchro & perspicuo speculo intuentes, illum quoque habere existimemus 3J hactenus ad Nysienum Theol
AE Greg. N sus, cum &ad Eudoxium φ rhetorem eodem argumento paucis lus : BV ' '' Quaeris, quo statu res nostrae sint 3 admodum acerbo. Basilium non habeo: Caesa-ιτ τψ, cxx. riu non habeo, spiritualem fratre naea & corporalem: pater meus de mater mea dereli-GO NAZ. querunt me vi cu Davide .loquar corpus aduersa valetudine laborat , s enectus caput. Piai. z6. Premit, curae aliae alijs intexuntur, incursant negotia, infidi amici, Ecclesiae res pallore & gubernatore carent: pereunt bona, nuda & aperta sit ni mala: nauigatio in nocte, sax nusquam, Christus dormit.Quid faciam 8 Vna mihi malorum depulsio mors.Atres etiam alterius vitae mihi formidolose sunt , ex huius vitae rebus coniecturam ducenti. 3Porro idem Gregorius luculentam quidem inebrem habuit orationem,qua eiusdem Magni Basilii res gestas contexuit, dignum plane atque nobile monumentum, nobilis instar columnae & vivae statuae, in qua cum Basilii egregia relucet imago, tum Gregorij excellens exprimitur artificium , utrumque ubique perspicuum dc immorta- Cle . Laudarunt autem Basilium non solum Gregorius NaaianZenus atque is sienus clarissimi huius taculi oratores; sed & magnus ille Syrus Ephra m diaconus Melienus eidem postrema persoluit, qui &huiusmodi praeconi js, instar tituli sepulchralis, hac apostrophe ad finem orationis apposita, amicum quem adeo coluit, sepcliuit: O fidelis, inquit, Basili, velut Abel acceptus es,sicut Noe siluatus,tamqua Abraham
ivues xxors amicus Dei Vocatus, ut Isaac pro victima Deo oblatus : instar Iacob tentationes se
: 'M0 titer pertulisti, & sicut Ioseph magnifice glorificatus es: ut Moyses, Pharaonein Post riutavi. riorem virga Crucis demersisti, mare passionum si cans: ut Aaron, summus sacerdos Domini suisti: ut Iesius filius Naue , inimicos in fugam vertisti: ut Phinees aemul tor,gratia dignus habitus: ut Isaias, spirituali igne mundatus : ut EZechiel, sedentem super cherubin spectasti: ut Daniel, ora leonum obturasti: et sicut tres pueri, aduersa- Driorii flamma recte conculcasti. Instar Petri praedicatii instar Pauli docui ibi, instar Thimae Filium Dei passum consessiis es: instar Matthaei, Marci, Lucae, & Ioannis, de rebus diuinis disseruisti: instar Apostolorii, iniquos erudisti,impios conuertisti, & Deo gratus suisti S deprecare pro me admodii miserabili, & reuoca me tuis intercestionibus pater. Jhaec & alia plura in laudem Baslij Ephraem, vir quidem ab adulatione remotissimus, veri q. si quis alius studiosissimus, ac proinde ab historia minime explodenda. Quidni summis esserret virum praeconi js , quem diuini Spiritus sciret aperta testificatione laudatum siquidem ut auetor est Gregorius 'llienus & eius vitae Acta testantur)cum illum conuenit,vidit super Baiiiij dexteram insidentem columbam eidem concionanti sermonem suggerentem . lumbam quidem hieroglyphicum esse Spiritus cincti ex sancto Euanselio Omnibus notum est. ETanta porro refulsit Basilius claritudine, ut eum omnes tamquam omnibus nu-
. i' u meri S abBlutum sibi proposuerint imitandum exemplar; nullum putantes in eo ha-oessas. bendum esse delectum, ut quid deligendum, seligendum vero quid in eo existimarinis sed quaecumque eius essent dicta vel facta, etiam quibus natura minus felici rer arrisiuset, eadem ex eo tantum, quod Baslij essent, exacta perfectaq. putarim . Audi de his Ll in Gregorij testimonium M : Tanta, inquit, ipsius virtus gloriaeq. praestantia uit, ut muluta etiam ex paruis illius virtutibus, atque adeo ex corporeis desectibus ab alijs ad gloriam nomanis q. claritudinem parandam excogitata sint: cuius generis sint pallor , barba, certus incedendi modus, tum etiam ad loquendum minime promptum esse,s dxi plurimum , cogitabundum atque intro collectum sid quod multi non recte imitantes , nec animaduertentes, in odiolam quamdam tristitiain inciderunt vestis etiam genus,
407쪽
Λ genus, dc lectuli species, do cibi sumendi modus: quorum nihil ille dedita opera, sed
1impliciter ac sertuito factitabat. Ac multos iam Basilios specie tenus videre licet , ii tuas nimirum in umbris: multum enim fuerit. si repetitam Echus vocem este dixero :nam illa quamuis postremam dumtaxat vocis partem , expressius tamen cilingit': hi autem longius ab eo distant, quam Quantum accedere concupiscunt. Illud vero non parui, sed maximi etiam momenti ad gloriam haud immerito existimatur,consuetudinem cum eo aliquando habuiste, aut eum coluisse, aut quippiam ab eo vel ioco vel ierio dictum aut famina, monumenti loco serre . quemadmoaut ire ipse quoque me hoe nomine cepe gloriatum esse seio : quoniam quae ab illo velut obiter fiebant, multo praestantiora erant, quam ea in quibus alii elaborant. J at de his hactenus . . ta .: Quod autem spectat ad Zaiiiij scripta anctus Hieronvinus haec tantum relegit,cum FAMLil sc t. B ait : Fgregios confra Eunomium elaborauit libros, de de Spiritus anc O volumen. de in Hexameron homilias nouem,&-n ,, abstites. Hi Ac sq. tractatus. J h. ciple , ε . ia d. ea tantum ut pareth cfedere enumeraris,que ad manus is inis peruenis lent; cum loti e plura ab eo tuisse scripta elucubrata. ex Calliodoro, possimus rimethgere. dum Ba- , dilium numerat inter eos Graecos scriptores qui a psiticipio ad fine usque diuina scripturam sunt interpretatio quantam vero cura Baithus adhibuerisivi ipsius seripta quam accuratissime dei taberentur eleganti epistola radsi iiiiii librarium data significat V , & alia via. ad notarium docet i. Extant eiusdem sancti Basilij complura decreta, quae Ecclesia orientalis pie sancteq. obseruanda suscepit, ut quae coluinentur in tribus epistolis at Ha. Amphilochium datis, in alia ad Theodorum scripta alia,ad Gregorium, siue.Para gorium, qua vetuit senem septuagenarium habitare cum semina; dc ad Corepiscopos C de ordinandis. insuper & perstrinxit grauiter simoniacos ς, sed di nundinationes heri solitas in festis sanctorum martyrum vetuit . f Naut sis Qui autenriana monachis quam clericis necnon laicis vivendi regulas praescripsit ipse factus erat ut dictum est j sornaaoirmibus . nam ut omittamus interiora: q μ dia . . . P abstinentiam spectat dc paupertatenm,ha comitia paucis his Gregorius S abs btuurini tu-s Gracinnica una,& pallium unum,inc humi cubati O, dc balnei contemptus illa eius decora orn - - menta,& vigilia ,de coena suauissima atque pulmentum illi er.it,nouuin inquam illud condimentum panis ae sal, dc potio sobria & uberrima, quam nobis nihil laborantibus sentes proserunt.J erga proximum vero talem se praebuit, ut aegrotos amplexibus atque osculis quoque solleret. haec dc alia plura Gregorius. Post Basilii vero obitum sustenus est in locum eius Helladius ip:iuq discipulus, a quo scriptas suille reS ab eodem S. iiD . ... iri D lio gestas auctor est Damascentish, sed non extant: quae autem Amphilochii falso nomine sertur Uita Baiiiij, haud digna caci citabetur , quae cruditorum auribus inseraturi, u 'nisi adeo sint perspicaces, qui in eis quae sint vera a falsis disquirere atque secernere valeant : inplura enim ibi vera esse , inficias nemo tuerit, ut ea praesertim quae ab ambobus Gregorijs, Nae ianZeno atQue Nysseno, necnon ex Ephraena esse noscuntur accorta , vel ab Helladio mutuatus est auetor.
Porro ad postremum ex anonvino Vaticano,qualis esset S. Baiiiij essigies haec accipet Magnus Basilius procero suit habitu corporis de recto, licetis. gracilis color eius suscus, ivit in vultus teperatus pallore, iustus nasus,supercilia in Orbe inflexa ct adducta cogitabundo similis fuit, paucae in vultu rugae,e. aeq. renidentes, gena' oblongae, tempora aliquantum caua, promista barba,& mediocris canicies.Jhaec de vultu ibi: quae autem subduntur,ab E alio aliquo auctore addita esse putantur, quod veritati minime consentiant, dum ista ibi leguntur: Quadraginta natus annos in Epis 'opalem sedem euectiis est: annos quin- que Ecclesiae pr. esuit.J nam certioribus initis rationibus de firmioribus testificationibus, rem aliter se habere,iam declaratum est. Accepimus haec a viro diserto Petro Morino Pariliensi,qui una cum alijs ex eodem codice in Latinum vertit. Hoc eoaem anno Kal.Februarii S. Ephraena diaconus Edest, ex hac vita discessit post mensis unius spatium a Basilii migration vel ut Graeci eius diem natalem colunt duo Dη τηκm detrige:imo die. Expetierat id ipse ab eo in fine Orationis pariegyricae,quam post Ob:- τω, . 'tum eius habuit, illis videlicet verbis ad finem positis: Deprecare pro me admodu miserabili, de reuoca me tuis intercellionibu , &c. J Vt aute haec de tempore eius exitus si
tuamus,euidens certaq. ratio persuadet. Etenim testificatione S.Hieron, mi in commentario de scriptoribus Ecclesiasticis liquet iPlum mortuu esse Valente adhuc Imperatore Annal. EGL TOm. 4.Κk regnante ι
408쪽
regnante; que constat hoc ipso amro,mense Augusti, ut dicemus extinctu esse. Rursum Avero cu certu pariter iit, ipsum superuixisse Basilio; na vi demonstratu nuper est in eius laude panegy rica dixit: utique craimur assirmare tempore hoc interlabente inter Basi iij obitu atque Valentis, ipsum Epti in ultimu clausisse diem, nec alio quidem,qu niqui vel a Latinis vel Graecis reperit kr eius memoriae dedicatus, nempe a Latinis prim Februari j dies, a Graecis vero vigesima octava Ianuari j. Qui autem ita conuellenda putat , necesse est ut S. Hieronymum erroris arguat, ostendatq. Ephraena superinxisse V lenti : siqui lena sit perstitem finisse post Basilium,negari minime potest, oratione illa tinstimonium perhibente ue quam esse dictionem Ephraena , qui eius scriptis assii euerunt, numquam inficias ierint. haec quae ad temporis rationem pertj- , uxis . De Obitu modo dicendum. Extat oratio de quidem peregregia ab eo iani Pro inaeniori ture astantibus iratribus habita, quae ea de causa Teuamem Ephraena est ap- Beellata, utpote quod illa diuinam hereditatem sanctis admonitionibus contignat 1iiis possidendam reliquit,cum inter cetera de vitandis haereticis plurima inculc uit in D minans inter alios Vitalianos,illos nimirum qui a Vitale Antiocheno Apollinaristarum
Episcopo ita vocati erant. Rursum vero inter alia quae eo tellamento litos admonitos voluit, illud iuit, quod periectae humilitatis, quam vivens praeceteris virtutibus e ς luit, egregium pecimen dedit, dum magna contestatione prohibuit, ne exhiberi si lita sanctis viris sumptuosa funera,exantini suo corpori impenderentur: cum tamen
illa postrema , quae a sancta Ecclesia pro salute animarum praestari solent ossicia,nenape preces, ct sacrificia, ea sibi impendi soli citius postularit, ac iii primis his verbin
Horior vos, ut loco suavis aromatum Odoris, vestris me adiuuetis orationibus, in i , Muim ipsis continue mei memoriam facientes. J et inserius: Comitemini me psalmis α Cura ino sa orationibus vestris, dc asia due pro mea paruitate os erre dignemini ; dc cum trimi iuum diem compleuero, mei memoriam faciatis. Mortui enim beneficio assiciuntur inivsετ. oblationibus recordationum sanctorum viventium.J haec ipse: qui tamen respuit cetera quae honoris essent, defunctorum corporibus exhiberi istita, quod se illis indignum penitus iudicaret ι utpote qui se ut ibi praelatas ess) seelestissimum peccatorem exi-Πimaret, cum alioqui sanctissimus esset. Tale ultimis illis verbis , quorum maior ceteris in unoquoque r tio haberi solet, quasi testamento de fide publica consigna, tum eostremum reliquit elogium non suis tantum Edes lenis, sed uniuersae Catholi Eceseliae Magnus Ephraem: Qui inquit S Hiemin irrus ad tantam venit claritudine, piari. ut post lectioitem Scripturarum, publice in quibusdam ecclesijs eius scripta recitentur. JQuis ergo sanae mentis homo non austultandum tanto viro potius iudicarit etiam si Dcetera innumera ea de re testimonia minime suffragarentur quam Nouantibus una cum fide Patrum traditiones Ecclesiae conuellentibus t Lucubrationes eius, quod Syroidiomate essent constriptae, haud contestim Graecorum aut Latinorum Ecclesijs innintuere: nam S. Hiemiramus unius tantum voluminis meminit, quod ex Syro in Graecum transsatum accepit: pedetentim autem alia complura viri egregi j monumenta per Graecorum alueos in Latinam Ecclesiain confluxere: quorum omnium in unum colligendorum, edendorumq. suit opus eruditi viri Gerardi si . Quod autem dicatur pres ter a S. Basilio Ordinatus s minime assentiri possumus; cum praeter alia quae repugnant, haud esset Baiiiij iuris, Syrum hominem ordinare. Rursus vero quod ad postremos illos perpetua memoria dignos eius allatus pertinet: auctor est Gennadius V, Ephraena commonuisse Paulinum discipulusseum caute agere, E ne in haereseos barathrum se praecipitem daret: nam de his haec ipse: Paulinus probo
ter distipulus beati Ephraena diaconi, homo acris valde ingeni j, de in d iuinis doctus ves de seripturis; sed vivente magistro clarus in doctoribus Ecclesiasticis tuit, di maxime
extempore declamator. Post illius autem Obitum, amore primatus oc nomi nis, sepa, rans se ab Ecclesia scripsit contraria fidei multa. Huic obiturus beatus Ephraena altanti sibi dixisse fertur: Vide, Pauline,ne te submittas cogitationibus tuis,& eleueris: sed cunite ad purum comprehendisse putaueris Deum, crede nec intellexisse. Praesenserat enim illum ex studijs vel sermoniboes noua inuestigare, de in immensum intellectum haer ston tendere: unde de frequenter Bardesariem nouellum vocabat. J haec Gnnadius, auae tamen desiderantur in testamento, ubi complurium aliorum distipulorum eius-em Patris benedictiones α monita recensita leguntur.
409쪽
A At infelicissimo Paulino sitis ad Episeopatus dignitatis contemptum esse poterat eiusdem Ephraena exemplum , quod a Maomeno narratur his verbi ς - : Quodam tempore quidam ei ad Episcopatum gerendum suffragati , comprehendere hominem conantur , uti ad locum in quo crearetur Episcopus, deducerent. Quod simul ut intellexit ι in serum cursitat, atque incomposite incedendo, vestem lacerando , &cibum palam capiendo , se furere monstrata . Vbi vero hi qui eum comprehenderant , illum e mentis potestate exivisse arbitrarentur, & appetitio qua ad eum comstituendum Episeopum serebantur, restincta ellet: ille idoneum tempus nactus, clam aufugit, & tantisper latitauit, dum alter eius loco creatus esset Episcopus. J haec inquam,si Paulinus considerastet, & desideriis habenas inieci siet, magistri floria haud impari claruis Iet. At de Ephraena satis, cuius memoriam Catholica Ecclesia anniuer- v seria commemoratione prosecuta est , in qua & sanctus Gregorius 'sienus orationem ad populum habuit, atque res ab eo gestas omni fide testata complectitur. Hoc eodem anno Gratianus Imperator cum expeditionem aduersus Gothos Thracias de stantes, suppetias Valenti laturus, pararet: in ipse ferme militari procinctu , quo stuto fidei melius quam quibusvis armis seruaretur incolumis , gladioq. verbi Dei validius quam lanceis hostes conficeret: petijt a sancto Ambrosio, quem sinceri simum nouerat Orthodoxum, libellum fidei: cum ille, secundum Domini admonitionem h: Si quis petit pallium, da ei ila tunitam: et si quis te angariaverit mille pastus , vade cum eo & decem milliaJduos elucubratos seripsit ad eum de fide libros, quibus &tertium postea addidit: in quorum exordio haec de Gratiani studio pietatis ς : Petis a me fidei libellum, Gncte Imperator, profecturus ad proelium. Nosti enim, fide in C ius Imperatoris, quam virtute militum qu. eri selere victoriam . Nam & Abraham dtrecentos decem & octo duxit ad bellum, & ex inimicis trophaea hostibus reportauit, signoq. Dominicae Crucis & nominis quinque Regum victriciumq. turmarum stibacto robore,& vltus est proximum,& filium meruit & triumphum . Iesus' quoque filius Naue,hostes quos totius exercitus manu valida superare non poterat, septem tubarum iacerdotali uni seno vicit, ubi ducem militiae caelestis agnouit. Ergo & tu vincere paras, qui Christum adoras : vincere paras, qui fidem vindicas , cuius a me libellum petisti. Mallem quidem cohortandi ad fidem subire ossicium, quam de fide disteptandi: in alutem enim religioia confessio est, in altero incauta praesumptio. Sed quoniam neque tu cohortatione indises, neque ego excusandi liber: audax negotium verecunda occasi iis suseipiam, ut cle fide pauca disceptem, de testimoni js plura contexam . De Conci- D lijs id potis,inium sequar, quod trecenti decem & octo iacerdotes, tamquam Abrahae electi iudicio, consi,na fidei virtute victores, velut trophaeum toto orbe, subactis perfidis, extulerant: ut mihi videatur hoc esse diuinum, quod eodem numero in Comestin fidei habemus oraculum, quo in historia pietatis exemptur . J &in fine post rioris libri fi Progredere plane scuto fidei septus,& gladium spiritus habens : progredere ad victoriam superioribus promisiam temporibus aediuinis oraculis prophetatam. Namque di suturam nostri depopulationem, & bella Gothorum EZechiel illo iam tempore prinphetavit g: sic enim habes: Propterea prophetira fili hominis, & die: O Gog, haec dicit
Dominus : In die illa, cuna constitueretur habitare populus meus Israel in pace, siurges α venies de loco tuo ab extrem, Aquilonis ,& gentes tecum multae , sesseres equUE rum omnes, congregatio multa dc magna & virtus copiosa, & descendet ad populum meum Istaes ut nubes operiet terram in nouitsimis diebus,&c. Gog iste Gothus est, quem iam videmus exisse, te quo promittitur nobis sutura victoria, dicente Domin
Et depraedabuntur eos qui depraedati eos iuerant,& despoliabunt eos qui sibi spolia detraxerunt dicit Dominus ) eriri. in die illa , dabo Gog , hoc est Gothis locum
nominatum, monumentum In Istael, multorum virorum congestum, qui silperueti runt ad niare, &per circuitum struet vallis peristomium,& obruet illic Gog, & totam multitudinem eius, de vocabitur Folyandrium Gog,S: obruet eos domus istaei, ut pudigetur terra.
Nec ambiguum, sancte Imperator, quod qui perfidiae alienae pugnam excepimus, fidei Catholicae in te vigentis habituri simus auxili uri . Euidens enim antehae diu nae indignationis cause praecessit,ut ibi primum fides Romano Imperio fiangeretur,ubito. . . t Annal. Eces. m. . Kk a tacita
410쪽
IMpprifracta est Deo. Non libet confessorum neces, tormenta, exilia recordari, piorum sacer- Αdotia,Peritora munera. Nonne de Thraciae partibus per Ripensem Daciam re Mysiam, omnemq. Valeriam Pannoniorum , totum illum limitem sacrilegis pariter vocibus A barbaricis motibus audiuimus inhorrentem p Quid poterat nobis vicinia tam ieralis inuehere 3 Aut quemadmodum res Romana tali tuta poterat esse custodi ξ Sed iam satis superq. Omnipotens Deus nostro exilio, nostroq. sanguine consessorum n ces , exilia sacerdotum , & nesus tantae impietatis luimus : satis claruit, eos qui violauerunt fidem , tutos esse non poste . Conuertere Domine , fideiq. tuae tolle vexilla. Non hic aquilae militares, neque volatus auium exercitum ducunt, sed tuum
Domine nomen & cultus. J qualianam esse solerent haec signa Occidentalium Imperatorum Gratiani & valentiniani, hic impressa ipsorum numismata declarant, nempe Christi nomine Labara insignita, ut ipse probe intueri potes: in quo ut inscriptim anes in orbe ipsorum positae docentὶ virtutem inesse exercitus, ct Rempublicam collapsam restitui in aduersa parte numismatis Valentiniani pueri manifestissimo signod claratur, &inscriptione aperte docetur.
Iure igitur : Non hic aquilae exercitum linquit Ambrosius ducunt, sed tuum Domino nomen. J Iam vides patenter, lector. militaria signa Chri iti nomano in i ita , qui bus sanctas Ambrosius certam victoriam consequendam sere ante praedixit. Seddit Ambrosius de eiusdem Imperatoris lGratiani exercitu: l Non hic infidelis aliqua regio, sed ea quae confestores mittere solet Italia, aliquando rentata .. mutata numquam .: quam dudum ab hoste barbaro dς indisti , nunqetiam vindicasti . Non hie Imperatoris mens lubrica, sed fides fixa. et id numieuidens tuae milestatis indicium: ut is qui te verum inrtutum Dominum , & da testis militiae ducom: is qui te veram Dei virtutem credit esse atque lapientiam non teniporalem utique & creaturam,sed sempiternam sicut scriptuin est Dei virtutem di uinitatem . tuae maiestatis sultus auxilio, fidei suae trophaea mereatur . J hactenus Ambrosius, his q. finem imponit post iore volumine . Quo modo autςiis vera vatici